Heimskringla - 02.07.1947, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
TVÍFARIIM
Mr. Ghurch vakti hann er hann dró upp
blæjurnar. Hann hafði dreymt um matsölu-
húsið, sem Ihann bjó á í Fíladelfíu, um ungfrú
Wybrow, húsmóðurina þar og aðra samibýlis-
menn sína.
Church gekk að hurðinni og tók við bakk-
•anum með fceinu, setti hann hjá ruminu og
hafði sig svo á burtu. Þetta virtist eina þjón-
ustan, sem Ghurch veitti auk þess að hann kom
svona hátíðlega inn með blöðin oð bréfin á
morgnana.
Jones drakk teið sitt og reis svo úr rekikju,
og gekk út að glugganum og horfði út í trjá-
garðinn, Iþar sem sólin skein glatt, og hringdi
svo á þjóninn. Nú var hann bvorki aumur né
niðurbrotinn. Honum fanst hann vera í essinu
sánu. Glaðværðin, sem var honum eðlileg, og
betri arfur en mikill auður, hafði snúið til hans
á ný. Það var dásamlegt að vera lifandi og
leika það hlubverk, sem hann lók. ,
Svo kom þessi lifandi vél inn á herbergið
og tók að inna af hendi hlutverk sitt. Þessi
mannskepna (hét James, krjúpandi, alvarlegur
og eins áfjáður og skordýr var hann. Ekki
maður heldur vél. Fullkomin vél. Jones furð-
aði sig á að svona maður gæti verið til. Hann
var á þann veginn að fara ofan þegar barið var
að dyrum. Það var Ohurch, sem kom inn með
stórt umslag á bakka.
“Hérna er það, sem þér báðuð mig um að
sækja til Jermyn strætis, lávarður minn.”
“Svo þér eruð búinn að fara þangað?”
“Já, lávarður minn. Þegar klukkan var átta
og eg hafði fært yður teið, fékk eg mér vagn og
fór þangað.”
Jones fékk umslagið. Church og vélin fóru
út og hann settist við gluggann til að iíta yfir
bréfin.
Þau voru í umslaginu.
Bréf frá manni til konu. Bréf frá greifan-
um af Rochester til Sophíu Plinlimon. Safn
hræðilegra heimskulegra ástabréfa, þeirra
hræðilegustu sem nokkur hárkollu skrýddur
dómari hefir nokkru sinni lesið.í skilnaðarrétt-
inum. Þau voru skrifuð yfir tveggja mánaða
tíma fyrir tveim árum síðan. Þau voru ástríðu-
full, heimskuleg á mörgum stöðum, og öll mesti
þvættingur. Hann kallaði hana ljótu og leiðin-
legu ástina sína, eins og barn mundi tala við
fóstru sína. Jones stokkroðnaði. “Og hann
borgaði átta þúsund pund til þess að þau kæm-
ust ekki fyrir almennings sjónir,” hugsaði Jones
“Já, eg hefði kanske gert það Mka. Ekki hefði
mig langað til að sjá mig í Fíladelfíu blöðunum
með annað eins og þetta hangandi við nafnið
mitt.”
Hann lét hin hættulegu bréf í umslagið og
bar þau með sér niður i stofuna. Þessi máltíð
var alveg eins og daginn áður. Ghuröh kom
með færri bréf, það var eini munurinn.
Bréf þessi gerðu honum nýja örðugleilka.
Hann varð að svara þeim öllum og einnig þeim,
sem komu í gær.
Hann varð að fá sér ritvéll. Hann lagði þau
til hliðar og tók dagblað. Hann var orðinn svo
vanur hlutverkinu að hann gat haft áhuga fyrir
viðburðum dagsins. Hvert augnablik gat birst
utan úr þokunni einhve’r Boles, Spicer eða ann-
ar draugur frá hinni vafasömu fortíð Roöhest-
ers. En hann hugsaði samt ekkert um það. —
Hann þóttist þess full vís, að Roohester hefði
ekki borgað átta þúsund pund til að vemda
heiður nokkurrar konu, heldur til að vernda
sitt eigið nafn, til að hindra að þessi þvætting-
ur hans yrði lesinn upp fyrir réttinum.
• Þetta svifti Rochester einu ærlegu taug-
inni, sem Jones þóttist finna í eigu hans. Hann
ýtti frá sér disknum, og á þeim svifum kom
Church til hans.
Hann bvíslaði að honum:
“Lady Plinlimon er komin, náðugi herra.”
“Lady Plinlimon?”
“Já, yðar náð. Eg bauð henni inn í skrif-
stofuna.”
Jones var búinn að borða. Hann reis úr
sæti sínu og safnaði saman bréfunum og fylgd-
ist með Church til skrifstofunnar. Þrekin frú
með stóran hatt á höfðinu sat þar í stól.
Enginn vafi var á að hún var að minsta
kosti fertug. Hún var breiðleit og alls eigi fríð,
en máluð mjög af mikilli list.
“Ó, þarna eruð þér,” sagði hún er hann
hafði lokað hiurðinni.
“Eins og þér sjáið er eg snemma á ferðinni.”
Jones kinkaði kolli, tók vindling úr öskj-
unni og kveikti í honum.
Frúin reis á fætur og gerði hið sama. Hún
blés reykknum út um nasimar. Jones horfði á
hana og virtist hún andstyggileg. Hún settist
aftur í stólinn. Henni virtist vera órótt.
“Er það satt, sem eg hefi heyrt, að hún
systir yðar sé flutt til móður sinnar?”
“Já, svaraði Jones, og mundi nú eftir fugla.
þræðunni frá deginum áður.
“Jæja, þá getið þér búið hér í friði, bara að
þér látið hana ekki koma hingað aftur. En eg
kom ekki hingað til að tala um hana, heldur af
því að eg er í hræðilegri kiípu.”
“Jæja.”
“Svo hræðilegri, að eg má til að fá peninga
og það i dag.”
“Jæja.”
“Já, eg var handviss um að fá þá í gær, en
fyrirtæki eitt, sem eg reiddi mig á, fór forgörð-
um og nú megið þér ti lað hjálpa mér, Arthur.”
“Hvað þurfið þér mikið?”
“Fimtán hundmð. Eg skal borga féð aftur
innan skamms.” »
“Fimtán hundmð pund?”
“Já, auðvitað.”
Bj art ljós, hvítt og kalt blossaði skyndilega
upp í vitund Jones. Hversvegna kom þessi kona
lil hans i dag, svona bráðlega eftir að Bolös,
sem hafði bréfin hennar, var brotinn á bak
aftur? Þetta hafði hann spurt sjálfan sig að.
Hann sá að þarna vom mörg ágæt tækifæri.
“Hvað ætlið þér að nota þessa peninga?”
spurði hann.
“Hamingjan besta! En sú spurning. Til
hvers kona þarfnist peninga. Eg þarf þeirra
með og það er nægilegt. Þurfið þér að spyrja
einhvers fleira?”
“Hvaða fyrirtæki mishepnaðist yður í
gær?”
“Hlutabréfakaup i kauphöllinni.”
“Hverskonar hlutabréf?”
Hún varð eldrauð af reiði.
“Eg kom ekki hingað til að tala um það. Eg
kom til yðar sem vinar míns /til að biðjast
hjálpar. Ef þér neitið mér, gott og vel, þá er það
mál úr sögunni.”
“Nei, ekki alveg,” sagði Jones, “mig langar
til að spyrja yður einnar spumingar.”
“Gerið svo vel.”
“Þér bjuggust við því í gær að fá fimtán
hundruð pund?”
“Já.”
“Bjuggust þér við að fá þau frá S. A.
Boles?”
Hann sá strax að hún var sek. Hún reis til
hálfs úr sæti sánu, en hneig svo niður aftur.
“En hvað eigið þér við?” æpti hún.
“Þér vitið mjög vel við hvað eg á,” svaraði
hann. “Þér áttuð að fá fimtán hundmð pund í
yðar hlut af fé því, sem hann fengi fyrir bréfin.
Þér heyrðuð í gær, að eg neitaði að borga þetta
fé. Hann var bara umboðsmaður yðar. Það
þýðir ekkert fyrir yður að neita þvá. Hann
9agði mér frá þessu öllu.”
Það var hræðilegt að sjá andlit hennar, ná-
fölt með rauðum málflekkjum.
“Það er alt saman lýgi,” tautaði hún.
“Lýgi, lýgi!”
Hún reis á fætur og reikaði. Hann langaði
ekkert til að lengj a þessar vandræða samræður;
að ofsækja kvenmann var ekki hans venja.
Hann gekk að hurðinni og opnaði hana fyrir
henni.
“Það er ekki satt, eg skal skrifa yður um
þetta.”
Hún staulaðist út. Hann bjóst við að hún
mundi svo sem þekkja leiðina að útidyrunum og
lokaði þvá hurðinni og settist við arininn.
Hann fann ekki til neinnar sigurgleði.
Þetta var hræðilegt. Honum fanst, að hann
befði aldrei kynst slíkum náðingsskap. Og þetta
var kona, háttsett í mannfélagsstiganum.
Hún hafði narrað Rochester til ástabrálls
við sig, og notaði svo Boles til að neyða út úr
honum átta þúsund pund fyrir bréfin.
Hún hafði dáleitt Rochester. Hefði svo
haldið skilnaðarmiáli yfir höfði hans eins og
sverði. Hann tók fram bókina með öllum helztu
mönnunum í og las:
Plinlimon: þriðji barón, afi hans aðlaður
1831, giftur Sapphíru, dóttur Marcus Muihaus-
en, mentuð heima; heimili Roost, Tite stræti,
Chelsea.
Þarna var umsögnin um bann í skránni.
“Eg þyrði að veðja aleigu minni að hann
er með í spilinu”, sagði Jones við sjálfan sig, og
átti við Albert James Plinlimon. En svo brosti
hann. Þetta var samt ekki sneitt öllu spaugi.
Boles hafði borgað til baka átta þúsund pund,
en fyrir umboðið hafði hann fengið 25 af
hundraði, og samkvæmt því tapaði hann á þessu
fyrirtæki, minst sex þúsund pundum. Þetta
gladdi Jones ennþá meira en sigurinn. Hann
haiði megnustu andstygð á Boles, bara fyrir
ættemi hans. Jones hataði hann ekki, honum
fanst hann bara vera andstyggilegur.
Og nú ætla eg að heimsækja Mortimer
Collins,” sagði hann og lét bókina á hilluna. (
Hann fór út, kallaði á vagn og ók til skrif-
stofu lögmannsins. Ekki hafði hann gert neitt
ráð fyrir fundi þeirra. Hann ætlaði bara að fá
upplýsingar um sjálfan sig.
Sú þekking gat orðið honum skjöldur og
brynja í þeirri stöðu, er hann stóð nú í. Og her-
týgja þurfti hann sannarlega með. Hann barð-
ist eigi aðeins fyrir hinni yfirstandandi stund,
heldur einnig fyrir fortáð annars manns — og
við mannorð eða mannorðsleysi þessa manns.
10. Kap. — Kolanáman
Sergeant Inn er við Fleet stræti. Það er
róleg gata, og í húsunum búa tómir lögmenn.
Mortimer Collins bjó hægra megin. Hann var
maður fullorðinn, fölur af inniveru, hæglátur,
hár vexti með þunt skegg, í fiátímum sánum
safnaði hann gömlum prentuðum myndum.
Hann var maður, sem allir virtu. Flestir skjól-
sfcæðingar hans voru aðalsmenn og stórbændur.
Það mátti sjá af nafnalista þeim er stóð í skápn-
um hanis. Hann þekti alla og vissi alt um alla,
um suma vissi hann hræðileg atriði, og hann
var velkominn í fínustu húsum landsins. Fólki
féll vel við hann sjálfs hans vegna, og hann
vakti það traust, sem byggist á samúð.
Jones kom inn til þessa manns, sem tók á
móti honum kurteislega en kuldalega.
Jones kornst strax að efninu eins og hann
var vanur.
“Eg kem hingað til að tala við yður í al-
vöru,” sagði hann.
“1 raun og veru,” svaraði lögmaðurinn.
“Hefir nokkuð nýtt komið fyrir?”
“Nei, en mig langaði bara að tala við yður
um ástæður mínar yfir höfuð. Eg er kominn á
þá skoðun að eg hafi breytt eins og heimskingi.”
Lögmaðurinn lyfti höndunum og hreyfði
fingurnar á mjög þýðingarmikinn hátt.
“En nú ætla eg að kippa þessu öllu á lag,”
sagði Jones.
Lögmaðurinn stundi þungan. Hann tók
svolitla eltiskinnsbót upp úr vestisvasanum og
fór að þurka með henni af gleraugunum.
“Þér munið bvað eg sagði yður hérna um
daginn,” sagði hann. “Hafið þér ákveðið að
fara að ráðum miínum? Þá gátuð þér ekki svar-
að mér neinu öðru en óráðsbjali um sjálfs-
morð.”
“Hvaða ráð?”
Collins ypti öxlum óþolinmæðislega.
“Rláð — að flytja til nýlendanna og reyna
þar hamingjuna.”
“Hm,” sagði Jones, “nú man eg það. Eg
hefi hugsað mikið um þetta. Eg ætla að vera
kyr hérna og reyna að kippa öllu í lag.”
Aftur sýndi lögmaðurinn óþolinmæði sína.
“Þér þekkið fjárhagsástæður yðar alveg
eins vel og eg,” sagði hann. “Hvernig getið þér
komið lagi á ástæðdÝ yðar eins og þær eru? Þér
getið það ekki. Þér eruð sokkinn upp að höku í
skuldafenið. Fyrir mánuði sáðan réði eg yður
til að takmarka kostnaðinn við heimilishaldið,
og leigja einbverjum Carlton höllina. Þér sögð-
ust ætla að gera það, en gerðuð það samt ekki.
Jœja, nú getur hrunið komið bvenær sem vera
skal. Þér hafið móðgað mig með þessu, eg hefði
miklu fremur óskað, að þér hefðuð sagt nei er
eg stakk upp á þessu. Nú hafið þér lánað of
mikið í bankanum yðar. Þér eigið engar eignir,
sem þér getið framar veðsett. Skuldir yðar við
kaupmenn og aðra, er þarf að borga strax, eru
samkvæmt yðar sögusögn hálft þriðja þúsund
pund. Þér getið sjálfur séð hvernig ástæður
yðar eru.”
”Eg segi á ný, að eg skuli lagfæra þetta,”
sagði Jones. “Alt saman fór svona vegna þéss
að eg hefi verið flón.”
“Það þykir mér vænt um að heyra yður
segja.”
“En nú er því öllu lokið. Þér hafið beyrt
mig segja yður frá Boles?”
Collins kinkaði kolli.
“Hvað segið þér um þetta?”
Jones dró upp ávásunina frá Boles og lagði
hana á borðið fyrir framan lögmanninn.
“Hvað er þetta? Átta þúsund pund!”
“Hann kom ennþá einu sinni til að hræða
mig til að -borga sér peninga, en eg jafnaði um
hann og kallaði á lögregluþjón, og kúgaði Boles
til að skila mér aftur ránsfengnum. Þarna er
ávusunin. Er hún góð og gild?”
“Já, það veit hamingjan. Hann er stórauð-
ugur, en þér fullyrtuð, að hann hefði bara feng-
ið eitt þúsund pund.”
Jones bölvaði með sjálfum sér. Það er
slæmt að bera á herðum sér fortíð þorpara, en
næstum enn verra að taka að sér forfcíð ræfils
og lyddumennis.
“Eg laug að yður,” 9varaði hann.
Collins át í sig það sem hann ætlaði að
segja.
“Hvernig getur læknir hjálpað sjúklingi,
sem leynir hann aðal atriðunum?” spurði hann.
“Ekkert. Hvemig get eg trúað því, sem þér
segið mér nú?”
“Það veit eg ekki, en þér ættuð samt að
trúa mér. Eg bið yður að gera það er eg segist
ætla að breytast til batnaðar. Eg hefi orðið
fyrir áfelli, og það hefir gersamlega breytt mér.
Eg er ekki sami maður og eg var í gærkveldi.”
Collins leit á hann forvitnislega.
“Þér eruð öðruvsíi. Rödd yðar er öðruvísi.
Eg ætla ekki að spyrja yður að hvemig þetta
hafi atvikast, að þér urðuð svona. Eg ætla bara
að vona, að breytingin verði varanleg.”
WINNIFEG, 2, JÚLÍ 1947
“Bjargföst,” svaraði Jones. “Nú ætla eg að
byrja nýtt Líf. Fyrst ætla eg að leigja þetta
hringleikhús.”
“Hringleikhús?”
“Já, þetta hús. Það er góð hugmynd. Viljið
þér hjálpa mér til þesss. Eg veit ekkert hvernig
á að fara að því.”
“Auðvitað skal eg hjálpa yður. Eg hugsa
að eg geti fengið leigjanda. Bracebridges lang-
ar til að fá sér heimili með húsgögnum. Hann
þarfnast einmitt svona húss. Eg skal láta ritar-
ann minn skrifa þeim — ef þér meinið þetta í
raun og vem?”
“Já, mér er bláföst alvara.”
“Gott, það er þá altaf eitfchvað. Eg spurði
svona vegna þess að þér hafið ætiíð neitað þessu
svo ákveðið. Yður fanst það blátt áfram móðg-
andi, eins og eg hefði stungið upp á einhverju
óheiðarlegu — þótt þér féllust á þetfca að lok-
um.”
“Að skulda fé, sem maður getur ekki borg-
að, er óheiðarlegt,” sagði falski lávarðurinn.
“Eg sé það nú.”
“Hamingjunni séu þakkb fyrir það!” svar-
aði Collins.
“Eg ætla að fá mér herbergi í rólegu gisti-
húsi,” svaraði hinn. “Með átta þúsund pundin
og leiguna fyrir höllina ætti eg að geta fleyst
áfram.”
“Eg get ekki annað séð en það gæti tekist,”
svaraði Collins hughreystandi. “Ef þér aðeins
'haldið fast við þennan ásetning yðar. Til allrar
lukku eru eignir konu yðar ósnertar. Og nú
skulum við minnast á hana.”
“Já,” svaraði Jones og ískalt vatn rann
honurn milli skinns og hörunds.
“Ást góðrar konu er atriði, sem ékki verður
við verði keypt,” svaraði lögmaðurinn. “Eg hefi
góðar og gildar ástæður fyrir þeirri skoðun
minni, að konan yðar elski yður ennþá, þrátt
fyrir alt, sem á milli hefir borið. Þegar við
sleppum lífernismáta yðar, þá bugsa eg að helzti
misgáningur yðar felist í því, að þér létuð hana
systur yðar búa hjá ykkur. Það gat aldrei
blessast. Nú hafa aðstæðumar breyst. Munduð
þér nú ekki vilja finna konuna yðar og tala
rólega um þetta alt saman?”
“Nei,” sagði Jomes og bar ört á. “Eg vil
'helst ekki sjá hana, að minsta kosti ekki ennlþá.”
“Eins og yður þóknast,” svaraði hann. “Síð-
ar meir komist þér kanske á aðra skoðun.”
Lögmaðurinn lofaði svo að láta hann vita
ef leigjandi kæmi, og Jones kvaddi hann svo.
Orð lögmannsins um konuna hans höfðu
heldur en ekki skotið honum skelk í bringu, og
langaði hann nú helzt til að láta fætur forða
sér. Á leiðinni ofan lagði hann áætlun uffl
ferðalagið, en það komst ekki langt. Hópur
fólks mætti honum í stiganum, og vék hann sér
úr vegi til að láta það komast framhjá sér.
Feit kona gekk í broddi fylkingar, aldrað-
ur maður geklk á eftir henni, og síðast kvenmað-
ur með barðastóran hatt.
“En þarna er þá Arfchur,” sagði feita konan.
“Nei, hvað þetta var heppilegt, Arthur. Við er-
um á leiðinni til Collins. Nokkuð, sem er alveg
hræðilegt hefir komið fyrir.”
Vesalings Jones sá nú að stúlkan með
barðastóra hattinn var Miss Birdbrook. Gamlu
manninn hafði hann aldrei séð, en hann hafði
aftur á móti séð Jones oft, að því sem hanu
hugði. Hann hlaut að vera ættingi, ef dæm3
mátti af því hversu hann leit á Jones kuldialega
og ósvífnislega. Hann leit út fyrir að vera her-
foringi og haka hans var með skarði í og setti
mjög ákveðinn svip á andlitið..
“Bezt að segja ekkert hérna úti. Komdu
með okkur upp til Collins,” sagði hann.
Jones langaði ekkert til að tala neitt meira
við Mr. Collins, en hann blóðlangaði til að heyra
um þessi ósköp, sem fyrir höfðu komið. Hann
var hálfhræddur um, að það væri eitthvað í
sambandi við sjálfsmorð Rochesters. Augna-
bliki síðar stóð hann ásamt hinum inni í skrif-
stofu Collins, og setti lögmaðurinn fram stóla
handa þeim, lokaði hurðinni og settist svo við
skrifborðið sitt.
“Æ, Mr. Collins,” sagði gamla konan,
“þetta er hræðilegt, sem fyrir hefir komið. Kol
— þeir hafa fundið kol.”
Hún komst ekki lengra, því að maðurinn
með hökuskarðið tók nú orðið.
“Þessi hálfviti þarna,” sagði hann og benti
á Jones, “hefir selt kolanámu, sem ef til vill er
virði miljón punda, fyrir fimm þúsun-d pund.
Þeir hafa fundið kol í Glamaswyn. Eg heyrði
um þetta fyrst í gær. Struthers sagði við mig í
klúbbnum: “Þekkið þér landareign, sem heitir
Glanaswyn, sem Rodhester hefir selt Marcusi
Mulbausen?” “Já,” segi eg. “Vitið þér,” segb
hann, “að á þeirri jörð er bezta kolanáman í
Wales. Gufuskipa kol, og Mulihausen ætlar að
vinna hana sjálf-ur. Honum voru boðin hundrað
og -fimtíu þúsund pund fyrir eignina vikuna,
sem leið, þeir hafa verið að bora þar múna í
hálft ár — þetta heyrði eg Strufchers segja, og
'hefi fengið það staðfest í dag. Mulhausen vissi
auðvitað bvers virði eignin var, og lagði sv0
gildru fyrir þenman hálfvita.”