Heimskringla - 28.01.1948, Blaðsíða 3

WIN'NIFÐG, 28. JANÚAR 1948
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
DÁN ARFREGN
Stefán Tomasson
F. 24. okt., 1864 — d. 7. jan. 1948
Að Bakkaseli í Öxnadal,
Skriðuhreppi, í Eyjafarðarsýslu
bjuggu þau hjónin Tómas Egils-:
son og Ástþrúður Jónsdóttir.j
Ekki var þar um auðugan garð
að gresja hvað lífsframfæri á-!
hrærði, og safnaðist þeim hjón-(
um ekki fé. Stefán sem hér.
greinir, fæddist þessum fátæku.
hjónum 24. oktober, 1864. Tóm-j
as var hraustleika og eljumaður
og kona hans ekki siíður. Átti.
hún bræður sem alþektir voru!
þar um sveitir fyrir karl-
mensku og þrek. Þennann arf
gat ekki fátæktin rænt hinn
unga dreng. Ungur að aldri fer
sveinninn til dvalar til frændaj
síns, Egils bónda að Merkigili í
Akrahreppi í Skagafirði. En
sér, og kemur þetta sama fram
hjá öðrum þjóðum þar sem “að
keygja handlegginn” er safnaj
sem að taka sér neðan í því. Ölj
heitir enn í dag stundum bjór og
hét svo einnig til forna. Þegar
menn höfðu drukkið bjór eins og
þeir gátu í sig látið, urðu menn
“bjórfullir” og á mörgum bæj-j
um var meira að segja til bjórþil
til þess að hindra, að mennj
dyttu út úr húsinu, þegar þeir
höfðu skellt í sig nokkrum ibjór-
um.
Þetta stutta ágrip ætti að
nægja til þess að sanna, að fs-j
lendingum er ölið ekkert ný-j
næmi, og drukku það einmitt,
niest á beztu árum þjóðarinnar.j
Hinsvegar var það einokunin,1
sem kom fyrst í þá brennivín-
inu; hafði hún jafnan nægar
birgðir af því, en hinsvegar korn
af skornum skammti, sem rétt
nægði í útákast á vatnsgraut-j
ana, ef því þá ekki var fleygtj
með möðkum og öllu saman. Nú-j
verandi einokun — öðru nafni
Ríkið — hefur drengilega hald- j
ið uppi merki formóðir sinnar, j
með Svartadauðanum, og hefurj
svo verið um langt skeið. Nú
hafa þrír af ibeztu mönnum þjóð-j
arinnar 'borið fram frumvarp
þess efnis að útvega henni eitt
hvað hollara að drekka, en
I
nokkur hluti hennar, aðallega
gútemplarar, virðast telja þettaj
gutl eitt og gera samþykktir þar(
að lútandi, þar sem skorað er á(
Alþingi að forða innbyggjend-
um landsins frá þessum voða.
Virtist ekkert á þessa menn bíta,
þó að vitnað sé til Dana, sem
voru forsjón vor um langt skeiðj
en þeir drekka mikið öl og verða |
feitir og pattaralegir og segja þáj
hæpnar sögur, þegar þeir eru,
orðnir “ölhýrir”. Engu skal spáð(
um afdrif frumvarpsins, en ef(
það á að hafa sinn framgang í
uæði, mætti benda dyravörðum!
Aiþingis á að vera betur á verði
framvegis en forðum, er nefnd'
hvenna ruddist inn á Alþingi og,
gerði ölmönnum þar helvíti
heitt. iStandi þeir vel á verði er
von um, að vér fáum að heyra1
eitthvað þessu líkt í útvarpinuj
á nýja árinu: Útvarpskórin'
vantar enn nokkra “ölbassa”.j
Gefi sig fram við Tónlistardeild-;
ina. Góð kjör”. (Hér má bæta
við, að þeir mega ekki vera eldri
en 35 ára.) ölver
þeir Tómas og Egill voru systk-
ina synir, hér óx Stefán til
manns.
Orð fór af vaskleik hans og
reglusemi, enda kemur hrepps-
nefndinn til hans þá hann er um
tvítugt og biður hann fara sem
fyrirvinnu til ungrar ekkju,
Bergþóru að nafni er bjó að
Breið í Lytingssaðahreppi í
Skagafirði. Sýnir þetta álit það
sem borið var til Stefáns lí sveit-
inni. Tókust með þeim ástir góð-
ar og giftust skömmu seinna.
Brátt þar á eftir fóru þau til
Ameríku, eða árið 1888. í Can-
ada voru þau 7 ár, fyrst í Nýja
íslandi, seinna í Lögbergsný-j
lendu iSask., en 1895 flytja þauj
til Norður Dakota, og settust að
í Hallson byggðinni. Þar missirj
hann konu sína frá fimm ibörn-!
um, 1897.
Fjórum árum síðar giftist
hann Láru Sturlaugsson frá
Svold. Bjuggu þau saman í 16
ár en þá deyr hún frá heimili og!
ungum börnum. Tveim árum
síðar fann Stefán maka til þessj
að hjálpa sér við örðug heim-
ilisstörf, var það ungfrú Elin-
borg Johnson frá Mouhtain N.
Dak. En 1937 stendur Stefán
einu sinni enn einn, þvtí konu
sína missir hann þá. 1928 bregð-
ur hann búi í Hallson byggðinni
og fer til Steep Rock, Manitolba. j
En er þar aðeins eitt ár, fer þá
iil Wynyard Sask., en líkar þarj
ekki heldur, og flytur til Grand j
Forks. N. Dak., 1932. Þar dvelst
hann unz hann lezt ií skjóli
heimilis H. J. Hallgrímssonar
og konu hans, (sem var systir
Elinborgar) það var 1944. Þar
liðu seinustu árin á hlýju skjóli
góðra vina, þar til í nóvember
s. 1., að hann þurfti í námunda
við spitala að vera og var eftir
það á heimili dóttur sinnar, Mrs.
S. Indriðason í Grand Forks, en
síðustu dagamir liðu á Deacon-
ess spítalanum og hvíldin kom
7. janúar, eftir 83 ára ferðalag,
önn og erfiði.
Af börnum fyrsta hjónabands
lifir ein dóttir, Mrs. S. B. Nup-j
dal við Hallson N. D., (þrír stjúp
svnir og einn sonur, Egill, eru
dánir).
Böm Stefáns og Láru eru: —
Mrs. Skapti Indriðason í
Grand Forks, N. D.; Stefánj
Andrjes í Seattle; Ásbjörn Sig-j
urður í Grand Forks og Jón
Kristinn í Seattle
Ein dóttir af seinasta hjóna-
bandi er Mrs. Lyle Eissinger í
Grand Forks. Hún lifir og
fjöldi barnabama.
Stefán var alla æfi bjartsýnn
maður, ekki vegna þess að hann
ekki sæi skuggana eða skyldi
ekki erfiðleikana; heldur vegna
þess að hans greind og skýr-
leikur ásamt trúarviðsýni sagði
honum, aðreynslubyrðarnar, þá
fyrst, verða mönnunum ofurefli
ef menn binda þær við sig bæði
að kveldi og morgni. iStefán var
snarmenni, og gekk vel að verki.
Reglumaðut við allann búskap.
Fríður á velli og prúður í fram-
komu, og greindur vel. Árin og
reynslan gátu aldrei rænt hann
þeim hæfileika að spauga, sjálf-
um sér og öðrum til hugarléttis.
i Jarðarför hans fór fram á
Mountain, 10. janúar 1948. —
Kveðjumálin flutti sr. E. H.
Fafnis. Flestir ástvinanna gátu
verið viðstaddir, og margt sam-
ferðafólks hans veitti honum
síðustu kveðjur. Hann hvílir í
Mountain grafreit.
E. H. Fafnis
]V|INNINGARORÐ
Miss Inga Johnson
H
HAGBORG
FUEL CO.
H
Dial 21 331 Ei)- 21 331

Thordarson í Seattle, en hvarf MEÐ SEINNI SKIPUNUM
svo aftur að starfi. Árið 1930 tók -------
i hún að annast sjúkrahæli (nurs- Við lestur íslenzku blaðanna
ing home) í borginni Victoria, okkar þessa viku, kemur ýmis-
í British Columbia, og var við legt upp í hugann, sem gagnlegt
það starf í 2 — 3 ár. gseti verið fyrir marga af okkur
Þangað barst henni köllun frá að hugleiða. Helmingur beggja
stjórnarnefnd elliheimilis vors blaðanna er hávært lof um Sig.,1
Betel, á Gimli, að stjórna heim- Júl. Johannsson, sem rithöfund,'
ilinu. Hún tók þeirri köllun og skáld, ritstjóra, lækni og mann.' , ’ ' ' ~ \ 7~
hóf starf þar í janúar 1933, og 1 fæstum tilfellum ihlotnost ^kolanum 1 Dako a Jfir'
þar starfaði hún 11 ár, með prýði stórmennum þannig viðurkenn- 1, ?ma °S re slsiÞra- ann
og snild. Allir hinir góðu hæfi- ing á meðan þau eru enn á lífi. '“~a 6 1 sami slSa ure tum
leikar hennar komu þar að hinu Menn af öllum stærðum eru oft °g arna ep^m eg unarreg um
bezta gagni: stjórnsemi, dásam- heiðraðir í tilefni af einhverju °g e°nlse nin£um °S et e dur
legt viðmót hennar, og meðferð sérstöku afreki eða nýfengnu US U asj*- en se 3a sJa dom sinn
sjúkra og aumra. Mikið hafði stöðu-stigi, en mjög ó-oft fyrir /. U^nalý ^ a olt ^
áður verið gjört Betel til bless- það eitt, að hafa aðeins verið ó
unar en undir stjóm hennar og breytt mikilmenni alla sína
smekkvísi, tók Betel stakka
strax merki um stærð, er fram-
tíðin hlyti að viðurkenna fyr
, ,T -T * eða seinna. Enda fór svo, og það
daga. Miklu oftar eru heiðruð . ,,, ,
1 síðustu Hkr., var sagt fráj skiftum, bæði mm oguti. Gamla þau iitilmenm, sem hepm eða ..,f . .. _
viðskilnaði hennar, laugardag-• fMkinu gjörði hún alt sem henni góð atstaða hefir lyft til valds ^ hMn ag*7 ju Jittl
inn 3, jan.; útför hennar þriðju-j var unt t.l velhðunar og gleð,. eða t.gnar an m.k,la eigm t.l- hotmm ^ mlL„sem £
daginn 6. jan., og ennfremur, Jafnvel þe.r sem skntn.r voru verknaðar. Það er þv, hans valdi stóð. En si var mun-
nokkuð frá athöfnum hennar og og serlegir, nutu þar manniþekk] furða þo menn setjihugsi við at- að Vilhiálmur hafði
einkennum. | ara. Einlæg trúarleg lotning burð eins og þann, sem nú hefir áunnið viðurkenn.
Hún var óvanalega mikilhæf hennar, hlyleikur og alvara, skeð. J ingu heimsins fyrir sérstakt af.
sagan skoðuð ofan í rekj sem ekki varð afskafið
Saga Sigga Júl., er því enn
kona í ævistarfi og sérkennum.
Það er því unaðslegt að minnast
hennar.
Foreldrar hennar voru þau
hjónin Jón Sigurjónsson John-
son og Sigurlaug Gísladóttir.
Hún var fædd á Gimli, Manitoba
17. október 1880. Síðar flutti
fjölskyldan til Selkirk og innan
gáfu fegurð og yl öllu starfinu. Væri
Hún ávann vinsemd heimilis- kiölinn myndi það koma í ljós,!
fólksins og traust þeirra sem að að beztu og mestu menn heims-! , , ,, , ,
því hlyntu og kvaddir voru til ins urðu flestir að þola fátækt, ^f1" 3, ^V1 ?T \f .6 6
að annast það. I háð og níð alla sína daga og slaandl atv^ Þurfti td þess að
Hún studdi mjög að söng á deyja síðan áður en þeir gátui T6 13 S ^,n ) fga 1 Vlr ln^Ur'
Betel, hafði sjálf yndi af söng, komist til álits og áhrifa. Meira . 3 n, °®.. osvl§lnn Þung1 s ar s'
kunni mikið af íslenzkum song- segja voru þeir oftast drepn-
ljóðum, og hafði góða söngrödd. ir af skjólstæðingum sínum á há-
fárra ára til Winnipeg. Þar ólstj Yndi af söng og ljóðum hafði degi æfi sinnar, en fantamir
Inga upp hjá kristnum foreldr-J hún frá æskuheimili sínu, þar hvltir í þeirra stað. Yfirgangs-
um, með systrum sínum, lífsglöð sem söngljóðin voru tíðkuð seggimir, sem hötuðu réttlætið
og yndisleg stúlka. Hún naut mjög. Hún kallaði fólkið oft og lýðinn, urðu hetjumar
kristilegrar fræðslu í heimahús-
um ogá Fyrstu lútersku kirkju,
en skólagöngu í ibæjarskólunum
upp í miðskóla. Hún stundaði
saman til söngs, og var það þeim hinni skráðu og viðteknu heims-
hin bezta skemtun. , j sögu, sem enn er geymd og lesin
Miss Johnson átti tvo eigin- f skólum vomm. Menn eins og
leika, sem ekki em ætíð sam- Kristur, Sokrates, Bmno, Em-
einnig nám í verzlunarskóla. — einaðir í einni persónu. — Hinar met, Liebnecht og Lincoln vom
Ung-fullorðin fékk hún atvinnu,
ein 2 — 3 ár, í verzlun A. Fred-
ericksonar.
prýðilegu gáfur hennar vom anir drepnir og forsómaðir af
meðal annars fólgnar í því, að höfundum sögunnar, nema Lin-
hún var afar fljót að skilja. coln, sem af hendingu komst upp
Þá innritaðist hún 1 hjúkmnar Hugsanir hennar voru eins og að hásölpm herranna áður en
skóla General Hospital og út- leiftur. Hún var og fljót að sjá hann var ráðinn af dögum.
skrifaðist þaðan árið 1907. Þegarj ráðið og snör til framkvæmda. Bann, pyndingar og dauði,
í stað fékk hún hjúkmnarstarf, Samhliða þessum eiginleika og voru ávalt meðulin, sem áttu að
við sjúkrahúsið, og áður en mjög| í fylsta samræmi við hann var brjóta niður kraft þannig braut-
langt leið var hún kvödd til að-J festa, sem einkendi alt ævistarf iyðjenda og hliðra þeim úr vegi
stoðar yfirhj úkrunarkonunni. i hennar. Þessi festa hvíldi á sann- fvrir fullt og allt; en þó lifa hug
Nokkmm árum seinna var henni
falin umsjón á sérstöku líknar-
starfi, — social service —t sem' hún átti fullkomið sálarþrek og mikiu ijos SOgunnar dofna og
ins á mörgum sviðum um langa
ævi braut að lokum öll vigi ó-
vildar og efa, og er það sá hald-
bezti sigur, sem hægt er að ná.
Vegna skapgerðar minnar,
sendi eg ekkert skeyti til fagnað-
arins, en vona að tillagið notist
þó með seinni skipunum sé.
P. B.
GERIÐ YKKAR SKERF
það starf á meginlandi Norður
álfunnar þangað til í apríl 1919.
Fyrir frábært starf á þeim vett-
vangi sæmdi Belgíukonungur
The Hon. J. S. MaDiarmid,
Minister of Mines and Natural
Resources, hefir nýlega tilkynt
að áskomn hafi verið gerð til
allra tCbúa Manitoba-fylkis, að
gera alt, er í þeirra valdi stend-
ur, að auka ferðamanna-straum
frá Bandaríkjunum inn í fylkið
á næsta sumri. “Þessi tilraun”,
færingu. Hún sá hið rétta, ekki sjonir? verkog nöfn þeirra altaf sagðl , MeDlarmid- “hefir
í þoku, heldur í skæm ljósi, og við sí.vaxandi álit, á meðan hin *vær astæður: fyrst’ að fa folk 1
Mamtöba til að auglýsa fagra
staði í fylkinu, er ferðamenn
skyldu heimsækja, og annað, að
benda á, hver nauðsyn ferða-
menn væm fyrir alla í Mani-
toba.”
“Enimitt nú, þrátt fyrir kuld-
ann, getum við allir gert áhrifa-
sjúkra'húsið hafði með höndum. siðferðilegan mátt til að veita hverfa ár frá ári. Davíð, Herodes
Árið 1916 innritaðist hún til því óskift fylgi .Þannig lít eg á Neró, Alexander, Karlamagnús,
hj úkrunarstarfs í veraldarstríð- starf hennar við það að bjarga Napoleon og Hitler munast að
inu, sem þá stóð yfir. Hún vannj særðum hermönnum. Hún mun sönnui ennþá, en ljóminn af
ir hjúkmnarkonum.
Þegar hún kom til baka til
Winnipeg, fékk hún aftur stöðu
sína við Almanna sjúkrahúsið,
en áður en hún tók við því stund
aði hún framhaldsnám í Mknar-
Dominion Seed House
•hefir nýlega gefið út afar^
vandaða og skrautlega verðskrá,
með myndum af jurtum, blóm-|
um og ávöxtum, og vildum vér
draga athygli bænda og blóm-J
ræktar-manna, að auglýsingum
þessa félags, sem em nú að birt-j
ast í Heimskringlu.
Félag þetta hefir aðal bæki-
stöð sína í Georgetown, Ontario.
Það er þess virði að hafa þessa
verðskrá handhæga.
hafa verið fljót til að sjá, hvað nöfnum þeirra deyfist æ meira,
þurfti að gjöra og staðföst í scm arin iíða) fyrir skugga ó-
framkvæmdum þess sem hún sá. hugs og fyrirlitningar. Hvar eru
,__o _____ . u (Þar mátti ekkert hindra. Sömu nu kongar aldanna með alla' miklar auglýsingar fyrir okkar
hana heiðurspeningi; en stærsti einkenni komu fram í hinu sina dýrð, og allir höfuðprestar J sumarskemtistaði. Við getum
heiðurinn sem henni hlotnaðist mikla sjúkdómsstríði hennar. — og kúgarar lýðsins? Nú er það skritað vinum okkar utan fylk-
var Royal Red Cross Medal hinnj Þar var hugrökk festa til að ekki lengur Fílatus heldur hinnj lsins °§ hert a Þeim að koma th
konunglegi heiðurspeningur. framkvæma alt sem unt var til umkomulausi mótmælandi,; Manitoifc»a næsta sumar. Við get-
Rauða krossins. Þessi sæmdar, þess að hún gæti fengið heilsu. Kristur; ekki Caesar, heldur ^ um lika sent nofn °§ aritun vina
athöfn fór fram ií höll Bretakon-1 Eg hygg að nákvæmlega sömu Garibaldi; ekki Pétur mikli, — okkar, sem eru líklegir til að
ungs, Buckingham Palace, í öflin, skörp sálarsjón Og viturleg heldur Lenin; og jafnvel ekki taka Þessa ferð á hendur, til The
Lundúnum. Er þetta hæsta heið-J festa hafi einkent stjóm hennar Washington, heldur Jefferson og ^1 ravel and Publicity Bureau,
ursstig, sem brezka stjómin veit- á Betel. Sama óeigingimisfestan Lincoin. Og bráðum, ef til 'vill,1 Legisiative Building, Winnipæg.
J- ---------1----- kom fram í því að gieyma svo verða ,þeir King og Roosevelt að( The Provlncial Travel Bureau er
að segja, að hún hefi féngið heið- rýma fyrir Tom Paine og Tim' viljugt að senda þessum mönn-
ursviðurkenningu. Það verður p,uck um, fræðandi ferðabækur um
varla sagt, að hún hafi nokkurn pg man þa tíö, að Siggi Júl.,! f^lklð'
tíma minst á það. var ekki f mikium metum í “Morgum okkar, sem eigi
Bjart var yfir framkomu henn Winnipeg, frekar en Stephan G.J sklfta Vlð ferðamenn frá fyrstu
starfi á skóla í Boston-borg íj ar, °g hun var sérstaklegur fé- að minsta kosti á meðal hinna hendl> hættlr Vlð að koma eig1
Bandaríkjunum. í nóvemberj lagi: vingjarnleg, kát og sérstak- stóru Voröld hans átti litlum au§a a> að aMir bagnast við komu
það haust, 1919, tók hún upp lega fyndin. Hún hafði þá gáfu vinsæidumþar að fagna> kirkjan Þelrra- T. d. bóndinn, sem sjald-
starf sitt í Winnipeg og var við( að komast vel af við fólk, enda hafði horn { síðu hang Qg an selur ferðamanni út í hönd,
það í tvö ár, en þá bilaði heilsanj var hún hjálpsöm og veiviljuð í um hans hafa aldrei verið gerð hefir samt hagnað af komu hans.
og ótti hún þá iangt stríð fyrir hvívetna. Alla ævi var hún trú þau skil> gem vera ber MótSkýrslur sýna að af hverjum
höndum. Mikið á fjórða ár var Kristi og kirkju hans. spyrnan steðjaði að úr öMumj dollar aðkomumaður eyðir í
hún á heilsuhæli í New York' Fyrst eftir að hún mátti til að attum og nærri lá oftar en einu Manitoha fara 19cí fæðutegund-
ríki, Saranac Lake Sanatorium,' leggja niður starf á Betel hafði sinni að hann yrði “tekinn úr, :r Stærsti parturinn af hverj-
nokkra mánuði í Royal Victoria hún nokkra heilsu, og á þeim umferð” fyrir lengri tíma vegna um dollar sem ferðamaðurinn
Hospital í Montreal, tvö ár á tíma ferðaðist hún tU Seattle að skoðanna sinna og djarfrar, skllur eftir fer 1 skatta — sem
heUsuhælinu í Ninette, í Mani- heimsækja systur sína, Mrs. frammistöðu í þágu sannleiks og svo iéttir á sköttum þeim er allir
toba. All-lengi var mikil hætta Thordarson, og fólk hennar, sér nannréttinda. Að það sem eftir verða að borga.”
á því að hún misti sjónina. Afar( og þeim til verulegrar sælu. Er er af somu mönnunum, sem á Lesið auglýsing í þessu blaði
iengi varð hún að vera í dimmu hún kom tU baka, hnignaði hann deildu hvað harðvítugastJ um þetta efni til frekari skýr-
herbergi; en aldrei misti hún heiisu hennar meir og meir. Er skuli nd 9tanda fyrir því, að ingar.
kjarkinn, og ait vMdi hún á sig á leið gat hún ekki haft fótaferð. heiðra hann öllum sínum meira, -
leggja til að fá heilsuna aftur. j Var hún hjá systrum sínum í og það { lífanda lífi, er ekki ein- Prestur nokkur var vanur að
Hér kom fram sama hugrekkið Winnipeg, umvafin ástríkri um- asta stór-sögulegt fyrirbrigði, halda mjög langar ræður. En eitt
og sama þrautseigjan eins og í hyggju þeirra. Marga síðustu heidur einnig stórmannleg og sinn varð ræðan með lengsta
stríðinu. Á ehdanum vann hún mánuðina var hún á Deer Iodge lofsverð syndajátning og yfirbót móti, svo að allir voru gengnir
meðGuðs ogmannahjálp, sigur. j Hospital, iengi nær dauða'en Þessháttar framferði er von- úr kirkjunni nema meðhjaipar-
Hún var svo tvö ár meðvsystrum Mfi; en jafnvel þar kom einstöku vænlegt tákn um breyttan og inn. Að lokum leiddist honum
sínum, Mr. W. J. Burns og Miss^ sinnum fyndnisleiftur og öllum batnandi hugsunarhátt, er lofar h'ka, svo að hann gekk að préd-
Jennie Johnson í Winnipeg til( sem stunduðu hana þótti vænt góðu um að verða hinu vestræna ikunarstólnum, lagði á hann
þess að ná endurhrestum líkams^ um hana. broti þjóðar vorrar til sóma. | kirkjuiykilinn og hvís!aði að
kröftum. Að því búnu fór hún( Guð blessi aHar endurminn- J þessu sambandi rekur mig! presti: “Viljið þér gjöra svo vel
vestur að hafi, var eitthvað hjá ingar um þessa dásamlegu konu. minni til þess, að Vilhjáimur að loka kirkjunni, þegar þér er-
systir sinni, Mrs. K. S. Önnu Rúnólfur Marteinsson Stefansson var rekinn frá há-; uð búinn, því að nú fer eg.”