Heimskringla - 18.05.1949, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 18. MAÍ 1949
HEIMSERINGLA
3. SÍÐA
svo fyrir borð í þessu landi, sem
raun gefur vitni.
Á fundi stúdenta
Það er annars dálítið óhugn-
anlegt að vita til þess, að það
skuli ekki hvað síst vera úr hópi
háskólagenginna manna hér á
landi, sem þeir stíga fram þessir
fyrirhyggjusömu menn- hlut-
leysisins.
Eg minnist í því sambandi —
stúdentafundar í háskólanum,
sem var haldinn s. 1. vetur, og eg
mætti á sem áheyrandi. Á þeim
fundi var sarnþykkt tillaga, sem
fól í sér að íslendingar ættu að
telja Bandariíkin jafnhættuleg
frelsi íslendinga, eins og Rúss-
land og þar af leiðandi þyrftu
þeir að gæta þess, að veita hvor-
irgri þjóðinni hið minnsta braut-
argengi, heldur sýna í öllu
fyllsta hlufleysi.
Þessi greindarlega og tigin-
mannlega samþykkt fór þarna
fram í skjóli þeirrar stofnunar,
sem er ætlað að vera höfuðvígi
réttrar hugsunar í landinu, og
hún hlaut meiri hluta atkvæða
í hópi æskumanna, sem menn
hafa til þessa vænst, samkvæmt
aldagamalli reynslu, að myndi
síst vilja standa hlutlaus hjá bar-
áttu, sem er háð vegna frelsis og
mannréttinda.
Þegar svona atburðir gerast á
slíkum stað, verður manni að
spyrja: Hverskonar andrúmsloft
er það eiginlega, sem nú er tekið
að ríkja innan veggja háskólans?
Er tilfinningin fyrir réttu og
röngu að hverfa í sjálfu höfuð-
vígi mentanna í landinu?
Á s. 1. vetri gerir, svo sem fyrr
er hermt, meirihluti nemendanna
sem sitja þarna og eiga að vera
að læra að hugsa vísindalega,
sig beran að þeim fávitaskap, að
kunna ekki að gera greinarmun
á þjóð, sem er að búast til ófriðar
í því skyni að brjóta niður frelsi
og mannréttindi, og annari, sem
er að búast til varnar til að
vernda frelsi og mannréttindi.
í sumar kemur út bók eftir
einn af kennurum háskólans, sem
með heiti og fórmála virðist gefa
til kynna, að henni sé ætlað að
kasta ljósi sannleikans yfir sögu
og þýðingu kristninnar, en reyn-
ist að vera svo kakkfull af rök-
villum og sögulegum fölsunum
að mann hnykkir bókstaflega við
því, að slík bók skuli koma frá
manni, sem hefir verið orðaður
við vísindalega starfsemi.
Bókinni er ætlað að vega að
Kristindóminum, sem hver ein-
asti maður með viti og ábyrgð-
artilfinningu játar nú orðið að
sé öflugasta vörnin gegn þeim
andlegu pestum, sem nasismi og
kommúnistmi hafa sýkt þjóðirn-
ar með, og sem ógna nú siðmenn-
ingunni með algerðu hruni.
Lýsingin á lýðræðisþjóðunum
Og í vetur, á einum af helstu
hátíðadögum þjóðarinnar, stígur
svo annar af kennurum háskól-
ans fram úr röðunum, flytur á
varp til þjóðarinnar gegnum út-
varp, og gerist þá meðal annars
svo ófyrirleitinn að tala um seið-
farir, fordæðaskap og skratta-
gang í sambandi við þær varnar-
ráðstafanir, sem þjóðirnar, er
vernduðu okkur frá undirokun
og eyðileggingu fyrir fám árum,
eru nú að gera til að vernda okk-
ur og fleiri smáþjóðir frá undir-
okun, næst þegar ofbeldið fer
fyrir alvöru á stúfana.
SMk ummæli lýsa ekki einasta
hraklegu vanþakklæti fyrir þá
hjálp og vernd, sem við höfum
þegar orðið aðnjótandi frá þess-
um þjóðum, heldur lýsa þau Mka
annaðhvort svo undraverðu
þekkingarleysi á því, sem er að
gerast í heiminum, eða svo blygð
unarlausri viðleitni til að'villa
um staðreyndir, að maður hlýtur
að standa alveg agndofa yfir því,
að sMkt skuli geta komið frá há-
skólakennara.
Það er vissulega réttmætt að
tala um fordæðuskap og skratta-
gang í sambandi við aðfarir
Rússa síðan síðari heimsetyrj-
öldinni lauk. En það væri fróð- sem var annars greindur og vel
iegt að fá að vita, hvað það sé í
framferði engilsaxnesku þjóð-
anna á þessu tímabili, sem verð-
skuldi sMk ummæli.
Eiga þessi orð að vera lýsing
á frumkvæði þessara þjóða að
stofnun Sameinuðu þjóðanna og mni
baráttu þeirra á þeim vettvangi
fyrir varðveislu friðar og rétt-
aröryggis í heiminum?
Eiga þau við um framkomu
Englendinga * garð þeirra þjóða,
sem þeir hafa gefið sjálfsfor-
ræði síðan stríðinu lauk?
Eiga þau við um framkomu
Bandaríkjanna í garð þjóðanna,
sem þeir hafa undanfarið veitt
stórfellda fjárhagsaðstoð, í því
skyni að bægja frá þeim hungri
og öðrum stórvandræðum?
Af sambandinu, þar sem séra
Sigurbjörn talar um fordæðu-
skapinn, má sjá, að hann er með-
al annars að drótta því að engil-
saxnesku þjóðunum, að þær séu
fúsar til ófriðar. — Er auðvelt
að hugsa sér nokkuð fjær sann-
leikanum heldur en sMka aðdrótt-
un?
Voru það ekki þessar þjóðir
sem í byrjun síðustu heimsstyrj-
aldar urðu, vegna friðarvilja síns
að taka með svo að segja berum
lófum á móti hinni ægilegu árás
nasistanna, sem voru þá orðnir
gráir fyri rjárnum?
Er heimilt að nota orðið
skrattagang um það, að þessar
þjóðir vilja ekki standa aftur
með bera lófana andspænis her-
veldi ofbeldissinnaðrar stórþjóð-
ar, sem traðkar nú frelsi og mann
réttindi með jafnvel ennþá gróf-
ara hætti heldur en nasistarnir
gerðu?
Getur nokkuð borið augljósara
vitni um hinn mikla friðarvilja
Engilsaxa en það, hverng þeir
hafa snúist við hinum háskalegu
og ófyrirleitnu samningarofum
Rússa í sambandi við flutning
matvæla til Berlín?
Sannleikurinn er sá að friðar-
vilji engilsaxnesku þjóðanna er
svo mikill, að það er vafamál,
hvort ekki má fara að telja hann
þeim til lýta, frá kristilegu sjón-
armiði. Aðfarir kommúnista aust
an járntjalds, sem við erum alltaf
að fá æ betri fregnir af, hrópa
svo í himinin, að maður finnur
sárt til þess að hinn kristni vest-
ræni heimur skuM ekki treystast
til að koma til hjálpar hinum
þjáðu bræðrum og frelsa þá und-
kúgun og misþyrmingum
ir finnst og er í frásögu færandi
því hún er ritihöfundur góður og
fróð um allt sem við kemur
landnemaMfi frumbyggjaranna í
Utah. Leita frægir rithöfundar
til hennar um upplýsingar í því
efni. Tók hún okkur afar vel og
vildi sýna okkur sem mest að
máM farinn, og hélt þarna einna
best á málstað heiðarlegra manna
gegn kommúnistum.
Þessi piltur snéri sér til hinn-
ar stóru fylkingar stúdenta sem
hafa gengið á hönd 5. herdeild-
í þessu landi, og sem sátu
þarna andspænis honum, og sagð hægt var eftir því sem tími var
ist vita upp á hár, að ef atvikinj til. Fylgdi hún okkur meðal
gæfu þeim og flokksbræðrum annars á fund ríkisstjóra, sem
þeirra tækifæri til þess, þá reyndist mjög gestrisinn og
myndu þeir ekki víla fyrir sér, skemtilegur heim að sækja. Bauð
að ráðast á þá meðal skólabræðra hann okkur meðal annars að
sinna, sem væru nú skeleggastir heimsækja Utalh næsta ár 1947,
í andstöðunni við kommúnista, á 100 ára afmæM ríkisins, sem þá
og setja þá í fangabúðir eða taka fer fram í Salt Lake City. Þá
þá af lífi, svo sem væri venja fórum við að skoða hið fræga
kommúnista, þar sem þeir næðu musteri og safnhúsið. Er þar
völdum. í maður við hendina til þess að
En svo bætti ræðumaðurinn leiðbeina gestum og svara
því við, að þrátt fyrir þetta spurningum þeirra.
mættu þessir sómapiltar vera Þriðja dagin í Utah höfðu þau
fullvissir um það, að honum eða próf. Björnsson og Mrs. Carter
öðrum andstæðingum þeirra þar komist í samband við frændfólk
á fundinum, myndi aldrei koma sitt í Spanish Fork, og gert ráð-
til hugar að beita þesskonar að- stafanir fyrir því að við gætum
ferðum gagnvart þeim. I sama mætt sem flestum þeirra á heim-
streng tóku svo nokkrir af sam- ili systir prófessorsins.
herjum þessa pilts. 1 Er hún gift sænskum manni
Nú er það ekki í frásögur fær- og eiga þau hjón sem eru orðin
andi, þó að nokkur ungmenni, öldruð, marga afkomendur í
sem hafa að vonum mjög tak- þeirri borg. Nafn þeirra er Mr.
markaða lífsreynslu, láti sér slík og Mrs. Sveinson og áttum við
orð um munn fara. Það, sem ger- hjá þeim mjög ánægjulega dag-
ir þessa yfirlýsingu piltanna í- stund og efnt hafði verið til mik-
hugunarverða, er, að þeir hafa illar veizlu og kalkún steik í
ekki fundið hana upp. Þeir voru kveldverð. Var þar íslenzk gest-
hér bara að endurtaka yfirlýs-, risni og alúð á háu stigi. Mætt-
ingu, sem sumir forystumenn um við þar stórum hóp af ísl.,
borgarflokkanna hafa hvað eftir fólki og þar á meðal tveim bisk-
annað látið frá sér fara opinber- upum. Kunni annar þeirra tals-
lega. — J vert í íslenzku, og talaði hana ó-
Er ekki komið mál til að hætta spart. Kunní hann frá mörgu að
slíkum yfirlýsingum? Er nokk- segja og fræddumst við mikið
ur ástæða til að vera stöðugt að um íslenzku frumbyggjanna í
áhættutryggja menn sem við vit- Utah.
um að sitja í svikráðum við grund Annars er Mtið eftir af ís-
vallarlög ríkisins — menn, sem lenzkuni á þessum slóðum. En
við vitum, að taka við fyrirskip- þetta fólk heldur samt trygð við
unum frá erlendu riíki, er situr alt sem íslenzkt er og vill að all-
um sjálfstæði okkar — menn, ir viti að það er af íslenzku bergi
sem tilheyra flokki, sem hefir á brotið. Sem dæmi þess má geta
stefnuskrá sinni að ráðast með þess að það hefir reist þarna af-
ofbeldi á líf og eignir samborg- ar merkilegann minnisvarða í
ara sinna jafnskjótt og þeim minningu um fyrstu íslenzku
gefst tækifæri til, menn, sem landnemanna í Utah. Er það viti
hafa uppi ferleg fagnaðarlæti í með áletruðum nöfnum þeirra
hvert sinn, sem fregnir berast af og stendur hann á hárri hæð
einhverjum nýjum ofbeldis- og meðfram þjóðveginum. Er þar
Notið 2, 4-D til . ..
Eyðileggingar Illgresis
Brúkið Dow Chemical med “Naco Dust-
er eða Spray Machine. Yiðvíkjandi
frekari upplýsingum skuluð
þér tala við næsta FED-
ERAL umboðsmann.
g*'t llflfltn..
FEDERDL GRDID LIIDITED
legt og útsýn á þessum vegi hef-|nam hún nærri 252 miljónum fyr-
an
hinna griðlausu manna, er hrifs-
að hafa þar til sín völdin.
Þeir, sem reyna að rugla
dómgreind manna
Þeir menn, sem ganga nú fram
fyrir skjöldu og eru að reyna að
hjálpa kommúnistum til að rugla
dómgreind íslenzku þjóðarinnar
á því, sem nú er að gerast úti í
löndum, og sem eru jafnframt að
reyna að telja hana a að taka
ramskakka afstöðu til mála, sem
geta varðað tilveru hennar, eru
svo stórhættulegir, að það er
ekki hægt að komast hjá því, að
benda á þá og vara við þeim.
Þó að sú viðleitni þessara
manna sé sennilega ekki verra
eðlis, en að vera einskonar varúð-
arráðstafanir til að tryggja þeim,
ef svo færi, að rússneskt fall-
hlífalherlið dytti einhvern góðan
verðurdag hérna niður úr háloft-
unum, að foringjar kommúnist-
anna hérna sæu um, að þeir yrðu
ekki sendir til Síberíu, þá hljót-
um við hinir borgararnir, sem vilj
um gera enhverjar karlmannlegri
ráðstafanir gegn hættunni, að
standa af alefli gegn áróðri
þeirra.
Hversvegna þessar
áhættutryggingar?
Og við verðum Mka að fara að
taka afstöðu til og standa gegn
hugsunarhætti, þótt af allt öðru
andlegu sauðahúsi, sem átti s^r
einnig fulltrúa á hinum fyrr-
nefnda stúdentafundi. Hann
kom þar fram í sambandi við yf'
irlýsingu, sem einn stúdentanna
hermdarverkum
þeirra erlendis, þar sem þeir hverfið, Hafði íslenzk kona,
eru að brjóta niður frelsi og Mhs. Jarvis, sem er systir Mrs.
menningu þjóðanna? Carter, að miklu leyti umsjón
Er ekki deginum ljósara, að á hendi yfir því verki, í burt-
það eru einmitt þesskonar á- veru Mrs. Carter. Vorum við svo
hættutryggingar, sem eru framar heppin að mæta þarna Mrs. Jarv-
öllu öðru fallnar til þess að afla is og fræðast af henni um starf-
ofbeldisflokknum hlutleysis eða semi íslendinganna á þessumj
jafnvel “samstöðu að málum” — slóðum. Hafa þeir að þessu haft
hjá þeim mönnum, sem setja sér minningadaga um íslenzka land-
fyrst og fremst fyrir mark og námið og nota þá íslenzka bún-
mið, að reyna, hvernig sem leik- inga og minnast íslenzka land-
ar fara, að hafa sinn bát einhvers námsins á líkan hátt og við ger-
ir verið viðbrugðið fyrir fegurð
Á þriðja degi frá því við
kvöddum S. L. C., komum við
til Portland, Oregon og eftir
nokkura hvíld hjá kunningja-
konu minni, Mrs. Th. Vatnsdal,
var haldið áfram til Seattle; en
á milli þeirra borga er um 200
mílur. En sem fyr áttum við hin-
um beztu viðtökum að fagna hjá
Dr. Jóni Árnasyni, þar sem við
hvíldum okkur vel eftir lang-
ferðina. Lét læknirinn sér afar
ant um að okkur liði sem bezt og
bauð okkur vetrarsetu eins og
höfðingjarnir gerðu á víkinga öld
inni, með öllu okkar liði. Tókum
'við því höfðinglega boði með
þökkum og hugðum gott til er við
kæmum aftur að norðan frá Mt.
Vernon og Vancouver, þar sem
við hugðum að eyða síðasta mán-
uði ársins. Til Mt. Vernon,
Washington, var þá haldið eftir
3 daga hvíld í Seattle. Var erind-
ið að hitta Ólaf bróðir minn, sem
þar býr. Er kona hans Olive Pet-
erson frá Blaine, og eiga þau tvö
efnileg börn.
Dvöldum við hjá þeim fram
yfir jól og skemtum okkur hið
bezta. Keyrði Ólafur bróðir minn
okkur víða og sýndi okkur land-
ið, sem er fallegt og frjósamt. Á
þeim tíma fórum við til Van-
couver, B. C. og dvöldum þar í
viku og höfðum tækifæri til að
sjá marga íslendinga sem við
höfðum áður þekt og þá að kynn-
ast nýju fólki. Það er sagt að
séu um 1,000 fsl. í Vancouver og
gæti eg hugsað að þar væri enn
flokksbræðra útsýn góð yfir borgina og um| fleiri. En þeir eru dreifðir um
borgina og hafa þessvegna ekki
eins mikið samneyti hvor við ann
an eins og ef þeir hefðu búið í
nágrenni. Borgin er aðeins lið-
lega 60 ára gömul og nú telur hún
yfir 300,000 íbúa og nær yfir
msir en 43,000 fermílur. Sagt er
af fólki þar, að Vancouver sé
staðar í tryggri vör?
Frh. á 5. bls.
Ferðaminningar
Eftir Marju Björnson
Framh.
um hér. Þá skrifar Mrs. Jarvis
um allt, sem við kemur fslend-
ingum í blöðin þar, og má í öllu
finna þann metnað gagnvart
frumstofni sem fslendingum er
í blóð borin.
Þó nú sé liðin nærri heil öld
síðan innflutningar hófust frá
íslandi, þá er en við líði íslenzkt
Fyrsta daginn, sem við vor-^ bókasafn í Spanish Fork og dá-
um í S. L. C. vorum við svo hepp-^ Mtið notað enn af elsta fólkinu.
in að komast í kynni við prófes- Mættum við þar einni aldraðri
sor JúMus Björnson, sem er al- konu, sem talar hreina og góða
íslenzkur að kyni og kennir þar íslenzku og les enn allt, sem hún
við háskólann. Þó hann mæli nær í um íslenzk efni og eru
ekki á íslenzka tungu, var útlit sjálfsagt fleiri sem gera það. —
hans og öll framkoma eins ísl., Það er sagt að sé um 500 íslend-
og hægt má verða. Gerði hann ingar og afkomendur þeirra í
okkur kunnuga ýmsum af kenn- Spanish Fork og nágrenni og
urunum og tók okkur meðal ann- margir þeirra hafa mentast og
ars upp til rectors, þar sem við komist í virðingar stöður í rík-
nutum ánægjulegs samtals um inu. Fólkið er myndarlegt, frjáls
stundar skeið. Fór hann að því legt og afar alúðlegt í viðmóti,
loknu með okkur upp í stjórhar- 0g er ekki hægt að merkja að
bygginguna, þar sem frænka mormóna trúin hafi haft annað
hans tók við okkur og sýndi okk- en góð áhrif á það. Það er kurt-
ur í kring. Er hún einnig aMs- eist í viðmóti og allur heima-
lenzk og heitir Vigdís Finnboga- bragur þarna var mjög myndar-
dóttir en er nú Mrs. Carter. Hef- legur eins og á gömlu íslenzku
ir hún í mörg ár verið forseti fé- höfðingjasetri væri. Um ferða-
lagsins Daughters of the Utah lagið frá S. L. C. væri margt
Pioneers. hægt að segja; má geta þess —
Hefir hún meðal annars eftir- hversu fögur útsýn oft blasir við
lit með fornminjasafni ríkisins auganu á leið niður með Col-
sem er geymt á efra gólfi bygg- umbia ánni; þar sem jörðin er
með beztu stöðum á jörðinni
vegna loftlagsins, náttúru feg-
urðar, vatnsleiðslunnar,
myndi nægja miljónum og þá
ekki sízt fyrir nærliggjandi
skemtigarða, sem eru sumar
grænir allan ársins hring. En
fátt eitt er hægt að minnast á í
þessu erindi. Má þó geta eink
um háskólagarðsins á Point Gray
tanganum og Stanley Park, sem
nær yfir 1000 ekrur af landi og
er heimsfrægt fyrir náttúrufeg
urð. Eru þar mörg afar stór tré
og hið stærsta 56 fet í gegn. Það
er afar skemtilegt að aka yfir
þessa merku og sögufrægu staði
í sumarveðri í desember mánuði,
einkum fyrir þá, sem eru vanir
öðruvísi tíðarfari, og ekki sízt
eftir að hafa ekið í gegn um hálf
ófæra skafla í Manitoba snemma
í nóvember.
Á slík veðursæld ekki Mtinn
þátt í því hvað marga fýsir að
flytja til vesturstrandarinnar og
er það ekki óeðlilegt, einkum
hvað íslendinga snertir, sem í
mörgum tilfellum flúðu ilt veð-
urfar þegar þeir fluttu til Vest-
unheims. Vancouver er nú þriðja
stærsta borgin í Canada og eng-
an skyldi undra þó hún ætti eftir
að fara fram úr hinum tveim áð-
ur en mörg ár líða. Framtíðar
möguleikar hennar sýnast nærri
takmarkalausir, því hér er hin
stærsta borg í Can. við Kyrrahaf,
og fylkið sjálft, sem liggur einn-
ig til grundvallar öllum þroska
borgarinnar er eitt hið auðugasta
ir fjórar tegundir af framleiðslu.
Voru það timbur, málmar, bænda-
afurðir og fiskur, og er þá auðvit-
að ekki alt talið. Enda er nú
vakað yfir vexti þessarar borgar
með það fyrir augum að hún megi
þroskast eðlilega, og í samræmi
við hverskonar vísindi nútímans,
sem um það efni fjalla. Eg get
ekki skilið svo við Vanoouver að
eg ekki minni á íslendingana
sem þar búa. Geri eg það með
þakklátum huga fyrir ágætar við-
tökur og margar skemtistundir
þennan stutta tíma, sem eg dvaldi
þar.
Yfirleitt er»óhætt að segja að
þeir hafi búið vel um sig. Allir
sem við heimsóttum búa í góðum
húsum og atvinna fyrir þá virt-
ist nægileg, svo að öllum virtist
líða vel og vera ánægðir með
vistina í Vancouver. En þeir eru
mikið einangraðir hvor frá
öðrum og hafa því lítil mök sam-
an, nema í kirkjumálum og ís-
lendingadags haldi, sem fer fram
árlega með þátttöku Blaine-búa.
Að öðru leyti stefnir daglegt líf
þeirra algjörlega inn í hérlend-
an farveg, eins og við er að bú-
ast, og eins og liggur fyrir okk-
ur hér líka, þó hægar fari. En
samtal á heimilunum þeirra í
dag þegar þeir eru heimsóttir af
íslendingum getur alt farið
fram á íslenzku ef þess er óskað.
f Blaine, áttum við ágætum
viðtökum að mæta hjá séra Al-
bert Kristjánssyni og frú Önnu,
eru þau hjón æfinlega skemtileg
heim að sækja. Blaine er smábær
rétt á landamærum Canada og
Bandaríkjanna. Búa þar nokkuð
margir íslendingar og virðist ■
fara vel um þá og þeir vera á-
nægðir með Mfskjör sín; ekki
sízt vegna þess hvað friðsælt
umhverfið er og veðurfarið þægi-
legt. ijtsýn er heillandi yfir haf-
Íð og sjófugla hópar synda við
ströndina, eins og á gamla land-
inu. Þar sem “báran andar létt
sem við lága strönd.” Þarna búa þau
séra Albert og$frú Anna á frið-
sömu og skemtilegu heimili, þar
sem ýmislegt innanstokks minnir
á það, að þau eru af íslenzku
Frh. á 7. bls.
ingarinnar. Er það afar stórt sumargræn eins langt og augað
safn og hefir hún samið og gefið eygði upp í miðjar f jallahlíðar.' j ríkinu. Sem dæmi um framleið-
gaf, við þetta tækifæri — piltur, út rit um víst flest, sem þar fyr- Landslagið er afar mikilfengi- gju þess má geta þess að árið 1940
BENEFIT BY THIS
GOOD NEWS
COMBINATION
YOUR HOME TOWN PAPER
givet you complete, dependoble
locol news. You need to know all
thot is going on where you live.
But you live olso in a
WORLD where big events ore in
the moking — events which con
meon so much to you, to your
job, your home, your future. For
constructive reports ond interpre-
totions of notionol ond interna-
tional news, there is no substitute
for THE CHRISTIAN SCIENCE
MONITOR.
Enjoy the benefits of being
best informed—locolly, notionolly,
internationolly — with your locol
paper ond The Christion Science
Monitor.
LISTEN Tuesdoy nights over
ABC stotions to "The Christion
Science Monitor Views the News."
And use this coupon
today for o speciol in- ^ . 0 8
troductory subscription. Ip I Punda
Th# Oirfstion Scltnct Monitor
Om, Norwoy St., Boston 15« Mo*s., O.S.A.
Ptooso send me on introductory
•ubscription to The Christion Scionco
Monitor — 24 issues. I enclose $1.
W
(city*