Heimskringla - 27.09.1950, Page 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 27. SEPT. 1950
Nordheim forseti
Þýtt hefii G. E. Eyford
Elmhorft lét óþolinmæði sína í ljósi með
snöggri hreifingu.
“Benno, eg veit sannarlega ekki.hvað eg á
að halda um þig. Eg hef beðið þig að stunda
kærustuna mína og auðvitað gerurðu það.
“En gamla frúin gat ekki liðið mig, það sá
eg”, svaraði Reinsfeld dauft. “Og eg er hræddur
um að jómfrú Nordheim haldi—” hann þagnaði
og leit niður fyrir sig.
“Eg er ekki vanur að leita samþykkis frú
von Losberg, þegar eg ákveð eitthvað í sambandi
við kærustuna mína”, sagði Elmhorft. “Og eg
hef frá byrjun tryggt áhrif mín á Alice. Það er
þess vegna eftir minni ósk að hún vill taka á
móti þér sem lækni sínum.”
Benno leit á hann með einkennilegu augna-
ráði og sagði svo hálf hátt:
“Wolf, þú verðskuldar ekki lukku þína!”
“Því ekki? Kannske af því að eg hef frá því
fyrsta tekið stjórnina í mínar hendur? Það skil-
ur þú ekki, Benno! Hver sem, eins og eg, sem
kemst inn í fjölskyldu, aðeins fyrir auðsvon,
hefur um tvent að velja; annað hvort að taka
ráðin í sínar hendur, eða að verða viljalaus und-
irlægja. Eg kýs heldur að ráða!”
“Þú ert ómenni, er þú talar um að drottna
yfir þessari viðkvæmu sál!” sagði Benni bystur.
“Nú, það er ekki svo illa meint”, sagði Elm-
horft rólega. “Alice er í eðli sínu blíð og er vön
að lúta annara vilja; og eg hugsa bara um að sá
vilji sé minn. — Þú þarft ekki að horfa svona
byst á mig, eg vil ekki vera neinn harðstjóri
við konuna mína. Eg veit hún þarfnast mildi og
hluttekningu, og það skal hún ávalt finna hjá
„X — **
mer.
“Já, af því hún færir þér miljónir!” nöldraði
Benno, er hann sneri sér frá vini sínum og ætl-
aði að fara.
Elmhorft hélt honum til baka.
“Nú, hvað heldurðu um Alice?”
“Sem stendur get eg ekki sagt neitt ákveð-
ið. Hún virðist að vera mjög taugaveikluð, en eg
verð að aðgæta harta fyrir lengri tíma.”
“Eins lengi og þú vilt — þú sérð hana aft-
ur!”
“Vertu sæll!” sagði Benno stutt.
Þeir Skildu, og Elmhorft fór aftur til Alice
og læknirinn þrammaði löngum skrefum í burtu.
Er hann hafði gengið um stund, stanzaði hann
og leit til baka. Þarna á bakvið gluggana með
knipplinga slörinu fyrir, var álfaheimur, og þar
var víst hleygið og hæðst að hinum hlægilega
búna manni, sem við hverja hreifingu og hvert
orð gaf til kynna hve lítið hann átti heima í hin-
um skrautlegu sölum í húsi Nordheims. Hann
leit eins og ósjálfrátt á hanskana sína, sem hon-
um þótti fyrir stuttu síðan svo fínir, nú í ein-
hverju augnabliksæði tók hann þá af höndum
sér og fleygði þeim inn á milli trjánna. Annar
datt niður á jörðina, en annar festist á grein og
hékk þar, og dinglaði eins og stór gul dula. Þessi
sjón æsti upp huga hans og hann langaði til að
fleyja hattinum líka, en honum kom til hugar,
að hann mætti þó ekki eyðileggja fatnað sinn
þannig.
“Ólukkan er að eg kann ekki að hegða mér
eins og gerð er krafa til* í húsi Nordheims —
ætli hún hlægi líka að mér?”
Það er ekki hægt að segja hvað Dr. Reins-
feld meinti með þessu orði “hún”, en hann var
á þessumtíma hinn vansælasti maður í allri
f jallabygðinni. Hugsunin um, að sig vantaði alla
hegðunar kunnáttu, tók hann sér afar nærri.
10. Kafli
Sankti Hans dagurinn! Fólksins gamla
þjóðsögn um lukku daginn, sem fylgdi á eftir
hinni dularfullu miðsumarsnótt, er glataðir dýr-
gripir birtast og blinda augu vor. Sofandi nátt-
úruöfl vakna af blundi sínum, og öll æfintýri
fjallanna og andaheimsins birtast í allri sinni
dýrð. Fólkið hafði ekki gleymt hinni gömlu sól-
stöðva hátíð, og sagnirnar varpa ennþá ljóma
yfir hina dýrðlegu miðsumar tíð, er sólin er
hæst á lofti og jörðin er skrýdd öllu sínu
skrauti og fegurð, og lífið ólgar í allri náttúr-
unni.
í héruðunum kringum Wolkenstein var
þessi dagur einn af ársins mestu hátíðisdögum.
Fólkið í þessum afskektu og lítt þekktu Alpa-
dölum, sem járnbrautin næsta ár átti að opna
fyrir öllum heiminum, hélt fast við sínar gömlu
venjur og siði, og engu síður við hjátrú sína, og
alslags hindurvitni. Hér var trúin á Alpavættina
í fullum blóma, en ekki sem eyðileggjandi nátt-
úru afl, með bylji og snjóskriður — því flestir
trúðu að hún væri ljóslifandi uppi á hinum þoku
hulda hátindi Wolkensteins, og bál og blis voru
kveikt víðsvegar á fjöllunum, kvöldið fyrir
Sankti Hans daginn, sem höfðu eitthvert dular-
fullt samband við hið ægilega vald fjallanna.
Hvort heldur hin heiðna þýðing, Sankti Hans
bálanna, eða hin kristna helgisögn, var dýpra
innrætt í huga fólksins, er ekki gott að segja, en
hjátrú þess var bundin við fjallasagnirnar, sem
allir kunnu útí æsar.
Hinn bjarti og mildi júnídagur var að kvöldi
kominn. Það var þegar komið sólarlag, aðeins á
hæðstu fjalla tindum sást rauðleit skíma; grá-
leit þokumóða huldi alla aðra útsýn til fjallanna,
og yfir dalina lögðust dimmir skuggar.
Langt fyrir ofan skógana, sem eru um-
hverfis rót hins volduga Wolkensteins, skaga
fram bergsnasir út úr hinu mikla fjalli; þar sem
hinar snarbröttu skriður byrja; var dálítil gras-
tó, sem ofurlítill steinkofi stóð á, þangað komu
fáir ferða og fjallagöngumenn, því Wolken-
stein var álitin óklifrandi.
Þennan dag var fjöldi fólks saman komin á
víðlendri sléttu við fjallsrótina; þar var borið
saman elsneyti, niður fallnir trjábolir og þurrar
limar af hinum stóru furutrjám. Þetta var reist
upp í háa kesti og heil furutré sveigð yfir þá.
Sankti Hans bálið á Wolkenstein var æfinlega
það stærsta og lýsti langt frá sér út um landið,
það lýsti og upp hið gamla hásæti f jalla vættar-
innar.
í kringum bálið var samankomið fjöldi
fjalldala fólksins, mest hjarðmenn og skógar-
höggsmenn, ásamt stúlkum frá næstu kotunum.
Allt hreystilegt fólk, en dálítið brúnleitt. Þetta
fólk hélt til á sumrin upp í f jöllunum, bæði við
fjárgætslu og skógarhögg, en fór ofaní dalina
er haustaði. Það var fjörugt og lifði glaðværu
lífi. Þetta fólk sem vann alla daga, og sem þess
tilbreytingarlausa líf gaf þv.í sjaldan tækifæri
til nokkurs daga muns, en það kunni að gera sér
hinar gömlu þjóðarvenjur að ánægju og gleði.
Þennan dag var það ekki alveg útaf fyrir
sig sjálft; það hafði komið dálítill hópur áhorf-
enda, sem hafði valið sér stað á dálitlum hól
utan við sléttuna. Alpa-fólkið var ekki vant því,,
og undir öðrum kringumstæðum hefði því ekki
verið slíkir gestir neitt velkomnir, því það
skoðaði sig sem einvalds herra á sínu landi.
Hvorki unga stúlkan, sem sat á mosagrónum
steini þar kamt frá, né stóri guli hundurinn sem
lá við fætur hennar, var þeim ókunnug. Þau
höfðu í mörg ár lifað meðal þeirra í gamla
Wolkenstein húsinu, sem nú sáust engar leyfar
af. Auðvitað var þetta fyrrum hugaða og lífs-
glaða barn nú orðin hefðarmey og bjó í hinu
nýja skrauthýsi hr. Nordheims, sem dalafólkið
áleit sem álfaborg, en Erna hafði, eins og í
gamla daga farið uppeftir til að mæta því, og
tala við það á sinni sérstöku málisku; það datt
engum í hug að skoða hana sem ókunnuga.
Auk þess var Sepp þar, sem hafði verið í tíu
ár í þjónustu Thurgau barons, ásamt tveimur ó-
kunnugum mönnum í fylgd með Ernu, sem voru
með sólbrend andlit, og litu ekki út sem fólk
frá höfuðstaðnum.
Annar maðurinn virtist vera alþýðlegri, lét
Sepp strax kynna sig meðal fjalla fólksins, og
varð strax sem heima hjá sér meðal þess. Hann
skildi málisku þeirra, og gat tekið fullan þátt í
hinu djarfa spaugi þeirra. Hinn, sem auðsjáan-
lega var tignari maður, með svart hár og augna-
brýr, hélt sig stöðugt hjá Ernu, og laut ofan að
henni og spurði:
“Ertu ekkí þreytt, jómfrú? Við höfum ekki
hvílt okkur á leiðinni hingað uppeftir.”
Erna hristi bara höfuðið.
“Nei, eg er ekki búin að gleyma að ganga
hér uppeftir, það ætti ekki að þreyta mig. Áður
fyr fór eg hærra, Greif til leiðinda, því hann
varð altaf að bíða hér, þegar eg klifraði upp
bergið; hann þekkir staðin ennþá vel.”
“Já, eg var að furða mig á því hve létt og
fótviss þú varst á leiðinni hér uppeftir,” sagði
Waltenberg. “Eg held að þér yrði ekki mikið
fyrir að yfirvinna erviðleika langferðalags, sem
maður þyrði ekki að bjóða öíjrum stúlkum. Eg
er stoltur af að vera þinn aðstoðarmaður á þes-
ari sskemtiferð til Sankta H^ns bálsins.”
“Eg hefði annars ekki fengið leyfi til að
fara . Frú von Losberg var mjög á móti þessum
túr, sem hlyti að vera fram á nótt, og Alice
þorði ekki að reyna svo mikið á sig. Sepp var
búin að bjóða mér fyrir löngu síðan að fylgja
mér, en hann þótti ekki nógu góður, þó hann
hafði verið í 10 ár samtíða mér í húsi föður
míns.”
Það var biturleiki í orðunum, sem Walten-
berg veitti eftirtekt.
“Það hefur ekki viljað leyfa þér það?”
spurði hann undrandi. “Leyfir þú að láta setja
þig undir formbundnar reglur í slíku, náðuga
jómfrú?”
Erna sagði ekkert? hún vissi hvaða svar hún
mundi fá er hún bæri fram ósk sína. Frú von
Losberg var hamslaus út af þeirri óhæfu að vera
svo seint úti og að vera þar meðal bændafólks og
horfa á þessa villimannlegu skemtun. Eins og
tilfellislega kom hr. Waltenberg og skrifarinn
hans um kvöldið frá Heiborn. Hann hafði boðið
sig fram sem leiðsögumaður og verndari Ernu.
Hann var álitinn í húsi Nordheims, sem tilvon-
andi maður Ernu, svo gamla Sepp var neitað um
að fylgja Ernu. Hann var rétt að bera fram aðra
spurningu, er ókunnugur maður kom til þeirra,
og sagði eins og undrandi og efandi:
“Gott kvöld náðuga jómfrú! Velkominn til
gömlu átthaganna þinna!”
Doktor Reinsfeld!” sagði Erna, yfirmáta
glöð og rétti honum báðar hendur, með sama
barnslegum innilegleik og áður, þegar hún, sem
'barn, hljóp á móti honum er hann kom í hús föð-
ur hennar. Það var eins og hann, í fyrstu, yrði
hálf hissa, en svo skein hinn vanalegi geisli,
gleði og góðvildar úr andliti hans og hann greip
og þrýsti innilega hinar framréttu hendur; en nú
kom annar, Greif hafði ekki gleymt sínum gamla
vin, hann þekti læknirinn strax og heilsaði hon-
um með miklum fagnaðar látum.
“Eg sá þig ekki í gær, þegar þú varst heima
hjá okkur”, sagði Erna. “Eg frétti fyrst um það
þegar þú varst farin.”
“Og eg þorði ekki að spurja eftir þér” sagði
hann. “Eg vissi ekki ef þér líkaði það, að eg end-
urnýjaði okkar gamla kunningskap.”
“Gastu virkilega efast um það?”
Það var eins og ásökun í rómnum, en Reins-
feld sýndist að vera mjög lukkulegur yfir þess-
ari aðfinslu og horfði mildilega á‘ ungu stúlk-
una. Hann sá að hún var orðin miklu fráðari og
alvarlegri en áður, og að hún vék eins kunnug-
lega að sér eins og áður, og hjá henni fann hann
ekki til þess sem í gær hafði gert hann svo ó-
framfærin og þegjandalegan.
“Eg kveið svo fyrir að sjá þig sem hefðar
dömu”, sagði hann brosandi. “Guði sé lof að þú
ert ekki orðin það.”
Það var auðheyrt að hann sagði þetta í
hjartans einlægni, og Erna skelli hló að því,
það var aftur hinn gamli glaðværi bernsku hlát-
ur, sem hafði verið niðurbældur í mörg ár.
Waltenberg hafði í fyrstu horft undrandi
á þessa bjánalegu alúðar heilsan, og hann
horfði skuggalega og tortryggnislega á Dr.
Reinsfeld, en búningurinn sefaði afbrýðissemi
hans. Þessi læknir í jakka og með flókahatt, gat
ekki verið að neinuleyti honum hættulegur, og
að hin vingjarnlega framkoma hans við Ernu
stafaði frá bernslu kynningu. Hr. Waltenberg
sá það strax, og var hinn alúðlegasti, er Reins-
feld var gerður kunnugur honum.
“Við erum nýkomin”, sagði Reinsfeld, eftir
að þeir höfðu heilsast. “Við urðum ykkar*ekki
varir í glaðværðinni hér uppfrá. En hvað er orð-
ið af Elmhorft?” Spurningin var óþörf, því Elm
horft stóð eins og tíu fet frá þeim, og horfði á
parið, hann hafði ekki viljað fara til þeirra, en
nú gekk hann þangað þegar Benno var kominn
Benno gat ekki skilið í hve kalt Erna tók á móti
honum.
“Eg hélt, hr. Elmhorft, að þú mundir vera í
kvöld í Oberstein”, sagði hún, “þú sagðir það í
>>
gær.
“Já, og eg var líka hjá Benno, og hann kom
mér til að fara með sér hérna uppeftir.”
“Já, eg tók hann með mér, svo hann fengi
einu sinni að sjá reglulegt Sankta Hans bál.”
sagði Benno. “í Oberstein verður líka fjölmennt
í kvöld, allir úr þorpinu, ungir og gamlir, allir
járnbrautarverkamennirnir og margir gestir frá ;
Heilborn, til að sjá hina gömlu og fallegu siði J
og hætti fólkisins hér í fjallabygðunum. Hér j
uppfrá höfum við ennþá hið ekta óspillta fjall- i
dala líf. — Ó, og þarna er Sepp! Hvernig líður j
þér, gamli minn? Við vissum að við værum ekki j
velséðir í Oberstein á slíkum degi, og fórum j
hingað án þess að segja orð um það; svo þið meg -I
ið taka okkur með, það er að segpa, hr. Elmhorft j
og þennan ókunnuga herra þarna, því eg og jóm- j
frú Erna tilheyrum þessu fólki.”
“Já, þið heyrið því til”, sagði Sepp mjög há- !
tíðlega, “ykkur mátti sannarlega ekki vanta.”
“Eg mótmæli því að vera álitin sem alveg ó-
kunnugur”, sagði Elmhorft. “Eg er búin að vera
þrjú ár hérna í fjöllunum.”
“Og í stöðugu stníði við þau”, sagði Walten-
berg, hálf glettnislega. “Eg held varla, að þú
með því, hafir unnið þér heimilisrétt hér upp-
frá.”
“Nei, en sigurvegararétt”, sagði Erna kalt.
“Hr. Elmhorft hrósaði sér af því, þegar hann
kom hér, að hann ætlaði að hertaka ríki Alpa-
dísarinnar og leggja það í hlekki”.
“Og þú sérð, náðuga jómfrú, að það var alls
ekkert skrum”, svaraði Elmhorft í sama tón.
“Við höfum þvingað fjallanna stoltu drottningu
til að láta undan. Hún hefur gert okkur það
býsna ervitt, en við sigruðum hana samt! í
haust verður brautin fullgerð, og næsta vor
rennur lestin yfir hið ægilega Wolkensteins
gljúfur.”
“Skaði fyrir hinn dýrðlega Alpadal!” sagði
Waltenberg. “Hann missir alla fegurð sína, þeg-
ar fyrsta lestin fer eftir honum og org og ó-
hljóð gufuvagnsins brýtur hina helgu ró fjall-
anna.”
Elmhorft ypti öxlum.
“Mér þykir sannarlega fyrir því, en maður
getur ekki vel látið slíkar skáldlegar gryllur
standa í vegi, er maður opnar slíkan þjóðveg
fyrir heiminn.”
“Þann heim, sem þér tilheyrir! Hér í Ev-
rópu hafið þið fyrir löngu síðan gert ykkur að
herrum með gufu og járni. Loksins verður mað-
ur að flýja til einhverra fjærlægra eyja í úthaf-
inu til að finna rólegan dal þar sem maður getur
látið sig dreyma í ró.”
“Já, svo framarlega sem slíkt draumlíf er
hið einasta takmark tilveru þinnar, hr. Walten-
berg, En hér hjá okkur er það vinnan.”
Hr. Waltenberg beit sig í varirnar; hann sá
að Erna heyrði til, og að fá svona ofanígjöf í
nærveru hennar var meir en hann gat þolað; er
hann tók aftur til máls, talaði hann í hinum
móðgandi málróm er hann við fyrstu samfundi
þeirra hafði reynt að auðmýkja ‘lukkuveiðarann’
með, svo sagði hann:
“Það er sama stríðið, sem við áttum í, einu
sinni í vetrargarði forsetans! Eg hef aldrei ef-
ast um dugnað þinn, hr. Elmhorft, og þú hefur
líka uppskorið feitan ávöxt af því.”
Hr. Elmhorft, lét þetta ekki á sig fá, hann
vissi hvert sneiðinni var beint, og hvaða upp-
skera var meint; en hann bara brosti fyrirlitn-
ingslega. Hér var hann ekki ‘Alice Nordheims
tilvonandi eiginmaður’ eins og inni í höfuðstaðn
um; hér hafði hann fasta jörð undir fótum, og
svaraði með allri þeirri sjálfstilfinningu, sem sá
maður hefur, sem þekkir afl sitt og dugnað:
“Þú meinar, að Wolkensteinbrúin sé mitt
fyrsta stórvirki, sem verkfræðings, en eg vona
að það verði ekki það síðasta.”
Waltenberg varð orðlaus. Hann hafði séð
hina stórkostlegu brú, sem lá frá fjalli til fjalls
yfir hið ægilega gínandi afgrunn, og fann að sér
væri best að hætta við að skoða manninn, sem
hafði byggt annað eins meistaralegt stórvirki,
sem lukkuveiðara; og þó hann svo tíusinnum
rétti hönd sína út eftir dóttir millíóna mærings-
ins hjá þessum Elmhorft var það þó meir en blá-
ber lukkuveiði; það hafði hann sýnt; andstæð-
ingur hans varð, mót vilja sínum að viðurkenna
það. Eftir litla þögn, sagði Waltenberg:
“Eg dáist að þessum duglega verkfræðing
sem hefur unnið þetta stórkostlega verk.”
“Það er mikið hrós fyrir mig, að þú, sem
þekkir byggingalist hálfrar veraldarinnar álít-
ur það.” s
Hann sagði þetta ekki óvingjarnlega, en til-
lit þeirra var alt annað en vingjarnlegt. Þeir
fundu báðir á þessu augnabliki, að þeir hötuðu
hvor annan.
Erna hafði hingað til ekki tekið þátt í sam-
tali þeirra, en henni var ljóst hvor mundi bera
sigur úr bítum, því í málróm hennar var ódulið
ergelsi, er hún að síðustu tók til máls;
“Eigðu ekki þrætur við hr. Elmhorft. Hann
er eins járnharður eins og verkamennirnir hans,
og skáldlegar ímyndanir eru einskisvirði í aug-
um hans. Við tilheyrum alveg öðrum heimi, og
yfir þá gjá getur hann ekki bygt neina brú.”
“Við — já”, endurtók hr. Waltenberg og
sneri sér snöggt að henni. Hann varð himinlif-
andi af fögnuði, og gleðin skein úr augum hans;
það lá sigurhrós hljómur í þessum orðum “við
bæði”.
Hr. Elmhorft fór frá þeim í svo skjótri svip-
an, að Benno var hreint hissa á honum. Hann var
að tala við hr. Gronau sem kom til þeirra er
hann heyrði nafnið Reinsfeld neft.
“Þú getur náttúrlega ekki munað eftir
mér”, sagði Gronau, “þú varst bara ofurlítil!
drengur er eg fór útí heimin. Þú mátt trúa mér
til að segja þér satt, er eg segi þér, að eg var
æsku vinnur föður þíns. Eg veit að hann er dá-
inn fyrir löngu, en eg vona að sonur hans veigri
sér ekki við því handtaki, sem eg get ekki fram-
ar gefið mínum gamla vin Benno.”
“Auðvitað ekki”, svaraði læknirinn, og tók
fast og innilega í hina framréttu hendi. “En
segou mér nú hvernig stendur á því, að þú ert
komin hingað aftur?”
11. Kafli
Bjarmi kvöldroðans var fyrir löngu horfinn
hin raka kvölddögg lagðist yfir skóga og engi,
smásaman stigu skuggarnir upp frá dölunum, en
efst uppi fóru f jalltopparnir að taka á sig hvítan
glans. Tunglið var rétt að koma upp og varpa
sínu dularfulla skíni á fjallatindana. Bálið á
Wolkenstein brann fyrst sem reykjarstrókur,
þar til eldurinn hafði náð fullu haldi á kylfum
og bjálkum, sem svo bossuðu upp í viltri glóandi
prýði, sem allur mannfjöldin húrraði fyrir með
miklum fagnaðarlátum — gamla Sankti Hans
bálinu.
Það var stórkostleg sjón, sem í hinni áfall-
andi dimmu var ennþá áhrifameiri, er neistarn-
ir flugu hátt út í geiminn, sem mergð stjörnu-
hrapa óg féllu svo niður meðal fólksins sem dans
aði og söng af mikilli gleði kringum bálið. Það
kastaði glóandi eldibröndum upp í loftið til
þess að gera logana enn meiri, og yfir þessu
bylgjaðist þykkur reykjarmökkurinn í svörtum
skýjum.
Erna og Waltenberg sátu kjur í sama stað.
Ekki langt frá þeim, stóð Elmhorft með kross-
lagða handleggi, og sjáanlega hrifin af þessari
stórkostlegu sjón. Hann hafði valið sér stöðu
þannig að hann var að mestu leyti í skugga, það-
an sá hann betur til þeirra, Ernu og Walten-
bergs þar sem þau sátu á dalitlum hól. Hann
virti fyrir sér hennar granna og fagra vaxtar-
lag, og útlit mannsins sem sat við hlið hennar,
og hinn loðna hund er lá hreifingarlaus við fæt-
ur þeirra, en teygði höfuðið upp á milli þeirra.