Heimskringla - 11.10.1950, Page 1

QUALITY-FRESHNESS
Butter-Nbt
BREAD
At Your Neighborhood Grocer’s
For Freshness and Flavor!!

C AfJ ADA
Bread
AT YOUR
CAOCERS
LXV ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN., 11. OKT. 1950
NÚMER2.
Koma Islendinga til Winnipeg
fyrir 75 árum
Minningarsamkoma sem Þjóð-
ræknisfélagið efnir til 12. okt.,
í Fyrstu lútersku kirkju, er þess
eðlis, að eftir henni er vert að
taka. Tilefni hennar er, að þann
dag fyrir 75 árum stigu íslend-
ingar fyrst fótum á jörð í Win-
nipeg, borginni, sem síðar hefir
verið fræg fyrir að vera fjöl-
mennari af íslendingum ,en nokk
ur önnur borg, að Reykjavík
einni undanskilinni.
Það hefir verið gert ráð fyrir
að einn hinna eldri manna hér
segi nú frá því er hann fremst of
man, frá þessum tímum og hon-
um hefir sagt verið. Nú mun
engin, er með var í þessum við-
burðum á lífi vera til að segja
söguna af sjón. Maðurinn er Jón
J. Bíldfell, er til þess hefir verið
valinn. Hann er yfir áttrætt
kominn, og hefir fylgst með sögu
Vestur íslendinga ekki alveg frá
byrjun, en lengur en flestir aðr-
ir nú lifandi.
Auk þessa sérstaka hugðarmáls
allra íslendinga, sem byrjun
sögu vorrar hér áhrærir, verður
á samkomu þessari fleira til
fróðleiks og skemtunar; þar á
meðal kemur fram maður einn á-
gætur er Hannes Kjartansson
heitir og er ræðismaður íslands
í New York. Má eiga vísa
skemtun, þar sem hann er, því
hann er hæfileikamaður góður.
Með honum er kona hans, Elín!
Jónasd. Eru þau hér í fyrsta sinni!
í
Hannes Kjartansson
og af löndum þeirra boðin inni-
lega velkomin.
Ýmislegt verður fleira til
skemtunar eins og söngur og
hljóðfærasláttur — ef til vill
upplestur, en svoddan mun aug-
lýsing samkomunnar bera með
sér.
Að skemtiskrá lokinni, verða
veitingar til sölu í samkomusal
kirkjuknnar.
En inngangur er ókeypis að
þessari samkomu, sem von gefur
um, að verði eins góð og annars
er hér völ á. Fyrir bæði þetta og
hið viðurkenningarverða starf;
sem með þessari samkomu er
unnið í þágu íslenzks almenn-
ings, ber að þakka tjórnarnefnd
Þjóðræknisfélagsins.
Bæjarkosningar
í Winnipeg fara bæjarkosning
ar fram 25 október.
í stöður verða 16 alls kosnir,
9 í bæjarráð, 6 í skólaráð og einn
bæjarstjóri.
En umsækjendur eru alls 32.
Um borgarstjórastöðuna keppa
tveir: Garnet Coulter, núverandi
borgarstjóri og John Blumberg,
CCF sinni.
Coulter hefir verið borgar-
stjóri 8 síðustu árin. Verði hann
nú kosinn fyrir næstu tvö ár, hef-
ir hann lengur verið við völd en
nokkur borgarstjóri á undan hon-
um. Webb sæli var 8 ár við völd,
sem met hefir verið.
Gagnsækjandi Coulters, J.
Blumberg, bæjarráðsmaður, hefir
í bæjarráðinu verið í 31 ár fyrir
Norður-Winnipeg. Er það einnig
met og langt framyfir tíma þann,
er nokkur hefir áður verið bæjar-
ráðsmaður.
Af 9 sem nú fara úr bæjarráð-
inu sækja 7 um endurkosningu.
F. Chester og E. A. Brotman,
bæjarráðsmenn úr þriðju deild,
verða ekki í vali- En tveir úr
skólaráði: G. P. Macleod, úr S.,-
Winnipeg, og D. Orlicko úr N.-
Winnipeg, sækja um bæjarráðs-
stöðuur.
í skólaráðinu opnast því stöð-
ur fyrir tvo. Fjórar konur sækja,
og allar í skólaráð, Mrs. Ina
Thompson í annari deild, undir
merkjum CCF. Hún sótti 1949,
en var ekki á kjósenda skrá. Mrs.
E. L. Beech, þriðjudeild, Mrs.
Margaret Chunn, LPP í annari
deild, hún tapaði síðast. Mrs.
Mary Kardash LPP í þriðju
deild.
Hvorugur íslendinganna í
bæjarstjórn eða skólaráði þurfa
nú að sækja. Engir nýir eru held-
ur í vali.
Tveir sækja í annari deild er
fallið hafa áður. Það eru Dr. A.
C. Brotman og G. A. Firth, báðir
óháðir.
Um engin sérstök mál verður
nú greitt atkvæði.
Mesta eftirtekt vekur eflaust
borgarstjóra-kosningin.
Óháða kalla nú f jórir sig. Tveir
er í annari deild sækja í bæjarráð
og tveir í skólaráð þriðjudeildar.
Þeir hafa sjaldan verið það marg-
ir.
Kommúnistar eru og með
flesta móti, eða 3 alls. Tveir af
þeim sækja í þriðju deild, en einn
í annari (Mrs. M. Crunn).
Svo að síðustu skulu hér birt
nöfn þeirra er kjósendur eiga
um að velja ásamt skammstöfuð-
um nöfnum flokkanna, sem þeir
fylgja:
Borgarstjóra-efni:
Mayor Garnet Coulter (Ind.)
Ald. J. Blumberg (CCF)
Bæ jarráðsmannaef ni:
Ward 1.
Ald. G. Sharpe (CEC).
Ald. J. Gurzon Harvey (CEC)
Ald. D. A. Mulligan (CCF)
G. P. MacLeod, (CEC).
Ward 2:
Ald. H. B. Scott (CEC)
Ald. E. E. Hallonquist (CEC)
Ald H. V. McKelvey (CCF)
J. R. Mclsaac (CCF)
S. Juba (Residents and Rate-
payers’ Association).
Ward 3
H. Bradley (CEC)
P. Taraska (CEC)
F. Wagner (Ind.)
F. P. Bashchak (Ind)
D. Orlikow (CCF)
G. H. Beckford (CCF)
A. Zararychuk (North Winni-
peg Election Committee).
Ald. J. Penner (LPP)
Skólaráðsmanna-efni:
Ward 1
Trustee Campbell Haig (CEC)
Peter D. Curry (CEC)
F. Tipping (CCF)
Ward 2
Trustee A. N. Robertson (CCF
Trustee P. C. Jessiman (CEC)
Mrs. Ina Thompson (CCF)
Mrs. M. Chunn (LPP)
Dr. A. C. Brotman (Ind)
G. A. Frith (Ind)
Ward 3
Trustee S. Carrick (CEC)
S. Cherniak (CCF)
Mrs. Mary Kardash (LPP)
Mrs. E. L. Beech (CEC)
Áhöfn “Geysis” heil á húfi
Eins og í útvarpsfréttum hefir
verið ógreinilega vikið að, týnd-
ist millilandaflugvélin “Geysir”
14. september á leið frá Luxen-
burg til Reykjavíkur. Voru lík-
urnar þær, að hún hefði horfið
við austurströnd íslands, eða á
Suðausturhálendi landsins. Á
fimta degi frá hvarfi vélarinnar,
fanst flakið af henni á Vatna-
jökli norðvestarlega. Flugvélin
nauðlenti á jöklinum og fanst
þar á hvolfi og vængbrotin. Á-
höfn hennar var þó heil á húfi.
Hefir henni nú og farangri ver-
ið bjargað. Var leiðangur frá Ak-
udeyri gerður út um ódáðahraun
til björgunarinnar.
Þoka á jöklinum hamlaði því
að flugvélin fyndist fyr en eftir
4 daga. Voru flugvélar alls stað-
ar að í þeirri leit, Bandaríkja-
flugvélar jafnframt. Loks fann
flugvél frá ‘ísafirði’, flakið. Var
hún frá “Flugleiðum”, sama fé-
laginu og “Geysir” eða týnda
flugvélin var.
Frost var um 15 gráður á jökl-
inum oftast. Notaleg hefir dvölin
þar því ekki verið fyrir flug-
menninna.
Nöfn flugáhafnarinnar eru
þessi:
Magnús Guðmundsson, flug-
stjóri, Dagfinnur Stefánsson, 2.
f lugmaður, Bolli Gunnarsson,
loftskeytamaður, Guðmundur
Sívertsen, loftsiglingafræðingur,
Einar Runólfsson,- vélamaður og
Ingigerður Karlsdóttir, flug-
þerna.
Með björgunar-félögunum frá
Akureyri var ritstjóri Dags,
Haukur Snorrason. Segir hann
frá slysinu og björguninni í
mjög löngu máli í degi litlu
seinna. Þrátt fyrir harðrétti á
jöklinum, getur ekki neitt sér-
staklega um meiðsli á áhöfninni
við lendinguna. Þó er líklegt, að
Landneminn
Björn Sigurðsson (Crawford) fiskiútgerðarmaður frá Winnipeg-
osis, Manitoba, F. 14. íebrúar 1857. Dáinn 23. febrúar, 1946
—MINNING—
Björn var hár og herðaþrekinn.
— Hrjóstur gróður saman rekinn —.
Vangahrjúfur — veðurtekinn —
vöðva stæltur, sinaber.
Ljós, að yfirlitum var hann,
landnemanna fornu bar hann
herzlu svip, úr hóp sig skar hann
haukfráneygur, limasver.
Ekta norrænn — íslendingur.
Aðsópsmikill fyrir sér.
Að honum stóð efniviður.
Öllum rótum skotnum niður.
— Tuttugasti ættarliður
Agli frá, á Stóru-Borg.
» Víkingslund, í blóð hans borin,
— brendur sem að úr var sorinn —
hvatti hann í ver á vorin
— veiðibráðann — ránar org
eggjaði til vetrarveiða
Víkinginn, frá Mýra-Borg.
Atlotum við ægis-síðu
öllum vanur — þjósti og blíðu —
rifaði lítt, í roki stríðu
réri brak í þoll og ár.
Sótti gull í greipar Ægi
— góðfiskana — seil í dragi
hafði fylgdu heim í lagi
honum veiðibjalla og már.
Vissu, hans í verstöð mundi
verða slógi drifin sjár.
sumir hafi laskast eitthvað þó
gengið gætu og yfirleitt kæmu
fram, sem heilir væru. Ber lýs-
ing Hauks af flugþernu sem í
förinni var það með sér. Þar seg-
ir: “Lestin sniglaðist þarna um
nóttina, ofur hægt, en örugg-
iega. Slóðin fanst jafnan um síð-
ir, og loks kom að því, að merk-
istöngin á fjallsbrúninni blasti
við. Þá var hvílt um stund, en síð
ar látið reka niður fjallið, í slóð-
ina, sem nú var margtroðin og
mjög greinileg. Það vakti aðdá-
un allra, sem þarna voru á ferð,
hversu flugþernan, Ingigerður
Karlsdóttir var dugleg, hörð og
æðrulaus. Hún var málhress í
bezta lagi og sagði okkur alla
söguna af slysinu og dvölinni á
jöklinum. Og hún kvartaði
aldrei enda þótt vitað væri, að
hún væri meidd, að minsta kosti
rifbrotin. Nú hefir komið í ljós,
að meiðsli hennar voru meiri en
upphaflega var ætlað. Hefir þessi
ganga hennar um jökulipn ‘og
Kistufellið vissulega verið mikil
þrekraun.
í aðra málsgrein skal seilst í
lýsingu Hauks, er frekara ljósi
bregður á björguninna. Hún er
þannig:
“Þegar halla tók ofan af fjall-
inu, sáum við sýn sem var í senn
fögur og hressandi. Tjaldbúar
höfðu ekið jeppum sínum upp í
gilið og létu kastljós varpa birtu
upp í fjallið. Sást þessi Ijósadýrð
langa vegu og hafði örvandi og
hresandi áhrif á þá, er að ofan
komu. Jökullinn, svartur og
hnúkóttur, varð nærri því falleg-
ur í þessum ævintýraljóma. Og
svo var komið í áfangastað. Þar
voru til reiðu ágætar veitingar,
brennheit mjólk, kaffi og brauð
og svefnpokar handa jökulförun-
um. Áhöfnin, sem fyrst kom að
tjaldinu var þá í fasta svefni og
brátt gátu þeir, sem í þessum
flokki voru, líka hallað sér, þótt
hvílurúm væru óhæg. Þessa nótt
hafði frostið hert, og þurfti karl-
mennsku til þess að skríða í
svefnpoka í köldu tjaldi, sem
blásið hafði allan daginn. Eg
lagðist fyrir á jeppagólfi, lá þar
í einni hrúgu í svefnpoka mín-
um og svaf í þrjú kortér. Þannig
munu fleiri hafa hvílt sig, en á-
höfnin fékk að sjálfsögðu betri
aðbúnað. Var ^llt gert, sem unnt
var, til þess að áhöfn Geysis gæti
hvílzt sem bezt, við þær aðstæð-
ur, sem fyrir hendi voru.
Kom heill — kom heill!
Á öðrum stað í þessu blaði, er
auglýsing um að sjónleikur á ís-
lenzku verði sýndur n. k. þriðju-
dag í Sambandskirkjunni. Fyrir
sýningunni stendur leikflokkur
frá Geysir í Nýja-íslandi. Leik-
FEGITRÐAR-DÍS
Ruth Thorvaldson
Á skólamáli hér eru stúlkur
þær kallaðar “Freshie Queens”
sem skara fram úr í fegurð og
framgöngu við háskóla um leið
og þær hefja nám. Á Manitoba-
háskóla var s. 1. viku fegurðardís-
in valin og varð íslenzk stúlka
hlutskörpust. Heitir hún Ruth
Thorvaldson og er dóttir Mr. og
Mrs. G. S. Thorvaldson í Winni-
peg. En Mr. Thorvaldson er ís-
’.enzkur lögfræðingur og fyrrum
fylkisþingmaður í Manitoba. —
Ruth er 17 ára og innritaðist i
háskólann á þessu hausti og er
þar listnemi.
urinn hefir verið sýndur í nokkr-
um íslenzku bygðunum og fær
hið bezta orð. Vonandi fær hann
hér góða aðsókn. Bæði er, að
leikurinn er skemtilegur sagður
af þeim, sem hann hafa séð, og
svo hitt, að með honum er verið
að leysa hér af hendi veigamikið
þjóðræknisstarf og fyllilega
þakkarvert.
* * * *
Gifting
Gefin voru saman í hjónaband
að heimili séra Philip M. Péturs-
son, 681 Banning St., föstudaginn
6. okt. Próf. James Harvey Har-
rold og Dorothy Jean Smeltzer.
Þau voru aðstoðuð af Próf. og
Mrs. Robert W. Pringle.
Norður skal haldið
Harðfengur, sem hreiður-örninn.
Heitfengur, sem ísabjörninn.
Þrátt fyrir ytra æði, börnin
að ’onum hændust, fundu þar
vandalaust að vera skilin.
Velkomin í bjarmarylinn,
sigla, róa hrannar hylinn,
— hilling fiskisögunnar —.
Lifa undrin — æfintýrin —
yndi hans og svaðilfar.
Lokaróður heim — á hausti —
hann er róinn. Upp í nausti
bátur hans — ’inn borðatrausti —
bíður þess að verða hrint
út, af hinum yngri mönnum,
— aflasæll — mun verjast hrönnum
sé við stýri sá, er önnum
sinnir, rennir ekki blint
öngli í sjóinn. Öllum borgar
ekki Rán í sömu mynt.
Ármann Björnsson
Sameinuðu þjóðirnar eru ekki
að gera neitt leikspil úr stríð-
inu. Her þeirra í Kóreu er á
hraðri leið norður; er nú þegar
kominn 90 mílur norður fyrir
landamæri Norður-Kóreu (eða 38
gráðu). Kommúnista herinn hef-
ir ekki gefið neitt í skyn um að
hann hafi gefist upp, eða ætli
sér að hætta að berjast. Meðan
hann ræður það ekki við sig,
heldur her MacArthurs áfram
norður.
Landher Sameinuðu þjóðanna
var orðin um 175,000. Auk hans
er bæði flug og sjóher í Kóreu.
Um 50,000 menn úr landhern-
um er nú kominn til Norður-
Koreu ásamt flugliði.
S. 1. mánudag sendi MacArthur
forsætisráðherra Norður-Kóreu,
Kim le Sung að nafni, mjög al-
varlegt skeyti. Skoraði hann á
forsætisráðherrann að sjá um að
kommúnista herinn legði niður
vopn og stöðvaði með því frekari
mannvíg. Hann hefir og í útvarpi
skýrt Norður-Kóreubúum að fyr-
ir Sameinuðu þjóðunum vekti að
öll Kórea yrði sameinuð og að
Sameinuðu þjóðirnar bættu íbú-
unum stríðstjónið eftir föngum.
Komi ekkert svar frá Kim le
Sung innan stutts tíma, kvaðst
MacArthur halda áfram stríðinu
eins og nauðsyn krefði.
Síðast liðinn sunnudag tóku
Sameinuðu þjóðirnar um 4,000
fanga. Höfðu kommúnistar verið
að reyna að gera skráveifur í
smáum hópum í Suður-Kóreu.
Lauk því oftast með því að hópar
þessir voru teknir fangar.