Heimskringla - 18.04.1951, Síða 7

HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
WINNIPEG, 18. APRÍL, 1950
SEATTLE-FÖR MÍN
Frh. frá 1. bls.
húsið beri þess hvergi merki að
húsverkin séu vanrækt, virðast
þau, aðeins gerð í hjáverkum.
Konum hér í landi er kunnugt
um, alla þá fyrirhöfn og auka-
vinnu sem það hefir í för með
sér, að halda það, sem kallað er
opið hús á ensku, þó ekki sé
nema stöku sinnum. Við þau
tækifæri koma kunningjar hús-
ráðenda og gera sig heimakomna.
Koma og fara, lifa og láta, sem
væru þeir heima hjá sér, en tala
gestanna takmarkast þó við
kunningja og vini húsráðenda,
fólk sem þeir umgangast dag-
lega. Öðru máli gegnir með ‘op-
iðhús’ Jakobínu. Þar stendur
útidyrahurðin upp á gátt alla
daga árið út og árið inn, öllum
íslendingum austan hafs og
vestan og fleirum þó. Sáum við
merki þess, þó dvöl okkar í
Seattle væri stutt. Við þetta bæt
ast svo ritstörf skáldkonunnar,
fyrirlestrar og félagstörf. Að
hugsa um sliíkt anríki er nóg til
að þreyta mig, svo eg get nærri
um hvort húsmóðurin er ekki
þreytt. En bíðum við!
Eftir að ganga frá kaffileirn-
um koma konurnar inn í tví-
stofusalinn hvar eg úrvinda sit
í stórum hægindastól. Og segir
Sigríður að kominn sé háttatími
og Bínu muni mál að hvíla sig.
Jagobína aftekur það,
“Nú skulum við öll sitja og
tala”, segir hún.
“Hver er altof uppgefinn, eina
nótt að vaka og kveða?” heyri
eg hvíslað tvíraddað. Svei mér
ef Buddha og Postulínsgyðjan
eru ekki farin að vitna í Stephan
G.! — En við það fær stofan
annan svip og nýtt andrúmsloft;
og öll austrænu menningarmerk-
in verða blátt áfram menningar-
merki. Þarna sitjum við og töl-
um fram á nótt. Húsmóðirin er
horfin og öll þreytan með, en í
stað hennar komin litla stúlkan,
sem metið setti á Normal forð-
um daga: sama blíða röddin,
sami broshýri svipurinn, mælsk-
an jafn fleyg og laus við mærð
og mælgi sem fyrr. En Búddah
gamli og postulínsgyðjan hvísla
undir, “Hver er altof uppgef-
inn ?”
Eftir miðnætti göngum við til
hvfílu og Sigríður rellast um ann
ir Jakoblínu og hvað húnhljóti
að leggja hart að sér. En mál-
efnið fær daufar undirtektir hjá
mér. Hefi eg ekki horft á skáld-
konuna kasta af sér oki og á-
hyggjum dagsins líkt og grímu-
gerfi væri, og yngjast upp fyrir
komandi dag? Bersýnilega fer
hún hér að dæmi forfeðra sinna
í Valhöll, og er engin vorkunn.
Hitt er mér meiri ráðgátan,
hvernig Jakobína fær efnalega
staðið straum af ótakmörkuðu
Opin'húss heimboði sem varir
enn og vara mun . . .
Þannig líða kvöldstundirnar í
Hofinu. Eða konurnar draga sig
út úr og rifja upp gamlar endur-
minningar sín á milli, en eg
fræðist af Kára og bókum.
Kári er maður á bezta aldri,
þéttur á velli og þéttur í lund,
hvatur í spori og ákveðinn í
skoðunum. Hann er og fróður
vel urri austurlönd. Var í sigl-
ingum um mörg ár og er þaul-
kunnugur eyum Kyrrahafsins.
og suð-austurströndum Asíu.
Fór hann að dæmi Cólumbusar.
Lagði í vestur, á leið til Austur-
landa. Ekki lætur Kári þess get-
ið, að þessi siglingaleið sé álitin
lýsa ofdirfsku, eða vitfirring,
eins og fyrr meir. Enda mun
Samúel frændi hafa valið hana,
þá er hann lagði upp í hina
frægu heimsfriðarleit á Kóreu-
skaga.
í siglingunum hefir Kári haft
náin kynni af mönnum og menn-
ing Austurlanda og flutt heim
með sér kynstur af menjagrip-
um sem vitna um hugsunarhátt
og lifnaðarhætti þessara fjar-
lægu og “torskildu” þjóðflokka.
Og þar eð þessir munir eru hér
við hendina, bið eg Kára að
fræða mig um þá og höfunda
þeirra. Svo fræðir Kári mig í
krafti, en eg gleymi fróðleikn-
um jafnótt. Það sér Kári og
brosir og bíður mér vindil og
við reykjum. En við það dreifist
samræðuefnið. Ræðum við nú
um verkföll, einstaklings fram-
tak og forsetann — það er, Tru-
mann en ekki Hall. Fleira ber á
góma og af því sem Kári leggur
til málanna, dreg eg, að hann sé
strangur Ameríkani og sann-
færður um yfirburði hins hvíta
manns. Ber okkur margt á milli
í skoðunum, en ekkert púður
í að rífast við Kára. Engan bil-
bug að finna á skoðunum hans,
og brosið altaf jafngóðlátlegt.
—“Life is too short”, segir Kári.
Hér eru tvær bækur, sem eg
verð endilega að líta í. Báðar
eru þær ritaðar á ensku, en eftir
tvo vestur-íslenzka lærdóms-
menn. Önnur er safn af ljós-
myndum fornhandritun, safnað
og skýrt af Próf. Halldóri
Hermannsyni; hin er saga ís-
lenzkra ljóðskálda, eftir Dr. R.
Beck, Ph. D. Prófessor í norræn
um fræðum, rithöfund, ritdóm-
ara, fyrirlesara, skáld m. fl.
Verður mér fyrst gripið til
handritanna, af því það er
myndabók, og meir en svo. Eig-
inlega er hér ofurlítið listasafn
í bandi. Höfundar handritanna
létu sér ekki nægja að meitla
hugsanir sínar í málm orðsins,
svo meistarle^a, að aðrir hafa
vart betur gert, heldur krafðist
ást þeirra á tungunni þess að
verði nunna? Þér hafið aldrei sagt mér neitt á-
kveðið um það, hvað þér ætlizt fyrir með hana,
og þess vegna hefi eg veitt henni sjálfræði nokk-
uð, sem eg þó iðrast eftir að hafa gert. En ef þér
fáið biskupinn og föður Eustance, sem er
mælskumaður mikill og prestur góður, í lið með
yður, þá efast eg ekki um, að þeir geti talið
henni hughvarf og fengið hana til að vinna heit-
ið.
Eg dreg enga dul á það, að við getum aðeins
lofað ungfrú Adrienne að vera hér, án meðlags
frá yður, þar til arfsvon hennar hefir rætzt, ef
hún gerist nunna. Ef hún undirgertgst heitið, þá
verður ekki gert neitt tilkall til auðs yðar, með-
an þér eruð sjálfur á lífi og getið notið hans.
Eftir lát yðar verður auðurinn að ganga til
hennar sem einka-erfingja yðar, og systralagið,
sem getur notað hann sem meðal til þess, að láta
mikið gott af sér leiða, mun þá blessa minningu
yðar og biðja fyrir sálu yðar. Hve m.jög þér mun-
uð þurfa slíkra fyrirbæna við, veit enginn betur
en þér sjálfur.
Það er líka önnur mikilsverð ástæða til þess
að eg óska að hafa ungfrú Durand hjá okkur
framvegis. Hún gengur í svefni og getur að lík-
indum orðið okkur að miklu liði með hæfilegri
’fullkomnun. Með þessu skilyrði erum við fúsar
til að halda henni hjá okkur án meðgjafar, þar
til hún fær arfinn.
Vona, að fá sem allra fyrst svar frá yður.
Yðar
Ursula,
abbadís í Maríuklaustri
augað, ekki síður en hugurinn,
fagnaði list þeirra. Og varð
hvert ritað blað dráttlistarverk.
Er hér eitt dæmið enn, um það
hve listgáfa þjóðarinnar var
bundin tungunni. Eða vita menn
til, að þjóðin hafi æft málaralist
að mun á annan hátt, en að
skrautrita? Ef ekki, er auðsætt,
að slenzkir listmálarar ættu að
byggja öll sín málverk á skraut-
ritun fornmanna og, segjum,
spónaletri. (Sbr. Handelisma
Laxness). Og svona er það. Þó
hugurinn asnist út í alvöru,
(gúbevarí(,- rekur hann sig al-
staðar á ást landans á tungunni.
Og hvergi hefi eg rekist á unn-
ustulijóð til móðurmálsins eftir
erlend skáld. Eða er nokkurt
ljóð til, á erlendu máli, Mkt
kvæði Jónasar?
Helzt hefði eg kosið að lesa
allan “textann”, ummæli próf.
Halldórs, tilgátur hans og rök-
færslu, sem snerta handritin, því
þar finnst mér margt viturlega
hugsað og vel sagt. En tíminn
leyfir það ekki. Eg má til að líta
í hina bókina, skáld-söguna.
Þetta er ensk og falleg bók.
Og eg þykist kannast við rithátt
höfundarins, þó eg hafi ekki
áður lesið hann á ensku. En eins
og þúsundir annara landa hefi
eg séð ósköpin öll af íslenzkum
ræðum og ritum eftir prófessor
Beck, í Hkr. En þeir sem einnig
lesa Lögberg geta margfaldað
með tveimur. Þess þarf eg ekki,
því svo stílfastur er höfundur
sá, að í hvert skifti sem eg les
eitthvað eftir hann, finst mér
endilega, eg hafi lesið það áður,
og hætti stundum til, að leggja
blaðið frá mér áður en eg hefi
lokið við ritgerðina. Er eg gram
ur sjálfum mér fyrir slíkt lestr-
arlag, þar eð allir dá höfundinn
fyrir fræðimensku hans, gáfur
og ritsnild. Enda er hugsun
hans sem stíll, svo létt og skýr,
að Mkast er sem blávatn fljóti
yfir sand. Hann býr og yfir sæg
af atkvæðis- og lýsingarorðum
stórum og fallegum, og hristir
þau úr pennanum í sífeldri
driífu. Og er sem rigni fjölHtuð-
um blómsturblöðum á flöt blá
vatnsins og minnir á skáldsins
orð:
“Regnbogalitir titra tærir.”
Tundruðum blómakrónum í.
Yfir slíka dýrð á eg engin orð
í eigu minni, en verst ekki að
hrópa: “Þessi geysir glæsi
yrða!” og bið Guttorm afsökur.-
ar.
Hinum íslenzku máltöfrum
sínum kemur höfundurinn ekki
við í skálda-sögunni sem varla er
von, þar sem hún er rituð á
ensku. Er þó höfundurinn her
svp sannur sjálfum sér, að eg
kem ofaná hvern kaflann eftir
annan, sem mig minnir, að eg
hafi lesið í Heimskringlu.
Þar eð Skálda-sagan er fræði-
rit, gefur að skilja,,að hún styðst
við margar og merkilegar heim-
ildir. Og sækir höfundurinn
margar þeirra í Lesbók Morgun-
blaðsins. Er það verðskuldaður
snoppungur þeim glönnum og
göntum, sem hafa þetta ágæta
átorítet í fíflskaparmálum og
uppnefna, “Mogga”.
Eftir þeim skyndikynnum
sem eg hafði af Skálda-sögunni
skilst mér, að aðal skilyrði ti,l
að komast í hana hafi verið það,
að eiga prentaða ljóðabók eftir
sjálfan sig. Og þar sem tiltölu-
lega fáir laridar hafa efni á að
gefa út bók eftir sig, þó flestir
séu þeir Ijóðskáld, sannast hér,
sem oftar ritningargreinn: —
Margir eru kallaðir en fáir út-
valdir.
Skáld-sagan ber það með sér,
að höfundurinn hefði feginn
viljað gera hvern karakter henn-
ar að stórskáldi, þrátt fyrir all-
an góðvilja, sem er á háu stigi,
tekst það þó ekki. Verða því sum
ir smáskáld í bókinni. En, betri
er skömm er ekki par, segir spá-
maðurinn. Og hafa mér vitan-
lega, tveir af smæstu smáskáld-
unum ekki getað orða'bundist út
af þeirri frægð, að komast í
Skáldsöguna.
1. Enginn hefir varið ver
vinnutíma sínum
En að fórna Munda og mér
meir en fjórum línum”.
2. “Vel sé þeim sem hafá hangt
í hala þeirra stóru,
\ Eins og þeim sem æfilangt
Uppskafningar vóru.”
I
Mikið mega smáskáldin vera
höfundi Skálda-sögunnar og
forsjóninni þakklát fyrir að
komast í svo merka bók á ensku;
en meira þó fyrir að vera ekkir
talin miðlungskáld. Ef til vill
hefir höfundurinn hugsað til
Horace gamla, sem áleit mið-
lungsskáldin auma vesenið. Vita
skuld átti hann við “mediocris
poeta” á latínu, því ekki kunni
hann íslenzku, manngarmurinn!
Hann hélt því fram að á mið-
iungsstiginu væri skáld hvorki
liðið af guðum né mönnum og
allra szt af bóksölum. Og þó
Horace væri ekki íslendingur
er svo langt síðan hann var uppi,
að orð hans standa sem stafur á
bók, og benda á þá hættu sem
hvílir yfir þeim sem fást við
Ijóðagerð, en aldrei getur hent
mig. Við þá tilhugsun Mður á-
nægju-andvarp upp frá brjósti
mínu og með það loka eg skálda-
sögunni.
P. S. í öðru bréfinu kemur orð
ið (? ? ?) Heimismi fyrir í Hkr.
Þetta getur verið ágæt orð; en
í handritinu var það Heineismi.
P.P.S Þökk ykkur, sem hafið
svarað fyrsta bréfinu. Átti
naumast von á svo góðu. Mikið
vill meira, svo eg set hér áritun
mína, í von og trú. RRl Lang-
ford, B. C.
P.P.P.S. — Næsta bréf fer fram
í Hofinu.
J.P.P.
•socoooscosoðosososoððoðecosðoeocceosoeeoscooaooooseoo
VERZLUNARSKÓLANÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banníng og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA
I
Professional and Business
—— Directory—
Office Phone Res. Phone 924 762 726 115 Dr. L. A. SIGURDSON 528 MEDICAL ARTS BLDG. Consultations by Appointment DR. A. V. JOHNSON DENTIST • 506 Somerset Bldq. • Office 927 932 Res. 202 398
Talsími 925 826 Heimilis 404 630 DR. K. J. AUSTMANN Sérfræðingur í augna, eyrna, nert og kverka sjúkdómum 209 MEDICAL ARTS BLDG. Stofutími: 2—5 e. h. ANDREWS, ANDREWS, THORVALDSON & EGGERTSON Lögfrœðingar Bank of Nova Scotia Bldg Portage og Garry St. Sími 928 291
Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg Phone 926 441 DR. H. W. TWEED Tannlæknir 508 TORONTO GENERAL TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith 9t. PHONE 926 952 WINNIPEG
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Financial Agents Sími 927 538 308 AVENUE Bldg. — Winnipeg H. J. PALMASON & Co. Chartered Accountants • 505 CONFEDERATION LIFE Bldg. • TELEPHONE 927 025
THE WATCH SHOP CARL K. THORLAKSON Diamond and Wedding Rings Agent for Bulova Watches Marriage Licenses Issued 699 SARGENT AVE. Rovatzos Floral Shop 253 Notre Danie Ave. Ph. 932 934 Fresh Cut Flowers Daily. Plants in Season We specialize in Wedding and Concert Bouquets and Funeral Designs Icelandic Spolcen
WINDATT COAL CO. LIMITED Established 1898 506 PARIS BLDG. Office Phone 927 404 Yard Phone 28 745 A. S. BARDAL limited selur likkistur og annast um utfanr. Allur útbúnaður sá besti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina 843 SHERBROOKE ST. Phone 27 324 Winnipieg
H. HALDORSON BUILDER 23 Music and Arts Studios Broadway and Carlton Phone 923 055 Winnipeg, Canada Union Loan & Investment COMPANY Rental. Insurance and Financial Agents Sími 925 061 510 Toronto General Trusts Bldg
CANADIAN FISH PRODUCERS Ltd. J. H. Page, Managing Director Wholesale Distributors ol Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS ST. Office Phone 26 328 Res. Phone 73 917 GUNDRY-PYMORE Ltd. British Quality - Fish Nettlng 60 Victoria Sl„ Winnipeg. Man. Phone 928 211 Manager: T. R. THORVALDSON Your Patronage Wlll Be Appreciated
COURTESY TRANSFER & Messenger Service Flytjum kistur, töskur, húsgögn, píanós og kæliskápa Önnumst allan umbúnað á smá- sendingum, ef óskað er. Allur flutningur ábyrgðstur. Sími 53 667 1197 Selkirk Ave. Eric Erickson, eigandi Halldór Sig’urðsson & SON LTD. Contractor & Builder • 1147 Ellice Ave. Sími 31 670
The BUSINESS CLINIC (Anna Larusson) 308 AFFLECK BLDG. (Opp. Eaton’s) Office 927 130 House 724 315 Bookkeeping, Income Tax, Insurance Mimeographing, Addressing, Typing FINKLEMAN OPTOMETRISTS and OPTICIANS Kensington Bldg. 275 Portage Ave. Winnipeg PHONE 922 496
MALLON OPTICAL 405 GRAHAM AVENUE Opposite Medical Arts Bldg. TELEPHONE 927 118 Winnipeg, Man. Vór verxlum aðeins með fyrsU flokks vörur. Kurteisleg og fljót afgreiðsla. TORONTO GROCERY PAIJL HALLSON, eigandi 714 EUice Ave. Winnipeg TALSÍMI 37 466

PRINCESS MESSENGER SERVICE Við flytjum kistur og töskur, húsgögn úr smærri íbúðum og húsmuni af óllu tæi. NEW ADDRESS: WHITLA Bldg., 70 ARTHUR ST. WINNIPEG, MAN. C. A. Johnson, Mgr. THOS. JACKSUS & SOSS LIMITED BUIEDERS’ SUPPLIES , COAL - FUEL OIL ^ Phone 37 071 Winnipeg