Heimskringla - 03.03.1954, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
WINNIPBG, 3. MARZ 1954
fyrir nægan sauðgróður.
Sauðburður gekk mjög vel, og
fénaður gekk vel fram. f júní
var tíð góð, og spratt nú jörð
«11, fyr en undanfarinn ár. Menn
gátu þó ekki allir hafið slátt
eins snemma og efni stóðu til,
vegna þess hvað vorverkin byrj-
uðu seint. Um mánaðarmótin
júní—júlí byrjaði ]>ó almenning-
ur slátt ,en sumir byrjuðu fyr.
Sumarið var eitt hið bezta,
sem menn muna. Sífeld landátt
með hlýindum. Suðvestan skúrir
voru þó alltíðar, sem gerðu mörg,
um tjón, svo þeir fengu ofan í
því nær alþurra töðu, en venju-
lega þornaði allt næsta eða
næstu daga. Þessar skúrir voru
skæðastar hér meðfram fjallinu
og um Mið-Hérað. Verst fór
þetta með Jökuldælinga. Þeir
fengu ofaní dag eftir dag, og
gátu lengi vel ekkert tekið inn.
Þetta fór þó batnandi hjá þeim
þegar út á leið, og síðustu vik-
una fyrir göngur var góður
þurrkur alla daga. Margir sluppu
alvég við þessar dembur, og;
heyjuðu ágætlega og áttu prýði-
lega verkuð hey. Allir fengu
mikil hey, en sumir dálítið mis-
jöfn að verkun. Fullyrða má að
aldrei hafi verið til jafnmikil
taða og nú hér um slóðir. Túnin
hafa mikið verið færð út síðustu
árin, en eftritekjan líti'ö aukist
vegna þess, að nýræktirnar hafa
kalið á hverju vori undanfarið,
og lítið gefið af sér, og sum-
staðar ekkert. Nú greri upp úr
Öllu kali og öll tún tvíslegin,
þar sem svo snemma var hægt
að byrja sláttinn. Útjörð öll var
óvenju vel sprottin, en engjar
eru nú orðið lítið nytjaðar.
Mörgum eldri mönnum þótti
súrt í brotið, að sjá allt það gras
sem úti dó í engjum. Sumir bænd
ur náðu þó nokkru úr engjum.
Jarðepli spruttu óvenju vel,
enda stóð grasið ófallið fram á
haust. Tvítugföld og jafnvel
þrítugföld uppskera þekktist
víða. Jarðeplauppskeran á öllu
landinu mun hafa verið nokkuð
á annað hundraö þús. tunnur, og
er það allmikið meira en notað
er í landinu árlega. Margir eiga
því mikð af jarðeplum óselt, en
geyma þau hema. Alveg er þaö
víst, að eitthvað af þeim verður
að nota til skepnufóðurs. Rófur
spruttu líka ágætlega, með þær
er sama sagan, þær eru lítt selj-
anlegar. Verð á þeim í haust var
]>ó mikið lægra en undanfarin
ár.
Sauðfé reyndist í góðu meðal-
lagi. Hausttíð var einmuna gott
°g gerði ekkert hret hér fyr en
um 10. nóv. Þá gerði fyrst bleytu
storku en ofan á hana alldjúpa
mullu. Þá var allt fé tekið.
Lömb voru þá alveg tekin í hús
og aldrei sleppt aftur, en full-
orðnu fé gefið með. Þennan snjó
leysti alveg eftir viku. Seinustu
Viku nóvember gekk aftur í
norðaustan rytjur og gerði nokk
urn snjó. Þann 5. desember gerði
svo góða hláku, sem má heita
að hafi haldist til þessa dags.
Reyndar hafa komið smáfrost
dag og dag, jafnvel upp í 10 stig
um jólin, en í heilan mánuð hef-
ir aldrei gránað í rót, og mun
það vera einsdæmi um þetta
leyti árs.
Um miðjan desember gerði
miklar sunnan rigningar inn til
dalanna ,sem stóðu nokkra daga,
þá hljóp gríðarvöxtur í Lagar-
fljót. Steig það eins hátt og mest
Verður á vorin. Eru engin dæmi
Frh. á 4. bls.
CHÍNA LONG
CUCUMBER
UNEXCELLED FOR
CRISPNESS, FLAVOR
Einkennileg ágúrka 2 f.
löng, 2-3 þl. þverrn.
Slétt, græn, fáir angar,
þétt, ljúffeng. Fljöt
þroskuð undir erfiðum
skifyrðum Ber fá fræ,
birgðir takmarkaðar.—
Pantið strax.
FREE-BIG 164 PAGE SEED
& NURSERY BOOK FOR 1954

Sonur lýðsins
(RAGNAR STEFANSSON ÞÝDDI)
“Eftir allt saman”, bætti Andras við, “þá
átti nú þessi einkennilegi karlangi ekki neinn
ættingja sem hann gæti skilið eftir reitur sínar,
það er ef til vill ástæðan fyrir því að að hann
arfleiddi mig að öllum auðnum sem hann hafði
nurlað saman. Guð veit að eg hvorki vildi það,
eða þurfti þess með. Mér þykir það þó ákaflega
leitt, að eg gat ekki séð Rosenstein gamla áður
en hann skildi við, ef eg hefði með nærveru
minni getað gert honum dauðastríðið eitthvað
léttbærara Eg kom aðeins hálfri klukkustund
eftir að hann hafði lokað augunum í síðasta
sinni. Vegirnir voru nálega ófærir, jafnvel Sill-
ag komst ekki um þá nógu fljótt; og það var
mörgu að sinna hér þá”.
“Já, eg veit það! það er ekki til nein mann-
eskja hérna megin við Tarna, sem er ekki hrif-
in af þakklátsemi við þig fyrir öll góðverk þín
og óbilandi skyldurækni, þessir tveir læknar,
sem þú útvegaðir frá Budapest, gerðu krafta
verk hér í Arsollas og Etelka reyndist kven-
þjóðinni reglulegur engill . . . hún ... og
önnur til ...” Faðir Ambrosius þagnaði hálf-
feimnislegur. Andras starði út yfir hina ein-
manaiegu snæviþöktu sléttu.
“Hún er góð kona, Andras” ,bætti prestur-
inn við, hikandi í fyrstu, en smámsaman með
meiri áherzlu, “hún hefir ef til vill sína galla,
stolt hennar ef til vill hræðilega mikið, en hún
er miskunsamur engill við þá sem veikir eru og
eiga bágt.”
“Segðu mér eitthvað meira um fólkið í þorp
inu”, tók Andras fram í með hægð, “mundu eft-
ir því, að eg hefi ekkert um það heyrt síðan dag
inn sem eg kom of seint til vesalings gamla Gyð
ingsins.”
“Jæja!” sagði faðir Ambrosius, og andvarp-
aði með dálitlum vonbrigðasvip. “Farsóttin
(kóleran) virðist hafa rasað út, og guð miskun-
aði sig að síðustu yfir okkur. En litli kirkju-
garðurinn er miklu þéttskipaðri nú, Andras, . .
og á sunnudögum sé eg mörg auð sæti í kirkj-
unni!”
“Unglingarnir vaxa upp fljótlega, faðir,”
sagði Andras með snert af sinni fornu glaðværð,
“synir Sandors smiðs hljóta að vera vaxnir
menn, og Margit Fenyes átti tvíbura í sumar.
Öll þessi börn, sem eg sá nálega í reifum, hljóta
að vera orðin stálpuð núna. Já! eg er víst guð-
faðir einhvers fjölda af börnum í þorpunum
hérna megin við Tarna”.
“Já, það eru margar vitrar „og framsýnar
mæður í þessum þorpum og byggðarlögum, An-
dras”, sagði faðir Ambrosius, brosandi; “engin
furða þó að fólkið í Arsollas öfundi íbúa Sarda”.
“Það er þó engin þörf á því”, sagði Andras
og virtist leggja skugga yfir andlit hans.
“Sarda hefir ekki verið neinn skemtistaður”
“Það hefir verið heimili sannrar skyldu-
xækni og göfuglyndis, sonur minn, og það því
meira, sem enginn veit hvað langt það hefir
í gengið. En plágunni er nú létt; þú hefir lagt
| út fé til að fyrirbyggja neyð, þangað til guð
| sendir ennþá einu sinni uppskeru og vellíðan;
þú þarfnast hvíldar, sonur minn, og þú verður
ánægður heima!”
“Ánægður?” Auðsjáanlega hafði þetta eina
orð brotist út óvart, því að hann þagnaði snögg-
lega og kreisti saman varirnar, eins og til að
varna því að segja meira en andlit hans stirðn-
I aði upp, og drættirnir í því urðu hörkulegir.
Prestinn langaði til að segja eitthvað
meira. Hann leit á hinn unga vin sinn einu snni
eða tvisvar, tók upp tóbaksdósirnar sínar, og
lék sér að því að velta þeim milli handanna, hik-
andi og utan við sig. Það hafði verið svo sárt
vonleysi, svo djúpur harmur innifalinn í þessu
eina orði, svo mikil beiskja, að hið milda og góð
gjarna eðli hans hliðraði sér hjá, og óttaðist að
j ýfa frekar upp það sár, sem ennþá var opið og
þlæðandi.
“Móðir þín hlýtur að hafa saknað þín mik-
ið, Andras”, sagði hann að síðustu.
“Já.......eg veit það . . svaraði hinn
ungi bóndi, “okkur hættir til að vera sjálfselsk-
ir í sorg og böli. Eg hafði óbeit og ýmigust á
heimilinu . . . og flúði þaðan án þess að taka
tillit til vesalings mömmu. Svo þegar plágan
og neyðin þrengdu svo hörmulega að hér, var
eg nauðbeygður til að dvelja, mín var svo mikil
þörf einmitt hér . . . eg veit að það var sér-
gæðisfullt af mér . . . því hún hlýtur að hafa
verið einmana . . . En eg ætla nú heim bráð-
lega . . . ef til vill á morgun”.
“Etelka hefir, auðvitað oft verið einmana,
Andras, . . . en þetta hræðilega tímabil, þegar
k.óleran geysaði sem ákafast, var hún ekki alger
lega ein . . . .”
Gamli presturinn horfði hikandi á þetta
unglega andlit, sem sorgin hafði markað svo
skýrum dráttum. Honum var að mestu ókunn-
ugt um hinn miklu harmleik sem hafði gerst, og
sem hafði verið orsök þess að brúðguminn
hafði flúið af heimili sínu fyrsta daginn í hjóna
bandinu; vissi ekki að sá hræðlegi harmleikur
var orsökin fyrir gráu hárunum í höfði hans, og
beiskjunni og vonleysinu í augum hans.
“Hún var hjá móður þinni, Andras, til þess
að Etelka skyldi ekki vera einmana”.
“Eg veit það, faðir, guð umbunar henni
sjálfsagt fyrir það”.
“Hún hefir verið hinn góði engill þorpsins,
Andras; að þér sjálfum undanteknum er enginn
sem meira hefir gert til að hugga og hjálpa
í veikindum og dauða; hugga ekkjur og munað-
arlaus börn”.
“Já, faðir”, endurtók Andras “slík miskun-
arverk launast eflaust af himnum ofan”.
“Allir blessa hana, og biðja fyrir henni”.
“Við þörfnumst öll fyrirbæna, faðir!”
“Allir biðja fyrir henni, að hún megi verða
hamingjusöm”.
“Guð veitir henni það að líkindum”, sagði
Andras með hægð.
Faðir Ambrosius horfði á hann rannsak-
andi. Hann var ekki viss um hvað Andras átti
við, en því laust niður í hug hans hversu óvenju
lega djúpir þjáningadrættir höfðu myndast á
þessu unga andliti, og hann hugleiddi með sjálf
um sér hversu lengi þessi eflda líkamsbygging
og óvenjulega sterka skapgerð gæti borið ofur-
þunga sorgarinnar. Það var erfitt og í fang að
sækja að byrja að tala um þetta sérstaka efni.
Gamla prestinum, sem var trúnaðarmaður síns
unga vinar, féll alls ekki sú hugsun að grafast
eftir því eina leyndarmáli, sem hinn stolti al-
múgamaður hafði ekki fengið sig til að segja
honum.
Hinn almenni orðasveimur í þorpinu, hafði
sem betur fór, ekki borist hinum unga stór-
bónda til eyrna. Hann hlaut þó að hafa gizkað
á hvað sagt væri. Hann var of kunnugur háttun-
um í sínu eigin þorpi, til þess að geta haldið að
fólkið gæti þagað um þá stórvægilegu atburði,
sem gerðust þennan eftirminnilega dag í maí.
En Andras hafði aldrei fengist mikið um
almenningshjalið, og svo kom þessi hræðilega
farsótt, sem kom í veg fyrir allt slaður; þar var
ekki um langan tíma minnst á annað en veikindi
og dauða.
Mennirnir gengu þegjandi samsíða, og það
brakaði í snjónum undir fótum þeirra. Þeir
voru komnir út úr Sarda-þorpinu, og einstöku
smábýli á dreif, var eina tilbreytingin á þessari
eyðilegu sléttu.
Allt var svo kyrt og dauðalegt; snjórinn lá
eins og glitrandi álagahula yfir hinum fáu trjám,
stráþökum smábýlanna, og hinum lágu stöngl-
Um maísakranna. Ofurlítið hrafnagarg uppi í
loftinu barst að eyrum, og langt framundan var
litli turninn á þorpskirkjunni, hárauður, einu
litabrigðin á þessu einlita tjaldi, en til hægri
handar sáust hinir gulu og grænu veggir Bil-
esky-setursins gegnum blaðlausar greinar
trjánna.
“Andras” ,sagði faðir Ambrosius allt í einu,
og breytti um umtalsefni, “það er nokkuð ann-
að, sem liggur mér á hjarta, sem eg á bágt með
að tala um við þig, þar sem eg er nú aldrei mjög
hugrakkur ...”
, “Eg hélt ekki, faðir, að eg væri svo ægi-
legur og fráhryndandi; það virðist eins og eg
hafi farið með líf mitt nokkuð ábærilega í hund-
ana”, bætti Andras við með beiskju, “þar sem
jafnvel þú skoðar mig ekki sem vin lengur.”
“Guð komi til, Andras, að þú skulir mis'
skilja svo orð mín. Það var heimskulegt af mér
mér að koma svona orðum að þessu, og eg er
meira að segja óþakklátur bjálfi að segja þér
ekki undireins hvað eg ber fyrir brjósti.”
“Það er ekki of seint ennþá, faðir, við erum
enn langt frá vegamótunum.”
“Það er um skólann, Andras”.
Almúgamaðurinn hleypti brúnum.
“Eg veit að þér hefir aldrei verið hugmynd
in mjög að skapi”, bætti presturinn við fljót-
lega, “en guð hefir trúað mér fyrir þessu heil-
aga hlutverki á þessari jörð, og eg má ekki
vera sú raggeit, að koma mér undan því. Eg hefi
oft rætt við þig þá ágætu hugmynd, að koma
upp skóla fyrir ungdóminn í þorpinu okkar. Þú
varst eins áfram um það eins og eg; eg veit að
þú átt ánægjulegar endurminningar frá þeim
þremur árum, sem þú lærðir hjá mér, og þú hef-
ir sagt mér oftar en einu sinni, að það yrði mesti
gleðidagur lífs þíns, þegar hver einasta sál í
Heves-fylkinu gæti lesið og skrifað, og nú . . .”
“Nú hefi eg breytt um skoðun”, sagði.And-
ras dálítið hörkulega, “og hvernær sem þú hefir
hafið máls á þessu, hefi eg neitað að ræða það.
Já! eg hefi breyzt mikið síðan þú fyrst barst
upp fyrir mér þessa miklu hugmynd og veitt-
ir mér þann heiður að biðja mig að hjálpa þér
til að koma henni í framkvæmd. Síðan, faðir.
hefir mig í biturleik mínum langað hræðilega
mikið til að falla í dýrslegt fáfræðslu og ó-
menningarástand, með engar hærri hvatir í sál
minni, en hungri eftir daglegu brauði; enga
hærri þrá en að hafa gnægðir víns, fjörugan
farandflokks-hljóðfæraslátt, og þriflegar þorps
meyjar’; — leita dýrslegum girndum svölunar,
og eg er hættur að gera kröfu til hærri hug-
sjóna fyrir hönd meðbræðra minna í þorpunum
á Ungverjalandssléttunni.
Professional and Business
~ Directory
Oífice Phone Res. Phone >»24 762 726 115 l)r. L. A. 8IGIHDSON >28 MEDICAL ARTS BLDG. Consultanons r>v Appoimrnenr DR. A. V. JOHNSON DENTIST ★ 506 Somerset Bldg. * Office 927 932 Res. 202 398
Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan. Winnipeg Phone 926 44) Thorvaldson Eggertson Bastin & Stringer Lögfrœðingar Bank of Nova Scotia Bld«. Portage og Garry St Slmi 928 291
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Financial Agents Sírai 927 538 308 AVENUE Bldg. — Wlnnlpeg H. J. PALMASON CHARTERED ACCOUNTANT 505 Confederation Life Bldg. Winnipeg, Man. Phone 92-7025 Home 6-8182
CANADIAN FISH PRODUCERS Ltd. .1. H. Page, Managing Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS S-T. Office Ph. 74-7451 Res. Ph. 72-3917 Rovatzos Floral Shop 253 Notre Dame Ave. Ph. 932 934 Fresh Cut Flowers Daily. Plants in Season We specialize in Wedding; and Concert Bouquets and Funeral Designs Icelandic Spoken
M. Einarsson Motors Ltd. Buying and Selling New and Cood Used Cars Distributors for FRAZER ROTOTILLER and Parts Service 99 Osbome St. Phone 4-4395 A. S. BARDAL LIMITED selur likkistur og anbast um útfarir. Allur úkbúnaður sá besti. Enníremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina 843 SHERBROOKE ST. Phone 74-7474 Winnipeg
The BUSINESS CLINIC (Anna Larusson) 306 AFFLECK BLDG. (Opp. Eaton’s) Office 927 130 House 724 315 Bookkeeping, Income Tax, lnsurancc Mimeographing, Addressing, Typing Union Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance and Financial Agents Sími 92-5061 508 Toronto General Trusts Bldg.
MALLON OPTICAL 405 GR.AHAM AVENUE Opposite Mcdical Arts Bldg. TELEPHONE 927 118 Winnipeg, Man. Halldór Sigurðsson 4 SON LTD. Contractor & Builder • 526 Arlington St. Sími 72-1272

COURTESY TRANSFER & Messenger Service Flytjum kistur, töskur, húsgögn, píanós og kæliskápa önnumst allan umbúnað á smásend- ingum, ef óskað er. Allur fltuningur ábyrgðstur Sími 526 192 1096 Pritchard Ave. Eric Erickson, eigandi FINKLEMAN OPTOMETHISTS and OPTICIANS Kenslngton Bldg. 275 Portage Ave. Winnlpeg PHONE 922 496

BALDWINSON’S BAKERY 749 Ellice Ave., Winuipeg (milli Simcoe & Beverley) Allar tcgundir kaffibrauðs. Brúðhjóna- og afniíeliskökur gerðar samkvícmt pöntun Síini 74-1181 Vér verrlum aðeins með fyrsta flokks vörur. Kurteisleg og fljót afgreiðsla. TORONTO GROCERY PAUL FIALLSON, eigandi 714 Ellice Ave. Winnipeg TALStMI 3-3809
Pr \ GRAHAM BAIN & CO. PUBLIC ACCOUNTANTS and AUDITORS 874 ELLICE AVE. Bus. Ph. 744558 Res. Ph. 3-7390 thos. mm & so.vs LIMITED BUILDERS’ SUPPLIES COAL - FUEL OIL Phone 37 071 Winnipeg
V -/■>
J. WILFRID SWANSON & CO. Insurance in all its branches. Real Estate — Mortgages — Rentals 210 POWER BUILDING Telephone 937 181 Res. 403 480 LET US SERVE YOU Off. Ph. 74-5257 700 Notre Dame Ave. Opp. New Maternity Hospital NELL’S FLOWER SHOP Wedding Bouquets, Cut Flower* Funeral Designs, Corsages Bedding Plants Mrs. Alltert |. Johnson Res. Phone 74-6753
KAUPIÐ “Saga íslendinga i Vesturheimi V og síðasta bind- ið, eftir prófessor T. J. Oleson. Skemtileg bók aflestrar. Mikill fróðleikur samanþjapp- aður á um 500 blaðsíðum. Metið vel unnið verk, meó
Office Ph. 92-5826 Res. 40-1252 DR H. J. SCOTT Specialist in EYE, EAR NOSE and THROAT 209 Medical Arts Bldg. HOURS: 9.30 - 12.00 a.m. 2 — 4.30 p.m. V ^
hví afi kauoa bökina almennt.
Þeir sem óska, geta fengið fyiri bindi þessa safns, ódýrari, e! þeir kaupa þau öll. V. bindi kostar í bandi $6.0( óbundið $4.75, og fæst hjá: BJÖRNSSONS BOOK STORE 702 Sargent Avenue, Winnipet. Hafið HÖFN í Huga
ICELANDIC OLD FOLKS HOME SOCIETY — 3498 Osler Street — Vancouver 9, B. C. K p