Heimskringla - 14.07.1954, Blaðsíða 2

Heimskringla - 14.07.1954, Blaðsíða 2
2. SÍÐA HEIMSKRINGLA WINNIPEG, 14. JÚLf 1954 Hcimakringk (StofnuB 1818) - Eamtu 6t á hverjum miðvikudegt Elgendur: THE VIKING PRESS LTD. 853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Talsfmi 74-6251 VerO btatSclns er $3.00 árgangurinn, borgist fyriríram. Allar borganir aendist: THE VIKING PRESS LTD. öll viBskiftabréí blaðinu aPlútandi sendist: The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg Rltstjóri STEFAN EINARSSON Utanáskriít til ritstjórans: E3DITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg Advertising Manager: GUNNAR ERLENDSSON "Helmskringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED and printed by VIKING PRINTERS 853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man., Canada — Telephone 74-6251 Authorized cts Second Class Moil—Post Oifice Dept.. Ottqwa WINNIPEG, 14. JÚLÍ 1954 Sameinuðu þjóðirnar Á átta ára tilveru sinni hafa Sameinuðu þjóðirnar ekki horfst í augu við aðra eins hættu og þær nú gera Aðal-ástæðan fyrir þessu liggur í því, hvort leyfa skuli kom- múnistastjórn Kínaríkis inngöngu í samtökin eða ekki. Sumum Sameinuðu þjóðunum, eins og Bretum og Frökkum virðist þetta sem sjálfsagður hlutur. En svo stendur á, að þau eru bæði í samningabraski við Kína um pólitík og vöruviðskifti. Það sannast á vinskap þeirra við Sameinuðu þjóðirnar að hanr: sé úti, þegar ölið er af könnunni, þegar mesta hættan fyrir Evrópu er um garð gengin. En hvað er það, sem til greina kemur í þessu efni fyrir Banda- ríkjunum og ef til vill flestum af hinum Sameinuðu þjóðunum? Það er ein grein laga félagsins um tilgang þess, sem í þeirra augum er óyfirstíganleg. Það er fjórða grein laganna, þar er haldið fram, að skilyrði fyrir inngönguleyfi í félagið sé, að ríkið, sem innritunar æskir sé friðelskandi og skuldbindi sig til að viður- kenna lög þau, sem í sáttmála sameinuðu þjóðanna standi. Þetta skoða þessar þjóðir tilgang félagsins svo samofið, að framhjá því verði ekki gengið. Þjóðirnar stofnuðu félagið með þetta í huga. Ef nú á að strika meginregluna fyrir tilgangi félags- ins út, er það sjálft úr sögunni. En er þá Kina ekki friðelskandi nú og fullnægir það ekki þess- ari kröfu? Það er mjög torvelt að viðurkenna það, þar sem hundruðir þús- unda hermanna frá Sameinuðu þjóðunum sjálfum liggja enn í skot Ur maðu var Jón Sigurðssan. f gröfum í Koreu til vanar yfirgangi kínversku kommúnista-stjórn- j honum koma fram í óvenjuleg- gegnum moldviðri daganna og vísar öllum er sjá vilia rétta leið, þvert á refilstígu og gönguskeið, sem mörgum hættir til, jafnvel í mesta sakleysi, því að stundum getur saman farið að vilja vel en hyggja rangt. GIFTUGJAFINN Famenn þjóð á þess að jafnaði miklu síður kost en stærri og auðugri þjóðir að eignast mikil- hæfa foringja, andleg stórmenni. Má ætla, að slíkt stafi einkum af því, að smáþjóð á naumast ráð þeirra verkefna, er vel hæfi slík- um kröftum, sambjóði þeim, þroski þá. Samt er það svo, að engum ríður meira á því en hinni smæstu þjóð að eiga og hafa átt í sínum hópi menn, sem hún sjálf og hver einstakur maö ur geti mælt hæð sína við, við.'krafta sína, alla sína hæfi- leika; mann, sem orðið geti öll- um ungum og vaxandi mönnum fyrirmynd í keppni þeirra til manndóms og þroska og þar með giftugjafi margra kynslóða. Slík um mæli allir hinir beztu eðlis- kostir þjóðar vorrar. Hann var gæddur hinni hvössustu greind, er lét sér aldrei sjást yfir kjarna neins viðfangsefnis í námi, vís- indastarfi, né í margháttuðuni og ærið flóknum viðfangsefnum annnar. Bandaríkin og þjóðirnar, sem þeim fylgja, efast alls ekki um að það hafi ekki verið af ást kommúnista á friði, að þeir lögðu út í Koreustríðið. Þær sjá heldur ekki, að Indo-Kína, Tibet og fleiri lönd, sem það hefir lagt undir sig í Asíu, beri friðarhugsjónum þeirra gott vitni. v .... Það var einmitt til að stöðva yfirgang sem þennan, sem til stofnunar samtaka sem Sameinuðu þjóðanna var efnt. Það voru ' í atvinnulífi, menningarefnum bjargráð smáþjóðanna og öryggi sem skapa átti með þeim. og stjórnmálum aldar sinnar. í Kommúnistar sem nú tilheyra samtökum Sameinuðu þjóðanna öllum þessum efnum bar hann af eru frá fimm þjoðum alls. Starf þeirra hefir á þingi Sameinuðu hverjum einstökum námsgarpi, þjóðanna verið í því fólgið, að koma í veg fyrir, að samtökin næðu fræðimanni, framkvæmdaskör- tilgangi sínum. Rússar, hafa 60 sinnum beitt þar neitunarvald: ungi, skólamanni og stjórnmála- sínu, sem þeir smeygðu inn í lögin til þess að geta einir ónýtt allar foringja á sinni tíð. Hann var gerðir þingsins. Og svo hrópa nú sumar Sameinuðu þjóðirnar — fortakslaust mestur fróðleiks- eflið styrk kommúnista á þingi Sameinuðu þjóðanna, svo að þeir maður sinnar samtiðar um sögu geti algerlega kollvarpað tilgangi þess. fslands, bókmenntir og þjóðar- Hvað hefir af neitunarvaldi Rússa hlotist á þingi Sameinuðu menningu í öllum greinum að þjóðanna? Það að ekki hefir^enn verið hægt að fá frelsi og réttindi fornu og nýju. Enginn maður ellefu þjóða í Evrópu viðurkend. Hinar réttlausu og kúguðu þjóðir skildi betur en hann né vissi, eru Eistland, Lettland, Lithaneu, Pólland, Ungverjaland, Tékko hvar þjóðin var á vegi stödd um slóvakia, Rúmenia, Búlgaria og Albania. Allar þessar 9 þjóðir eru' atvinnuefni sín öll og fjármál, undir svívirðilegu kúgunarvaldi Rússa sem jafnvel skynsamir né gerði sér gleggri grein fyrir menn þykjast ekki skilja, að frelsi hafi verið sviftar. Svo má bæ-ta því, hversu hér skyldi fram úr Austur-Þýzkaland við og Austurríki. Er hið síðar nefnda eitt af ráða, enda má fullyrða, að nær samherja-ríkjum Sameinuðu þjóðanna og Rússa í stríðinu á móti allir þeir menn, er forvígismenn Hitler. urðu um þessi efni á síðari hluta Um eitt ríki enn var þarna að ræða, Jugóslavíu. En það tók 19. aldar, stóðu með nokkrum sig til og braust undan oki Rússa. hætti á hans herðum, sumir nán- Geta menn ekkert afþessu ráðið um hvað í húfi sé, ef Kína er ir vinir hans og samstarfsmenj: veitt innganga í samtök Sameinuðu þjóðanna? Eru þeir svo blindir þótt miklu yngri væru í stjórn- sem vilst hafa inn á leiðir þeirra að sjá ekki, að tilgangi samtak- málum og þá fyrst og fremst anna er með því fyrir borð hrundið, og í staðinn eiga að koma þau stjórnarskrármálinu var hann í lög, er leyfa kommúnista stórþjóðunum að tortíma hverri þjóðinni senn brennandi af áhuga og fast- af annari á þann hátt, að leggja þær sitt á hvort, eða eins og bezt ui fyrir, óbifanlegur. f 30 ára viðhorfir, undir annaðhvort stórríkjanna, Rússland, eða Kína? baráttu sinni fyrir stjórnarfars- Tilveru Sameinuðu þjóðanna er telft á tæpasta vaðið með því legum réttindum þjóðarinnar að leyfa að fjölga þar þjóðum, sem a móti þeim berjast. Samtökin brást honum aldrei kjarkur né eru með því gerð að gróðrarstöð ófrelsis og yfirgangs kommúnista, forsjá. Eg nefndi áður skarp- vopni í höndum þeirra vítis-afla, er átti að stöðva með þeim. skyggni hans. Næsta tel eg karl- — | mennsku hans, hugprýði og þrek þipð, sem átti ekkert vald, , lyndi. Nú á dögum starfa stjóru- ádrátt launa, tign né gjald. | málamenn í flokkum og ef í það Dr. Þorkell Jóhannesson, próf.: Jón Sigurðsson og minning hans Grein þessa hefur Þorkell Jo- hannesson prófessor ritað fyr ir Stúdenta blaðið, sem kem- ur út í dag í tilefni af tíu ára afmæli lýðveldisstofnunarinn- ar. Starf Jóns Sigurðssonar er grundvöllurinn að endur- heimt sjálfstæðisins og minn- ing hans stjarna Islendinga Þess vegna er hann og verður maðurinn bak við sigurinn. Ritstj. Tímans) Okkar gæfumesta mann metum við nú hann, sem vann Sögu hennar lög og lönd leitaði uppi í tröllahönd. Tók frá borði æðstan auð. ástir hennar, fyrir brauð. færi gæti flokkurinn komið i staðinn fyrir alla karlmennsku j og þreklyndi, jafnvel líka vit og þekkingu. í 30 ár bar Jón Sigurðs ~ son einn uppi stjórnmál íslands. Svo kvað skáldið Stephan G. Að vísu má segja, að öll þjóðin Stephansson í minningu Jóns fylgdi honum, en án hans var Sigurðssonar á 100 ára afmæli þessi stærsti flokkur löngum hans 1911. Síðan er rúm hálf öld höfuðlaus hér frá öndverðu og liðin. Margt hefur breyzt, um- þvínæst sundrað lið, ef hans turnazt og endurskapazt, en fátt hefði ekki við notið. Um hans á stöðugu staðið í umróti þess- daga áttu óánægðir stjórnmála- ara byltingarára. Eitt er samt ó- menn sem langaði til að pota of- breytt. Viðhorf okkar til Jóns boðlítið fyrir sig, ekki annars Sigurðssonar er óhaggað. Enn kost en að hverfa í dárakistu er hann mesti gæfumaður þjóðar hinna konungkjörnu eða sitja á vorrar, enn er til hans vitnað og strák sínum. Hitt geta menn svo á hann heitið, er mikils þykir hugleitt af tómi, hvað það hafi við þurfa. Og enn lýsir nafn kostað Jón Sigurðsson að halda hans skýrum og hreinum stöfum fylgismönnum sínum1 vakandi og við efnið öll þessi ár, við úr- slitalaust þóf, vonlitla baráttu, sem ekkert gaf af sér nema óvild ríkisstjórnarinnar og úlfúð fiestra sem á þeim dögum áttu peninga eða stýrðu helztu áhrifa stöðum, og hafa sjálfur engan efnalegan bakhjarl, verða að treysta eingöngu á hándafla sinn. KJARNI MÁLSINS Vel var það ráðið að gera af- mælisdag Jóns Sigurðssonar að þjóðminningardegi. Fögur árstíð og flekklaus minning hins ágæt- asta manns er hæfileg umgerð þess dags, sem öllum framar er til þess valinn að rifja upp liðna sögu og skyggnast fram á veg- inn, ef hans er notið svo sem vera ber. Það er góður siður að leggja blómsveig á varða Jóns Sigurðs- sonar og leiði hans, halda smá- tölu í útvarp og draga þjóðfánan að hún, gera sér dagamun. En allt er þetta samt aðeins fallegar umbúðir um kjarna málsins, og hér er sú hættan á, að kjarnínn hverfi í tómar umbúðir. Slíkt er svo sem ekkert einsdæmi. Jóla kvöldið okkar fer löngum á þá leið. Mannlegt eðli seilist að jafnaði hvorki til mikillar hæoar né dýptar, nema það sé til þess knúið. “Ástandskrafan” er þess fremsta krafa. Jóni Sigurðssyni hefði að öllu sjálfráðu ekki orð- ið mikið lið í því í f járhagsdeil- unni forðum! En Jón Sigurðs- son kunni öllum mönnum betur lagið á því, að fá menn til að taka sig saman í hettunni og gera meira en þeir gátu vilja meira en þeir orkuðu hversdagslega. Eg ætla að sá kraftur fylgi honum og minningu hans enn í dag. Fáir íslenzkir stjórnmálamenn hafa haft slíkt aðdráttarafl fyrir æskumenn, og hann. Um 30 ára bil var hann í raun og sannleika —ekki aðeins í anda — leiðtogi íslenzkra stúdenta. Eg veit urr. þó nokkra, sem voru miklir menn undir handarjaðri hans, að vísu minni síðar en vænta mátti, en hvað um það. Vafalaust urðu þeir allir meiri menn en ella, af því að kynnast honum. Og enn i dag ætla eg að íslenzk æska, ís- lenzkir stúdentar geti sótt til hans sitthvað af því, sem þjóð vor þarfnast nú mest: Hugsun- arskerpu, ást og þekkingu á þjóð legum fræðum og menningu, ráðdeild og fyrirhyggju um dag Jeg efni, en um fram allt karl- mannshug, einbeitni, sann|Ieiks ást og kærleika til alls, sem ís- lenzkt er. Honum juku þrautir þrek, þrekið sem að aldrei vék, Hans það var að voga bratt, vita rétt og kenna satt. Miklar Jón vorn Sigurðsson sérhver fullnægð þjóðarvon. Hann svo stakur, sterkur, hár, stækkar við hver hundrað ár. —Alþýðubl. 17. júní 1954 BOÐORÐ MOSESORÐIN ÚRELT? Þörfnumst við nýrra boðorða? Forstjóri starfsleiðbeiningastofn unarinnar dönsku K. Vedel-Pet- ersen lektor, fullyrti það í neð- anmálsgrein í Politikwi fyrir skömmu, að boðorð Móse væru úrelt orðin sem lífsreglur nú- tímamanna. Við yrðum að skapa mótvægi gegn uppeldislegum þverbrestum barna og unglinga og aðstöðuvandræðum eldri kyn slóðarinnar. Þess vegna, telur hann, þörfnumst við nýrrar sið- fræði, og grein sinni lauk hann með þessum orðum: “Nú liggur því næst fyrir, að endursemja boðorðin tíu.” Nokkru eftir að greinin birt- ist, sneri blaðið sér tl ýmissa manna, sem af ólíkum ástæðum hafa látið sig samborgara sína og velferð þeirra meira máli skipta heldux en fólk flest og bað þá láta í ljós álit sitt á tillögum forstjórans, — og einnig að gera frumdrög að hinum nýju boðorð- um. Og hér birtast svo tvö af svörunum: Löghlýðni og tillitssemi. K. K. Steincke, fyrrveranai ráðherra, leggur megináherzlu á borgaralegar skyldur. Enda þótt ekki sé nein ástæða til að ætla sér þá dul, að gera bet ur en Móse, þegar maður hefur ekki nema fáeina daga til stefnu, einkum þegar þess er gætt, að hann hafði mun víðari útsýn af Sinaifjalli heldur en við, á þess- ari flatneskju, er það þó athygl- isverð siðfræðileg þraut, áð freista að semja tíu boðorð, er hæfi tíðaranda vorum og tízku. Án þess að eg, í þetta skiptið, hafi minnstu löngun til að beita háði, eða látast vera skemmtileg- ur, mæli eg með eftirfarandi tíu boðorðum! 1. Þú mátt ekki trúa á neitt, eða trúa neinu, aðeins vegna þess að aðrir trúi því, heldur skaltu alltaf fylgja þinni innstu sannfæringu. 2. 'Þú skalt forðast lítilsvirð- ingu í allra mynd, gagnvart öðrum kynþáttum og þjóð- flokkum. 3. Sýndu föðurlandsást þína á þann hátt einan, að fórna landi þínu og samlöndum starfsorku þinni (sem flest- um eykst til muna, ef þeir ' láta sér nægja að eta og drekka hálfu minna en þeir telja sér nauðsynlegt). 4. Þú skalt vinna að borgaia- legu jafnrétti og frelsi, oil- um til handa, án tillits til tignar, starfs eða ytri kjara. 5. Dæm þú aldrei einn eða neinn í nokkru máli, nema þú sért tilneyddur, og þá að- eins, eftir að þú hefur kynnt þér málið gaumgæfilega frá báðum hliðum. • 6. Hlustaðu ekki á slúðursögur og gættu þess, að virða í hví- vetna rétt annarra til að liía einkalífi sínu óáreittir. — (Minnstu þess, að aðrir eru líkari þér heldur en þú hygg ur.) 7. Þú skalt ekki segja ósatt;— þ.e.a.s.—ekki leyna þá sann- leikanum, sem samvizka þin segir þér, að eigi heimtingu á að heyra hann. 8. Þú skalt uppfylla þínar borg aralegu skyldur til hins ýtr- asta; —þ.e.a.s. hlýða gild- andi lögum, jafnvel þótt þú berjist fyrir að fá þeim breytt. 1 9. Þú skalt halda öll þín lof- orð, —jafnvel þótt gagnstætt kyn eigi hlut að máli. 10. Þú skalt berjast gegn öllu tilfinningaofstæki, einnig með sjálfum þér,—og fylgi- fiskum þess, öfund, ill- kvittni, hatri, hefnigirni. Á tta boðorð af tíu enn í gildi . . . Annar kunnur Dani, dr. med. Hjalmar Helwey prófessor, tel- ur átta af hinum tíu boðorðum Móse enn í fullu gildi. Honum farast orð á þessa leið: “Þér æsk ið tíu siðgæðisboðorða, sem kom ið gætu í stað hinna tíu boðorða Móse, og sem gera mætti ráð fyr ir að ættu ítök í mannlegu eðli. Að sleptum tveim fyrstu boðorö unum, sem fjalla um afstöðu manna til guðs, sem ekki allir trúa á verður ekki annað sagt en að hin boðorðin átta séu enn í fullu gildi. Ef til vill má skýra og skilgreina sjötta boðorðið á ýmsan hátt, en úrelt getur það að minnsta kosti ekki talizt. Og ef það reyndist kleift að fá alla menn til að hlýða boðorðum Móse, 3—10, mundi heimurinn eiga sér bjartari framtíð. Hins vegar er auðvelt að semja annan boðorðaflokk, jafnvel marga flokka. Fyrst og fremst allra boðorða tel eg gamla Tal- mudboðorðið, enda í sérflokki: “Allt, sem þú vilt ekki að aðrif geri þér, skalt þú heldur ekki öðrum gera.” Þetta eina boðorð getur gilt fyrir mörg. En þar eð ætlast er til þess, að þau séu tíu, gæti eg hugsað mér hin eitthvað á þessa leið: 2. Breyttu ekki gegn samvizku þinni. Þú skalt ekki forðast á- reynslu eða erfiði. Forðastu langrækni. Forðastu misþyrmingar og manndráp. Forðastu svik og fals. Þekktu sjálfan þig. Gleymdu sjálfum þér. Þú skalt ekki bregðast skyldu þinni. 10. Vertu réttlátur,—og um leið miskunnsamur. Svo mörg eru þau orð . . . . Hefur nokkur nokkru við þau að bæta? —Alþbl. Hún: Gætuð þér hugsað yður að giftast konu, sem ekki væri eins gáfuð og þér sjálfur? Hann: Eg skil ekki, hvernig eg kemst hjá því! '"5 No. 22 Calvett Canadiska vasabókin Þetta er ein þeirra greina, sem sérstaklega eru ætlaðar nýjum Canadamönnum. LÁTIÐ PENINGA ÞJÓNA YÐUR Þar sem einstaklings framtíð er viðurkend svo sem hér í^landi, get:ð þér orðið hluthafar í miklum fyrirtækjum,, orðið aðnjótandí ábatans og stundum líka að sæta tapi. Þér getið leitað til hanka eða fésýslumanna ig sagt þeim að þér viljið leggja $5,000, $50.00 eða $100.00 í hlutafélags- bréf og eruð þér þá orðinn hluthafi í fyrirtæki. F.n fyrst skuluð þér ganga úr skugga um að itm trygg fyrirtæki sé að ræða eða telft sé í tvísýni. Vitanlega getur nokkur áhætta fylgt fjárframlögum í ýmiskonar iyr- tæki, en venjulega standa áhættur og arðsvonin f réttum hlutföllum. F.r þér kaupið hluti í stórfyrirtækjum, svo sem símafélögum, eru hlutir yðar að fullu tryggir því þar er um framtíðar-stofnanir að ræða. Stundum kaupið þér hluti yðar í nýjum námufyrirtækjum og horfir þá oft til beggja vona um skjótan gróða eða tap, í þessum efnum svo sem reyndar flestum öðrum, veltur mikið á að fylztu varúðar sé gæté, f ýmsum tilfellum getur oft reynzt afar örðugt, að skilgreina milli áhæLtu og öryggis varðandi kaup á lilutabréfum. Sé lánið með getur dirfska haft f för með sér fljóttekinn gróða, en að leggja út í slíkt krefst þess, að þér séuð jafnframt við þvf búnir, að sæta tapi ef svo býður við að horfa. Það getur verið all miklum vanda bundið fyrir viðvanlng að gera út um hlutakaup, um tvennar teguhciir hlutabréfa er fyrst og fremst að ræða, forgönguhluti og almenna hluti. Þeir sem eiga forgönguhluti eiga tilkall til gróða hlutdeildar af reksrri félagsins áður en handhafar almennra hlutahafa gætu gert sér von um arð. Sé félagið leyst upp, eru forgönguhlutirnir greiddir fyrst, sem hinir síðar, föst ákvæði eru sett um arð forgönguhluta í hlutfalli við vevðmæti þeirra og þegar gott er f ári, getur stundum svo farið, að hinir almennú hlutir gefi af sér meiri arð, en hinir. Tiðum er um innstæður, eða veðbréfakaup að ræða, sem eru annais eðlis, en þeir hlutir sem, hafa gerðir verið að umtalsefni, svo sem veð- bréf sambandsstjórnar, fylkis- cða héraðsstjórnar, en þá eruð það þér, sem í rauninni lánið peninga yðar um óákveðin tímabil gegn ákveðnum vöxt- um, hinu tilfellinu eruð þér því hluthafar eða meðeigendur í félagi. Er þér leggið peninga yðar f fyrirtæki skuluð þér ráðfæra yður við bankastjóra yðar, eða annan kunnan fésýslumann, mest veltur á, að staðreyndir séu ávalt við hendi. Næsta nránuð - HEALTH SERVICE Calvert DISTILLERS LIMITED AMHERSTBURG, ONTARIO

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.