Heimskringla - 13.07.1955, Blaðsíða 1

r'-
1

CENTURY MOTORSÍTO.
247 MAIN — Phone 92-3311
—
S.-

fo
CENTURY MOTORS LTD.
241 MAIN-716 PORTAGE
LXIX, ARGANGUR
WTNNIPEG, MIÐVTKUDAíGrNN, 13. JÚLÍ 1955
NÚMER 41.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
ISLEN DING AD AGURINN
Á GIMLI 1. ÁGÚST 1955
Á Gullöld fslendinga lágu all-
ar leiðir til Þingvalla. Þegar að
þingtíma leið var uppi fótur og
fit í Öllum héru'ðum landsins því
að allir sem því gátu viðkomið
riðu til þings. Á Þingvöllum safn
aðist saman, ekki einungis lög-
gjafar og dómsvald þjóðarinnar
til þess að greiða úr vandamál-
um hennar, heldur safnaðist þar
saman múgur og margmenni úr |
öllum áttum til þess að ihitta
fólk frá öðrum héruðum lands-j
ins, til þess, sem sagt, að sýna
sig og sjá aðra, og til þess aðj
endurnýja kunningsskap og
treysta vináttuböndin. En ekki
síst ti] þoss að taka þátt í íþrótt-1
um og njóta allra skemtana er
fram fóru.
Um margra ára skeið hefir
Gimli verið Þingvöllur Vestur-^
íslendinga; kemur þar saman ár!
hvert stærri mannfjöldi íslenzks
fólks en nokkurstaðar annarssta'ö
ar á þessu meginlandi. Þar koma
gestir úr öllum' áttum til þess að
heilsa Upp á gamla kunningja;
og þar kemur byggðafólk í þús-j
undatali því þar er þægt ag njóta
sín sem allra bezt í hinum fagra
og rúmgóða skemtigarði Gimli-
bæjar.
í ár verður íslendingadagur-
inn haldinn lsta. ágúst. Er þaðj
eins og vitanlegt er frídagur fyr
ir borgarbúa í Winnipeg, og má
búast við að þeir þyrpist norður
tii Gimli þennan dag ens og und-
anfarin ár. Einnig er búizt við
stærri fjölda en venjulega úr
norðurbyggðum, því áhugi fyrir
íslandi 0g íslenzkum málum!
virðist nú heldiir fara vaxandi á
meðal þeirra.- íslendinga sem
nokkuð skipta sér af menningar-
málum yfirleitt.
Til skemtiskrár hefir verið
mjög vel vandað, eins og venja
er til, og verður ýmislegt á boð-
stólum sem er nýstárlegt.
Bíla skrúðför hefst frá CPR
stöðinni kl. 11 f.h. Qg verður
Fjallkonan í fararbroddi ásarnt
Hirðmeyjum sínum, í veglega
skeyttum bíl. Nefndin mælist til
þess að allir sem eiga kost á því
skeyti bíla sína og taki þátt í
þessari skrúðför, því það getur
orðið, með aðstoð almennings,
afar virðulegur og tilkomumik-
ill þáttur í hátíðarhaldinu. Verð-
laun verða veitt fyrir hina bezt
skreyttu bíla. Verður farið frá
CPR austur að aðalstræti og sem
leið liggur út að skemtigarðin-
um.
Fjallkonan verður að þessu
sinni, 'hinn góðkunni píanósnill-
ingur, ungfrú Snjólaug SigUrd-
son, sem nýkomin er heim frá
New York, þar sem hún hefir
getið sér mikinn orðstír undan-
farin ár fyrir frábæra tækni og
listagáfu í tónleikum. Hefir
Snjólaug allstaðar komið fram
fslendingum til sóma, og mun
svo verða enn.
Tónskáldið víðfræga, Björgvin
Guðmundsson, sem nýkomin er
frá slandi með frú sinni, hefir
góðfúslega orðið við beiðni
nefndarinnar, um að verða á há-
tiðinni, og spila úrvals kórlög
íslenzk, af plötum og segul-
bandi, frá kl. 12:30 f.h. til kl.
1.45.
Fyrir minni fslands talar séra
Bragi Friðriksson, prestur að
Lundar, Manitoba. Er ekki alls
fyrir löngu kom frá íslandi og
hefir fengið orð fyrir að vera
snjall ræðumaður. Á Lögbergi
hinu forna hefði hann sómt sér
vel.
Ungur íslenzkur lögmaður,
Aðalsteinn Kristjánsson, sem
heima á í Winnipeg, mælir fyrir
minn Canada. Hann er sonur
Frðriks heitins Kristjánssonar
og ekkju hans, frú Hólmfríðar,
mikill námsmaður og góður ís-
lendingur eins og hann á ætt til.
Vann hann tvívegis verðlaun fyr
ir frammistöðu sína við lögfræð
isnámið.
Nú eru við æfingar úrvals söng
A
menn er syngja munu mikið á
ihátíðinni er það “quartette”, und
ir stjórn frú Björg fsfeld, en
söngmennirnir eru: Albert Hall-
dórson, Hermann Fjelsteð, Al-
vin Blondal og próf. Sigurður
Helgason.
íþróttir verða hinar sömu og
að undanförnu fyrir yngri sem
eldri, að viðbættum tveim atrið-
um; mílu hlaup fyrir þá sem
keppa um Oddson skjöldinn og
Hanson bikarinn, og stangar-
stökk (pole vault) open event.
Dans frá kl. 9.30 til kl. 2.30
f.h. í Gimli Pavilion. Valið orch-
estra.
Áreiðanlega liggja allar leiðir
íslendinga til Gimli á mánudag-
inn 1. ágúst. Með nútíðar farar-
tæki þarf enginn að segja eins
og Ásta í Skuggasveini* ’Fótur
vor er fastur þá fljúga vill önd”.
Einu sinni á ári vilja allir'ís-
lendingar finnast, og samenast
um sín áhugamál.
Hittumst heilir fyrsta ágúst á
Gimli, Þingvöllum Vestur-ís-
lendinga.
Frekari upplýsingar munu birt
ast í næsta blaði.
Hjálmur f. Danielson
Fyrir hönd nefndarinnar
ISLEN DING AD AGURINN
/ PEACE ARCH PARK
Eins og undanfarin 12 ár koma
íslendingar frá Vancouver,
Blaine, Point Roberts, Belling-
ham og víðsvegar að, saman í hin
um fagra Friðarbogagarði á
landamærum Canada og Banda-
ríkjanna til þess að minnast þess
að þeir eru af einu og sama bergi
brotnir og til að gjöra sér glað-
ar °S góðan dag með frændum
og vinum. Nefndin hefir ákveð-
ið að þessi dagUr skuli vera
sunnudagurinn, hinn 31. júlí, og
heitir 'á allar góðar vættir, að
þann dag skuli vera heiður him-
in og “hafið skínandi bjart’O
Það hefir verið vandað til skemti'
skrárinnar og hefir í því efni
verið tekð sérstakt tillit til hinna^
yngri meðal fullorðinna Vestur-j
íslendinga. Við viljum byggjai
brú milli kynslóðanna til þess
að sérhvað það sem hefir varan-
legt gildi í okkar ættararfi glat-
ist ekki, óbornum kynslóðum til
ómetanlegs skaða.
Það verður enginn matur seld-
ur í garðinum þetta ár. Það verð
ur því nauðsynlegt að búa sig út
að heiman “með nesti og nýja
skó”. En heitt kaffi verður veitt
ókeypis öllúm sem hafa merki
íslendingadagsins.
Hittumst heilir í Peace Arch
Park, 31. júlí. Skemtiskrá aug-
lýst síðar. —A.E.K.
Ný þjóðernisstefna?
Vegna þess að Canada á
hvorki flagg eða þjóðsöng viður
kendan, gætu margir haldið, að
þeir væru ekki miklir þjóðrrækn
ismenn. Það er satt, að þeir
■verða fyrir miklum áhrifum frá
erlendum þjóðum, t.d. Banda-
ríkjunum, Bretlandi. En eigi að
síður, þykir þeim eftir ekki
mjög langa dvöl hér mikið variðj
í þetta land og líta á það sem
ættland sitt.
Að gera því mikið úr, að íbúar
Canada séu ekki þjóðræknislega
sinnaðir, er líklegt, að við lítið
ihafi að styðjast. Á meðal er-
lendra þjóða, getur verið að þeir
básúni ekki tilfinningar sínar
eins mikið og aðrar þjóðir. En
það sem hér er að gerast, er það,
að hér er að vakna eða er vakn-
aður nýr andi milli hinna mörgu
þjóðarbrota, andi, sem vægara
dæmir um það, sem skilur eitt
þjóðerni frá öðru og trúir á-
kveðnara en nokkur önnur þjóð,
að samvinna allra þjóða sé fram-
kvæmanleg, þrátt fyrir þjóðrækn
islegan uppruna.
Það er hér vissulega jarðveg-
ur fyrir þess konar hugsunar-
hátt. Og að það búi í hugum
manna hér, er all augljóst af
framkomu borgara landsins að
dæma. Það má að því er virðist,
vafalaust vænta þess, að hér sé
vísir til nýs þjóðernisisma að
spretta upp, sem vel gæti verið
til fyrirmyndar í sambúð þjóða
heimsins sem fyrir tækni sakirj
eykst nú svo óðum að ætla má,j
að verði það sem koma skal. Að|
læra að lifa og búa saman í sátt
og friði, verður þá eitt a-f boð-
orðunum. Og að það verði inn-
legg Canada til komandi menn-
ingar, er bæði líklegt og ákjós-
anlegt.
Keflvíkingar hæst
launaðir
Hvar eru tekjur hæstar á
hvern íbúa á íslandi?
Skýrsla, sem birt er yfir þetta
í Alþýðublaðinu 9. júní, fer um
þetta þessum orðum.
Tekjur á hvern íbúa í Kefla-
vík eru 17.200 kr. (ruml. $1,000)
en á hvern Reykviking 15.700
kr. Tekjur á mann á öllu landinu
12.900 kr.—árið 1953.
Tekjur einstaklinga á landinu
munu hafa hækkað nálega um
500 miljónir á árinu 1951 til ’53,
að því er segir í nýjum hagtið-
indum. Tekjur á íbúa voru hæst-
ar í Reykjavík árin 1951 og ’52,
en árið 1953, skauzt Keflavík all j
hátt upp fyrir höfuðstaði?m ’í
tekjum á íbúa. Á öllu landinuj
voru tekjur á íbúa 1953, 12,900
kr. í kaupstöðum 14,700 kr. í j
kaupstöðum öðrum en Reykjavík
13,000 kr. í sýslum 9.900 kr.
í Hagtíðindunum segir enn-
fremur, að augljóst sé, að tekj-1
urnar hafi hækkað verulega frá
1952 til 1953 vegna mikillar
vinnu á vegum varnarliðsins,
bæði beint og óbeint.
Alþbl. 9. júní
Yiðskifti sem segja sex
íbúar Tjekkóslóvakíu eins af
peðríkjum Rússlands, eru svo
lánsamir, að geta smurt bráðum
sitt svarta brauð með canadisku
smjöri, þótt margur Canadamað-
ur láti sér nægja smjörlíki. Þessu
víkur svo við, að sambandsstjórn
hefir gert samning við stjórn
Tjekkóslóvakíu um að selja
'henni smjör fyrir 37 cents pund-
ið, sem hún greiddi 60 cents fyr
ir. Er sagt að tapið á smjörinu,
sem hér um ræðir nemi $75,000.
Hin fyrirhugaða sala í bráðina
kvað nema 300,0000 pundum, en
er aðeins byrjun. Birgðir stjórn
arinnar efu um 60 miljón pund.
Sambandsstjórn kvað gera
nokkuð af þannig lagaðri sölu
á brigðum sem hún hefir á hendi.
Fyrir skömmu gerði hún mjög
svipaðann kaupskap þessu við
Vestur Þýzkaland á svínakjöti.
Kjötið var þeim selt á hálfu
verði borið saman við það sem
Canadabúar borga fyrir það.
En þetta má heita betra en að
brenna vöruna eða kasta henni í
sjóinn.
Eiga bíla-eigendur að
borga fyrir alla vegi?
Það er sagt að bílaeigendur
greiði 38% af kostnaði vegagerð
ar í Canada. Sumir segja það of
lítið og finst að þeir ættu að
greiða fyrir alla vegi gerða. Þeir
einir hafi þeirra not. Aðrir ekki.
Þetta er ekki rétt hermt. Það
er fjöldi annara sem vega hafa
not en bíla eigendur. Meðfram
þjóðvegum rísa upp olíustöðvar
og búðir af ýmsu tæi, er góðs
njóta af vegagerð. Þjóðvegir
greiða fyrir að byggja upp land-
ið, eins og járnbrautir. Núver-
andi skattur er einnig svo hár á
bílum, að jafnvel Sambands-
stjórnin sá sér ekki annað fært
en að setja hann (excise tax)
niður um helming.
Líkaminn kældur niður
í 25 gráður
Danska blaðið Dagen Nyheder
skýrir frá því nýlega (12. þ.m.),
að ungur danskur læknir hafi
komið með nýjar aðferðir í heila
skurðlækningum, sem vakið hafa
mikla athygli sérfræðinga og
vonir um góðan árangur.
Mprgir helztu heilasérfræð-
ingar Norðurlanda voru nýlejga
á læknafundi í Lundi. Þar skýrði
Nils Lundbertg yfirlæknir í
Lundi frá 19 miklum heilaskurð
um, sem hann hefir gert með því
að kæla líkamshita sjúklinganna
um 200 símar og kjallarar flæddu
víða. En vestan frá Stephenfield
Siding, 14 mílur vestur af Car-
man, segir þá fágætu frétt, að
tveir tómir járnbrautavagnar, er
þar stóðu á spori, hafi brunað af
stað undan storminum og ekki
stöðvast fyr en í Springfiéld, 28
mílum austar. Vagnarnir fóru
sem leið lá um Carman, en engan
sakaði ferð þeirra. Var þó ferð-
hraðin sagður um 40 mílur á kl,-
stund.
ÍSLENZK KONA KOSIN
SÆMDASTÖÐU
í
Frú Eric A. Isfeld
Það er bæði veglegur og verð-
skuldaður heiður sem frú Eric
A. Isfeld var sýndur með því að
vera kosinn forseti Canadian
Federation of Music Teachers
Association á fundi félagsins,
er nýlega stóð yfir í Vancouver.
Frú Isfeld hafði verið vara-for-
SIGVALDI SIGURÐSSON
VÍDAL
29. júlí 1881—8. júlí 1955
niður í 25 gráður á Celsíus. Kom sst; £gur> Qg unnið starf sitt af
aðstoðarlæknir hans, Kaj Nilsen
fram með þessa aðferð fyrir 3
•árum. Ekki er þó unnt að segja
neitt um framtíð þessarar að
ferðar—eða Hypotermi, eins og
hún er kölluð á læknamáli—en
margt bendir til, að hún muni
reynazt heilladrjúg í framtíð-
inni. —Mbl. 15. júní
Kosningaskylda
í hverri kosningu, sem nú fer
fram eftir aðra, greiðir ekki
helmingur kosningabærra manna
atkvæði. Þetta hefir gengið
þannig um mörg undanfarin ár.
Nú er farið að vekja máls á, að
skylda hvern og einn til að
greiða atkvæði. Það mun ófrjálst
þykja. En hvað er þá með skóla
skyldu? Það er ekki verið að
spyrja börnin um hana.
Það mun fyr en síðar verða að
gera einhverjar breytingar á
kosningalögunum, ef núverandi
vanræksla heldur áfram.
Sniallwood og Canada
Joseph Smallwood, liberal for
sætisráðherra Newfoundlands,
hótaði í ræðu nýlega eystra, að
slíta sambandi við Canada, ef
sambandsstjórnin skágengi At-
landzhafsfylkin og Newfound-
land eins og hún hefði gert í
sambandi við hernaðarstörf, sem
hún léti Quebec og Ontario aðal-
lega sitja að. Það segir ekki neitt
um hverju stjórnin svarar þessu.
Tillaga sem enginn studdi
Þegar verið var að athuga
launahækkun dómara í efri mál-
stofu sambandsþingsins nýlega
mótmælti Senator Ralph Horner
íhaldsflokks sinni, samþyktinni
og gerði tillögu um að fella veit-
inguna. En hún var ekki borin
upp til atkvæða, vegna þess, að
engin fekst til að styðja hana.
ósérplægni er störf hennar öll
einkenna. Og á því þarf vissu-
lega að halda í þessari stöðu, því
skipulagning og stefna músic-
kenslu, eins og kennarar sjá hana
ákjósanlegasta, krefst mikillar
árvekni og starfs, auk góðra og
sjálfsagðra sér- eða faghæfi-
leika. Kosnlng frú Isfeld er því
í senn vitnisburður góðum hæfi
leikum hennar og henni til sóma,
sem og þjóðfrændum hennar, ís
lendingum, hvar sem eru.
Járnbrautavagnar
fjúka
í storminum sem
s.l. viku, slitnuðu
HEIÐURSMERKI
fslendingar eru orðnir kunnir
á sviði mennta- og starfsmála
um alllangt skeið, svo slíkt er
ekki beinlínis nýtt í sögu þeirra,
en yfirlýsing sú er hér fylgir er
þó dálítið einstök í sinni röð
Þessi gáfaða unga stúlka sem
hér um ræðir, er May Kardal,
dóttir Ola Kardals söngmanns
°g Sylvíu konu hans. Eftir
tveggja ára dvöl í Bandaríkjun-
um er henni veitt sérstakt heið-
ursmerki fyrir gáfu, lærdóm og
hefðun.
May var fermd snemma í sum-
ar í fæðingarbæ sínum, Gimli.
Vafalaust fylgja henni ein-
lægar framtíða hamingjuóskir
allra vina hennar og kunningja.
J. G.
the AMERICAN LEGION
CERTIFICATE of SCHOOL
AWARD
This Certificate of Distinguish-
ed Achievement is awarded
MAY KARDAL
of Baker School, in recognition
of attainment acquired as win-
ner of The American Legion
School Award. In further
recognition of the possession of
those high qualities of Honor,
Courage, Scholarship, Leader-
ship and Service Which are neces
sary to the presentation and pro-
tection of the fundamental insti-
tutions of our government and
the advancement of society.
hér geisaði This Award is made by Lester
í þessum bæ Tjernlund, Post No. 451. The
Föstudaginn 8. þ.m. andaðist
á sjúkrahúsinu á Gimli, Sigvaldi
Sigurðsson Vídal. Þangað hafði
hann verið fluttur af almenna
sjúkrahúsinu í Winnipeg, eftir
að hafa gengið undir tvo hættu-
lega holdskurði.
Hann átti innan þriggja vikna
74 ára afmæli.
Sigvaldi var ættaður frá Víði-
dal í Húnavatnssýsu ,sonur Sig-
urðar Vídals og Kristínar konu
hans, og kom til þessa lands sem
sex ára drengur árið 1887. For-
eldar hans bjuggu að Fitjum í
Hnausa bygðinni, en hann, er
hann náði fullorðins árum, stofn
aði bú sitt að Harðangri í Fram-
nesbygð, og bjó þar góðu búi til
1925. Hann bjó næst á Hnausum
til 1951 og flutti sig þá til Ár-
borgar og átti þar heima úr því.
Hann vann sér traust og tiltrú
bygðarmanna og stóð stöðugt í
stöðu sinni, sem bóndi, sem
gæslumaður ljósvitans að Hnaús
um, sem umsjónarmaður fiski-
veiða og sem skólaráðsmaður.
Hann var góður og tryggur vin-
ur og hugsaði æfinlega meira um
hag og velferð annara en sinn
eigin.
24. ágúst, 1911, kvæntist hann
eftirlifandi konu sinni Guðrúnu
Sigríði Johnson frá Árnesi. Þau
eignuðust átta börn sem eru öll
á lífi nema tveir drengir, sem
dóu í inflúenzu árið 1918. Annar
var Haraldur, sem dó 7 ára að
aldri, en hinn var Victor, unga-
barn. Hin börnin, sem lifa eru:
Sigríður Solveig ( Mrs. Svein
björn Johnson); Hannes Krist-
inn, í Carman, Man.; Haraldur
Victor, skólakennari Winnipeg;
Sigurjón Grímur, í Árborg; Sig-
urrós Anna (Mrs. P. L. Palsson í
Árborg); Sigurður, í Árborg;
Einnig eru fimm barnabörn.
Systkini Sigvalda, sem lifa
hann eru Rögnvaldur, Gestur, og
Sigurrós.
Hann andaðist, eins og áður
er getið, 8. júlí á Gimli. Kveðju-
athöfn fór fram á gamla heimil-
inu á Hnausum, mánudaginn 11.
júlí, að fjölda vinum og ætt-
mennum viðstödum. Veður var
gott. Sólin skein björt og heit.
Vinirnir sem saman voru komnir
til að kveðja, sátu í bekkjum í
forsælunni af iháum trjám. En
hljóðauki bar til þeirra kveðju-
orðin, sem flutt voru yfÍLhinum
jarðnesku leifum hins látna, inni
í húsinu. Séra Philip M. Péturs-
son jarðsöng. Jarðað var í graf-
reit Hnausa bygðar, í um'hverfi
og meðal vina sem hinn látni
hafði þekt i fjölda mörg ár. —
Góður vinur kveður, en minning
hans lifir um ókamin ár.
Dapartment of Minnesota The
American Legion.
Duane E. Spiess
Post Commander
Veron E. Stech
Post Adjutant
Miðvikudagskvöldið s.l. 6. júlí
töluðu séra Philip M. Pétursson
og Dr. Gordon W. Maclean af
þræði, yfir kerfi CBC á “Points
of View” um framleiðslu á efnis
orku sprengjur. Hver leit sinum
augum á málið, eins og menn
urðu varir í vor, í sjónvarpinu
hér. Séra Philip hefur borist
skeyti frá Vancouver, Saskatoon
og Toronto fyrir afstöðu hans í
málinu. Frá Toronto hefur
beiðni komið til CBC um að gert
verði “afrit” eða “copía” af á-
varpi séra Philips til notkunar
á fundum ýmsra félaga.