Heimskringla - 13.03.1957, Síða 1

CENIURY MOTORSITD.
247 MAIN — Phone 92-3311

fO TRV^
CENTURY MOTORS LTD*
241 MAIN-716 PORTAGE
LXXIARGANGUR
WINNIPEG MIÐVJKUDAGINN 13. MARZ 1957
NÚMER 24.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Móðgar drotninguna
MINNINGARORÐ
íhátíðahöld. Hann var kunningi
I bins nýja forsætisráðherra og
f ræðu er Nehru flutti nýlega jjvag þarna lagðan grundvöll að
og efnið var birt úr í einu mál- þjóðernislegri stjómarstefnu
gagni stjórnar hans á Indlandi, hins SVarta kynstofns í Afríku.
gj. ferðar Elizabetar Bretadrotn
ingar til Portugals s.l. viku
minst og um hana farið óvir'ðu-!
legum orðum í sambandi við
brezkan og portúgalskan imper-
ialisma (heimsráðastefnu).
í greininni stóð meðal annars:
“Þessi heimsókn er að því
leyti einhvers verð að hún er
einn hluti leiksins, sm þessar
fyrirmyndir siðmenningarinnar í:
heiminum sem hafa talið sig, eru |
sér þess meðvitandi að stefna'
þeirra sé á hverfanda hveli. En!
það stoðar nú lítið þó þeir reyni |
að afstýra tortímingu hennar. I
Sagan hefir skrifað örlög henn- !
ar á vegginn. Dómsdagur er í
nánd.”
Ennfremur þetta: 1
Elizabet II drotning Breta,
hvar sem eru, en nú eru á því
hrörnunarskeiði, er eigi verður
stöðvað, og hataðir af miljónum,
lifandi og dáinna, er brezkur
imperialismi hefir kúgað, kram- heimili sínu sem er við þjóðveg
ið og bruggað banaráð, er ný-jinn fjórar mílur vestur af Wyn-
komin heim úr ferð til Portúgals yard) Sask., stórbóndinn Pétur
PÉTUR THORSTEINSON
7. Jan. 1889 — 18. ieb. 1957
18. febrúar s.l. andaðist að
í stjórnar erindum.
Og svo þetta:
Thorsteinson. Pétur var fæddur
að Daðastöðum í Reykadal, í í>.-
“Elizabet drotning gat þess í eyjarsýslu á íslandi, 7. janúar
ræðu í Portugal, að menningar-11889. Foreldrar hans voru hjón-
ahrif frá brezkum og portúgölsk-1 in Steingrímui; Thorsteinson og
um ímpenalisma, hefðu þvi mið petrína Guðmundsdóttir. Til
ur sumstaðar mætt misskilningi. Ameríku fluttist hann með for-
“Elizabetu þykir fyrir þessu'Meldrum sínum árið 1893, til
segir greinin ennfremur, að Mountain, í Norður Dakota. Ár-
heimurinn skuli ekki geta metið j ið 1900 flutti hann enn með for.
til goðs hengingar grískra foður-; eldrum sinum til Winnipegosis.
xands vma á Kýpur af Bretum, Manitoba. Árið 1905 fluttu for-
eða slátrunina d G6a af Portúg' eldrar hans til Saskatchewan, þar
öllum. sem isienzka nýlendan var stofn-
“Slikt mentunarleysi”, segir uð það ár, og kölluð var Vatnai
greinin, er átakanlegt. bygð. Pétur kom þangað vorið
Daginn eftir beiddist Nejhru 2906, hann var yngstur af þrem
afsökunar á, að hafa nefnt nafn hræðrum, er allir námu land fast
Bretadrotningar. Kvað hann! hjá heimili foreldra þeirra, sem
greinina hafa verið skrifaða í jalin eru fyrir mörgum árum,
fjarveru ritstjóra blaðsins semjSVO eru og bræeur Péturs, Jón,
birti hana og er lærdómsríkt; elstur> dáinn 1949, Thorsteinn
dó 1956!
Pétur naut barnaskóla ment-
unnar, bæði í Norður Dakota og
Manitoba. Tvo vetur var hanll
við nám í Saskatoon, í Búnaðar-
deiid University of Saskatche-
wan. Hann giftist 7. nóvember,
1918, hérlendri stúlku af ensk-
íslenzkum ættum, Miss Elizabeth
Reedman, frá Saskatoon, mestu
ágætis konu. Pétur var höfðing-
iegur í sjón, þéttur á velli og
þéttur í lund. Framtakssamur
athafna maður, og sómi sveitar
sinnar, var oftast 1 skólaráði síns
héraðs. í tuttugu ár stóð hann
fyrir sölu á kvikfén&ði fyrir
The Co-op Livestock Association
í Wynyard, einnig skipaði hann
sæti í stjórnarnefnd samvinnu-
félags verzlananna í Wynyard,
aldrei taldi hann eftir þann tíma
sem hann gaf öllum þeim auka
störfum, er hann lagði á sig fyr-
ír þessar stofnanir.
Pétur var Unitari í trúmálum
°g meðlimur íslenzka Sambands-
safnaðarins í Wynyard, og öll
hans fjölskylda. Oftast var Pét-
ur í safnaðamefnd og ævinlega
styrktarstoð þess félagsskapar.
Kjörin var hann einnið meðlimur
í stjórnarnefnd, Western Unit-
dæmi af ihvaö þá getur stundum
fyrir komið. önnur ummæli eins
og um imperialisman, séu ekki
sin, en megi sín vegna fljóta.
Ghana, nýtt Svertingjaríki
Á vestur strönd Mið-Afríku,
þar sem áður hét Gold Coast, var
s.l. viku stofnað sjálfstætt Svert
ingjaríki. Það hefir lotið Bretum
eða verið nýlenda þess um eina
öld. Stærð landsins er um 90,000
fermílur (eða á stærð við II-
linods og Indíana ríki 1 Banda-
ríkjunum til samans. íbúarnir
eru um fimm miljónir og eru
Svertingjar, að 13,000 hvítra-
manna undan skildum.
Hinn nýi forsetisráðherra heit
ir Kwame Nkrumah, 47 ára gam-
all, er dr. að nafnbót og ment-
aður í Bandaríkjunum.
Hann vék að þvá, er þing var
sett, að þetta væri fyrsta þing
alskipað Svertingjastjórn í Af-
ríku.
í sambandi við þennan mikla
sögulega viðburð, sjálfstæðistök
una, standa yfir hátíðahöld í
tvær vikur.
Sjötíu þjóðlönd áttu þarna
fulltrúa. Þar var Nixon, vara-
forseti Bandaríkjanna af hálfu
Eiser.howers, og hertogafrúin afjarian Conference. Pétur var á-
hann og var unun að hlusta á þó kalt væri í veðri og sýndi það
hann þegar hann varð hrifinn í j að sveitarfólk vildi sýna hlut-
umræðum. Ein af gáfum Péturs' tekningu syrgendum og lotningu
var hans stál slungna minni. Þaðiþeim látna. Jarðað var í Pleasant
var ldkast því að Pétur myndi alt View grafreit í Wynyard.
sem hann las eða heyrði. Gleði-
maður var hann, og hafði mætur
á öllum “sports”. f trúmálum og
stjórnmálum var hann ákveðinn,
skemtinn í viðraéðum hver sem
í hlut átti, hafði hann þá stund-
um til að bregða fyrir sig
spaugi þegar við andstöðumenn
var rætt. Hann átti nóg af “hu-
mor’* til þess að sigla þann sjó
án þess að meiða aðra.
Líklega var engin maður í
hans sveit viðþekktari, eða átti
fleiri meðhaldsmenn, ráðvendnin
og hreinskilnin voru alltaf að
verki hjá Pétri. Hann varð að
vera á verði, eins og allir sveit-
ungar Ihans á kreppu árunum.
Seldu þá margir eignir sínar og
fluttu úr sveit. Dag einn þegar
útlit með afkomu bænda var sér-
lega slæm sagði hann, “þá tók
eg kíkirinn minn og horfði í
allar áttir af svölunum á húsi
mínu, datt mér þá í hug orð
Gunnars á Hlíðarenda “fögur er
hlíðin, o.s.frv.” Þá sagði eg við
sjálfan mig, fögur ert þú sveit
Vinir og vandamenn kveðja
þig í þakklátri minningu um—
góðan dreng. H.S.A.
FJÆR OG NÆR
The W.A. of the First Luth-
eran Church will have a sale of
Rullupilsa, lifrapilsa and Home
Cooking, Friday, March 15th,—
from 2 to 5:30 in the lower aud-
itorium of the church. Coffee
will be served.
★ ★ ★
ÞRÍR ÍSLENDINGAR
SKEMTA
Þrír íslendingar skemtu á
samkomu sem haldin var í Nor-
wood United kirkjunni, sunnu-
dagskvöldið 24. febrúar. Frú
Hólmfríður Danielson kom þar
fram í íslenzkum skautbúningi
og flutti erindi um Island; frú
Elma Gíslason söng íslenzka
söngva, þar á meðal þjóðsönginn
Ó, Guð vors lands; Elmer Nordal
MERKUR VESTUR-ÍS-
LENDINGUR LÁTINN
skemti einnig með söng, en hann
mín og mun eg ekki lifandi héð-' er meðlimur kirkjukórsins þar,
að fara.” Það heit var efnt. Nátt- er einsöngvari í kórnum. Á sam-
úran var sú bók er honum var
alltaf opin, og landið sitt þekkti
hann og elskaði, alltaf var hann
að bæta við landareign sína og
hefur um langt skeið verið í
fremstu röð stórbænda í sveit-
inni. Heimili Péturs er fyrir-
myndar, húsið er með öllum ný-
tízku þægjndum sem finnast í
stórborgar heimilum.
Hann lætur eftir sig ekkjuna
Elizabeth, tvo sonu, Stanley,
bónda, býr í Wynyard, var í síð-
asta stríði, befir miðskóla ment-
un; Dr. Reymond (Geologist),
giftur er í þjónustu Canada
stjórnar, býr í Ottawa; Lillian,
skólakennari (Mrs. John Thor-
lacius), Wynyard; Thelma, skóla
kennari (Mrs. Norman Lissel),
í Jansen, Sask.; Thora, hjúkrun-
arkona, (Mrs. Stan Moir) Hum-
bolt, Sask.; og fimm barnabörn.
komunni sýndu sig einnig nokkr
ar konur og stúlkur í þjóðbún-
ingum annara landa, þar á meðal
stúlka í kínverskum búningi;
japönskum, hollenskum og ung-
verskum, kona í Indverskum bún
ingi, stúlka í þjóðbúningi Siam,
cg önnur í þjóðbúningi úkrí-
aníu. Samkoma þessi var mjög
skemtileg, fór vel fram og lauk
með kaffiveitingum.
★ * ★
BRÉF
Eg vil hér með leiðrétta mis-
skilning sem hefir átt sér stað
viðvíkjandi samkomuhúsinu í Ár
borg. Það var EKKI þjóðræknis
deildin Esjan sem stóð fyrir
byggingu hússins. Það voru bygð
armenn sem reistu húsið með
frjálsum samskotum og gjafa-
vinnu. Auðvitað tóku Esju með-
límir þátt í þessu sem einstakl
Thora stundaði föður sinn til ingar, en það var enginn sérstak
hins hinsta. Thelma og Thora ur félagsskapur sem stóð fyrir
tvíburar. Kveðjuathöfnin byggingunni
eru
fór fram í Sambandskirkjunni íj Áætlað er að byggingin kosti
Wynyard, 21. febrúar, kveðju-j $36,000, þegar henni er lokið.
málið sem bæði var virðulegt og Nú hafa allareiðu verið greiddir
viðeigandi, flutti vinur hans séra $33,000
Philip M. Pétursson fiá Win-
nipeg.
Jarðarförinn var afar f jölmenn
Stærð ihússins er 62 x 100.
Þinn einl.,
Herdís Eiríksson
PETUR THORSTEINSON
JANUARY 7, 1889 — FEBRUARY 18, 1957
Kent fyrir hönd Elizabetar
drotningar.
Ghana-búar eru með vestlægu
þjóðunum, og gera ráð fjirir að
verða 81 þjóðin á félagi Samein-
uðu þjóðanna.
Ralph Bunche, fulltrúi Sam-
einuðu þjóðanna var við þessi
gætur borgari þessa lands og
íylgdist með öllum landsmálum.
Hann var með afbrigðum ís-
lenzkur í anda. íslendinga sög-
unum var hann gagn kunnur og
vitnaði oft til atburða úr þeim,
er hann ræddi við menn. íslenzk
ar bókmentir fyr og nú dáði
There are no headlines to herald the end,
Of the heros of everyday life.
Who readily lent their helping hand,
To the helpless in their strife,
Who had courage, and hope to give to their neighbors,
And go with a song in their heart. to their labors.
Our Peter was one of those heroic hearts,
With a healthy, sound and cheerful mind.
He was not a man in pieces, and parts,
He was positive in his thoughts, and kind.
Men like him know their part, and place.
They are the pillars oft he human race.
He loved all nature as he loved his land,
Where he labored and broke the virgin sod.
Here he felt closest in head and hand,
To the heart of his Universal God.
He was sure he was in His etemal care,
And was rot rfraid of the here nor there.
His vision v -s o hat is to be,
Of ever better things for man.
His efforts are here for all to see,
An ' upiration of—yes, you can.
His rnemory lives with the n? here
Of a leading and honorecí pi >-.-c-... II. S. A.
Á General Hospital í Win-
nipeg, lézt s.l. laugardag, (9.
marz) Guðni Júlíus Óleson frá
Glenboro, Man., 74 ára gamall.
Hann var einn af kunnari íslend
ingum hér vestra fyrir sagnrit-
un sína síðari árin. Reit hann
ekki aðeins sögu Argyle-bygðar,
heldur einnig sögu Selkirk-bæj-
ar og Minnesota-bygðar síðustu
árin sem hann lifði, og hefir hlot
ið virðing og vináttu allra góðra
íslendnga fyrir vikið. Hefði að
líkindum nokkuð af þeim fróð-
leik sem þar er birtur, glatast,
ef hann hefði þar til bjargar kom
ið. \
G. J. Óleson var fæddur hér
vestra, í Víðines-bygðinni þar
sem faðir hans Eyjólfur Jónsson
frá Geitdal í Skriðdal bjó fyrstií'
árin hér vestra. Faðir hans kom
HVERNIG LIF BYRJAR
Eftir J. D. RADCLIFF
(Úr marz hefti Reader’s Digest)
Lausleg þýðing eftir
ÁRNA S. MÝRDAL
Áhugavekjandi sjónleikur var
í þann veginn að koma fram á
sjónarsviðið. í sáralæknadeild
Columbia háskólans hafði Dr.
Landrum B. Shettles látið egg-
sellu á rennigler smásjáarinnar
(microscope’s glass slide), sem
tekin hafði verið úr eggjakerfi
kvennmanns, er gengið hafði und
ir uppskurð. Á eggið lét hann
svo einn dropa af karlmannssæri.
Sem hann horfir í smásiána, sér
hann örsmáa sæðisellu skríða inn
í eggið, sem að tiltölu við stærð
sæðissellunnar var geipilega
stórt.
Við samblöndun eggs og sæð-
is, myndaðist fullkomin sella, og
10-70 , jafnskjótt fór hnattmyndaða egg
vestur 1878 og for ekkl til Argyle ið að mjókka Qg taka á si 18
bygðar fyr en 1892 þar sem hann, ekki ósvipaðri stundaglasi,^að
bjo eftir það og » svonefndn)þrjátíu klukkustundum liðn
Holabygð lengst og sonur hansjslitnar ,það f sundur um mjódd_
G J' 10 ar slSar’ aður en' ina og myndar tvær sellur. Eftir
hann flutti til bæjarins Glen-
boro. En þar hafði hinn látni
mörgum og mikilvægum störfum
að sinna. Hann gaf þar út blað í
12 ár ‘Tjlenboro Gazette
lögregludómari (Police Magi-
strate) í nokkur ár, og friðdóm-
ari (Justice of the Peace) í fjórð
ung aldar, og skrifari réttarhalds
ins síðan 1912 (Clerk of the
County Court). Hann var og
verkfærasali. Auk þessa starfaði
fimtíu klukkustundir, klofna
þessar tvær og mynda f jórar sell
ur; að öðrum tíu stundum liðn-
um, urðu þessar fjórar að átta.
var Hélt þessi framganga svo áfram
þar til að þremur dögum liðnum,
að sellunum hafði fjölgað x
þrjátíu og tvær. Að horfa á þessa
byrjun hinna mörgu triljóna
sellna, sem nýfætt barn er sam-
sett af, hafði Dr. Shettles séð og
fylgt byrjunarstigum lífs lengra
hann að íslenzkum félagsmálum' f fulikomnunar áttina en nokkur
öllum öðrum betur, var stofn- |annar maður á undan honum.
andi slíkra félaga margra ogj Dr Qe £ w ^ {óstur.
stiornaoi þeim sumum mio? f ,
lengi, eins og lúterska safnaðar-1 ,infgnr (em ry° ogist) vi
ins og fleiri samtaka íslendingal*%???'** stofnunina; sefri
Frjogun eggs af sæðissellu er
eitt af mstu furðuverkum náttúr
unnar. Væri það fátíður atburð-
ur, eða bæri einungis við í fjar
Iægu landi, mundu fornminja-
söfn vor og háskólar setja á
stofn leiðangra til þess að vera
sjónarvottar að þessum undrum,
og fréttablöðin mundu segja frá
niðurstöðum leiðangranna með
á meðal. f bæjarráði og skólaráði
var hann einnig æði stöðugt.
Hann var í einu orði sagt,
eins og hin miklu skrif hans á
islenzku sýna, óþreytandi starfs
maður, síleitandi að fróðleik,
ekki sízt sögulegs-efnis og is-
lenzkum og var mörgum á ís-
landi fæddum áhugasamari um
að við héldum arfinum til haga. , 7 '
.............. . .!hinum mesta ahuga. En eins og
Moðir hins latna, var seinni ^ , ,
, „ , l _. . 1 svo margt annað, teljum ver þenn
kona Eyjolfs og het Sigurveig
Sigurðardóttir og var vopnfirsk.
Hún var systir Daniels Sigurðs-
sonar pósts og Sigbjörns S. Hof-
teig í Minnesota, tveggja þjóð-
kunnra manna. Kona G. J. Ól-
eson hét Guðrún Kristín Tómas-
dóttir ættuð frá Hólum í Hjalta
an undursamlega framgang sjálf
sagðann.
Af öllum sellum mannlegs lík
ama, sem að tölu skifta hundruð
um triljóna, er konueggið—>þó
það sé aðeins sýnlegt með berum
augum—þeirra stærst, en sæðis-
dal. Eru börn þeirra: Tryggvi s!lla mannsins minst. Að þvi er
Júlíus Óleson, dr. phil. kennari
við Manitoba háskóla, Lára Guð-
rún, gift Árna Josephssyni, Glen
boro, og Tómas verzlunar-um-
boðsmanni i Glenboro. Fjórða
barnið, Kristján, bóndi í Hóla-
bygð, dáinn 1937.
Með láti G. J. óleson munu
allir er honum kyntust, eða áttu
samvinnu við hann, einum rómi
segja, að þar sé góður drengur
og gegn úr hópi Vestur-íslend-
inga horfinn.
Jarðarförin var ákveðið að færi
fram frá lútersku kirkjunni í
Glenboro í gær, en prestur henn-
ar er séra Friðrik Guðmundsson.
CR ÖLLUM ÁTTUM
sýnist, er kvennmaðurinn fædd-
ur með lífstíðar forða af óþrosk-
uðum eggjum f eggjakerfum sín
um. Venjulega framleiða eggja-
kerfin eitt egg á mánuði, en
hvort kerfanna verður valið í það
og það sinnið til að framleiða
eggið, vita menn ekki. Frá getn
aðaraldri þar til að framleiðslu
eggja er með öllu lokið eða um
það leyti sem tíðir kvenna hætta,
framleiðir kvennmaðurinn á
milli fjögur hundruð og fimm
hundruð egg. Með tilliti til eggja
fjöldans, sem framleiddur er,
gegnir furðu sá fejkilegi grúi
eggjasellna, sem eggjakerfin eru
upphaflega sköpuð með. Sænskur
rannsóknarmaður taldi fjögur
hundruð og tuttugu þúsund í
tveimur eggjakerfum, er burtu
voru skorin úr tuttugu og
tveggja ára gamalli stúlku.
Áður en eggjakerfið hrindir
Óskir stúlkna í hinu nýja ríki
Ghana, segir Barbara Ward:
-eSa Þjár. Hin fyrsta er að eign-|frá sér eggi, hefir fræbelgur eða
brezkur rithöfundur, að séu aðal- hreiður ir.yndast utan um egg-
ast kæ1 iskáp fullan af mat. Önn-
úr oskin er að eignast brezkan
sportsbíl. Hin þriðja er að gift
ast innfæddum Svertingja, sem
verið hefir í Bandaríkjunum.
ið, sem þá er óþroskað. Stækkar
svo fræbelgurinn smátt og smátt
þangað til að hann líkist loft-
bólu á stærð við stóra marmara-
x Framh. á 2 síðu