Heimskringla - 19.06.1957, Blaðsíða 1

CENTURY MOTORSITO.
247 MAIN — Phone 92-3311,

fo TRM'j
CENTURY MOTORS LTD*
241 MAIN-716 PORTAGE
fréttayfirlit og umsagnir
STJÓRNARSKIFTI
ÁKVEÐIN
Það hefir nú loks verið ákveð-
ið, að John Diefenbaker taki við
stjórnartaumum í Ottawá. Hann
var kallaður á fund landstjóra í
gær, eftir að Louis St. Laurent
hafði farið þangað og tjáð land-
stjóra, að hann æskti lausnar.
Mr. Diefenbaker tók boðinu
um stjórnarmyndun, vegna þess
að um aðra leið var ekki að tala.
Það þykir ávalt viðurlitamik-
ið að halda eina kosningu eftir
aðra. Er í þess stað gripið tU
sterkasta flokksins að taka við,
þó ekki sé nema til bráðabirgða.
Sex mánuði eða ár er oftast
reynt að fresta þeim kosningum.
Stjórnarskiftunum verður í
fiamkvæmd hrundið n.k. föstu-
dag (21. júní). Verður liberal-
sjtórnin við völdin, þar til inn-
setningu nýrrar stjórnar er lok-
ið.
Og með því lýkur um leið 22
ára stjórnartíð Þberala.
Hverjir skipa hið nýja ráðu-
iteyti Diefenbakers og hinnar
nýju íhaldsstjórnar, er ekki vit-
að um með vissu.En að til mála
komi þar, George Pearkes, Gor-
don Churchill, Donald Fleming,
George Nowlands, George Hees,
er líklegt talið. Ennfiemur er
kona nefnd í hópi ráðherraefn-
anna. Heitir hún Mrs. Fair-
clough, frá Hamilton. Hefir hún
setið á þingi síðan 1950 og barist
fyrir jöfnu kaupi manna og
kvenna, fyrir sömu vinnu, mál
sem nú hefir sigur unnið.
Mr. Diefenbaker kvað gera ráð
fyrir að sækja alveldisfundinn
á Bretlandi 26. júní.
Næst því er haldið að hann
kalli saman þing til atS greiða
skjótan veg tolHækkun og
styrkja hækkun, þar á meðal elli
styrks, en að þingi því verði
brátt slitið og taki þriggja mán-
aða hvíld. En á þeim tíma semji
hann stefnuskrá stjórnar sinnar
og leggi fyrir þing og athugi hag
landsins raunverulega og fari síð
an til kosninga.
Það horfði hálf skrítilega við
fyrst í stað, eftir að Diefenbaker
var kallaður til Ottawa 14, júni
tsi ráðagerða út af úrslitum kosn
ingana -10. júní- Þáverandi for-
sætisráðherra virtist ekki reiðu-
búinn til að segja embættinu
lausu. Höfðu ýmsir ráðherrar
hans stælt hann upp í að sitja
kyrran og freista að halda stjórn
arstarfi áfram. En St. Laurent
si þar að sér og kvaðst taka fult
tillit til vilja kjósenda og fara
frá völdum eins og beinast lægi
tyrir. Gat orðið grár leikur úr
öllu saman, ef skynsemi St.
Laurents hefði ekki til ráðanna
komið og tekið fyrir þetta.
Um þessar mundir stóð Hkt á
i Danmörku og hér. Enginn einn
flokkur náði þar meiri hluta
þingsæta i kosningum 17. maí.
Var þá flokkurinn sem mest
fylgi hafði, kvaddur til að mynda
stjórn til bráðabirgða, alveg
eins og hér.
En á eitt var þar minst, sem
maður er hissa á hve óvíða er
nokkur gaumur gefin, er eins
stendur á eftir kosningar og hér
gerði og í Danmörku. Og það var
að fylgis hæstu flokkarnir mynd
uðu stjórn í hlytfalli við þing-
styrk hvers. Þegar hér hefir ver
ið á slíkt minst, hefir það þótt
goðgá. Og hversvégna? Þá ættu
skoðanir allrar þjóðarinnar inni
í ráðunéytinu, eðá stjórn lands-
ins. Að þar megi ekki nema einn
flokkur eiga heima, stafar af ein
tómri vitleysu og blindu flokks-
fylgi. Það sýnir að flokksfylgið
er tekið fram yfir það sem þjóð-
arheildinni er til mestrar heilla.
En þrátt fyrir það, lýstu flesúr
flokkar í ný-afstoðnum kosning
um yfir, að þeir vildu enga sam-
vinnu við annan flokk en sinn í
Ottawa stjórninni—og þykjast
nieiri menn fyrir þetta pólitíska
snjallræði sitt.
Þetta er nú alt sem þörf er á
að segja þar tU nýja stjórnin
hefir tekið við völdum.
TVÆR ÚTFARARSTOFNAN-
IR BJÓÐA LÆGRI ÚTFARAR
KOSTNAÐ
The Manitoba Mortuary As
sociation hélt fund nýlega.
Kvaðst félagið hafa fengið til-
boð um lækkun útfararkostnað-
;,r frá tveimur útfarar stofnun-
um, en það er tilgangur þess að
fá hann lækkaðann með því að
breyta útfararsiðunum
og fella sumt af nú-verandi venj
um niður. Þeir sem vilja halda
hinum kostnaðarsömu siðum við,
geta auðvitað gert það. En sann
leikurinn er sá, að útfarir eru
of dýrar, ef tUlit er tekið til
efnahags fjölda manna, eða jafn
vel almennings og íburðar- og
kostnaðarmeiri en margir hinna
látnu mundu hafa óskað.
Útfararfélögin segja að með
miklum sparnaði mætti breyta
svo útfararsiðum, að jarðarfarir
þyrfcu ekki að kosta meira en frá
$120 til $265 dali.
En ekki er í því innifalin að
taka gröf eða flutningur líks til
brenslu í Minneapolis. Minn.
Hvað hugsa menn sér að spara
i sambandi við útfarir? Svarið
er eitthvað á þessa leið: Að
ieggja hinn látna í ódýrari kistu
eða kassa en nú-tíðast, að
flytja hann strax til grafar og
moldu ausa. Sleppa úr smurn-
ingu og sýningu líka. En síðar
að minnast hins látna í kirkju,
c.s.frv.
Félag þetta, eða The Mani-
toba Mortuary Association, var
stofnað í janúar 1956. f því eru
56 manns. Formaður þess er sr.
Philip M. Pétursson.
Annað aðalmál félagsins er að
vinna að því, að /bálstofu verði
komið upp í borginni Winnipeg.
Það kvað vera orðin há tala lát-
inna, sem flutt er til Minneapol-
is, vegna þess að hér er ekki
nein líkbrenslu-stofnun
HÉLDUR HEIM
Á föstudagsmorgun heldur frú
Helga Sigbjörnsson alfarin heim
til ættjarðarinnar. Hefir hún
liér haft umsjón íslenzku bóka-
deildarinnar við Manitoba-há-
skóla. Maður hennar, Björn Sig-
björnsson er stundað hefir fram-
haldsnám hér í plöntufræði, er
fyrir nokkru farinn heim og er
^arfsmaður hjá búnaðardeild
f slands
Vestur-ísi£ndingum er eftir
sjá í að hjón þessi eru að hverfa
héðan. Þeir eru svo hepnir, að
hafa áþt hér um skeið nokkra
náms- og mentamenn frá ættjörð
inni. Hafa áhrif þeirra verið hin
ákjósanlegustu á viðhaldi
lenzkrar tungu hér.
Þátttaka þessara nemenda og
kennara í íslenzku félagslífi,
iiafa brugðið upp fyrir oss hér
íslenzka málinu í sinni fegurstu
mynd og veitt með því þann un-
að, sem við mest þráum.
Þetta gerðu hjón þau, sem
HRAÐSKEYTl
sent prófessor Richard Beck á sextíu ára afmæli hans 9. júní 1957
Níundu hverja nótt og þar á milli
nætur og daga, æ með sömu snilli,
drjúglega hefur Draupnir látið hringa
drjúpa á Norðmenn, Vestmenn, fslendinga,
nokkra að auk—ei neinn er Draupnis líki—
Norður Dakóta gert að Hringaríki.
Guttormur J. Guttormsson
þar ofan í kaupið, er ekki furða,
þó þeirra sé saknað.
Spurningu vorri um hvernig
henni virtist íslenzkan hjá okkur
vestan hafs, svaraði hún á þá leið,
að hún væri svo svipuð því, sem
iiún væri heima, að hún vissi úr
eral blöð hér reyndu að vekja
athygli á þesfcari skyssu. Sann-
leikurinn er, að greinina skrifaði
hann fyrir kosningarnar en yfir
það sást að taka þann hluta út er
þetta áhrærði áður en ritið var
í póstinn sent. í heil^ sinni er
hvaða landsfjórðungi þeir væru, mstjórnargremm a moti upp-
gerðar frelsi flokksstjórna og
v.kki sízt Uberalstj. En það er að
eins til að gera skyssuna ennþá
stærri og skoplegri í augum and
stæðinga Mr. Allens.
af málfærinu einu. Auðveldast
væri ef til vill að þekkja Akur
eyringja á þessu. Þetta kom mér
til að spyrja, hvar mál væri bezt
talað heima. Eg bjóst ekki við
ákveðnu svari, en hún kvað ýmsa
hefði haldið fram, að málið væri
hreinast og þróttmest í Horna-
úrði. Af því hér var um mentaða
konu að ræða, virðist Óss rétt,
að geta þessa.
SAMKOMA FRÓNS
Skemtunin sem efnt var til í
Sambandskirkju, 17. júní af Frón
var meira en Fróns-fundur eða
samkoma. Hún var í fullum mæli
Heimskringla þakkar frú | þjóðhátíðardags minning. Aðal-
Helgu dvölina vestra og óskar laéðuna hélt dr. Valdimar J. Ey
ís-
henni og manni hennár alls hins
bezta. »
VEÐFJÁRTAP $70,000.00
f kosningunum 10. júní þykir
lilegkt, að veðf jártap þingmanna
efna geti numið alt að $70,000.00.
Það sem víst er talið, er að
334 umsækjendur fái ekki veðfé
sitt til baka, en það nemur $200.
á hvern mann. Alls sóttu um 858
um þingmensku í Canada. Fimm
þingmannsefni sem hættu við að
sækja ,en ekki fyr en eftir út-
nefningu, tapa einnig tryggingar
té sínu.
Tapið virtist mest í Ont. og
Quebec, í hinu fyrrnefnda 106,
en í síðara 82.
Allir flokkar töpuðu nokkru,
en CCF mest, eða um 108 af 165
þingmannaefnum alls, Social
Credit 78 af 114 alls, Conserv-
atives 56 af 256 og Pberalar 41
af 262.
Það sem alt veltur á, er að sækj
andi fái helming atkvæða við
þann sem kosningu hlytur. Þyk-
ir það hart lögmál. En ábyrgðar
laus framboð geta einnig eyði-
’agt kosningar, ef í það versta
fer.
HEIMSÆKIR ELIZABET II
SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR
í blaðafréttunum s.i. viku,
var að því vik'ð, að Hammer-
skjöld, ritari Sameinuðu þjóð-
anna, væri að vinna að því ásamt
brezku fúlltrúunum á þinginu, að
íá Elizabetu Bretadrotningu til
að flytja raeðu á þingi Samein-
uðu þjóðanna, er hún kemur til
N.York næstkomandi október.
Það mun vera á valdi brezka-
ráðuneytisins að ákveða hvort
æskilegt sé að hún flytji ræðu á
allsherjar þingi Sameinuðu þjóð
anna, og ef þe'm virðist það
fýsilegt að veita leyfið til þess.
SKYSSA
lands um Jón Sigurðsson og tíð
hans, fróðlegt erindi. Grettir Jó
iiannsson og dr. R. Beck fluttu
ávörp og E. P. Jónsson kvæði—
fslands minni, hið ágætasta.
Séra P. M. Pétursson mintist og
dr. R. Beck sextugs, en hann
er nú forseti þjóðræknisfélags-
ins. Söngur var og hinn bezti,
og píanóspil. Þar kom og fram
og söng tvö eða þrjú íslenzk lög,
ungur ísiendingur Gustaf Kristj
ánsson að nafni,, starfsmaður við
ríkisútvarpið og vakti athygli
með hreinþjálfaðri rödu sinni-
Alt fór þarna fram á íslenzku—
og að lokum var drukkið íslenzkt
kaffi.
Það er skemtilegt til þess að
vita að þjóðræknisdeildin Frón
virðist hafa tekið að sér, að minn
ast þjóðhátíðardags vors 17. júní
á sama tíma og flaggið íslenzka
blakti við hún allap daginn í
þessum bæ hjá blaðinu Wínnipeg
Free Press, enda þótt þjóðhátíð-
ardagsins sé hér minst í byrjun
ágúst-mánaðar á Gimli.
Tekur við stjórnartaumunum
JOHN DIEFENBAKER
GÓÐIR NÁMSHÆFILEIKAR
VIÐURKENDIR
Vilhjálmur Bjarnar frá Rauð-
ará í Reykjavík, búsettur nú að
3055 13th Avenue South í Min-
neapolis, varð samlöndum sínum
einu sinni enn til sóma þegar
námsverðlaunum var úthlutað
nokkuð fyrir uppsögn ríkishá-
skólans í Minnesota í miðjum
júní-mánuði. í ágúst í fyrra fékk
Vilhjálmur Bachelor of Arts
gráðuna með magna cum laude
einkun. Nú bættist við ein
mesta viðurkenning á námshæfi
leikum sem til er í háskólakerfi
Vesturheims, kosning Viihjálms
í heiðursfélagið, Phi Beta
Kappa. Um leið var tilkynnt að
Vilhjálmur hefði hlotið kosn-
ingu í heiðursfélagið, Lambda
Alpha Psi, viðurkenning sem
byggist bæði á námseinkunum
Ralph Allen, ritstjóra Mac- og á kunnáttu í tungumálum og
Leans Magazine, eins stærsta bókmenntum.
tímarits Canada, kom út tveim| Vilhjálmur varð “dux” í sínum
dögum^ fyrir kosningarnar og bekk þegar hann útskrifaðist frá
sagði þar frá úrslitum þeirra á Menntaskólanum í Reykjavík,
þá leið, að liberal stjórnin hefðb 1942. Kominn tii. Vesturheims þá
verið endurkosinn af hennar um haustið, hætti hann námi við
otrauðu vinum. J Minnesota-háskólan sökum veik-
Mr. Allen er einn’af fremstu 'nda. Á því tímabili trúlofaðist
ritstjórum þessa lands, rit- .hann Dóru, dóttur Vilhjálms
þau gefin saman í Reykjavík 19.
maí, 1946, af séra Árna heitn-
um Sigurðssyni, Fríkirkjupresti,
móðurbróður brúðgumans.
Vilhjálmur og kona hans komu
aftur vestur árið 1947. Á meðan
hafði hann hálfnað námsferil
sinn í Norrænu-deildinni við Há-
skóla íslands, þar sem hann
naut leiðsagnar slíkra kennara og
Sigurðar Nordal, Björns heitms
Guðfinnssonar og Alexanders Jó
hannessonar, í íslenzkum bók-
menntum, hljóðfræði og mál
fræði. Unnu þeir systkinasynirn
ir, Finnbogi Guðmundsson og
Vilhjálmur, við útgáfu Sigurðar
Nordal á Flateyjarbók, 1944 og
1945. Var faðir Vilhjálms, Þor-
lákur heitin Bjarnar frá Rauðar-
á, bróðir frú Laufeyjar Vilhjálms
dóttur, ekkju Guðmundar próf-
essors Finnbogasonar.
Veikindi töfðu námsferil Vil-
iijálms á’ný eftir hann kom vest-
ur í síðara sinn, en þar sem hann
hefir nú náð fullri heilsu, stund
ai hann enn framhaldsnám, með
það fyrir augum að ná meistara-
gráðu við Minnesota hdskólann
í dseember, næstkomandi. Verð-
ur aðal grein hans, ásamt Nor-
rænu-fræðinni (Scandinavian
area studies), bókavarsla—gráð-
an verður nefnilega “Master of
Arts in Library Science”. Vil-
hjálmur hefur unnið við bóka-
safn háskólans um nokkuð skeið
í frístundum frá náminu, en
kunningjar hans vita að hugur-
inn stefnir enn að kennslu í Nor
rænum fræðum hér í Vestur-
heimi, og meðal þeirra er hik-
laust spáð að hann vfnni sér enn
írekari frama í því hlutverki.
—V. B.
á v a r p
Próf Haraldar Bessasonar í af-
mælishófi Dr. R. Beck
menska leikur í höndum hans j heitins Eiríkssonar og Regínu
hér er minst á, og þegar fram-,og hann er auk þess íhalds-J Þórðardóttur Helgasonar frá Ár-
koma er hin ágætasta í aiia sta'ðil yinni. Það má nærri geta, að lib jborg í Nýja íslandi, og voru
Það er löngu alkunna, að heið-
ursgestur okkar hér í dag er með
mikilvirkari íslendingum, sem
lagt hafa leið sína í Vesturveg.
“Snemma beygist krókurinn”,
segir máltækið. Það varð snemma
Ijóst, a'S Richard Beck væri eng-
inn meðalmaður. Námsframi
hans varð mikill. Ævistarfið hef
ir verið í samræmi við það.
Nú þegar maðurinn stendur á
sextugu, er svo komið, að ekki
er unnt að gera störfum hans
skil í langri ræðu,‘ hiiað þá
stuttu ávarpi. Eg ætla, að þar
myndi ekki minna duga en heil
bók. Það er okkur gleðiefni, að
engin þreytumerki skuÞ sjást á
þeim manni, sem þegar hefir af-
kastað margföldu ævistarfi.
Segja má, að Arngrímur lærði
hæfi fyrst að marki að kynna ís-
lenzka menningu erlendum þjóð
um. Slík kynningarstarfsemi hef
ir orðið Qslendingum haldbezta
vopnið í viðskiptum út á við, og
því vopni hefir einmitt Richard
Beck brugðið svo eftirminnilega,
að nafn hans mun ávalt ofarlega
á blaði, þegar um getur þá fslend
inga, sem bezt hafa reynzt fóstur
jörðinni á erlendri grund. í nafni
Ausutr íslendinga vil eg flytja
honura þakkir fyrir öll landkynn
ingar- og þjóðræknisstörfin. Við
þökkum störfin, og við þökkum
það hugarþel, sem að baki býr.
Það vill stundum brenna við,
að norrænir fræðimenn séu eins
konar fornmenn, sem lifi á löngu
Uðnum tímum og hirði minna
um samtíðina, Fornmennska af
því tagi er víðsfjarri heiðurs-
gesti okkar. Eg hygg það sann-
mæli, að Richard Beck sé fyrst
og fremst nútíðarmaður. Má i
því sambandi minnast þess, að
hann hefir helgað sig íslenzkum
bókmenntum síðari alda og unn-
íð gagnmerkt brautryðjendastarf
á því sviði.
Þeir, sem hyggjast bæta heim-
inn og vilja leggja nokkuð til
málanna sjálfir, skiptast mjög í
tvo hópa og fara tvenns konar
leiðir.
Margir eru þeir, sem sjá —
(eða réttara sagt leitast við að
sjá) umhverfið með augum hins
miskunnarlausa gagnrýnanda og
klifa á því eingöngu, sem miður
fer. Slík starfsaðferð er fremur
í því fólgin að rífa niður í stað
þess að byggja upp og sú leið er
oft háskaleg vegna þess, að hún
á ósjaldan rætur sínar í “nei-
kvæði” gagnrýnandans, sem beit
ir henni.
Hin leiðin er erfiðari, þegar
málshefjandi gefur sjáifur for-
dsemið með jákvæðu starfi og
leitar hins sanna í fari annarra.
Þá leið hefir dr. Richard Beck
valið í emu og öllu. Þrátt fyrir
eigin styrkleika hefir þessi vamm
lausi maður aldrei vegið að öðr
um. Mannkærleikur hefir verið
honum leiðarljós og kjarninn í
Öllum hans verkum.
Um leið og eg óska dr. Beck
til hamingju með sextugs-afmæl-
iö vil eg árna fjarstaddri
konu hans allra heilla í fram-
tíðinni.