Heimskringla - 08.01.1958, Page 1

L
CENTURY MOTORSITD.
247 MAIN-Ph. WHitehall 2-3311

CENTURY MOTORS LTD.
241 MAIN - 716 PORTAGE
1313 PORTAGE AVE.
_____r1
LXXII ÁRGANGUR
WINNIFEG MIÐVIKUDAGINN 8. JANÚAR 1958
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
ÍSLENDINGAR ENN
Eisenhower forseti segist ekki
vera á skoðun þeirra, sem telji
— | Bandaríkin á eftir Rússum i
ir ráð fyrir 175 miljón dala námu vopnaútbúnaði. Hann segir eng-
rekstri. Mr. Johnson og félag an efa í sínum huga um að Banda
(Syndicate) sem hann myndaði ríkin séu vel glímufær við Rússa1
þarna græða nú off jár á sölu með herútbúnaðinum sem þau nú
námuleyfa sinna. Og svo hefir hafi. Rússar myndu ekki lengi
með komu alþjóðafélagsins auk- skoða huga sinn um, að ráðast á
ist þarna atvinna fyrir hundruð- Bandaríkin, ef þau væru viss um
ir manna og er þegar að rísa upp að það yrði ekki kommúnisman-
bær á auðnunum sem áður voru. um að falli.
Þarna er um ómælanlegan •
hag að ræða fyrir þetta fylki.:
í aukakosningu sem fram
Walter Johnson
Og Winnipeg Tribune telur fór fyrir áramótin norður í Yuk-,
Walter Johnson, með þraut- on til Sambandsþingsins, vann
seigju í málmleit sinni hafa aug- ungur íhaldssinni sigur. Hann
iýst þessar duldu auðsuppsprett- heitir Eric Nielsen og er lögfræð
ur fylkisins og vakið at'nygii hins íngur. Kjördæmið hafði verið
mikla miljóna alþjóðafélags á liberal frá 1949.
þeim. •
Mr. Johnson var hér í bæ á úkraine hlaut frelsi sitt 22. i
gamlaárskvöld og var afhentur janúar 1918. Athöfnin fór fram í
skjöldur sem tákn um að hann Kiev.
væri “The Citizen of the Year f winnipeg eru Úkrainar al-11
1957”. Tók fjöldi stórfélaga. í {jölmennir. Minnast nú 24.—25.1
þessum bæ þátt í vezilu þessari, 0g 26. janúar frelsis dags ætt- í
sem haldin var á Fort Garry ]andsins. Hafa þeir boðið Diefen-|
Hotel. Aðal ræðuna flutti rit_,baker forsætisráðherra og MrJ
neskt fyrirtæki vonast til að
verða falin brúarsmíðin.
Að ganga á milli bols og
höfuðs á einvaldi
Zhukov var settur af af því
að hann vildi ekki vinna að því
að öll völd höfnuðu hjá einum
og sama manninum, Krúsjeff, seg
ir blaðið “Franc-Tireur” í París.
Þetta franska blað, sem er gef
ið út af sósíalistum, gefur eftir-
farandi skýringu á atburðunum
í Kreml:
Gátan um fall Zhukovs á eina
skýringu, þau orð er hann mælti
á stórveldisfundinum í Genf ’55,
en þá sagði Zhukov:
—Ef einhver leiðtoganna í
Sovétríkjunum reynir að feta í
fótspor Stalins, og gera sjálfan
sig að einvaldi, mun eg verða sá
fyrsti til þess að ganga milli bols
og höfuðs á þeim paur”
Margaret prinssessa
VÍÐKUNNUR FRÆÐI-
MAÐUR ÁTTRÆÐUR
Halldór Hermannsson
Dagblaðið Winnipeg Tribune
hefir við hver áramót sæmt þann
mann sem það álítur mestu hafa
orkað á árinu titlinum “The
Citizen of the Year” eða aíhafna-
mesta mann ársins. Á þessu ný-
byrjaða ári er það íslendingur,
sem flest atkvæði fékk og heitir
.^Valter Johnson. Hann hefir síð-
ustu 16 árin stundað málmleit í
norður-héruðum Manitoba við
Moak Lake, um 400 mílur norður
af Winnipeg,- Reyndist land-
svæði þetta málm auðugt. Og
þegar Mr. Johnson vakti athygli
International Nickel félagsins á
þessu, þetta-heimskunna fé-
lag til starfa norður þar og ger-
stjóri Winnipeg Tribune.
Starr, verkamanna ráðherra, til
Mr. Johnson er fæddur á Is- hátíðarinnar. Hafa þeir lofað að
landi en kom með foreldrum gggkja hana.
'•ínum, Ásgeiri Jónssyni og konu •
hans Kristínu til þessa lands TT , c r.v .J
Tr TTr , , , r , x Hammarskjold hefur gefið ut
1337. Var Walter þa 6 manaða . „ . c, . J
r skýrslu um hreinsun Sucz-skurð
gamall. Þau settust að í Calder,
Sask., og þar ólst Walter upp . ., ... r ,
, ° ^ ■ x ao’iara og var greitt af 11 aðildar
til tvítugs aldurs. Hann innritað-
íst í fyrra stríðið rétt áður en
Margaret, brezka prinssessan
heimsækir Canada í júlí á kom-
andi sumri, í fyrsta sinni. Hún
flýgur til Vancouver, opnar þar
aldar-afmælis hátíð fylkisins.
Verður hún nokkra daga vestra
en heimsækir aðrar stærstu borg
ir í Canada á heimleiðinni, eins
arins. Kostaði verkið 8,4 miilj.jog Ottawa, Toronto og Mont-
real. Þykir líklegt þó þess sé
ekki getið, að Winnipeg verði
ekki hjá-sett.
ríkjum S. þ. Bandaríkin greiddu
meira en helminginn. Leggur
því lauk. Hann bjó í Moak-Lake H.ammarskjold til> að féð verði
héraðinu og veiddi og eita 11 endurgreitt með því að láta skip,1
malma í 10—20 ar. Nu a hann . 0 . .. j
.v er S1gla um Suez-skuröinn greioa1
heima 1 hlin Flon, og byr meo oCr/ , . . .. .....
, ,r. r 3/o hærn siglingagjold.
konu sinni, sem hann giítist fyr- ___________
ir fjórum árum. Hún er hérlend. , « „ , ,
Foreldrar Wal.ers nr„„» „aía^AerktaH ge?n kynþatla-
komií veatur £,á Miðfirði i Húua mism“n“" 1 Suðui-Afriku
vatnssýslu.
FRÉTTIR í fam crðum
/
Nýjan flugvöll á að gera i
Winnipeg er kostar 5 miljón
dali, og er kostaður af sambands-
stjórn. Verður byrjað á gerð
hans með febrúar. Uppdrátturinn
kvað vera ný gerð flugstöðvar og
ein hin fegursta í þessu landi.
•
Community Chest söfnunin
hefir ekki gengið illa í ár í bæn-
um. Það ha£a komið inn $1,023,-
000. En áætlaða upphæöin var
$1,094,000. Samt er sofnunin nú
$63,000 hærri en á s.l. ári.
Segja þeir er fyrir söfnuninni
standa, að takmarkinu hafi verið
í flestum stöðum eða stéttum
ekki alveg verið náð. Skoða þeir
efna astæður manna muni hafa
við það að gera.
Þetta er í ftmtánda sinni, af
22 árum alls, sem söfnunin hefir
ekki náð áætlun. Og þó hefir
aldrei fyr innkallast yfir miljón
dali en nú.
•
Kona í St. Cloud.Minnesota,
bæ með 23,500 íbúum, eignaðist
bæði fyrsta og síðasta barnið á
árinu 1957. Konan heitir Roman
Helen. Átti hún stúlku 1. janúar
og dreng 31. desember 1957.
•
Á árinu 1958 vænta Bandarikja
menn þessa, að dómi U.S. News:
Að Bandaríkin sendi fyrsta
geimfarið, skipað mönnum, út
frá jörðu.
Að eldflaugar þeirra hringsóli
um jörðina, eins og sputnik Rúss-
anna hafa gert.
Að ný öld—jet-öld hefjist í
flugferðum.
Að árferði í viðskiftum batni.
Að stríðshætta minki eða
hverfi úr sögunni. _
•
Tito marskálkur kvað nú gera
ráð fyrir að segja stöðu sinni
KOSINN FORSETI
MOORHEAD KIWANIS-
KLÚBBSINS
Tólf þúsund þeldökkir verka-
! menn af afrískum og indverskum
| uppruna í vefnaðariðnaði Suður-1
Afríku hófu í gær viku verkfall
til að mótmæla síðustu kynþátta
ofsóknum stjórnar Strijdoms.
Fyrir nokkru gaf stjórnin út
fyrirmæli þar sem ákveðið er að
aðeins menn af evrópskum upp-
runa megi gegna verkstjórnar-
stöðum og öðrum betur launuð-
um störfum í iðnaðinum.
Þessi síðasta ofsóknaraðgerð
hennar gegn þeldökku fólki sem
er yfirgnæfandi meirihluti lands-
manna hefur vakið óvenju ein-
dregna andstöðu vegna þess að
verksmiðju eigendur og vinnu-
veitendur hafa einnig talið hag
sinn í hættu ef hún yrði fram-
kvæmd, og hafa margir hverjir
Alvin Magnús Björnson |ÍýSt yfjr samstöðu með Þeldökku
I verkafólki sinu.
láðsmaður Far-Moor & Co. í Þannig ferst afkomendum Bú-
Moorhead, Minn., var nýlega anna að stjórna.
kosinn forseti Moorhead Kiwan- , ,
is klúbbsins. Annar íslendingur ,nn*ás í undilbúningi?
Ed. A. Guðmundson, frændi for- Suður' Kóreumem, eru hrædd
setans og sonur Mr. og Mrs. Kris ir u(n’ að kommúnistar í Norðu-
Guðmundson frá Mountain, Kóreu séu að undlrbua nýja inn-
Dakota, var kjörinn vara-forseti rás.
sama klúbbsins. j Hefir Syngman Rhee forseti
Alvin er fæddur í Grand Forks 3- Kóreu, látið svo um mælt, að
N. Dak., og er sonur Mr. og Mrs. Þess sjáist ýmis merki. að kom-
Sig Björnson frá Moorhead. Sig munistar séu að undirbúa innrás
er sonur Magnúsar F. Björnson ina> °g hefir þess raunar verið
og konu hans Guðbjargar, frá Setlð áður 1 fregnum, að her-
Mountain N. Dak. Móðir Alvins,’ stÍórn S‘ Þ- hafi mótmælt því
Hallfríður (Freda), er dóttir vlð Koreumepn að þeir hafa
þeirra hjóna Tímóteusar og Thor endurnyjað voPn sin °g hergögn,
bjargar Guðmundson, er námu en silkt er brot a vopnahléssátt-
land við Elfros, Sask., en eru nú málanum' —Vísir 1. nðv.
bæði dáin fyrir nokkrum árum. !
___________- 1 Brú yfir Hellusund
lausri í maí á þessu ári, sem for-1 Bandarískt verkfræðifyrirtæki
seti Júgóslavíu og ritari kom- er að gera uppdrætti af brú, sem
múnista flokksins. Hann hefir á að tengja Asíu og Evrópu yfir
valið eftirmann sinn ekki af Kellusund.
neinum einræðis hugsunarhætti, Verður brú þessi lengsta hengi
sem sér sé brugðið um, heldur til brú í heimi, utan Bandarikjanna,
að firra þjóðina grimmri sam- því að hún verður 2214 fet á
kepni um embætti sitt, skyldi lengd og hæðin undir brúargólf-1
hans missa við. ið verður 164 fet. Franskt-tyrkn-
Hallgrímur Pétursson
hefur verið talinn allra íslenzkra;
sálmaskálda andríkastur, og
hugðu menn, að hann væri guði|
mjög þekkur fyrir sálma sína ogj
guðsótta. Þegar hann sálaðist.l
þóttust menn sjá tvo hvíta fugla!
liða í loft upp, upp af húsi því,
er hann andaðist í. Fuglarnir
báru skál á milli sín. f henni var
lítið en bjart ljós og liðu fugl-
arnir með það upp til himna. —
(Þjóðs. Ó1 Dav.) —Lesb. Mbl.
NÝJAR RANNSÓKNIR
Þann 6. janúar í ár átti próf-
essor dr. phil. Halldór Hermanns
son í Ithaca, New York, áttræð-
isafmæli, en hann er fyrir löngu
síðan orðinn víðkunnur maður
fyrir margháttuð fræðistörf sín,
enda er ekki að efa, að hans hafi
að verðugu verið sérstaklega get
ið á þessum tímamótum heima á
ættjörðinni, jafn mikla þakkar-
skuld og íslenzka þjóðin á hon-
um að gjalda, og um aðra fram
allir þeir, sem við íslenzk fræði
fást, hvar sem þeir eru í sveit
settir.
f rúm 40 ár var Halldór Her-
mannsson prófessor í norrænum
fræðum við Cornell-háskólann í
Ithaca og bókavörður við hið
mikla og fræga Fiske-safn ís-
lenskra rita. Gat hann sér ágætan
orðstír í því tvíþætta starfi. Var
það mikið happ bæði safninu og
íslenzkum fræðum, að hann réð-
ist þangað á fyrstu árum þess
og stjórnaði því síðan áratugum
saman, því að hann ev eigi aðeins
frábær bókfræðingur, eins og
hin mörgu rit hans um það efni
bera órækastan vottinn, heldur
reyndist hann jafnframt að öðru
leyti fyrirmyndar bókavörður.
Mætti um þá hliðina á starfi hans
rita langt mál, en það liggur utan
vébanda þessarar stuttorðu æf-
mæliskveðju.
Vissulega vann Halldór Her-
mannsson mikið starf og þakkar-
vert með hinm ágætu bókavörzlu
sinni í Fiske-safrúnu. Með um-
fangsmiklum ritstörfum sínum
hefir hann þó unnið enn víðtæk-
ara starf í þágu íslands og ís-
lenzkra fræða. Ber þar hæst hin-
ar miklu bókaskrár hans yfir
Próí. A. J. Thorsteinson
Blaðið Winnipeg Tribune lét
ekki við hálfverk sitja, með að
minnast íslendinga í frétturn sín-
um s.l. viku. S. .1 laugardag var
miklu lesmáli varið í blaðinu til
þess að segja frá starfi landa
vors, dr. J. A. Thorsteinssonar
kennara í búnaðardeild Mani-
toba háskóla aðallega sem skor-
dýrafræðingur. Allir vita hví lík
ur skemdarvargar Engisprettur,
kartöflu-bjallan og þúsundir
annaa tegunda skordýra eru
jurtalífinu. En ekki geðjast
þeim öllum að sama gróðri. Og
spursmálið er hvað er það, sem
skordýrin sækjast eftir i einni
tegund gróðurs en ekki annari.
Það er einmitt það, sem Mr.
Thorsteinsson hefir nú verið að
rannsaka og að því fundnu, nema
lostætið burtu og reka skor-
kvikindin af gróðrinum með því.
Þannig er hugmyndin að koma í
veg fyrir skaðsemi þeirra.
1 greininni er haldið fram að
aðferð Mr. Thorsteinssonar sé
frumleg og ný. Og því er starfs
hans nú minst.
Heimskringla óskar vísinda-
manninum heilla, í starfi sínu.
AFNÁM VÍNVEITINGA I
OPINBERUM VEIZLUM
Á ISLANDI
. Á fundi sameinaðs þings
íyrrad. var til umræðu till. um
afnám áfengisveitinga í opinber-
um veizlum og varð málið ekki
útrætt á fundinum.
Alfreð Gíslason fyrsti flutn-
ingsmaður tillögunnar hélt ýtar-
lega og athyglisverða framsögu-
ræðu, en auk hans töluðu Bern-
harð Stefánsson og Pétur Otte-
sen. Var Pétur í miðri ræðu er
fundartíminn var búinn.
—Þjóðv. 15. nóv.
NÚMER 15.
Fiske-safnið, sem eru þau braut-
ryðjendarit á sviði íslenzkrar
bókfæði, að eigi munu íyrnast,
þó að aðrir byggi þar ofan á, því
að með þeim var hinn trausti
grundvöllur lagður í þeirri
grein. Þá er ritsafnið “Islandica”
sem Halldór Hermannsson gaf
ut eða samdi saman í meir en 30
úr, um allt hið merkasta bæði
frá bókfræðilegu og bókmennta-
stögulegu sjónarmiði, en eg
verð að láta mér nægja að vitna
til ummæla minna um það og
önnur mikilvæg ritstörf hans í
ritgerð minni “Fræðimaðurinn
Halldór Hermannsson’, sem upp-
runalega kom i Tímariti Þjóð-
ræknisfélagsins, en endurprent-
uð er í bók minni “Ættlandi og
erfðum" (Reykjavík, 1950).
Tíu ár eru nú liðin síðan Hall-
dór Hermannsson lét af háskóla-
kennara- og bókavarðarstarfi
sínu í Cornell fyrir aldurs sak-
ir, en ekki hefir hann, fremur en
vænta mátti, setið auðum hönd-
um síðasta áratuginn, þó að hann
hafi átt við sjúkleika að stríða.
Áhugi hans á íslenzkum fræðum
og menningarmálum er jafn
brennandi og áður; hann heldur
áfram fræðaiðkunum sínum og
hefir á seinustu árum birt ýmsar
athyglisverðar ritgerðir um ís-
lenzk efni. Af þeim, sem mér er
kunnugt um, er merkust ítarleg
ritgerð hans um þormóð Torfa-
son sagnfræðing (í Skírni, 1954)
þar sem ævi-og ritferli þess
merkverðasta, sem um hann hefir
verið ritað á íslenzku.
Annars er Halldóri Hermanns-
syni og starfi hans ágætlega og
réttilega lýst í eftirfarandi kafla
úr prýðilegri grein Andrésar
Björnssonar, dagskrárstjóra Rík
isútvarpsins í Reykjavík, “Heim
sókn til fþöku” —Lesbók Mbl.,
30. júní 1957. Hann fór á fund
Halldórs ásamt eftirmanni hans,
Jóhanni Hannessyni, núverandi
bókaverði við Fiske-safnið, og
fer um það þessum orðum:
Dr. Halldór Hermannsson býr
enn í Iþöku. Hann hefir mótað
Fiske-safn og starfsemi þess
öllum fremur og skipað því virðu
legan sess sem vísindastofnun.
Fýsti mig mjög að sjá hann,
enda höfðum við hitzt eitt sinn
áður hér heima. Gengum við Jó-
hann á fund hans síðdegis þenn-
an dag. Tók Halldór okkur tveim
hödum. Hann er nú nokkuð
beygður af lagnvarandi giktsýki
og situr í hjólastól, en er jafn
kempulegur og stórhöfðinglegur
sem fyrr, og mundi engum dylj-
ast við fyrstu sýn, að þar er skör-
ungsmaður. Þó að hann hafi
lengst af ævinnar dvalizt fjarri
íslandi, hefur hann þó mikinn
og vakandi áhuga á málefnum
þess, ekki síður samtíð en for-
tíð. Þurfti hann margs að
spyrja að heiman. Síðan barst
talið að skólaárum hans á fs-
landi, og varð honum meðal ann-
ars margrætt um sögukennara
sinn, Pál Melsteð, kennslu hans
og frábæra háttvísi. Langt var
liðið á dag, þegar við kvöddum
Halldór Hermannsson, Tíminn
hafði liðið fljótar en varði.’
Undir þessa lýsingu á mínum
mikilsvirta kennara og hollvini
tek eg heilum huga, og svo munu
allir þeir gera sama huga, er
kynnst hafa honum og víðtæku
starfi hans, því að hjá honum
hafa fræðimennska, athafnasemi
og manndómur haldist íagurlega
í hendur. Hann hefir unnið ís-
landi ómetanlegt fræða- og land-
kynningarstarf, og verið þvi
mikill sæmdarsonur á erlendum
vettvangi. Heill sé honum átt-
ræðum!
Richard Beck