Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.10.1886, Síða 1

I. árg.
fjóðviljin n.
H e i ð r u ð u 1 a n d a r!
„Seint koma sælir og koma pö“
megnm vjer segja. Yjer erum orðnir
.ofurlitið seinni á oss, en ætlað var í
fyrstu. En hvað uin pað? „þjóðvilj-
inn“ brýst nii frain, er kaim hefir unnið
sigur á hinni fyrstu mótspymu. Vjer
vonum, að hann muni og verða sigursæll
síðar i sviptingunum. Eins og pjor vitið,
hefir dálitið prep orðið á vegi vorum,
petta blessað prentsmiðjuleyfi með öll-
um sínum fæðingarhríðum.
|>að gelck kannske alveg orðalaust af?
Eins og við var að búast. |>eir fjölluðu um
pað eigi færri cn 3 amtmenn, 2 landshöfð-
ingjar og einn ráðherra, að ótöldnm öll-
um skrifurunum innan skrifstofu og utan.
Margar hendur vinna ljett verk.
Og allir lögðn peir sig i líma að
flýta fyrir málinu sem mest mátti verða.
En varkár skal hver vera, ekki sizt, ef
sessinn er hár og ábyrgðin mikil.
Abyrgðartilfinningin var lika lifandi, og
varkárnina vantaði kannske eigi. Lí>g-
reglustjörinn á ísafirði hafði alizt upp
í peirri barnalegu trú, að hann, prátt
fyrir pá stöðu sina, nyti almennra borg-
aralegra rjettinda, og til pess að flýta
fyrir málinu, liafði liann tekiet pað van-
pakkláta verk á hendur að sækja um
prentsmiðjuleyfi; en hin ofar setta pekk-
ing leiddi brátt i ljös, hve herfilegur
misskilningur annað eins var. Heill
pjóðfjelagsins pötti vera í veði, hvorki
meira njo minna.
Ritstjóri „Isafoldar“ stje í hægri
fötinn, aldrei pessu vant, og böggl-
aðist við að verja aðgjörðir hins pá-
verandi landshöfðingja með barnaleg-
um vandræðagreinum. En honum fórst
pað eins og vant er að verða, er menn
vilja gera veikari málstað styrkari. Hann
krækti eins og kisa kringum lieitt soð j
utan um aðalatriði málsins, og notaði
allra handa útúrdúra. í stað pess að
benda a pau giuiidiallarakviieði, er banni
lögreglustjórum að reka prentiðn eða
hverja helzt aðra atvinnu, ef peir prátt
ísalirði, 30. oktöber 1880.
fyrir pað gegna embætti sinu viðunan-
lega, fannst honum slík takmörkun á
frelsi peirra sjálfsögð. í stað pess að
benda á, hver sjeu takmörkin fyrir af-
skiptum æðri embættismanna af orðum
og gjtírðum hinna lægrí utan embættis,
för hann að trana pví fram, hvað hann
sjálfur teldi nauðsvnlegt, gætandi eigi
að pvi, að pað, sem er nauðsyn fyrir
einn, er opt og tíðum engin nauðsyn
fyrir hinn; nauðsynin lagar sig i pessu
tilliti einmitt eptir ptírf og vilja liins
einstaka. A pennan hátt fær hann pví
ekkert takmark nema sjálfræðið sjálft.
Nei, ritstjóri „Isafoldar11 hefði fyrir
hönd landstjórnarinnar átt að vera stutt-
orður, og láta sjer nægja að raula fyrir
munni sjer hið fornkveðna:
„Vjer einir htífuin vald og rjett
verður standa hvað htífum sett“.
pað voru fá orð i fullri meiningu.
En vjer skulum eigi fara frekar út í
pessa sálma, en að eins geta pess, að auk
pess, er synjan landshofð. náði að hindra
parflegt fyrirtæki um tíma — og sum-
um kann að sýnast vel að verið —,
virðist him auðveldlega geta orðið til
pess, að vekja hræsni og prældömslund-
erni í stað einlægni og einurðar. Eða
hverjum keniur til líugar, hvað máhn
sjálf sncrtir, að pað purfi að hafa nokkra
pýðingu, hvort embættismaðurinn gerir
eitthvað undir eigin nafni, eða hann fylgir
hinum „fina möð“ : „skriddu, láztu vera
annar ett pú ert“, og notar svo annan
sem skálkaskjól til orða og gjorða ?
Nci, hvað málin sjálf snertir, gerir
slikt minna, en er til persönanna keniur,
er pað eiturblanda, sem gegnum einstak-
linginn getur sogazt út í pjöðlifið.
Eptir að lpg „prentfjelags ísfirðinga“
htífðu sampykkt verið á fundi fjelagsins
12. marzp. á., var sött um prentsmiðju-
lcyfið fyrir fjelagsins hond, og skyldu
menn nú ætla, að greiðlegar hefði gengið,
er grýlan var dottin iir stígunni, og frelsi
fösturjarðai’innar fagurlega borgið, en
svo liðu vikur og svo liðu mánuðir, að
Nr. 1.
ekki spurðist til prentsmiðjuleyfisins. J>að
var pví með fullum rjetti, er 1. ping-
maður ísfirðinga og ritstjóri „|>jöðólfs“,
sem drengilega hefir stutt Isfirðinga að
pessu máli, hreifðu pvi á pingi.
Loks kom pó tilkynning um, að leyfið
hefði koinið við land i Reykjavík, og
myndi paðan sent verða gegn hinu á-
kveðna 68 kr. 66 a. gjaldi.
Býsna lærdómsrík er ekki lengri saga
En fyrst leyfið er loksins fengið, og
blaðið byrjað, mun bezt að skýra stutt-
lega frá, hver verða muni
STEFXA JJÓBYILJANS.
Hver er pá stefna pessa blaðs? Hvi
skyldi hún verða onnur en stefna pess-
ara tíma ? En hvert stefnir vor tími ?
Timinn stefnir fram. J>að er takmark
alheimsins, pjóðarheildarinnar og ein-
staklingsins að feta svo langt fram á
leið, sem auðið er, ekki að geyma pað
morgundeginum, sem vinna má i dag.
Blað vort mun pvi yfir hofuð að tala
verða framfarablað, og pað í peim skiln-
ingi, að vjer viljum framfarirnar og fram-
kvæmdirnar sem fyrst; vjer erumáann-
ari skoðun en poir, sem allt af vilja
bíða og biða, reyna og reyna, af pvi að
ekkert liggi á; vjer segjum, að á öllu
pvi liggi, sem vjer erum sannfærðir um,
| að pjóð vorri megi að gagni koraa; lát-
um oss eigi öttast, að vjer forum of
hratt; vjer verðum aldrei á undan tim-
anum, en vjer getum hæglega orðið
mtírgum dagleiðum á eptir, pött vjer
biðjum eigi. J>etta verður pvi i stuttu
máli aðaleinkenni blaðs vors, að vjer
verðum bráðlátir — bráðlátir í allt pað,
er vjer ætlum, að fleygt geti pjóð vorri
fram i andlegu og efnalegu tilliti.
Að öðru leyti mun bezt að lofa litlu,
pá er efndanna eigi eins vant. J>að
eitt getum vjer sagt, að blað vort mun
verða stefnufast, pvi að stefnulaust blað
er að vorri hyggju eins og stefnulaus
maður, hvorttveggja til litillar uppbygg-
ingar i lifinu. En par cð vjcr 'metmn