Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.01.1890, Blaðsíða 3

YIÐAUKABLAÐ við „|>j<5ðviljann“ 4. ár, nr. 9.
3
kæmi einhverntíma á dagskrá þjóðanna;
gæti pað pó ekki haft pýðingu, hvort Is-
land er að skoða að eins seiu eitt fylki
Danmerkur, eða sem frjálst sambandsland
með sérstökum réttindum.
Osamkvæmni sú, er pú vilt eigna mér,
virðist mér ekki verða feðruð nema í pinni
eigin íinyudun ; eg heíi hvergi í grein minni
sagt, að ástandið í Danmörku pyrfti eða
ætti að hafa áhrif á stjúrnmál vor; en
hitt hefir mér heldur aldrei orðið að efa,
að stjórn vor lætur ástandið i Danmörku
liafa slík áhrif; og á meðan svo steudur
sagði eg, að pingmenn ættu að nota tím-
ann til að gera „pjóðinni og sjálfum sér
pörfina á breyttu fyrirkoinulagi sem ljós-
asta“; enda pykist eg — með „málamiðl-
nnina“ yðar fyrir augum — ekkert mæla
lim of, pó að eg segi, að pörf og tilgang-
ur stjórnarskrárbreytingarinnar virðist vera
sumum yðar „miðlunarmanna" ekki of
ljös.
Tilgangur skynsamlegrar endurskoðunar
— tilgang máiamiðlunarstefnunnar í sumar,
játa eg, að eg á örðugt með að skilja —
rirðist ruér hljóti að vera sá, að endurbætt
stjórnarform eigi að vera oss vegur, til að
ná í ýmsar pær umbætur á högum vorum,
er núverandi stjórnarfyrirkomulag bægir
oss fra.
Jafnframt pví er pingið fylgir stjórnar-
skrármálinu fram, virðist mér pví, að pað
eigi, bæði stjórnarinnar og kjósandanna
vegna, að lireifa ýmsum peim nauðsynja-
málum, er hið niiverandi stjórnarfyrirkomu-
lag er helzt talinn pröskuldur fyrir, pví að
annars gæti sýnzt svo, sem pað væri ekk-
ert verulegt, er pér pingmenn vilduð sagt
hafa, og pá væri einnig eptir litlu að keppa
með stjórnarskrárbreytinguna.
J»á áttu kollgátuna, að eg álít, að til
„málamiðlunarinnar11 hafið pér eigi hitt á
„hinn hentuga tíma; ekki af pví, að eg á-
líti eigi æ.skilegt, að málamiðlun og sætt
komist á, heldur af pví, að eg álít. að ann-
ar málsaðilinn h.afi að sumu leyti verið ó-
heppinn í umboðsmannsvalinu ; pað er sem
sé áriðapdi, pegar einhver sendir annan á
sáttafund, að umbpðsnpiðnrinn sé sérstak-
lega vel inni í málipu, svq að hann ekki
gefi eptir af rétti uipbjóðanda síps alveg
út í bláinn; nú liafið pér „málaniiðlunar-
hienn“ viljað gefa eptir alíar aðalkröfur
hjóðarinnar, og látið p’> í veðri vaka, að
þér ekki hafið vikið frá aðalkröfununi eitt
cinasta fótinál.
Eg geri nú ráð fyvir, að bréfaskipti vor
verði má ske ekki lengri að pessu sinni,
og pykir mér leitt, að pau eigi hafa leitt
til pess, er eg ætlaði í upphafi; hafði eg
búizt við, að pú myndir koma með pær
skýringar og benda á pær breytingar við
málamiðlunina, er leitt gæti til samkomu-
lags, enda hafði eg nokkuð bent í pá átt
í VI. kafla bréfs míns. í stað pessa hef-
irðu kosið að verja „málamiðlunina1* orði
til orðs, eins og væri hún hið eina óbrigð-
ula lífatkeri íslendinga.
Eg vona pó, að málið hafi skýrzt nokk-
uð fyrir sumum við bréfaskipti okkar, og
vil eg nú að endingu, með nóvemberaug-
lýsinguna til samanburðar, taka fram, hvað
mér sýnist Ijóst orðið.
1. Nóvemberauglýsingin segir, að pað
leiði af stöðu íslands að lögum sein óað-
skiljanlegs hluta Danaveldis:
„að æðsta stjórn hinna íslenzku mála
sem og allra mála ríkisins til samans
verði að vera í höfuðstað Vorum“. (o:
Kaupmannahöfn).
Og pú segir í bréfi pínu í fullri sam-
hljóðan við „málamiðlunarstefnuna", að
innlent löggjafarvald, dómsvald og fram-
kvæmdarvald í íslands sérstöku málum sé:
„alveg óhugsandi, meðan vér séuin í
sambandi við Danmörku, og konungur
vor liafi aðsetur par“ (sbr. Viðauka-
blað við nr. 7).
2. Nóvemberauglýsingin segir, að með
pvi að stjórnarskrárfrumvarpið 1885 eigi
vitni til stöðulaganna 2. jan. 1871, pá
myndi fruinvarpið, ef pað yrði staðfest,
miða til að efla pá skoðun, sem hið ráð-
gefandi alpingi liélt fram 1871:
„að lögin 2. jan. 1871 séu eigi bind-
andi fyrir Island, en slík rkoðun fer
hreint og beint í bága við stjórnar-
skipun ríkisins, sem byggð er á grund-
vallarlögunum“.
„Málamiðlunin“ tekur upp tilvitnanina
til stöðulaganna, og segir, að pað sé „eng-
in efnisbreyting“; en pú fylgir pví pó eigi
fast frain, en kveðst vera óhræddur við
„aðrar eins grýlur“, eins og löggjafarvald
danska pingsins í íslenzkum inálum.
3. Nóvemberauglýsingin hefir ekkert að
athuga við pjóðkjörinn ráðherradóin.
En pú og „miðlunarinennirnir“ eruð pað
apturhaldssamari, en stjórnin, að pér viljið
gera yður pað að góðu, að stjórnendurnir
velji sjálfir sina dómendur.
Að miðlunarstefnan í pessu formi verði
langlífi, get eg ekki skilið; eða heldurðu,
að pjóðinni, — sem við kosningarnar 1886
hugðist kjósa nálega eintóma mótstöðu-
mennnóvemberauglýsingarinnar,—hafisnúizt
svo hugur, að hún við næstu kosningar
kjósi eintóma nóvembermenn.
J>ér kann nú að finnast, að petta bréf
sé fullt af ásökunum, eins og pú segir um
hin fyrri; getur og verið, að eg hafi verið
vel berorður sumstaðar, en mér er pað pá
til afsökunar, að pað hefir verið málefnis-
ins vegna, en ekki persónanna.
ísafirði, 17. janúar 1890.
Skúli Thoroddsen.
BÓK APEEGN,
Fyrirlestur hr. Gests Pálssonar um
menntunarástandið, sem nýskeð hefir verið
prentaður, er samansafn af alls konar
slegírjudómum, sem með nauðung hefðu
getað gengið innan fjögra veggja fyrir fá-
niennum —, helzt góðglöðum stúdentahóp ;
en liitt gegnir stórri furðu, að hinn gáfaði
höfundur skuli vera svo „ókritiskur“ við
sjálfan sig, að bjóða löndum sínum jafn
órökstutt rit, eins og fyrirlestur pessi er
í flestum greinum. eins og lika pað, hve
mikið veður Reykvíkingar hafa gert, til að
velta ekki pyngra lilassi. Pyrirlestur sama
höf., um lífið í Reykjavík var skemmtilega
saminn, en pessi fyrirlestur bætir pví ofan
á annað, að vera sára leiðinlega framflutt-
ur, og er svo að sjá, sem höf. hafi pjáð
einhver andleg doðasótt pá dagann, er hann
liafði petta ófullkoinna ritsmíð á prjónun-
um. A. og, B.
B L Ö Ð I N.
—o—
Sumum kann að virðast, að blöðin séu
nógu mörg hér á landi, og pað eru pau
líka sannarlega a ð t ö 1 u n n i t i 1, en
eins og nú stendur má pó telja pað eitt
með meiri nauðsynjafyrirtækjum, ef stofn-
að yrði nýtt. einbeitt og öruggt framhalds-
stefnu blað í höfuðborginni; siðan „J>joð-
ólfur“ slasaðist á „málamiðluninni“, er
ekkert víkversku blaðanna pess um komið
að senda pjóðinni leiðandi strauma i póli-
tiskum efnum. „Fjallkonan“ er ágætt blað
upp á sinn máta, en ritstjórinn hefir oss
vitanlega aldrei gert pá kröfu, að blað
hans væri álitið pólitiskt blað. „Tsafold“
hringlar petta endalaust aptur og fram,
og hefir fyrirgert öllu alineiiningstrausti;
hún flutti öflugar greinar gegn nóvember-
auglýsingunni árið 1886, en ekki síður öfl-