Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 25.02.1890, Blaðsíða 1

Vorð árg. (minnst 30
arkn) 3 kr.; i Amor.
1 doll. Borgist fyrir
miðjari jimimánud.
Uppsðgn skrifleg, o-
gikí neraa komin se
til útgofiinda fyrir 1.
d;ig júlímánaður.
Nr. 11.
»■ ■ ... ■ . r-i..i i a gjn—rv.Bn-. .....
Ú T L E N D A R F R É T T IR ,
—:o:—
Með hvalveiðáskipununi „ísafold'* og
„Reykjavik", or komu til ísiifjarðar 17.
febr., bárust norsk blöð, og eru í þeim
Jiessur fregnir helztar:
Veturinn hufði verið mildur og frosta-
litill, en veðrasamur, og snjóvetur einhver
liinn mesti sem dæmi cru til í Norður-
Ameríku; í Dakota or t. d. sagt, að snjór-
inn hafi orðið 30—40 álna djdpur. —
Um alla Evrópu og Norður-Ameriku hefir
geysað landfarsótt, er læknar nefna „in-
fluenza", og viða gripið fullan helming alls
landslýðs; ekki er sótt pessi sjálf sögð
hættuleg, ef allrar varúðar er gætt, en
samfara henni eru ýmsir aðrir kvillar,
einkum lungnaveiki, og liafa inargir látizt
af peim eptirköstum „influenza“-veikinnar.
— Út af vanalegU stappi um fjárlögin var
ping Dana leyst upp, og fóru fram nýjar
kosningar 21. jan.; efldust vinstrimenn og
socialistar nokkuð, og unnu meðal annars
3 kjördæmi í Khöfn frá hægrimönnum. —
1 Khöfn urðu nýlega uppvís ýms viðbjóðs-
leg skírlífisafbrot, framin gegn börnum, og
voru nokkrir háttstandandi menn par við
riðnir; höfðu tveir pegar verið teknir fastir,
en einn var af landi flúinn. — I Englandi
crParnell írski aðalumtalsefnið; hanu hafði
sæzt við „Times“, og greiddi „Times“ hon-
um 90 púsundir króna í skaðabætur fyrir
mannorðsspjöll; en nú er Parnell við annað
mál riðinn, sem margir ætla, að honum
muni veita örðugt við ; gamal-vinur Parnolls
O. Sliea að fiafni hefir hafið skilnaðarsök
á hendur konu sinni út af pví. að hún hafi
i fleiri ár átt vingott við Parnell; Parnoll
hefir að vísu lýst kæruna ranga, en fái
hann eigi hreinsað sig fyllilega, pykir við
pví búið, að p.að hnekki mjög áliti hans
og pjóðliylli einkum í augum katölskra
hlerka. — Látin er 8. jan. Augusta, ekkja
^ ilhjálms fyrsta Jpýzkalandskeisara, honum
S*pt 1829, en fædd 1811. — J»vingunarlög
í*afi fti,
þriftju lazinn 25.
febrúa
1890.
pau, er um mörg undanfarin ár, hefir beitt
verið gegn socialistum á J>ýzkalandi eru nú
úr gildi numin, með pvi að sýnt pykir, að
pau hafi eigi náð peim tilg.angi að hnekkja
viðgangi socialistaflokksins, heldur öllu
fremur haft g.agnstæð áhrif, eins og öll
undantekningarlög. Vilhjálmur keisari kvað
nú hafa áformað að bjóða erindsrekum
ýmsra pjóða á fund til skrafs og ráðagerða
um pað, hvernig bæta skuli liag verkmanna-
lýðsins. — Stanley, sem svo opt hefir ver-
ið sagður dauður, er nú kominn heill á
húfi úr ferð sinni yfir pvera Afríku.
HVAÐ M Á GERA
ÍSLANDI TIL FRAMFARA?
I.
Eins og hér á landi hátt.ar, purfa menn
tæplega að vænta neinna almennra, stór-
vægilegr.a pjóðframfara fyrir samtök og for-
göngu einstakra manna; til pess cru ls-
lendingar of eintrjáningslegir, og til pess
p y k j a s t peir einnig — of armir.
Almenn pjóðframfarafyrirtæki verða ept-
ir vorum högum, meðan pjóðin ekki er
komin á æðra andlegt og líkamlegt proska-
stig, að stofnast eða að minnsta kosti að
styrkjast rækilega af opinberu fé.
Vantraustið til stjórnarinnar, sem hefir
læzt sig um linii hins íslenzka pjóðlíkama
vegna hennar alkunnu meginreglu, að
h u g s a um e k k e r t, og framkvæma
e k k e r t í framfaraátt, hefir valdið pví,
að v é r höfum fyrst af öllu látið oss um-
hugað um að fá stjórnarfyrirkomulaginu
breytt; án peninganna verður ekkert af-
rekað, en til pess að pjóðin sé fús á að
leggja fram fé, þarf hún að geta borið
traust til þeirra, er féð fá i hendur.
En pað virðist pví miður eigi ætl.a að
ganga greitt, að fá stjórnarfyrirkomulaginu
kippt í rétt liorf, og aldrei hafa horfurnar
í peim efnum ef til vill verið verri, en ein-
mitt eptir síð.asta þing. Tjáir pá ekki að
leggja ár eptir ár ára’- í bát pess vegna,
heldur gera sér ljóst, hvaða fyrirtæki séu
fr.ainkvæm.anleg landinu til framfara, og
reyna svo að fara að pæla eitthv.að í átt-
ina á eptir öðrum pjóðum heimsins, sjá
hvað vérgetum bifað mótstöðuhlassinu, er-
lendu stjórninni, langt áfram,
Ekki tilheyrum vér peim trúleysingja-
flokki, er retla, að landinu v e r ð i ekkert
til framfara unnið. enda væri pað sorglegt
dauðamerki á pjóð vorri. ef hún vildi einsk-
is freista, til pess að færast ögn nær
heimsins menntuðu pjóðum ; pað er og ann-
aðhvort utn pað, að framfarafyrirtæki geta
hér á landi í beinan og óbeinan hag gefið
almenna rentu, eða land vort er í þcim
uppblæstri, að ekki má við una; en undir
pað viljum vér sízt skrifa að óreyndu.
Að vísu hefir land vort ekki í svipinn íe
— sizt handbært —, er nokkuð verulegt
megi framkvæma með; en í fróðlegri og
skvnsamlegri ritgjörð í „Lögbergi“ — sem
vér íslendingar ættum að taka pakksam-
lega — hefir vcrið bent til þess, að land-
ið tæki lán, . og sjáum vér ekkert pvi til
fyrirstöðu; landið ætti vel að geta staðizt
að taka t. d. 2 milljóna lán til byrjunar;
en með peirri upphæð — þótt ekki væri
hún stærri — niætti pó kippa mörgu hinu
bráðnauðsynlegasta í horfið; vildu monu
síður taka lán, mætti og fara pess á lcit
að fá útborgaðan höfuðstól þann, er vct*
eigurn hjá Danmörk, og sem fasta tillagið,
60 púsundir króna, er ársleigan af; væri
pað líklega ekkert óhyggilegra ráðið. pví
að veit liönd, hrað liefir, og farið getur
svo, að vér höfum minna af pví, ef orð-
lögð stjórnkænska Dana steypir peim fyr
en varir í einhverja ógæfuna.
II.
J>á skulurn vér benda á, hvað brýnast
liggur við að framkvæma af pví, sem fram-
kvæmanlegt ætti að vera i bráðina, — og