Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.07.1890, Blaðsíða 1

Yerð árg. (minnst 30
arka) 3 kr.; í Amer.
1 doll. Borgist fyrir
miðjan júnímánuð.
Uppsðgn skrifleg, ð-
gild nema komin sé
til ötgefanda fyrir 1.
dag júlímánaðar.
Nr. 25.
Isafirði, fimnitudaginn 31. júlí
1890.
Til k a u p a n d a „ J> j ó ð v i 1 j a n s “. |
Gleymið eigi að gjalddagi blaðsins var í
júnímánuði næstliðnum.
N ý i r kaupendur.
j>eir, sem gjörast vilja kanpendur að Y.
árgangi „J>jóðvil_ians“ geta fengið ókeypis
pað, sem eptir er af yfirstandandi árgangi
blaðsins.
DÓMUS
EI R f K S MAGNÚSSONAR
um
„m i ð 1 u n a r - h u m b u g i ð“.
—o—o:o—o—
í „Heimskringlu“ 19, júní ]>. á. er birt
„Opið bréf til alpm., hr. Páls Briem“
frá meistara Eiríki Magnússyni í Cambridge,
sem er svar upp á endileysu P. Br. í
„f>jóðólfi“ 9. maí þ. k., er hann nefndi
„útlendar og innlendar vitleysur".
Af pvi að vér vitum, að skpðanir hr.
Eir. Magnússonar á landsmálum, eru að
maklegleikum mikils metnar hér á landi —
hvað sem „klikku“-bræðrum í Yik líður—,
birtum vér hér pann kafla úr grein hr.
Eir. Magnússonar, er stjórnarskrármálið
snertir, og er hann sro látandi:
,,{>ér teljið, að eg hafi lagt minn skerf
firam til að gera liðið ár að „andlegu
eymdarári** fslands erlendis. Um pað
skal eg ekki prátta við yður nú, úr pvi
sker land yðar með tímanum. En pað
sker líka úr pví, að hvaða pólitisku
framaári p j e r hafið gert árið innan-
lands og til pCss úrskurðar leyfi eg mér
að bera hér fram minn litla tillögu-skerf.
Yðar mikla verk á árinu er, í stuttu
máli, sá kafli 7. greinar stjórnarskrár-
frumvarpsins 1889, som yður er almennt
eignaður, og gefur konungi pað, sem
nefnt hetir verið: afturkalisrjett-
ur laga. Menn sjá penna rjott ljósast
með pvi, að setja samau 3. gr. frum-
varpsins (sem 7.gr. vitnar í) og, 7. gr.:
3. gr. „Ráðgjafi pessi (ráðg.
konungs fyrir ísland) ber ábyrgð á álykt-
unum peim, e r h a n n r i t a r u n d i r
með konungi“. — Stjórnskrálega ber
hann enga ábyrgð neinua annara ráð-
stafana sinna nje ályktana.
7. gr. „þegar jarlinn hefir í nafni
konungs staðfest eitthvert lagafrumvarp“
(pað verður liann að hafa gert innan
mánaðar frá pví, að báðar deildir pings
sampykktu pað), skal hann við fyrstu
hentugleika senda ráðgjafa konungs
(sbr. 3. gr.) nákvæmt samrit laganna.
Nú pvkir konungi rjett, áður en tólf
mánuðir eru liðnir frá pví, er ráðgjafi
konungs tók við lögunum, að synja peim
staðfestingar, pá skal ráðgjafinn senda
jarlinum synjun pessa, og geta pess um
leið, hvenær hann hafi tekið við lögunum.
Geri pá jarlinn kunnuga synjunina eftir
peim lögum, sem gilda um birtingu laga,
og falla pá lögin úr gildi frá peim
degi, er birtingin er dagsett".
Nú en eftir 1. grein pessa stjórnar-
skrárfrumvarps er „1 ö g g j a f a r v a 1 d-
ið h j á konungi og alpingi i
s a in e i n i n g u“ , og eftir hinni gild-
andi stjórnarskrá er rjettur konungs í
pessari löggjafarsamvinnu pað viðkaður
fram yfir rétt hins aðilnns, alpingis, að
hann, konungurinn, getur frestað að sam-
pykkja lög. |>essi negativ (neitandi)
rjettur konungs er í sjálfu sjer bæði
rjettur og hollur, og sje ráðgjafi konungs
bæði stjórnvitur og hygginn, er pessi
rjettur háskalaus, en getur naumast í
nokkurs ráðgjafa hönd (ráðgjafar eru
verndarar konunglegra rjettinda) orðið
eiginlega pað, sem voði má heita.
bJn 7. gr. yðar tekur nú fyrst og
fremst frá pingi rjettinn, sem pví heyrir
til eftir fyrstu grein, að nema sín eigin
lög úr gildi, í sameiningu við konung, og
fær honum einurn penna rjett í hendur,
hvenær sem honum póknast að neyta
hans, og svo lendir hún í pessum lógisku
áflogum við sjálfa sig. að konungur getur
upphafið eigin vilja sinn, eigin lög sín, ein-
raitt á pví tínmbili, er allra sizt skyldi, og
allra sí/t er ástæða til: áður ea hann veit
nokkuð um pað, hvort pau eru góð eða
ekki, pörf eða ekki, hvort peguar hans
unna peim eða ekki. En pað bezta er
pó petta, að greinin gerir enga ráðstöfun
fyrir pví, hvað til ráða skuli verða, ef
konungur synjar staðfestum fjárlögum
sampykkis! f>að getur hver maður sjeð,
að tilgangur pessarar greinar er að opna
s t j ó rnarskrstleg.an veg til pess,
að Islandi megi stjórna með bráðabyrgð-
ar fjárlögum um allar tíðir, ef ráðgjafa.
konungs býður svo við að horfa, hvað
sem Islendingar segja. I drðum og á-
kvæðum hennar liggur enn frernur auð-
sælega pað, að fá endurreist einveldi
konungs á íslandi, pví frumrjettur pess
er. að konungur geti einn numið úr gildi
gildandi lög eptir eigin póknun. Dýpra.
i skauti hennar liggur pað að leiða í land
óskorað ráðgjafa gjörræði með fullu á-
byrgðarleysi; pví eptir orðanna hljöðan er
ekkert nefnt í greininni, er ráðgjafi skuli
undirskrifa rueð konungi. Hann getur
sagt konungi að ónýta hver lög lands sem
vera skal, en hann ber enga ábyrgð pess,
pví hann undirskrifar enga ályktun í pví
efni raeð konungi. Dýpst í skauti sínn
ber greinin fullkomið pingrjettlevsi
íslands.
Meinlausir eru Islendingar og auð-
sveipir, en í pessa hengingaról yðar held
eg varla peir gangii
Svo eg segi yður alveg hreint og beint
mína meiningu, álít eg yður nú einn áf
landsins pólitisku skaðræðismönnum.
Má eg spyrja yður, hafið pjer heyrt,
hvaða fyrirheiti talað er í Höfn að bíði
framkvæmdar, pegar stjórnarskránni meft
pessari yður e i g n u ð u grein verði
komið gegnum báðar pingdeildir ?“
s V A R
til
SANNLEIKSVINANNA SYÐRA.
—o—o:o—o—
J>að væri synd að sogja, að pað hefði
vautað á digurmælin og montið hjá miðlun-
armönnunum eptir síðasta ping; pað var
eins og peir hefðu uppfundið púðrið, eðn.
gjört eitthvert annað ógleymanlegt meist-
araverk, er aldrei myndi firnast, pegar peir
höfðu lokið við grautargjörðina, soðið sam-
an miðlunarkássuna, og borið hana á borð
íyrir landslýðinn.
|>að var svo sem sjálfsagt talið, að menn
myndu taka til sín af réttunum, gera sér