Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.09.1890, Blaðsíða 1

Verð árg. (minnst 30
arka) 3 kr.; í Amer.
1 doll. Borgist fyrir
miðjan jiinimánuð.
Uppsögn skrifleg. ð-
gild nema komin sé
til útgefanda fyrir 1.
dag júlímánaðar.
Xr. 29.
Ísaíirði, laugardaginn 6. septemiter.
18ÍM).
T i 1 k a u p a n d a „ J» j ó ð v i 1 j a n s“ .
G-leymið eigi að gjalddagi blaðsins var í
júnimánuði næstliðnum.
N ý i r kaupendur.
|>eir, sem gjörast vilja kaupendur að V.
árgangi „]?jóðviljans“ geta fengið ókeypis
pað, sem eptir er af yfirstandandi árgangi
blaðsins.
F R J Á L S K I 11 K J A.
Stjórnarlög vor mæla svo fyrir, að evan-
geliska - lutherska kirkjan skuli vera ]>jóð-
kirkja Islands, og skuli hið opinbera styðja
liana og efla.
I stjórnarskipunarlögum virðast oss þessi
ákvæði vera sumpart ópörf og sumpart
skaðleg.
I>au eru ópörf að pvi leyti, að meðan
allur fjöldi landslýðsins játar pessa pjóð-
kirkjutrú, pá parf eigi að óttast, að hún
muni eigi verða nægilegs styrks og nægi-
legrar verndar aðnjótandi.
Og skaðleg eru pau í fyrsta lagi að pvi
leyti, að borgaralega valdið er par að fást
um pað efni, sem pví í raun og veru ekk-
ert kemur við, heldur hvers eins samvizku,
og engum öðrum; með pví að kveða svo á,
að evangeliska-lutkerska kirkjan skuli vera
pjóðkirkja fslands, pá er eins og löggjafar-
valdið sé að gera sig að úrskurðarvaldi um
pað, hver af hinum margbreyttu trúar-
brögðum, er mannkynið vegna trúarparfar-
innar hefir skapað sér, séu bezt; en að
fella slikan úrskurð ætti löggjafarvaldið
helzt að leiða sinn hest frá.
í öðru lagi er sú vernd, er pjóðkirkjan,
eins og nú stendur, nýtur, of nærgöngul
frelsi manna og skaðleg fyrir pjóðkirkjuna
sjálfa.
Eptir gildandi landslögum er mönnum að
visu lieimilt að segja sig úr pjóðkirkjunni,
en peir losast eigi par fyrir við prests- og
kirkjugjöld, nema peir hafi séð sér fyrir
utanpjóðkirkjupresti, sem par á ofan hefir
fengið konunglega staðfestingu, til að gegna
peim starfa.
Hér er pví frelsi einstaklingsins misboð-
ið, til pess að vernda pjóðkirkjuna.
Eðlilegast, og persónulegu frelsi manna
samboðnast, væri pað óefað, að menn, með
pví að segja sig úr pjóðkirkjunni, losuðust
við öll pjóðkirkjugjöld; og væri ekki van-
pörf á, að löggjafarvaldið tæki pað málefni
bráðlega til íhugunar.
Fyrir evangelisk-luthersku kirkjuna sjálfa
álítum vér einnig, að vernd sú, er hún nýt-
ur sem pjóðkirkja, sé að mörgu leyti hefnd-
argjöf, svo framarlega sem ætlunarverk
kirkjunnar er fyrst og fremst siðferðislegt,
en eigi pað að liafa sem mesta höfðatöluna,
peniugana og veraldlegu völdin.
|>að er mikið fjasað um trúardeyfð manna
hér á landi um pessar mundir; en mun
ekki pessi andlega doðasýki einmitt eiga
eina aðah'ótina til pess að rekja, að prest-
arnir láta sér margir hægt, af pví að peir
vita, að landssjóðurinn tryggir peim „brauð-
in“, hvað sem trúarlífi safnaðanna líður?
A D SODALES.
(Kvæði eptir Hannes Hafstein).*
—o:—-:o:—:o—
Heill sé oss, pví hjá oss gista
himinbornar systur tvær,
allar sorgir af oss kyssa,
æska’ og gleði heita pær.
Grleðin, hún er einkunn æsku,
æskan. hún er lífsins blóm;
pví skal og sem optast hefja
æskusterkan gleðiróm.
* Kvæði petta var sungið í ,,toddy“-veizlu,
er íslenzkir stiidentar í Kaupmannahöfn
héldu á Garði 1882.
Gleðin er í eigin hjarta,
óspillt sál er henni gædd,
og hún býr í öllu fögru,
ásamt hinu sterka fædd,
og hún kvikar undir brjóstum
ungra meyja, dýr og skýr;
eins hún blikar og í veigum,
innst við prúguhjartað býr.
Hvort sem bikar barmafullur
betri gleði okkur fær,
eða barmur blíðu vafinn,
brosið, eða veigur tær,
finnum vér, að gleðin góða —
gleðin er pað. reginmagn,
sem að lífsins drunga dreifir,
dregur lífsins punga vagn.
Hver sem vill má koma og segja:
kæti sú er vinnutöf,
eyðir fé, og eyðir tíma,
einatt verður hefndargjöf.
Trúið, vinir, ef að æskan
ekki fær sinn gleðileik,
pá er lifið elli-ergjur,
ellin dauðahryggla veilc.
En ef gleðin æsku krýnir
— allt í hófi, pað er rétt —
vakna kraptar, aukast, eflast,
allt peim glaða veitir létt.
|>egar gleðin sorgir sigrar,
sigrum fleiri hugur venst.
Allstórt segl k andans fleyi
út í gleðibyrnum penst.
Eins og vorblær ljúft í laufi
léttar raddir vakið fær,
pannig og í ungu hjarta
ótal strengi gleðin slær.
Eins og vorblær ísa pýðir
unz hann kyssir mjúka jörð,
pannig einnig æskugleðin
elliböndin pýðir hörð.
jþví skal gleðjast, pvi skal fagna
pví skal veifa glösum hátt.