Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.09.1890, Blaðsíða 3

Nr. 29.
BANKINN,
mcistari E. MAGNÚSSON og
„ÍSAFOLD“.
—o—
(Niðurl.). J>ar sem ,,lsafold“ er að tala
um „meinlokurnar" og „heilaspunann“ í
meistara E. M., pá verður ekki betur séð,
en hún hugsi sér, að allir þeir seðlar, sem
ávísanir eru keyptar fyrir og ganga til
landssjóðs, sé hrúgað par upp, pví pað sé
geymslufé aðalfjárhirzlunnar, sem hann
(landssjóður) skilar eigandanum (ríkissjóði)
í reikningslok. þetta fie eg ekki séð, að
sé rétt hugsað, pví livað pýðir pað fyrir
landssjóð að láta seðla safnast fyrir hjá
sér i pví augnamiði áð borga rikissjóði með
peim, par peir eru einskisvirði í Kaup-
mannahöfn; hér hlýtur pví að vera eitt af
tvennu, annaðlivort skýrir „ísafold11 vísvit-
aiuli rangt frá, eða hún er enn ekki full-
lanð í seðlafræðinni. Ef landssjóður g.æti !
fengið hér gull eða silfur fyrir petta seðla-
safn, til að borga ríkissjóði með, pá væri
öðru máli að skipta; en revnslan hefir peg-
ar sýnt, að seðlarnir reka mikið af málm-
mynt úr landinu, eins og ætíð hefir verið
og verður í peim löndum, sem purfa að
kaupa mikið afútlendnm varningi, afpeirri
einföldu ástæðu, að fyrir hann streyma pen-
ingarnir úr landinu. J>að er ekki nema
eðlilegt pótt „ísafold" haldi fram ágæti póst-
ávísananna, pví bæði eru pær pægilegar
enda nauðsynlegar fyrir Reykvikinga ogpá
par í grennd, og svo eru pað pær, sem
halda lífinu í pessum óinnlevsanlegu seðl-
um bankans, pví ella inyndu peir falla í
verði, af peirri einföldu og eðlilegu ástæðu,
að kaupmenn yrðu ráðalausir með pá,
vegtia pess peir gætu hvergi fengið gull
fyrir pá hér á landi og erlendis eru peir
einskis virði. Af pessu má sjá, að ávis-
anirnar eru annars vegar nauðsynlegar fyr-
ir alla kaupmenn par syðra, og fleiri par,
sem nota bankann, og hins vegar fyrir
bankann, vegna pess að seðlar hans eru ó-
innleysanlegir. En hvernig er pessi óinn-
Jeysanlegleiki seðlanna ? Samkvæmt banka-
lögunum eru, eins og öllum er kunnugt,
seðlar bankans óinnleysanlegir, en engu að
siður innleysir landssjóður pá með pening-
um úr aðalfjárhirzlunni í Kaupmannahöfn;
til að framkvæma petta eru póstávísanirn-
ar brúkaðar. Er petta ekki lagabrot?
Eitt af pví marga og vandskilda sem „ísa-
föld“ segir er petta: „Er pví ímyndunin
um sívaxandi skuldasúpu við ríkissjóð ein-
ber heilaspuni, eins og hins vegar bank-
J>JÓÐYILJINN.
inn og seðlar hans og óinnleysanlegleiki
peirra stendur ekki í neinu liinu minnsta
sambandi við pessi skuldaskipti“. J>etta
virðist mér undarleg kenning, par eð pað raá
öllum ljóst vera, að við bankastofnunina
jukust lánin, menn tóku pá lán hjá bank-
anum og keyptu póstávísun fyrir pað, en
seðlarnir gengu i landssjóð; eru pað pá
ekki seðlarnir sem gjöra skuldina við rlkis-
sjóð? Kaupmenn kaupa ávisanir fyrir pá
seðla, sem peim berast í hendur, og við
pað eykst skuldin við ríkissjóð. J>að er pví
ekki unnt fyrir heilbrigða skynsemi að fella
sig við pá kenningu, að bankinn, seðlar
hans og óinnleysanlegleiki peirra eigi eng-
an pátt í viðskiptum landssjóðs og líkis-
sjóðs. J>að er ineim að segja einmitt seðl-
unum að kenna, ef landssjóður ekki getur
staðið í skiluiu við ríkissjóðinn.
J>að er margt fleira, sem segja má um
bankann, en eg geymi mér pað til seinni
tíma og vona að fulltrúar hinnar íslenzku
pjóðar láti skoðun sína í Ijósi um petta
velferðarmál landsins, sem virðist hulið fyr-
ir ahnenningi í peiin bankafróðleik og seðla-
speki, er hann ekki skilur.
J>ótt meistari E. M. liafi telcið djúpt í
árinni hvað bankann og fyrirkomulag hans
snertir, pá er petta mál pannig vaxið, að
pjóðiu verður að gieta varhuga við pví,
einkum hvað póstávísanirnar og afleiðingar
peirra snertir, og skyldi helzt ekki leyft að
kaupa ávísanir upp á meir en pað. sem j
rikissjóður á að greiða landssjóði árlega;
„hvað sem par er fram yfir er vont“. J>ví
eg verð að vera sömu skoðunar sem meist-
ari E. M., að optnefndar ávisanir g c t i
orðið háskalegar fyrir landið.
Heyklifi, 2. des. 1889.
Ari Brynjúlfsson.
SYAR TIL HALLDÓRS BRIEM.
Sólskjöldur, Sólskjöldur
minn,
ó Sólskjöldur, mildasti
herra!
vaknaðu herra minn við,
vaknaðu sælu m af draum!
Pólitiski krossberinn, hr. Halldór Briem,
hann, sem dreymdi Sólskjaldardrauminn í
vetur, og póttist pá meðal annars orðinn
pingmaður, eða einhver önnur ákvarðanleg
stærð í pólitíkinni, hann virðist pví miður
enn eigi vera vaknaður af peim vonda
draum!
Að minnsta kosti pýtur hann upp á nef J
sér í 39. nr. „J>jóðólfs“ út af vel meintum j
meðaumkunarorðum vorum í 24. tbl., og
115
pykist heldur en ekki herra fyrir sinn hatt.
Sérstaklega hefir pað hneykslað penna
herra, og vakið hans vandlætingasemi. að
sjá pað frá sinni Sólskjaldarborg, að sýslu-
maður Skúli Thoroddsen skyldi bæta pví
ofan á bréfaskriptirnar að eiga undirbún-
ingsfundi með eyfirzkum kjósendum, pví að
hvorttveggja petta segir Sólskjaldarspekin,
að sé „fágæt aðferð liér á landi, og von-
andi, að vaxandi sjálfstilfinning og menn-
ing sporni við pví, að húii hafi framvegis
nokkurn árangur“!!
J>etta er að eins litið sýnishorn Sólskjald-
arspekinnar, lesendur góðir, og svona hleyp-
ur sá illi „miðlunar“-andi með hr. Halldór
Briein í togi á fleygiferð gegnum alla pessa
„J>jóðólfs“-grein.
Er pað pá nokkuð illgirnislegt, pó að
„J>jóðviljinn“ óski pess, að hr. H. Br. los-
ist sem fyrst undan pessari „miðlunar“-
martröð, sem virðist hylja lionum bæði
„veginn og daginn“ á hans pólitisku píslar-
göngu?
Er pað ekki eðlilegt, að hver kærleiks-
fullur mannvinur taki, eins og „J>jóðviljinn“,
undir með skáldinu:
„Sólskjöldur, Sólskjöldur minn“, o. s. frv. ?
LÖGFRÆDISPRÓ.F við háskólann
i Kaupmannahöfn. Embættispróf í
lögfræði hefir til pessa verið tekið í öllum
námsgreinunum í einu; en frá næstkom-
andi nýjári verður sú brevting á gjör, að
prófið verður tviskipt; fyrri hlutinn svarar
til prófs pess, er svo nefndir „danskir jur-
j istar“ hafa tekið til pessa; en síðari lilut-
inn nrer vfir pessar 5 námsgreinar: róin-
verskan rétt. réttarheimspeki, ríkisrétt, sjó-
rétt og pjóðarétt.
S K Ý R S L A
um
afla pilskipa er gengið hafa frá ísafjarðar-
kaupstað árið 1890.
I. J>orskveiðaskip.
„Sjófuglinn“. eign Jóns snikkara Jóus-
sonar og fl., skipstjóri Sig. Jónsson frá
Haukadal..............14 pús. (g. tal.)
„Havfrúin", eign Jóns snikkara Jóns-
sonar og fl., skipstjóri Kr. Andrésson frá
Meðaldal..............21 pús. (g. tal.)
„Anna Sophia“, eign Fil. Árnasonar og
fl., skipstjóri Fil. Árnason á ísafirði
15 pús. (g. tal.)
„Litla Lovisa“, eign A. Asgeirssonar
verzlunar, skipstj. B. Jóhanusson frá Stykk-
ishólmi...............55 pús. (st. tal.)
„Familien“, eign A. Asgeirssonar verzl-
unar, skipstj. Kr. Sigurðsson frá J>ing?yri
22 pús. (st. tal.J