Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.09.1890, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.09.1890, Blaðsíða 2
114 p.TÓÐVILJINN. Nr. 29. Vinið glóir! glampa skálir! gleðin alla hrifur brátt. Hiin er pegar hingað komin, horfir hverju auga frá. Heilir bræður! henni skemratum heuni ekki leiðast má. BÚNAÐAESKÓLINN Á HÓLUM. ■—:o:o:o:— Skólastjórinn á Hólum, hr. Hermann Jónasson, vill í 27. tbl. „Jpjóðviljans p. á. sýna live báglega raér hafi tekizt að meta til dagsverka túusléttuna á Hólum 1888— 1889. J»að gjörir auðvitað mjög lítið til, hvort dagsverkinu er talið fleira eða færra í sléttu pessari, bletturinn verður hvort sem er aldrei nema 550 ferh. faðmar og ve- sældarlega lítill á pessum stað. En eptir pessari nýjustu skýrslu skólastjórans mætti í fljótu bragði ætla, að eg hefði sett dags- verkatölu niína út í bláinn og fjarri öllum sanni. En pess ber lika að gæta, að pótt hr. Hermann hefði farið með allan Hóla- skóla til jarðyrkju upp á Héilabirðu, pá hefði hann naumlega getað hitt fyrir verri blett en possi slétta er samkvæmt lýsing hans og pví hvernig verkið gekk, par sem maðurinn undir verkstjórn jafn duglegs manns og skólastjórinn er sagður, sléttar rúmá 5 ferh. faðma á dag. J>að er minna verlc, en eg hefi nokkurn tíma heyrt dæmi til, pótt af viðvaningum sé, og mér er nær að halda, að ekkert búnaðar-, jarðbóta- eða framfara-félag í Norðurlandi hafi nokkurn tíma lagt svo lítið í dagsverk hjá sér, hve mjög sem skýrslan hefir parfnast pess, að puntað væri upp á hana með álitlegum dagsverkafjölda. J>egar eg lagði pessa sléttu í dagsverk, gjörði eg ráð fyrir meðaljörð í Hólatúni, en ekki pessu Ódáðahrauni, sem bæði er grýtt, hæðótt og jarðvegslaust, að pví er skólastjónnn segir frá; sömuleiðis gekk eg út frá fullkomnum dagsvei’kum, en pað er satt, sem skólastjórinn segir, að nemendum er ætlað minna verk. Skölastjórinn vill reka mig í vörðurnar með áætlunum amts- ráðanna, en með allri virðingu fyrir hinum háu amtsráðum og skólastjóranum á Hól- um, verð eg pó að meta meir reynslu og ummæli vorra beztu bænda og búfróðustu manna, eins og t. a. m. séra óuðmundar sál. Einarssonar. I ritgjörð um túnrækt í Tímariti Bókmenntafélagsins 1. árg. bls. 38 ætlar hann, að 80 dagsverk gangi til að slétta dagsláttuna með ljá og skófiu, eða pað sem búfræðingar nú kalla verkfæra- laust, og verða pá liðugir 11 ferli. faðmar í dagsverkinu, en í pessari dagsverkatölu telur séra Guðmundur hirðing á sléttunni tvö næstu ár á eptir, t. d. að jafna ójöfn- ur hennar o. s. frv. Samkvæmt pessu, er séra Guðmundur segir í sömu ritgjörð bls. 35, að margur einvirki hafi sýnt, að ekki sé ofætlun, og reynslu manna hér vestra, er eg pekki, álít eg pví, að fullkominn með- almaður geti sléttað verkfæralaust sem kall- að er liðuga 12 ferb. faðma á dag. Nú | veit eg ekki betur en pað sé viðurkennt I meðal jarðyrkjumanna, og að minnsta kosti kennir Torfi í Ólafsdal pað, að maður með sléttunarverkfærum, skera, ristuspaða, plóg, herfi, grjótviðjum, akrekani og hestum, slétti að jafnaði helmingi stærri blett en hinn, sem ekkert hefir nema pálinn og rek- una ; koma pá 24—25 ferh. faðmar á dags- verkið, og dagsverkin í sléttunni á Hólum, reiknuð pessu samkvæmt, verða 22—23, eða einmitt sama talan og eg áætlaði 1 bréfi mínu. J>ótt skólastjöranum á Hólum pyki nú pessi dagsverkatala mín svo fráleit, að hver skynberandi maður, er nenni að hugsa, hljóti að sjá, að hún nái engri átt. pá styðst hún pó við reynslu og ummæli peirra manna, sem við báðir verðum að játa, að gcti hér talað með. En pað er satt, eg gjörði ráð fyrir pví, að á búnaðarskólanum á Hólum væri við höfð algeng sléttunai’verkfæri, svo sem ristuspaði, plógur og herfi, en að piltar væru ekki látnir rota púfurnar með skófl- unni og pálnum, eins og eg reyndar hefi heyrt, að gjört hafi verið par til skamms tíma, og sem maður freistast til að ætla, að gjört hafi verið sumarið 1888, pegar lit- ið er til pessara 5 ferh. faðma dagsverka. Mér pykir lítið gjört úr búfræðiskennsl- unni hjá oss og öllum peim fjölda búfræð- inga, erárlega streyma út um landsbyggð- ina frá búnaðarskólum vorum, með pví að ætla peim minni dagsverk en vankunnandi einvirkjar unnu og unnu vel fyrir 20—30 árum, pegar plógur eða herfi pekktist ekki á Islandi og búfræðingur, búnaðarfélag eða búnaðarskóli voru ekki til á landi voru. J>ótt eg, er eg lagði pessa Hólasléttu í dagsverk, hefði liaft tillit til pess, að nem- endum er ekki ætlandi fullkomið verk, pá hefði eg pó aldrei komizt neitt nærri pess- um dagsverkafjölda skólastjórans; i mesta lagi hefði eg dregið svo mikið úr, að ætla lærisveininum á Hólum að vinna með verk- færum eins og fullkominn maður vinnur | verkfæralaust, eða með öðrura orðum helm* ingi minna verk. J>rátt fyrir pað hefðu pó orðið 12 ferh. faðmar i dagsverkinu eða rúmum hehningi fleiri en bækurnar á Hól- um segja, svo að pað hefði orðið nær pví sama fjarstæðan í augum skólastjórans. Eg verð að telja pað enn einn galla á pessari skólaskýrslu, að skólastjórinn skuli ekki hafa skýrt frá pví i sérstakri athuga- semd í skýrslunni, hve fjarskalega erfitt hefði verið að vinna að pessari umræddu sléttu, með pví móti varð lesendum skýrsl- unnar pað skiljanlegt, hvers vegna svo lítið lá eptir skólann petta ár. Annars eru Hólar allt annað en vel löguð jörð til tún- ræktar, ef mikið af túninu er svona illt við- eignar, og pótt meira kunni að vera vert um, að piltar læri að vinna á búnaðarskól- unum, en að bæta skólajörðina, pá má hvorttveggja vel verða samfara, og pað tel eg skólastjóra skylt, að hafa svo mikið til- lit til umbóta á jörðinni, að hann, ef ann- ars er kostur, eyði ekki tíma piltanna og fé skólans í pá vinnu, sem borgar sig eins seint, eins og pessi makalausa slétta hlýtur að gjöra. Eg vona, að eg og hinn heiðraði skóla- stjóri komuinst ekki í neitt orðastríð, pótt eg sendi honum ekki manninn, til að vinna vikuverkið hjá honum; lmnn hefir mót ætl- un sinni nú séð, að áætlun mín er ekki gjörð alveg út í bláinn, og pað get eg full- vissað hann um, og hann má koma sjálfur til að sjá pað, að við Djúp, par sem jarð- vegur er pó talinn að vera enda grýttast- ur á íslandi, tekur enginn viðvaningur, pótt liann sé ný skroppinn af Olafsdalsskólanunu á túnsléttu, seiu ekki sléttar verkfæralaust helmingi meira á dag, en peir hafa gjört á Hólum við pessa sléttu. Eg get og vel skilið, að skólastjórinn vilji glaður gefa 5 kr. á dag fyrir ánægjuna, að horfa á, pótt ekki væri meiri mann, pví að heima nýtur hann víst ekki opt slíkr- ar skemmtunar. Mér hefði verið einkarkært að sjá eitt- hvað af pví langa máli, er skólastjórinn kveðst geta skrifað sem athugasemdir við bréf mitt, og tel pví rúmi vel varið í blöð- um vorum, sem til pess gengur að rita um búnaðarskóla vora; peir eru ungir og standa enn til bóta, og til alls eru orðin fyi'st. „Bóndi við Djúp“.

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað: 29. tölublað (06.09.1890)
https://timarit.is/issue/155074

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

29. tölublað (06.09.1890)

Aðgerðir: