Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 20.11.1890, Qupperneq 2

30
1>JÓÐVILJINN.
Nr. 8.
eða silfur, ef lionum býður svo við að horfa,
að ganga að skulcl sinni.
Vér höfum sagt, að þetta geti átt sér
stað, en þuð getur lika auðvitað slamp-
azt j-fir pað ár og ár í bili, ef lítið er
keypt af pöstávísunum fyrir íslenzka seðla,
eða ef landið eigi ráðstafar öllum árstekj-
um sínum, svo að nokkuð safnast fyrir í
Höfn, sem svo er látið ganga uj>p í seðla-
skuldina.
En sem sagt hefir E. M. fullkomlega
rétt fvrir sér f pví, að iiættan er tii stað-
ar, að seðil-póstávísanirnar bindi landssjóði
skuld á herðar, pví að upphæð peirra pöst-
ávísai-.a, sein keyptar eru, geta auðsælega
breytzt ár frá ári; og ]ió að land vort á
yfirstandandi fjárhagstíinabili muni að lík-
indum hafa nokkuð fé óráðstafað vegna
nýju toll-laganna, pá er eigi að vænta, að
slíkt verði að jafnaði, par sem nóg er við |
féð að gera.
2. Að lir. E. M. hafi einnig rétt að
mæia, er hann segir, að seðil-póstávísnnirn-
ar baki landssjóði gnll- eða silfur-
t a p , er svari 100 p.C. af hverri 100 kr.
seðil-póstávísun, er einnig í augum opið,
parsem landssjóður verður að innleysa með
gulli eða silfri fyrir ákvæðisverð seðla, sem
í raun og veru hafa ekkert verðmæti; að
vísu geta honum orðið seðlanna full not
innan lands, en hin sanna auðlegð hvers
lands er fólgin í málmmynt peirri sem í
landinu er, en ekki í pappírspeningum,
sem i sjálfu sér eiga ekkert verðmæti.
fegar „Tsafold'-1 vill láta svo í veðri vaka,
sem E. M. blátt áfram segi, að landssjóð-
ur tapi 100 p.C. á seðil-ávísunum, pá kenn-
ir par hinnar „fölsku discussionar“, með
pví að E. M. tekur jafnan skýrt fram, að
hann talar um gull- eða silfur-tap
landssjóðs, enda veit E. M. vel, að seðl-
arnir eru landssjóði fullgild eign innanlands,
svo að að p v í leyti biður landssjóður eng-
an halla.
3. Um lagaheimild landshöfðingjabréfs-
ins 28. maí 1886 létum vér pað í Ijósi í
byrjun 4.—5. tbl., aðvérætluðum pað tæp-
lega löglegt, með pví að oss virtist mesta
mótsögn í pví, að segja seðlana óinnleys-
anlega, eins og bankalögin gera, en skylda
pó landssjóðinn til að leysa pá inn með |
gulli eða silfri, ef farið er með pá á póst- {
stofuna í Reykjavík.
Um petta atriði er pó auðvitað örðugra {
að kveða upp skýlausan úfskurð, en um í
fyrri atriðin; efumst vér engan veginn urn, j
að landshöfðingja hafi gengið gott til pess- 1
i arar ráðstöfunar, viljað gera seðlana hand-
hægari og viðskiptin greiðari, en cigi at-
liugað pá í svip, að sá úrskurður hansgæti
dregið hættulega dilka á eptir sér, pví að
enginn er óskeikull, og ekki páfinn sjálfur.
—cza:o:^:o:u»—
F Á N I ÍSLANDS.
—o:o—
Loks er svo langt komið, að vér Islend-
ingar höfum fengið staðfest lög um stofnun
sjömannaskóla, og er áformað, að skólinti
taki til starfa á næsta ári; einnig liöfuni
vér fengið ýmis lagafyrirmæli umhiðhelzta,
er að siglingum Jýtur, og má ætla að pessi
lög öll verði undirstaðan til pess, að á hér-
lendum skipum sjáist, pegar fram líða stund-
ir, mest niegnis íslenzkir skipstjórar og ís-
lenzkir hásetar í förum landa á milli, svo
að land vort fari eigi lengnr á mis við alla
pá atvinnu, er siglingar landa á milii veita
mönnum.
I nánu sambandi við petta mál stendur
inálefnið um verzlunarfána landsins.
Eins og nii stendur á land vort engan
verzlunarfána, pví að með allri virðingu
fyrir flatta porskinum kórónaða, sem prýðir
— pakkað veri smekkvísi stjórnar vorrar —
framhlið aipingishúss vors, pá hefir engum
komið til hugar að hafa pað merki að verzl-
unarfána landsins, að kunnugt sé.
Sumir kunna að vísu að vera peirrar
skoðunar, að Island sem „einn óaðskiijan-
legur hluti Danarikis14 purfi engan sérstak-
an verzlunarfána, heldur eigum vér að sigla
undir dönsku flaggi, svo á sjónirm sem ann-
ars staðar; en peirri skoðun hljótuin vér
að vera algjörlega móthverfir.
Svo framarlega sem vér unnum pjóðerni
voru, og viljum að pjóð vor sé pekkt og
viðurkennd af öðrum sem sérstakur pjóð-
flokkur, purfum vér að hafa sérstakan verzl-
unarfána; að nota danska fánann, pað er
að gefa öðrum pjóðum ranga hugmvnd um
pjóð vora og land, pví að vér liöfum aldrei
verið, og erum ekki enn, fylkisskiki úr
Danmörku, hve fegnir sem sumir kann ske
kynnu að óska að svo væri.
Sérstakur íslenzkur verzlunarfáni myndi
vekja eptirtekt á pjóð vorri og landi, er
hann sæist blakta í útlöndum, og parf ekki
að evða um pað orðnm, hve gagnlegt pað
getur orðið oss uppáýmsan máta, að hinn
menntaði heimur hafi sem flest tækifæri til
að fá ofurlitla nasasjón af pví, að vér sé-
um pó til hér norður í höfunum.
J>að er og eiginlegt liverri pjóð að hafa
mætur á fána síns lands, en fyrir oss Is-
lendinga getur danski fáninn aldrei orðið
neinn kjörgripur; til pess minnir liann oss
um of á raunasögu lands vors.
Ut í pað, hvernig fáninn skuli vera, ætl-
um vér oss eigi að fara að pessu sinni;
suiuir liafa haldið fram fálkamerkinu, en
bæði Islandsvinurinn prófessor Fiske og
ýmsir aðrir hafa eigi álitið banu vel fallinn
til verzlunarfána; íslendingar i Vestur-
heimi hafa og nýlega gert nýja tillögn i
pví efni, sbr. „|»jóðviljann“ 5. 3., og ætti
sú tillaga að íhugast, pegar málefni petta
kcmur fyrir alpingi.
En pað virðist oss nauðsynlegt, að al-
pingi fari sein fyrst að lireifa máli pessu,
pvi að skeð getur. að Ieið pess verði krók-
ótt, enda pótt málið sýnist eigi pess eðlis,
að trúlegt sé, að stjórn vorri pyki purfu
að brúka við pað vélina.
ILL HÚSAKYNNI.
J>ví Iiefir löngnm verið við brugðið, Iive
léleg og 1 tilfjörleg húsakyimi vor íslend-
inga væru. og liefir opt verið skírskotað til
moldarhreysannn, sem sum eru vnila skepn-
um saniboðin, lnað pá heldur mönnum.
Tiiluverð lagfæring er að vísu farin að
kotna á petta á seinni árum til sveita,
margir snotrir bæir reistir, sem ‘vel má
við nna.
En yfir böfuð má segja, að vér Islend-
ingar séum enn mjög skainmt komnir í
pessum efnum, og sumir hugsa miklu meira
um að hressa við skemmurnar og geymslu-
húsin, lieldur en skýlin, sem íólkið liefir
yfir höfðum.
Lang-skemmst eru menn á leið komnir
í sumum sjávarsveitumun, enda mnn par
örbyrgðin og vesaldómurinn optar á liærra
stigi en í sveitunum; moldargrenin undir
Jökli, i suinum verstöðunum við Eaxatlóa
og í kringum höfuðstaðinn eru ekki allt í
gæzkunni, og er varla von, að fólkið haldi
heilsu í iiðruin eins hýbýlum, enda sýnir
pað sig optast, pegar landfarsóttir ganga,
að pær leggjast einna pyngst á, par sem
hýbýlin eru loptlaus, léleg og lítil.
J>að verður pví oigi um of brýnt fvrir
mönnum að kljúfa par til prítugan hamar-
inn, að hafa sein viðunanlegust liýbýli, og
að lialda peim sem hreinlegustum og polcku-
legustum, að föng eru á, og ríður ekki
hvað sízt á pví, par sem ungbörn eiga að
vera.
Hér á ísafirði hafa niargar fjölskyldur
ekki nema eina ofurlitla herbergiskitru, og
par inni er pá sofið, setið. eldað, purrkað-
ur pvottur, pegar svo ber undir, fleygt fn*
sér sjófötum o. s. frv.; komi ökunnugiu’
uiaður, sem betru hefir af að segja, inn í
sumar pessar holur par sem eigi er gætt
pvi ineiri prifnaðar, getur honum jafuvel
orðið ómc'kt af pví illa og banvæna and-