Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.10.1891, Qupperneq 1

<
Verð árg. (minnst 30
arlia) 3 kr.; í Araer.
1 doll. Borgist fyrir
maimánaðarlok.
fjóð viljinn nngi.
Fyrsti árgangur.
Uppsögn skrifleg, ð-
gild nema komin sé
til útgefanda fyrir 1.
dag júnímánaðar.
Nr. 4.-5.
ÍSAFIRÐI, 17. OKTÓBER.
189 1.
il ■ •
INNLENT
BRUNABÓTAFÉLAG.
vCKOvOo
Eins og kunnugt er orðið, bar alpm.
Vestmanneyinga, hr. Indriði Einarsson,
fram frumvarp á pinginu í sumar, meðfram
eptir ósk og áskorun ýmsra pingmanna,
wm að koina á föt innlendri brunabótaá-
byrgð, á ábyrgð landssjóðs, í kaupstöðum
og helztu verzlunarstöðum landsins, og má
frv. petta eflaust teljast einna merkast
peirra frumvarpa, er síðasta alpingi átti
um að fjalla.
Engum peim, sem eitthvað hugsar um
hagi og framtíð pessa lands, getur bland-
azt hugur um pað, að pað er næsta pýð-
ingarmikið atriði, að fé dragist sem minnst
út úr landinu.
J>að hefir verið landsins bölvun fram á
penna dag, og par af stafar að miklu leyti
eymdin og aumingjahátturinn, að féð hefir
lítt náð að festast hér í landi, en runnið
til útlanda, fyrst og fremst gegnum „sel-
stöðuverzlunar“ fyrirkomulagið, og, pótt i
smærri stýl sé, á ýmsan annan hátt.
Virðingarverð húseigna í kaupstöðun-
um og í verzlunarstöðum peim, sem eptir
frumvarpinu átti að vera skylt að halda í
brunabótatrygging, er í C.-deild Stjórnartíð.
1889 talið að hafa áiið 1887 verið, sem
hér segir:
Reykjavík............. 1 747 800
ísafjörður ....... 383 310
Akureyri ............... 200 493
Vestmannaeyjar .... 99 254
Eyrarbakki ,............. 84 960
Keflavik................. 89 900
Hafnarfjörður ..... 128 550
Flyt 2 734 267
Fluttar 2 734 267
Akranes 60 800
Stykkishölmur .... . 109 720
Sauðárkrókur .... 58 660
Yopnafjörður . . . . 57 847
Seyðisfjörður . . . . . 239 130
Eskifjörðnr . 105 942
Alls 3 366 366
f>að er pannig auðsætt. að pað er ekki
smáfé, sem árlega dregst út úr landinu,
til brunabóta iðgjalda, og eru hér pó eigi
taldir nema kaupstaðirnir og stærstu verzl-
unarstaðirnir, með pví að svo var rdð fyrir
gjört, að annars staðar á landinu skyldi
mönnuin frjálst, hvort er peir vildu tryggja
húseignir sínar eða eigi.
Eins og við mátti búast rtiætti frum-
varp petta og stefna pess eindregnu fylgi
pjóðkjörinna pingmanna í neðri deild pings-
ins; en allt annað hljóð kvað við frá lands-
höfðingjastólnum.
Landshöfðingi byrjaði ræðu sína með
hálfgerðum ávítum til flutningsraannsins,
hr. alpm. Indriða Einarssonar, og spurði
hver hefði gefið honum umboð, til pess
að bera fram frumvarp petta, rétt eins og
hann vissi eigi, að pað er stjórnlagalegur
réttur og siðferðisleg skylda hvers alpingis-
manns, að bera fram hvert pað málefni,
er hann telur pjóð sinni til heilla, án pess
að hann purfi til pess nokkurt umboð, ann-
áð en pað er i pingmennskunni felst.
Réð landshöfðingi deildinní til að fella
frumvarpið pegar í stað, en peim tilmælum
hans sinnti auðvitað enginn, nema pingmað-
ur Reykvíkinga einn (Dr. J. Jónassen);
aptur á móti fékk landshöfðingi að heyra,
að hann myndi taka sárt til brunabóta-
félaganna dönsku, er hann risi svo öndverð-
ur pessu nauðsynjamáli.
J>að er óhætt að segja, að undirtektir
landshöfðingja hafi í fám málum fallið
pingmönnum öllu ver í geð, en einmitt i
pessu máli, og mér er pað í minni, að eptir
fundinn varð einum pingmanna að orði, að
pað væri „meinlegt með Magnús Stephen-
sen, jafn skarpur og ötull embættismaður,
sem hann væri að ýmsu öðru leyti, að
hann skyldi ekki eiga eina einustu politiska
hugsjón (idé) í höfði sér“.
Eptir að 5 manna nefnd (Eir. Br.,
Indr. Ein., Lár. Halld., Sk. Th., og Sig.
Stef.) pví næst hafði fjallað um mállð,
gekk pað greiðlega og vel gegnum neðri
deildina; en ekki gengu^menn að pví grufl-
andi, eptir undirtektir landshöfðingja, að
mál petta myndi eiga litlum fagnaðarmót-
tökum að mæta hjá konungkjörna flokknum,
er í efri deildinni réð lögum og lofum.
Og pað varð orð og að sönnu, pvi að
konungkjörni flokkurinn felldi frumvarpið,
og bera peir herrar pvi, ásamt landshöfð-
ingjanum, alla ábyrgð á pví, að land vort
verður enn um tíma rúið fé til brunabóta-
tryggingar.
Frá ástæðum hinna konungkjörnu og
landshöfðingjans gegn pcssu máli er pvi
miður ekki hægt að greina, pví að peim
láðist sjálfum algerlega að tilgreina pær,
nema hvað peir fundu að pví, að eigi lægju
fyrir pinginu áskoranir frá sveitavöldunum
í kaupstöðunum og verzlunarstöðum peim,
er lögin skyldu ná til.
En pegar menn pekkja, hve mikið pess-
ir herrrar virða að jafnaði almennings vi]j-
ann, pá fá aðrar eins mótbárur frá peirra
hálfu óneitanlega nokkuð skringilegan blre.