Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.10.1891, Page 5

17. okt. 1891.
^JOÐVILJINN UNGI.
17
meðferð á fé félagsins; út af pessu hafá
Sþunnizt megnar blaðadeilur milli Jóns Ól-
afssonar annars vegar og „Lögberginga“
hins vegar, og par f;er Jðn Ólafsson srnjör-
þefinn lijá ritstjóra „Lögbergs“, Einari
Hjörleifssyni; myndi sumum hinna hjart-
veikari blaðlesanda hér á landi nóg boðið,
ef peir læsu hina ófógru lýsiugu á Jóni i
.greininni: „Tuddinn“, sem prentuð er í
■,,Lögbergi“ 12. ág. p. á., slíkar hroka-
skammirog sárbeittan sannleika, sem hann
fær þar að heyra.
„Prentfélagið Öldin“ (the Öldin Print.
Co.) heitir félag, sem þeir Björn Halldórs-
.son, Björn Pétursson og Jón Ólafsson hafa
stofnað í Wiunipeg. Hefir prentfélag þetta
fyrir eins árs tíma leigt öðru félagi, Jóni
Ólafssyni & Co., prentáhöld sín öll, og
ætlar það félag að gefa út vikublað, er
nefnist „Öldin“; verður Jón Ólafsson rit-
stjóri þess, en máttarstólparnir Björn Pét-
ursson, séra Magnús Skaptason og fleiri
íslendingar, er tekið hafa „unitara" trú;
tíðindi munu það þykja þeim, er þekkt
hafa Jón Ólafsson, að hann hefir tekið
prestskap hjá „unitörum“, enda titlar
„Fjallkonan“ hann nú séra Jón Ólafsson,
Af „Sameiningunni", sera séra Jón
Bjarnason gefur út, sézt það, að 4906 ís-
lendingar voru síðast liðið ár í hinu evang.
luth. kirkjufélagi eða því áhangandi; bagar
félaginu ujjög prestaleysi, þar sem það nú
hefir að eins 4 presta í þjónustu sinni,
siðan Magnús Skaptason skarst úr liði, og
gerðist „unitari"; af ársskýrslu þeirri, er
séra Jón Bjarnason lagði fytir kirkjuþing-
ið í næst liðnuin júnímánuði má sjá, að
söfnuður í þingvallanýlendunni hefir sent
prestaskólakandidat Eyjólfi Kolbeins köll-
unarbréf, samkvæmt loforði, er hann hafði
gefið séra Jóni Bjarnasyni; en þegar á
reynd', brigðaði hann loforð sitt, prestl-
inguriun, og rígðist til „brauðs“ hér á
landi.
Er svo að sjá, sem Yestur-fslendingar
séu nú orðnir því afliuga, að reyna að fá
presta héian af landi; en samkvæmt
skýrslu séra Jóns Bjarnasonar eru nokkr-
ir íslendingar að stunda guðfræðisnám við
luth. æðri skóla í Bandaríkjunum, og gera
hinir ev. luth. söfnuðir kirkjufélagsins sér
von um, að þannig fáist bráðlega bót ráð-
in á prestaeklunni.
Skólasjóður hins ev. luth. kirkjufélags
var í júnímánuði þ. á. orðinn doll. 638,87,
og heldur kirkjufélagið áfram að safna
.samskotum til hans; en ekki þykir ráðlegt
að leggja út í stofnun íslenzks æðri skóla
að svo stöddu.
1,9. ág. andaðist í Winnípeg ritstjóri
„Heimskringlu" Gestur Pklsson, og er þess
nákvæmar getið á öðrum stað hér í blað-
inu. — 16. júlí andaðist á vitfirringa sj)ít-
alanum í St. Peter Minn. J»orsteinn Skúla-
son. sonur séra Skúla skl. Gíslasonar á
Breiðabólstað; hann fluttist til Ameríku
1887, og stundaði þar guðfræðisnám.
GRÁNUFÉLAGIÐ.
—o—
A aðalfundi Gránufélagsins, er haldinn
var á Vostdalseyri 9. sept. þ. á., var á-
lyktað, að félagið fyrir yfirstandandi ár
skyldi að eins greiða hálfa vexti til
hluthafa af hlutabréfum þeirra.
Af ályktun þessari sýnist liggja næst
að ætla, að fulltrúar „Gránufélagsins“ geri
sér einhverjar ótrúlegar vonir um það, að
haldið verði líftórinu í félagi þessu, því að
annars er þessi vaxta-niðurfærsla alveg ó-
skiljanleg.
í „|>jóðviljanum“ var sýnt fram á það
í fyrra vetur, að félag þetta er í þeirri
botnleysis skuldasúpu við stórkaupmann F.
Holme í Kaupmannahöfn, að ekki er ann-
að fyrirsjáanlegt, en að öll innieign hlut-
hafa sé töpuð, hve nær sem F. Holme kall-
ar eptir skuld sinni.
Vaxta-niðurfærslan verður því, að vorri
hyggju, eigi skoðuð öðru vísi, en sem eins
konar offur til hr. Holme.
En ætli viðskipti félagsins við hann hafi
verið svo happasæl, að ástæða sé til að
borga mikið í beint offur?
MÖÐRUVALLASKÓLINN.
—o—
Samkvæmt skýrslu um Möðruvallaskól-
ann, skóla-árið 1890—91, er hr. skólastjóri
Jön A. Hjaltalín hefir prenta látið í Reykja-
vík í sumar, voru téð skóla-ár 36 læri-
sveinar á skóla þessum, 12 í efri bekk, en
24 i neðri bekknum.
Við lok skóla-ársins leystu 11 efribekk-
ingar burtfararpröf af hendi, og votta próf-
dómendurnir, próf. Davið Guðmundsson og
séra Jönas Jónasson á Hrafnagili, í vitnis-
burði sínum um skólann, að „prófsritgjörð-
irnar lýstu yfir höfuð viðunanlegum fra.m-
förum, er þykja votta bæði ástundun pilta
og alúð kennara".
A þessu skóla-ári nutu námspiltarnir í
fyrsta skipti opinbers fjárstyrks, þar sem
alþingi 1889 veitti 500 kr. árlega i því
skyni, og má vera, að styrkveiting þessi,
þótt litil væri, hafi nokkuð stuðlað til að
auka aðsóknina að skólanum, sem um nokk-
ur undanfarin ár hafði verið hörmulega
litil. —
Fjárstyrk þessum var úthlutað þannig,
að 18 piltar fengu 25 kr. hver, en einn
fékk 50 kr. styrk ; auk þessa fengu og tveir
námspiltar styrk, 27 kr. hvor, af prent-
smiðjusjóði Norður- og Austur-amtsins, svo
sem ákveðið er í stofnskrá þess sjóðs.
ÓFARIR „MIÐLARANNA“.
—:o:—
í „Heimskringlu“ 12. ág. ]». á. birtist
„pólitiskt bréf frá Reykjavík“, sem mæta
vel lýsir hinuin pólitisku horfum, eins og
þær voru í þingbyrjun í sumar; en af því
að „Heimskringla“ má heita í fárra manna
höndum hér á landi, þá þykir oss rétt, að
láta „J)jóðviljann unga“ birta bréf þetta
orðrétt; það er svo hljóðandi:
Pölitiskt bréf
frá
Reykjavík.
Reykjavík, 5. júli 1891.
Alþingi var sett að venju þann 1. júlí.
Allir voru mjög spenntir að fá að vita í
hvaða hlutfalli kraptar flokkanna stæði.
Eru hinar „tryggu leifar“ sterkari, heldur
en miðlunarfiokkurinn eða „Briemski fiokk-
urinn“ eða „hinir ótryggu“, sem þeir ým-
ist voru kallaðir?
Hverjir verða kosnir upp í efri deild-
ina? Hverjum ætlar konungkjörni flokk-
urinn að hjálpa við kosninguna til efri
deildar ?
Jpessai og fleiri spurningar báru menu
upp hver fyrir öðruin, og allt af varð svar-
ið mismunandi, því að enginn vissi, hvern-
ig fara mundi. Menn höfðu einhvern á-
væning um það, að þeir konungkjörnu og
„Briemskan“, „miðlunin“, væru í einhverj-
um „hrossakaupum“, en hverjum?
Ja, slái hinir konungkjörnu í hrossa-
kaup við „miðlunina11, hljóta „hinir tryggu“
að verða í minni hluta, sögðu menn.
Og samt urðu þeir „tryggu“ ekki í
algerðum minni hluta.
Hrossakaupin milli Briemanna og hinna
konungkjörnu voru: „Hjálpa þú mér til
að setja Grím Thomsen npp í efri deild,
þá skal eg hjálpa þér til að setja „J>jóð-