Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 17.10.1891, Page 7

17. okt. 1891.
í>JOÐVILJINN UNGI.
19
inn, séra Pétur Jónsson á Hálsi, fékk
ekkert atkvæði, með því að nokkrir kjós-
ancla skoruðust undan að greiða atkvæði,
'af pví ’ að peir væru allsendis ókunnugir
báðum umsækendunum.
í
GESTUR PÁLSSON.
Skáldið Gestur Pálsson, sem síðast lið-
ið ár var ritstjóri blaðsins „Heimskringlu“,
andaðist f Winnipeg 19. ág. p. á. eptir
stutta legu í lungnabólgu.
Gestur Pálsson var fæddur 25. sept.
1852, og varð pvi ekki fullra 39 ára gam-
all; hann tók stúdentspróf við latínuskól-
ann í Reykjavík vorið 1875, og sigldi síð-
an samsumars til háskólans, og stundaði
par um tíma guðfræðisnám, en lauk aldrei
prófi í peirri grein, enda hafði hann hug-
ann fastari við annað en guðfræðisnámið;
trúarskoðun hans mun og pví meir hafa
fjarlægzt hinar kirkjulegu kenningar, sem
hann kynntist betur biflíuskýringum „lærðu“
guðfræðinganna.
Gestur Pálsson var skáld, og fyrir pá
mennt hefði hann purft að geta lifað á-
hyggjulausu lífi; en lífskjör. hans voru eigi
pvílík, heldur átti hann við basl og bág-
indi, sem hann eigi hafði krapt til að brjót-
ast fram úr.
Skáldsögur Gests Pálssonar eru að vísu
oigi margar, en í flestuin peirra felast pau
gullkorn, er lengi munu halda minningu
hans uppi. Skáldsögurnar „Kærleiksheiin-
ilið“ og „Tilhugalífið“ eru meistarastykki
i sinni röð, og sama má að miklu leyti
segja um söguna „Siguiður formaður“;
aptur hafa sögurnar „Grímur kaupmaður
deyr“ og „Yordraumur“ tekizt miður.
Ljóðmæli Gests eru heldur eigi mörg,
en snm peirra eru yndis fögur t. d. kvæð-
ið „Móðir mín“, erfiljóðin eptir Einar
prentara jpórðarson og fl. — Hann gaf út
blaðið „Suðra“ í 4 ár.
Jarðaríör Gr. Pálssonar fór fram í
"Winnipeg 23. ág. í viðurvist mesta fjöl-
mennis, og fluttu peir par ágætar ræður
])restarnir séra Jón Bjarnason og Friðrik
Burgmann.
Eptirmæli eptir hann ortu peir séra
Fr. J. Bergmann og J. Magnús Bjarnar
son, og birturn vér hér í blaðinu hin snotru
erfiljóð J. M. Bjarnasonar, eins og pau eru
prentuð í „Lögbergi“ 26. ág. p. á.:
Hann hallaði sér út af, pví höfuðið var
preytt,
En hjartað var að stöðvast, en útlit hans
var breytt.
Hann práði að mega hvílast um langa, langa
stund;
Svo lét hann aptur augun og festi hinsta
blund.
Og preyttur var hann orðinn og práði að
finna ró,
— Já, preyttur af „volki á“ æstum „mann-
lífs-sjó“.
Og samt hafði’ ekki ellin greypt rúnir enni
hans á,
J>vi enn var hann fríður og blómlegur að
sjá.
J>eir eru má ske engir, sem vissu hvað pað
var.
Sem valdið hafði sorginni’, er hjartað hans
bar,
J>ví engum manni sagði’ hann sitt innsta
leyndar-mál,
Sem, ef til vill, hvíldi svo pungt á hans
sál.
Hann var má ske veiktur af harðúð heims
og brygð,
Og hamingjunnar hverfleik, og lausri vina-
ti'vggð;
Og fannst pá, með köflum, hann engan
eiga að,
Og ekkert á að treysta — né nokkurn
samastað.
Hjartað hans var viðkvæmt og háfleyg var
hans sál,
Og hrífandi’ og fjörugt hans ljóða- og sögu-
mál.
Og lengi mun hans skáldskapur lifa hjá
hans pjóð,
Sem lífgandi geisli á bókmenntanna slóð.
Dýrmæta gimsteina gaf hann sinni pjóð,
Sem glatast rnunu trauðla i aldanna flóð;
En allt, sem hjá fólkinu fékk hann að gjöf,
Var fáskrúðug hvíla í pögulli gröf.
MAGNÚS STEPHENSEN
og
VÍGSLA ÖLFUSARBRÚARINNAR.
—o—
Ölfusárbrúin var vígð 8. sept. p. á., og
var pá sungið kvæði pað, sem prentað er
hér að framan — vel ort, en heldur um of
sett á „skrúfur“ í hátíða skyni; gizkað er á,
að 15—18 hundruð manns hafi verið par
við staddir.
Við petta tækifæri fiutti landshöfðingi
1 M. Stephettsen snjalla ræðu, er oss fellur
pví ljúfar að minnast á, sem hún að voru
áliti lýsir alveg réttri skoðun á samgöngu-
mklum vorum og fastri trú á framförum
fósturjarðar vorrar; — betur, að slikar ræð-
ur heyrðust einnig frá stjórnarfulltrúastóln-
um á alpingi við og við, og að paðan kenndi
síður pess kulda trúar- og áhuga-leysis á
málefnum pjöðarinnar, er allt um of pótti
einkenna hluttöku hans í löggjafarstörfun-
um í sumar. Eptir skýrslu „ísafoldar“ för-
ust landshöfðingja meðal annars pannig orð :
„|>að er almennt viðurkennt orðið fyrir
löngu, að samgönguleysi er eitt hið versta
pjóðarmein, hinn rammasti slagbrandur fyrir
bæði andlegum og veraldlegum framförum.
Enda var pað eitt hið fyrsta verk alpingis,
eptir að pað fékk löggjafar- og fjárveitingar-
vald, að veita allmikið fó bæði til vegabóta og
gufuskipsferða (15 000 og 30 000 kr.). Var
pað pegar mikil framför frá pví sem áður var,
einkum strandferðirnar, sem áður voru alls
engar.
En, eins og menn vita, geta eigi allir
fjórðungar landsins haft bein not strand-
ferðanna sakir hafnleysis. f>að er hér um
bil öll suðurbyggð landsins; par er engin höfn,
er pví nafni geti heitið, alla leið frá Reykja-
nesi austur að Lónsheiði. Hvergi á landinu
er pvi eins nauðsynlegt að koma á greiðum
og góðum samgöngum á landi.
Værum vér staddir upp á fjalli pví, er
hér er oss næst, Ingólfsfjalli, og bjart væri
veður, mundi blasa við sjónum vorum hið
! stærsta sléttlendi pessa lands, hinar frjóv-
j sömustu og blóinlegustu sveitir pess.
! |>etta sléttlendi er pað, sem jarðfræðing-
| ar nefna Geysis-dal. |>að er peirra kenning,
og engin ástæða til hana að rengja, að fyrir
æfalöngu, ef til vill svo púsundum alda
skiptir áður en land vort fannst og byggðist,
hafi hér verið sjór, flói mikill, annar Faxa-
flói, með eigi allfáum eyjum á víð og dreif.
þessar eyjar köllum vér nú Búrfell, Mos-
fell, Hestfjall, Vörðufell o. s. frv. þegar
forfeður vorir reistu sér byggðir og bú hér
fyrir rúmum 1000 árum, var flói pessi orð-
inn að purru, grónu landi fyrir æfalöngu,
og eyjarnar að fjöllum og hæðum. það eru
rnikil umskipti, stórkostleg bylting, og má
segja um pað eins ogskáldið: „Gat ei nema
guðogeldur, gert svo dýrðlegt furðuverk“.
þar sem öldur Atlanzhafs léku um áður,
par sáu peir, forfeður vorir,
„um grænar grundir líða
skínandi ár að ægi_blám“,
og mestar peirra þjórsá og Ölfusá, er verið
liafa ferjuvötn síðan hér um bil alla leið
ínilli fjalls og fjöru.
Á pessu sléttlendi eiga nú heima rúm
10 000 manna. En pað hafa útlendir nátt-
úrufræðingar fullyrt, að væri pað land orðið
vel ræktað, mýrarnar ristar fram, púfur
sléttaðar og móarnir uppstungnir o. s. frv.,
pá mundi hér á pessu svæði geta lifað allt
pað fólk, er nú bvggir petta land, um 70 000
manns, og lifað góðu lífi. Eru petta fráleitt