Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.11.1891, Blaðsíða 1

Verð árg. (minnst 30
arka) 3 kr.; i Amer.
1 doll. Borgist fyrir
mainiánnðarlok.
J>jóðvi 1 jinn ungi.
Fyrsti árgangur.
Uppsðgn skrifleg. ð-
gild nema komin sé
til útgefanda fyrir 1.
dag júnímánaðar.
Nr. 8.-9.
rsAKiRÐi. 27. nóvembb:r.
18 9 1
STJÖRNARSKRÁRMALIÐ
eptir
alþingismann Sigurð Stefánsson,
III.
Sumir munu segja, að endurskoðun
stjórnarskrárinnar sé litlu nær fyrir af-
skipti pingsins í sumar. En þó svo væri,
pá er fulltriium pjóðarinnar, eða neðri
deild, ekki sök á pví gefandi. Ef peir.
eins og ætti að vera. hefðu mátt ráða af-
tlrifum málsins á pingi í sumar, mundi pað
hafa orðið afgreitt frá pinginu í sama eða
svipuðu formiogl885, og pá kom til kasta
stjórnarinnar.
En einvalalið stjórnarinnar, konung’
kjörni flokkurinn, tók pann vanda afstjórn-
inni að segja nokkuð um petta mál að
sinni, og lét pað pví i sömu gröfina. sem
svo mörg velferðar- og áhuga-mál pjóðar-
innar á pessu pingi.
En prátt fyrir pað, 'pótt svona færi,
teljum vér pað vel ráðið af pinginu eða
neðri deild, að taka málið til meðferðar og
pví borgnara eptir en áður. Nú er pað
augljóst orðið, hve marga talsmenn að miðl-
unin átti í pjóðkjörna flokknum i neðri
deild; petta ping hefir rækilega staðfest
pann áfellisdóm yfir miðluninni, er pjóðin
hafði pegar upp kveðið með aukakosning-
unum og pingmálafundunum í vor. Að svo
tniklu leyti, sem pjóðin fékk við ráðið, er
málið nú komið í sama hOrf við lok kjör-
tímabilsius, og pað var í við hyrjun pess,
par sem neðri deild hefir sampykkt frum-
▼arp, pví nær samhljóða frumvarpi pings-
ins 1885. Eptir pví sem áhorfðist 1889,
má petta gott heita, pegar ekki var annað
sýnna, en að endurskoðunin mundi öll fara
i mola í höndum pjóðkjörna flokksins, eða
enda með nppgjöf og afsali á vorum sér-
'iítöku landsréttindum. Úr pessu óefni var
málinu bjargað i sumar, pótt pað siðan félli
fyrir valdi hinnar erlendu stjórnar á ping-
bekkjum efri deildar.
Vér efumst að visu ekki um, að stjórn-
arbótamáli voru væri nú komið lengra á-
leiðis síðan við seinustu kosningar, ef allir
fulltrúar pjóðarinnar hefðu, eins og peir
i p.t lofuðu. fylgt pví fram hiklaust og rök-
| samlega i söiuu stefnu, er pað pá var kom-
i ið í. En pvi verður að taka sem öðru
pjóðböli, hve margir hafa síðan hcltst úr
lestinni, gleymt loforðum sínum, og sýnt
prekleysi og stefnuleysi í stað polgæðis og
stefnufestn. Á hinn bóginn n>á pað heita
gleðiefni fyrir hvern pann, er af alhuga
óskar eptir stjórnarbót, hvernig pjóðin í
heild sinni hefir snúizt við miðluninni;
henni hefir ef til vill aldrei gefizt eins gott
tækifæri á að sýna, hve kröfur hennar og
óskir um alinnlenda stjórn og löggjöf i
hennar sérstöku málum, eru rótgrónar í
brjósti henni, eins og einmitt milli pessara
síðustu pinga; en hins vegar hefir víst líka
mjög sjaldan reynt eins á staðfestu henn-
j ar i pessu máli, eins og pennan tíma, peg-
j ar allmargir hinna helztu pinginanna pjóð-
arinnar tóku pað ráð, að vilja að nokkru
j leyti selja erlendri stjórn i hendur yfirráð
vorra sérstöku mála; pegar öll stærstu
blöð landsins tóku í sama strenginn, og
vildu telja almenningi trú um, að allir
vitrustu og beztu menn pjóðarinnar væru
horfnir frá kröfum hinna fyrri pinga, um
alinnlcnda stjórn og löggjöf, en peir, sem
andæptu pessu, voru nefndir ,,pjóðféndur“,
„pjóðvillupostular11, „æsingamenn“ og ann-
að illpýði; pegar öllu var pannig umhverft
— og pað var eptir pingið 1889 —, pá
var sannarlega alls freistað, sem leitt gat
allan fjölda pjóðarinnar á glapstigu í pessu
mikilsvarðandi velferðarmáli. Miðlunin hefir
orðið saunarlegur prófsteinn á pjóðina, og
vilji hennar í stjórnarskrármálinu, og af-
drif málsins í neðri deild í sumar, ern ó-
rækt vitni pess, hvo vel pjóðin hefir stað-
izt petta próf. |>að var röggsamlegum og
oinbeittum afskiptum og áskorunum pjóð-
arinnar venju fremur að pakka, hve mál
petta fékk eindregið fylgi i neðri deild,
eptir allann tvistringinn 1889, ég pað sem
deildin gjörði, mátti pví í sérátökum skiln-
ingi kallast verk hinnar íslenzku pjóðar.
J>að parf framar engar getur að pvi að
leiða, hvernig pjóðin lítur á miðlunina;
eptir petta kjörtímabil pekkir húnogping-
menn sína betur, en eptir nokkurt annað
kjörtímabil. {>að var einnig fyrir pá sann-
kallaður reynslutími. Að likindum taka
kjósendur ekki loforð sumra peirra, við
næstu kosningar, eiris góð og gild, ef peir
annars verða í kjöri, eins og síðast, er
peir strengdu pess. pvi nær allir, heit
frammi fyrir kjósendum sínum, að fylgja
frumvarpinu 1885 fast fram í öllum aðal-
atriðum. Má að pessu leyti segja uni
miðlunina, að „fátt er svo fyrir öllu illtý
að ekki boði nokkuð gott“. jþjóðinni hefir
af henni aukizt pólitiskur proski og gætni,
sem henni kemur vonandi i góðar parfir
við næstu kosningar.
Ovinir endurskoðunarinnar munu, hér
eptir sem hingað til. ekki láta sitt eptir
liggja að telja mönnum trú um, að árang-
urslaust sé að berjast fyrir líkri stjórnar-
skrárbreyting og neðri deild sampykkti í
sumar, stjórnin muni aldrei sampykkja
hana. Stjórnin getur auðvitað um langan
tíma staðið á móti pví, að vér fáum stjórn-
arbót, en pað er sjálfum oss að kenna, cf
hún gjörir pað um aldur og æfi. Sýni
fulltriiar pjóðarinnar stefnuleysi og hringlu-
hátt i pessu máli, og eitt pingið rífur pað
niður, sern annað hyggir, eins og á pessu
kjörtímabili, pá er næsta eðlilegt, pótt
stjórnin, sem er móthverf endurskoðuninni,
fari ekki að fyrra bragði að hjálpa oss til
að semja stjórnarskrá, er vér ári lengur
getum verið ásáttir um, heldnr sitji sem
fastast við synjunarkeipinn, meðan oss er
ekki meiri alvara með pjóðréttindi vor. Ef
vér par á móti sýnuin alvöru og staðfestu
í kröfum vorum, og afsölura oss pví ekki
annað árið, er vér heimtum hitt, eins og