Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.01.1893, Side 2

34
ÞíÓÐVILJINfí TXN’GI.
„Paraífi'apharnir".
Þegar stjóm vorri þóknaðist, að leysa
mig ,um stundarsakir' frá mínum vanda-
sömu og ábyrgðarmiklu embættisstörfum,
frá 1. sept. f. á. að telja, þá beygði eg
mig í auðmýkt undirþessa ályktun, sem
eg auðvitað ekki gat skilið öðm visi, en
sem sprottna af einberri vandlætingasemí,
og umhyggju fyrir þvi, að réttur sak-
borinna manna eigi væri fyrir borð bor-
inn af harðvítugum og veraldlega sinn-
uðum valdsmönnum.
Reyndar get eg ekki neitað því, að
mér kom það dálitið kynlega fyrir, að
stjómin, sem ástæðu fyrir ,suspension“
minni, skírskotaði til ekki færri en 5
greina í hegningarlögum voram, er eg
ætti að hafa á minni syndugu samvizku.
Vitanlega gaf ,Skurðsmálið‘ elilcert
tilefni til sumra þessara ,paragrapha‘, og
engar kærar yfir embættisfærslu minni
höfðu yfirboðurum mínum borizt.
En hvaðan úr dauðanum voru þá þess-
ir ,paragraphar‘ komnir?
Þetta æsti ekki lítið forvitni mína,
eins og gefur að skilja, því að eg er
maður af náttúrufari fremur forvitinn,
ekki sízt þegar málið varðar mig sjálfan.
A ferð minni til Reykjavíkur í sept.
f. á. innti eg þvi landshöfðingjann eptir,
hvort hann vissi nokkuð um tilorðningu
þessara rækals ekkisins ,paragrapha‘; en
hann var auctvitað jafn fáfróður og eg,
vissi ekkert, hvemig ráðherranum hefðu
getað dottið þeir í hug o. s. frv.; liann
hafði að eins „refererað“ Skurðsmálið til
ráðgjafans, en engar tillögur um það gert,
hafði ekki þá œru að standa í privat-
bréfaskiptum við ráðgjafann o. s. frv.
o. s. frv.1
Ólukkans ,paragraphar‘ þetta, sem
enginn vill gangast við faðeminu að,
hugsaði eg.
En látum oss finna ,þann konUnglega';
hann kynni þó aldrei að vera eitthvað
fróðari um þessar sakir?
En, nei; hann vissi þá heldur ekkert
um þessa ,paragrapha‘, og mér virtist
hann, satt að segja, allt eins þungbúinn
1 Mér haf ði verið sagt, að landshöfðing-
inn hefði af ,vissum ástæðum' ekkert lagt til
,officielt‘ um ,suspenSÍon‘ mína, heldur skrif-
að ráðgjafanum ,privat‘; og eg var, satt að
segja, svo ókurteis, að slá þessu fram við
landshöfðingja, enda þótt það sé fjarri mér,
að ætla honum slíka aðferð.
og áhyggjufullur, sem eg, nema hvað
það hlyti að vera meiningin, að hann
ætti að vera hér i veri, og að hann ætti
að ,fiska‘, og fá upp á bátinn.
Ólukkans ,paragrapharnir‘, hugsaði eg.
En bíðum við, skyldi þama ekki koma
ráðningin, sagði eg við sjálfan mig, um
leið og eg reif upp og las fyrstu línum-
ar í bréfinu frá séra N. N. vini minum;
þær voru svo liljóðandi:
Góði vin!
Hegningarlögin hefi eg haft f\ rir
framan mig í dag — annars erum
við prestar vanari að blaða i bibli-
unni —, og verið að liugsa um
,paragraphana‘, sem stjórnin vill á-
kæra þig fyrir, og eg lield, að eg
hafi fundið ráðninguna; ,paragraph-
amir‘ eruprýðisvel valdii; það eru
einmitt þeir ,paragrapharnir‘, seju
hægast er að fá hér um bil hvern einn
og einasta embættismann undir — að
yfirdómuram og kennurum kann ske
undanskildum — ; eg tala nú eliki
um. ef rannsóknardómarinn er dá-
lítið ,laginn‘. Bravo fyrir stjórninni;
viltu nú neita því, að hún hafi
,talent?‘ ,.....‘.
Nei, og laiígt í frá, það hefi eg aldrei
viljað vefengja, þö að eg kann ske hefði
kosið, að vinur minn hefði valið eitthvað
annað, sem dæmi upp á hennar mórgu og
ómótmælanlegu hæfileika, því að tilgáta
hans sýnist mér þvi líkust, að gera stjórn
vorri getsakir.
ísafirði, 28. jan. ’93.
Skúli Thoroddsen.
LEO TOLSTOI gi'eifi, sem er einna fræg-
astur af nú lifandi skáldsagnahöfundum á Rúss-
landi, hefir í smíðum nýja skáldsögu, sem sagt
er, að meðal annars taki all-óvægilega á öllu
hernaðar-bramlinu í Evrópu, og lýsi ómennsku
þeirri, örbirgð og ódyggðum, er af hernaði og
hermennsku stafa.
Nýlega hefir Tolstoi greifi fengið Rumyanzoff
bókhlöðunni í liendur dagbók sína og minnis-
blöð ýmis konar, og mælt svo fyrir, að ekkert
af þessu megi koma fyrir almennings augu, fyr
en 10 árum eptir lát hans.
MANNDATJÐI í LUNDÚNUM. Svo er talið,
að á liverri viku deyi að meðaltali í Lundúna-
borg 1393 meim.
MÁLMAUÐLEGÐIN í ECUADOR-FYLK-
INU. Haggard, consull Breta í Quito, hefir
fyrir skömmu vakið athygli landa sinna á málm-
auðlegðinni í Ecuador-fylkinu; segir hann, að
svo megi nálega að orði kveða, að liver á, sem
rennur úr Andes-fjöllununi um þessar slóðir,
beri með sér gullsand.
RITSKOÐUN Á FINNLANDI. í Finnlandi
eru þau lög, að ekki má flytja inn í landið
bækur frá öðrum löndum, nema yfirvaldið álfti,
n, 9.
að bókin só hvorki siðum spillandi, né að öðru
leyti hættuleg fyrir frið og reglu.
Nú vildi það til eigi alls fyrir löngu, að vfs-
indamaður í Helsingfors liafði gjörzt áskrifandi
að tímariti, sem prentað er á hebrezku máli;
tímaritið kom, sem lög gera ráð fyrir, í hendur
yfirvaldsins til ritskoðunar; en með því að rit-
skoðandinn hvorki þekkti hina hebrezku bók-
stafi, né skildi eitt orð í bókinni, þá gerði hann
tímaritið upptækt með þeirri athugasemd, að
það væri „óhæft til lesturs11.
Vísindamaðurinn gat þó auðvitað ekki sætt
sig við þenna dóm, og liefir liann því hreift
máli þessu í biöðunum, ogjafnframt krafizt æðri
stjórnarvalds úrskurðar.
í frakkneska blaðinu ,Figaro‘ er þess ný
skeð getið, að tveir þarlendir kaupmenn hafi
keypt einkarótt (,patent‘), til að búa til og selja
um heim ailan verkfæri nokkurt; og getur blað-
ið þoss jafnframt, að það sóu alls (il ríki, er
selji ,patent‘: 16 ríki í livrópu, 8 í Afríku, 27
í Ameríku, 4 í Aslu og 9 í Australíu.
64 800 kr. kostaði það alls, að lcaupa ,patent‘
í öilum þessum ríkjum.
ÓDÝRAR ENSKAR ALDÝÐU-ÚTGÁFUR.
Ritverk helztu ritsnillinga Brota má nú orðið
kaupa við nijög lágu verði; öll verk Shake-
speares fást t. d. fyrir 9 d. (= 67‘/» e.), allan kvoð-
skap Miltons má fá fyrir sama verð; rit Dick-
ens má flest fá lceypt fyrir 47-; d. (= 34 a.)
bindið, svo sem t. d. Pickviclc fyrir það verð;
það var þvi naumast mælt.um skör fram, er
Rosebemy lávarður komst svo að orði í haust,
er hann vígði nýja bóklilöðu í Whitechapel í
Lundúnum, að bókverðið væri orðið svo lágt,
að varla væri sá fátæklingur, að hann hefði eigi
efni á, að eignast rit binna mestu ágætismanna
þjóðarinnar; ríki maðurinn og sá fátæki gætu
setið að hinni sömu andlegu veizlu, og notið
hins sama andlega unaðar.
SÍBERÍU-VISTIN. Allt af öðru hvoru ber-
ast nýjar og nýjar sagnir um hörmungar þær,
er ýmsir útlagar Rússa í Síberíu verða að þola,
og er nýlega komin út bók um þetta efni, er
vér viljum drepa ögn á, með því að hún liefir
vakið allmikla eptirtekt í Evrópu; on bókin er
mestmegnis samtlningur af bréfum, er útlagi
nokkur hefir ritað ættingjum sinum.
7. jan. 1882 hélt rússnoskur háskólakennari,
Vassilej Jaksakoff að nafni, 28 ára gamall, brúð-
kaup sitt f Moscva, og gekk að eiga unga, auð-
uga og fríða kaupmannsdóttur; en um brúð-
kaupskvöldið, er veizlan stóð sem hæðst, fékk
hann þau boð, að maðurbiði hans fyrir dyrum
úti, er vildi fá hann til viðtals, og gekk brúð-
guminn þvi út, án þess boðsgestirnir veittu því
neina sérstaka eptirtekt.
Við húsdyrnar biðu hans þrír lögregluþjón-
ar, er skipuðu honum, að fylgja sér samstund-
is til lögregluhússins, til þess að útldjáð yrði
málefni nokkurt, er ekki mætti dragast. Jaksa-
koff fylgdist moð þeim, án þess að segja nokkr-
um manni, hvort hann fór; en til veizlusalsins
kom hann aldrei aptur.