Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.01.1893, Page 3

Þjóðviljinn ungi.
35
II, 9.
Honum var gefið að sök, að hann hefði ver-
ið viðriðinn hanatilræðið við Alexauder keisara
II. (13. marz 1881), og þó að engin gögn fengj-
ust gegn honum, með því að hann var saklaus,
var hann samt umsvifalaust sendUr af stað til
Síberíu, ásamt ýmsum öðrum útlögum, og voru
þeir á leiðinni þangað i l’A ár.
í einu af hréfum sínum skýrir Jaksakoff frá
þvi, að eina nóttina, er þeir voru á ferðinni,
hafi ráðizt á þá úlfar, og fer hann um það svo-
felldum orðum : „Það var hræðileg nótt-; og þegar
vér vorum taldir næsta morgun, vantaði 123,
er úlfunum höfðu orðið að bráð ; vai-ðmenn vor-
ir höfðu flúið um nóttina, og með þeim járn-
smiðurinn, er geymdi lyklana að hlekkjum þeim,
er vér vorum hlekkjaðir saman með, svo að
sumir af bandingjunum urðu í hlekkjunum að
draga á eptir sér, alla leið til næsta áfangastað-
ar, skrokkana af félögum sínum, er úlfarnir
höfðu skilið við hálfetna11.
IJm viðtökurnar í Síberiu kemst Jaksakoff
meðal annars þannig að orði: „Loksins komum
vér að aðal-áfangastaðnum, að námunum í Al-
gasit-dalnum, nálægt Irkutsk, og voru fangarn-
ir þá til byrjunar rækilega kaghýddir; til íbúð-
ar fengu þeir klefa, som höggnir voru út í
námu-veggina, en traustir slagbrandar voru
fyrir dyrum; 8—10 voru látnir sofa í hverjum
klefa, og urðu að liggja á ísköldu gólfinu; þeir
gátu ekki einu sinni hitað hver öðrum, þvi að
hjólbörurnar, ©r þeir notuðu við vinnuna á dag-
inn, voru hlekkjaðar við þá dag og nótt“.
í einu af bréfum sínum skýrir Jaksakoff frá
flóttatilraun, er fangarnir gerðu, og fer hann
um það svofelldum orðum: „Bajkaljeff sagði
mér, að ýmsir hefðu tekið sig saman um, að
reyna að flýja. og að hann væri staðráðinn i
þvi, að slást í hópinn; eg fann mig þá svo
máttvana. að eg með engu móti treysti mér;
en ekki get eg lýst þvi, hverjar tilfinningar
minar voru þá. Aðfaranóttina 3. maí 1884
skyldi nota til flóttans, þvi að dag>'nn áður héldu
námuverðirnir árlega mikla hátíð, er vön var
að standa alla nóttina. — Þegar hvilutími var
komimi, var vörðurinn tekinn í svefni, keflaður,
bundinn, og lokaður inni í einum klefanum, og
flóttamennirnir laumuðust vai'lega af stað; af
félögum mínum varð að eins einn eptir auk
min; frelsisþráin hafði rekið hina á stað. Eg
andvarpaði og bað, að allt. mætti vel takast, og
féll svo loks í svefn. En um morguninn vakn-
aði eg við það, að æpt var að mér, ogjafnframt
riðu að mér all-óþirmileg högg; hinir fangarnir,
sem eptir voru, fóru heldur ekki varhluta af
höggunum ; sá eg þá lika Bajkaljeff; hafði hann
sofið yfir sig, og því ekki flúið; vörðinn sá eg
lika skanimt i burtu, og var hann örendur;
ha.fði hann verið keflaður svo klaufalega, að
hann kafhaði. í þrjá da.ga samfleytt vorum
vér þvi næst lúbarðir, af því að vór eigi hefð-
um afstýrt flóttanum. En á fjóröa degi heyrð-
jst háreysti mikil, og sáum vér þá varð-
rnanna flokk, og ráku þeir strokumennina á
undan sér; höfðu þcir náðzt, og verið barðir
til blóðs, og á kvennmönnunum sumum voru
fotin öll i tætlum á bakinu. En hræðilegri
forlög biðu þeirra þó, þegar lieim kom, því
að þá var sérhver flóttamanna bundinn við
stólpa, svo að þeir gætu ekki hreift sig, og
lúbarðir svo, unz blóðið streymdi úr likama
þeirra, en þeir máttu ekki orði né hljóði upp
koma fyrir sársauka sakir; þessu var fram
haldið i nokkra daga, og vorum vér skyld-
aðir til að standa hjá, og horfa á þessar
hörmungar; en varðmennirnir æptu að oss,
að ekki fengjum vér betri útreið, ef vér vild-
um freista að flýja.
Af þeim, sem flúið höfðu, er nú enginn
á lífi; enginn gat þolað kvalirnar lengur en í
5 daga; sumir dóu þegar, er þeir höfðu feng-
ið nokkur högg, og i dag hafa fjórir hinir sið-
ustu fengið lausn frá þjáningum sinum“.
TJm háskólakennarann Vassilbj Jaksakopf,
er ritað hefir bréf þessi, er þess að lokum
getið í bók þessari, að hann hafi orðið fábjáni,
út af meðferð þeirri, er iiann varð að þola; í
sept. 1885 komu ferðamenn frá Pétursborg til
námanna, og fengu þeir að sjá fangana; Jaksa-
koff var einn í þeirra töiu, sem sýndir voru,
og lét umsjónarniaðurinn einn fangavörðinn
segja ferðamönnunum frá æfiatriðum hans; en
þá var sem Jaksakoff vitkaðist allt i einu, og
hann þreif upp hjólbörurnar, er voru hlekkjaðar
við liann. og einhenti þeim i fangavörðinn af
svo miklu atíi, að hann lá þegar örendur; var
Jaksakoff þá tekinn, og færður i klefa, og
fara fáar sögur um meðferðina á honum; en
hánn andaðist þar nokkrum vikum síðar.
--------------
.V uglýsing bœjarreilminga.
Hr. ritstjóri!
öetið þér frætt mig um það, hvernig
því vikur við, að vér bæjarbúar fáum
ekki að sjá ágrip af bæjarreikninginum
fyrir árið 1891; það hefir verið vani, að
birta ágrip af reikningnm bæjarsjóðs í
blaði því, sem kemur út hér á Ísaíirði,
og sem heita má i hvers manns hendi
hér á Tanganum; eg hefi heyrt, að þessi
birting væri lagaskylda, en eru þau lög
þá úr gildi gengin?
ísafirði, 24. jan. ’93.
Yðar
Tippu Tipp.
* * *
Þetta umrædda reiknings-ágrip iiefir
verið birt í ,ísafold‘, sem mun vera i
sár-fárra höndum liér á Tanganum, og
þvi hefir hr. ,Tippu Tipp‘ haldið, að það
væri óauglýst; annars er það líka dálítið
kátlegt, að senda þetta reiknings-ágrip
suður til Reykjavikur til auglýsingar,
því að það er reyndar það sama, sem að
auglýsa það fyrir þeim, sem ekkert kem-
ur það við, en að láta það óauglýst fyr-
ir hinum, eí það á að auglýsast.
Hvað auglýsingar snertir sýnist það
varða litlu, hverjar eru stjórnmálaskoðanir
blaðsins, sem auglýsinguna flytur, og
þvi er vonandi, að bæjarstjórnin, sem
mál þetta varðar fullt eins mikið og
bæjarfógeta, sjái svo um, að auglýsingu
bæjarreikninganna verði hagað svo frarn-
vegis, að bæjarbáar hafi hennar not, og
það því fremur, sem hægt er að fá aug-
lýst hér á Isafirði fullt eins ódýrt, ef
ekki ódýrar, en í Reykjavik.
Ritstj.
,Andvari‘, tímarit hins íslenzka
Þjóðvinafélags, kom ekki út árið, sem
leið, og á því í ár að koma út fyrir
bæði árin, 1892 og 1893. — Þetta er
að minnsta kosti áform útgáfunefndar-
innar, en óvíst líklega, hvað úr því get-
ur orðið, með því að ritnefndinni rnunu
berast fáar pólitiskar ritgjörðir.
Að blaðstjórunum frá töldum, eru
þeir sára fáir hér á landi, sem um lands-
mál rita, og á meðan þessi deyfð hvílir
yfir þjóðinni, þá er ritnefnd ,Andvara‘
varla ámælisverð, þó að tímaritið beri á
sér þjóðareinkennið.
>Iá!:ii'ehsl iu* stjórnarinnar gegn
Skúla Thoroddsen gengur fremur hægt
og sígandi; 71 /., mánuður er þegar lið-
inn, siðan stjórnarrannsóknin byrjaði
fyrst, um miðjan júní f. á., og er ranru
sóknum þessum þó enn ekki loliið; 5
réttarhöld hafa verið haldin í málinu,
siðan 17. des. f. á., eða að meðaltali eitt
réttarhald níunda hvern dag, og getur
naumast heitið, að málaþófinu sé hraðað
með þessu áframhaldi.
Hvauveiða-útvegurinn hér í sýslu vex
enn á þessu ári, með því að fullyrt er,
að Hans Ellefsen í Önundarfirði eigi von
á hvalveiða-gufubát í vor, svo að hann
hefir þá alls 4 báta til hvalveiðanna.
Úr Inndjúpinu er oss ritað 24'/r ’93:
„Allmargir útvegsbændur, sem annars láta
útveg sinn ganga úr Ögurnesinii, og úr
verstöðunum þar í kring, hafa með nýjárs-
byrjun fært útveginn út í Bolungarvik,
með þvi að fiskur hefir um tíma litt gengið
inn á vor gömlu og góðu kúfisks- og krækl-
ingsmið; illt þykir oss kaupfélagsmönnum,
ef ekkert reitist i félagið i ár, þar eð skipti
manna við það lánuðust svo vel siðast liðið
ár, enda er mér óhætt að segja, að það er al-
mennings vilji hér i byggðarlagi að styðja
félagiðu.