Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 07.02.1894, Blaðsíða 2

46
Þjóðviljinn ungi.
III. 12.
órsókin sú, að þeir eru ekki færir um
að vinna aðra vinnu, ný komnir að heim-
an, svo að i lagi fari, eður og stafar
þetta af þvi, að þeim þykir þetta full-
góð vinna, og all-vel borguð, meðan þeir
•þekkja eigi annað betra.
Þetta framsóknarleysi, sem lýsir sér
hór hjá íslendingum í fyrstu, stafar af
þekkingar skorti; vér berum það flestir
með oss, og utan á oss, úr hvaða skóla
vór komum; málið skiljum vér eigi, og
verkin kunnum vér eigi að vinna, nema
hin lókustu og vanda-minnstu, sem þeir,
sem hér eru kunnugir orðnir, fást ekki
til að vinna.
En þetta er þó að eins um stundar
sakir; árin líða, augu vor opnast, og
blóðið yngist; vór erum komnir í kapp-
raun við Aineríku-manninn; nú þekkjum
vér veginn, og — nú sjáum vér smiðjuna
íslenzku stjórnarinnar á Islandi, með öllum
smiðis-gripunum í, í hinni réttu mynd.
Landbúnaðurinn
í ísafjarðarsýslu.
Eptir
Sigubb búfræðing Sigubðsson.
— III.—
Þess hefir áður verið getið, að tún-
ræktin myndi borga sig hér, ef hún væri
stunduð af nokkurri alúð.
En þá munu margir segja, að til
þess vanti nægilegt vinnu-afl, og er það
að vísu satt, með þvi að flestir karlmenn
vilja helzt vera algerlega lausir við alla
landvinnu.
Það er álitið nauðsynlegt, og sjálf-
sagt, að óllu vinnu-afli só varið til þess,
að stunda sjóinn. Og sú trú er orðin
svo rik, að jafnvel á haustin, þeim tima
ársins, sem bezt er lagaður til allra jarða-
bóta, eru flestir vinnumenn, að minnsta
kosti í vesturhluta sýslunnar, látnir gutla
við sjóróðra.
En haust-aflinn er hér optast rýr, og
svarar það þvi sjaldnast kostnaði, að gera
menn út að haustinu. Og báta-útgerðin
er naumast svo ábatasóm, þegar alls er
gætt, að vert sé að leggja mikið í söl-
urnar fyrir hana*.
*) Það virðist aptur á móti fara í rétta
átt, að auka þilskipa-útveginn sem mest má
verða, bæði hér í sýslu og annars staðar, þvi að
á þann hátt, og engan annan, er mögulegt, að
ná til fulls í auðs-uppsprettu sjávarins, En
einkurn er nauðsynlegt, að auka hann hér í sýslu,
með því að sjómennskan hlýtur að vera aðal-
atvinnuvegur héraðsbúa. En þó að svo sé, þá
dugar samt sem áður ekki, að vanrækja landið.
Það myndi verða mun affarasælla, að
bændur létu menn sína að haustinu
vinna að þvi, að girða eða slétta túnin,
en lótu heldur sjóróðrana eiga sig. Með
þeim hætti mætti vinna mikið, ef vilji
og dugnaður fylgdust að.
En þá er það vorið.
Nú er ekki annað fólk við heimilin
á vorin, en kvennfólk, börn og gamal-
menni, og á þetta fólk að vinna allt, er
vinna þarf. Kvennfólkið verður ekki
einungis að vinna á túnunum, rækta mat-
jurtagarða, hirða fónað og eldivið, held-
ur verður það að starfa að byggingum,
vera í ferðalögum, bæði á sjó og landi,
og fleira þess konar.
Seltirningar eru sjómenn miklir, og
láta þeir menn sína stunda sjóinn á öll-
uin ársins tímum. En flestir bændur þar,
er nokkra grasnyt hafa, fá sér einn eða
fleiri verkamenn, ofan úr sveitum, að
vorinu, sem þeir nota eingóngu til land-
vinnu, mest til jarðabóta.
Þetta ættu bændur hér vestra, að taka
eptir Seltirningum. Ættu þeir að geta
fengið sór vor-menn einhvers staðar að,
til þess að vinna að jarðabótum, og létta
ógn uridir með kvennfólkinu. Það gæti
orðið mikil umböt frá þvd, sem nú er.
En til þess, að það geti orðið, þarf
almennur áhugi á jarðabótum að vakna.
Það er ekki nóg, að kannast við, að
nauðsynlegt só, að girða og slétta túnin.
Það verður líka að gera það.
Búfræðingarnir, sem eru liér í sýsl-
unni, gera sjálfsagt sitt til þess, að órfa
menn til jarðabóta, og framfara í land-
búnaðinum.
Það, sem að minni hyggju er lakast
við þessa búfræðinga, er það, að þeir eru
nokkuð óstöðugir í vistinni, — fara opt-
ast burtu úr héraðinu eptir fá ár —,
því að það er ævinlega óheppilegt, að
slikir menn sóu á einlægum flækingi,—fari
þegar burtu úr hverju héraði fyrir sig,
er þeir eru farnir að kynnast þar —, ef
þeir annars eru að nokkru nýtir.
Jeg álít mjóg æskilegt, að einhverj-
ir bændur hér i sýslu, lótu unga og efrii-
lega sonu sina, sem gefnir væru fyrir
alls konar landvinnu, læra búfræðí á
einhverjum af búnaðarskólum uorurn.
Að afloknu námi myndu þeir sjálf-
sagt, ef það væri lagt undir við þá,
hverfa aptur til átthaga sinna, og ílengj-
ast hér.
Og með því að þeir væru hér öllu
kunnir, myndi þeim veitast hægara, en
ókunnum búfræðingum, að yfir stíga erfið-
leikana, og sneiða hjá boðunum.
Monn bæru meira traust til þeirra,
heldur en óþekktra búfræðinga, sem
kæmu einhvers staðar að — úr Fljótum
eða Flóa —, og væru nokkurs konar út-
lendingar í héraðinu.
Þeir myndu hafa meiri, og varan-
legri, áhrif á alla búnaðar-háttu, ef þeir
staðfestu ráð sitt, og gerðust bændur í
sinni sveit, eins og t. d. Halldór búfr.
á Rauðamýri, sonur Jóns bóndaHalldórs-
sonar á Laugabóli, sem áður er getið.
Almennir málfundir, til þess að ræða
um almenn málefni, einkum búnaðar- og
atvinnu-mál, myndu eflaust glæða áhuga
manna á umbótum búnaðarins.
Þess konar fundir eru í raun og veru
mjóg nauðsynlegir, og ættu að Iialdast,
að minnsta kosti einu sinni eða tvisvar
á ári, i héraði hverju.
Þeir myndu hafa margt gott í fór
með sér, og koma mórgu þórfu fyrirtæki
á gang.
Jeg hefi þá trú, að Isafjarðarsýsla
geti átt fagra og blessunar-ríka framtíð
fyrir höndum, ef menn að eins nota
krapta sína rétt, og starfa með elju og
áhuga að því, að færa sér sem mest í
nyt af auðæfum þeim, sem náttúran
geymir hér í skauti sínu.
í FRANSKA TlMARITINU „L’ Astronomie“
birtist fyrir nokkru grein eptir frakkneska rit-
höfundinn M. Camille Flammarioil, þann
hinn sania, er ritað hefir hæklinginn: „Dagur-
inn eptir dauðann“, sem margir kannast við.
í grein þessari lætur Flammarion þk skoðun
sína í ljósi, að pláneta vor muni að líkindum,
— þrátt fyrir torfærur þær, sem geti mæt.t
henni í himingeimnum —, ekki farast af slysi,
heldur dey.ja náttúrlegum dauða.
Öld eptir öld, ar eptir ár, og enda dag frá
degi, segir hann, að yfirborð jarðarinnar breyt-
ist þannig, að landið fari minnkandi, en sjórinn
vaxi að því skapi, og ætlast hann svo á, að
eptir 10 milj. ára muni sjórinn hafa gleypt allt
land.
En þó að menn eklci vilji sætta sig við þessa
skoðun, segir Flammarion, að dauði jarðarinnar
hljóti þó að verða sjálfsögð afleiðing af dauða
sólarinnar; en það sé vafalaust, að geisla-straum-
urinn frk sólinni kæli hana smámsaman, svo
að sá dagur hljóti að koma, — þótt það má ske
ekki verði, fyr en eptir 30—40 milj. ára —,
er sólin slökkni, og jörð vor, og hinar plánet-
urnar í sólkerfi voru, hætti þá að vera aðsetur-
staður lífsins; þær verði út strikaðar úr lifsins