Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 07.02.1894, Blaðsíða 3

III, 12.
Þjórviljenk UNGI.
47
bók, en snúist sem dimmar og þögular grafir
umhverfis slokknaða sól.
MANNTAL var tekið á Spkni í marzmánuði
1889. en manntals-skýrslurnar voru ekki gefn-
ar út, fyr en 1893; eptir skýrslum þessum voru
íbúar á Spáni 17 milj., og lifðu þar af 15 milj.
á landbúnaði, en að eins V. milj. manna á iðn-
aði og verzlun; og viðlika margir (V, milj.)
voru prestar, embœttismenn og — betlarar.
Þegar IJ. S. GBANT, fyr-verandi forseti
Bandarikjanna, kom heim úr ferð sinni kringum
hnöttinn, var hann spurður að því, hver væri
mesti stjórnvitringurinn, er hann hefði hitt á
leið sinni, og sagði hann þk, að Lí-Hung-Chang
í Kina tseki ölium öðrum fram.
Hvort sem nú Grant hefir haft rétt að mæla,
eður eigi, þá er það þó víst, að Lí-Hung-Ghang
er bæði merkur maður og voldugur; hefir hann,
þrktt fyrir alls konar mótspyrnu, komið a margs
konar réttarhótum, og mikilvægum nýuiælum,
í Kína; her og flota Kínverja hefir hann aukið
og bætt stóruin, svo að jafnvel ýmsum Evrópu-
þjóðum er farinn að standa all-mikill geigur
af hinu vaxandi hervaldi Kinverja.
Lí-Hung-Chang er nú kominn á áttræðis-
aldur, en er þó enn óþreytandi starfs-maður,
og i raun réttri keisari í Kína, þvi að hann
ræður þar öllu, og hefir fjölda mörg emhætti á
hendi; hann er landstjóri yfir héruðum, sem
hafa margar milj. íbúa; hann er og æðsti ráð-
gjafi keisarans, og æðsti hershöfðingi á sjó og
landi,
Margopt hafa óvinir hans reynt að hola
hann frk völdum, eða drepa hann, en það hefir
aldrei lánazt, enda hefir Li-Hung-Chang jafnan
sterkan lffvörð um sig.
Hitt og þetta úr sveitinni
Eptir
Hávarð karl.
Það mætti ekki minna vera, en að
þú, Þjóðvilji sæU; fengir
einstóku sinn-
um pistil úr sveitinni) þó a9 ekki væri
til annars, en að þakka þér fyrir, hve
vel þú skemmtir okkur, einkum unga
fólkinu, moð frétta-pistlum þinum úr
höfuðstað Vesturlands. Gamla fólkinu
þykir nú reyndar nóg um þennan gaura-
Sang þar á Ísaíirði. Við, bændumir, sem
belzt viljum lifa í ró, óttumst, allan
Þennan dómara fjólda, sem hingað sæk-
okkur er orðið svo mein-illa við óll
braðabyrgðar-yfirV(^c[) að við búumst við
íliu emu, ef þeim fjölgar svona stóðugt.
■Við viljum fá að Vera j[ friði við þetta
búskapar-hokur, Gg við getum aldrei
komið því inn i höfuðin á okkur, hvað
þjóðin, eða við bændurnir, hófum gott
af þessari ný-móðins röggsemi, seili eink-
um lýsir sér hér vestra í konunglegum
umboðum, sakamálsrannsóknum um það,
hvernig Ölafur gamli Ölafsson, eða As-
grímur á Sandeyri, skrifi nafnið sitt, hvort
sýslumaðurinn hafi talið nákvæmlega
kaffirótarstykkin hjá Árna og Nielsmi,
hvað síra Sigurður í Vigur haíi átt marg-
ar krónur og aura hjá „Prentfélagi Is-
firðingaw fyrir mörguin ármn, hvað þykk-
ar hafi verið brauðsneiðarnar, sem Siggi
„Skurður11 hafði tíl lífsins viðurhalds i
tugtliúsinu, o. s. frv., o. s. frv. Svo
þykir okkur nri heldur ekki batna miltið
árferðið í ísafjarðarsýslu, þegar hér við
bætast þessi nýju málaferli, með óllum
þeim stefnuförum, vitnaleiðslum, svar-
dögum, brennivíns-sógum, kjaptshögg-
um, glóðaraugum og áverkum, sem þeim
eru samfara. Búskapurinn hjá okkur
gengur ekki of vel, þótt okkur sé ekki
ógnað með svo og svo háum sektum,
til að Vera dógum saman burt frá keim-
ilum okkar, til að inæta fyrir rétti, þar
sem við vitum hvorki upp né niður um
það, sem þessir lógfræðingar eru að þvæla
um, og glápum á þá, eins og tróll á
heiðríkju. Þótt Jakob í Ögri og síra
Sigurður í Vigur geti, sér að meinlitlu,
setið 3—4 daga fyrir þe.ssum kærumála-
rétti, þá eiga siná-bændurnir ekki svo
heiman gengt.
Þeim sira Sigurði og Jakob var stefnt,
eins og fleirum, til að bera vitni i þess-
um kærumálum, og mættu þeir á til-
teknum tíma á stefnu-staðnum, að Ögri,
og svo komu þangað einnig 3 sýslumenn,
einn skrifari, tveir þjónar, og eitthvað
12 eða 14 undir-ræðarar, eða flutnings-
menn. Svo var nú rétturinn settur, og
haldinn í samfleytta 3 daga. Maður
skyldi ætla, að eitthvað hefðu nú þessi
tvó vitni verið spurð um, i allan þenn-
an tima. Jú, viti menn! presturinn var
spurður, hvað hann héti, hvar hann
æt-ti heima, hve gamall hann væri, og
hvort hann hefði mætt fyrir rétti í Sktila-
málinu; og með því að prestur gat vist
viðstóðulitið svarað þessum spurningum,
þá tóku þær ekki ýkja-langan tima, líkl.
1—2 mínútur, en svo var vitna-yfir-
lieýrzlan líka búin; hinn tímann allan
þurftu inálspartarnir til þess, sem við
sveitabændur kóllum, að munnhóggvast;
en ekki máttu vitnin fara, og svona liðu
þessir 3 dagar; en svo kom sunnudagur-
inn, og þá kypjaði prostur sig hið bráð-
asta, og hleypti, að sögn, í hálf-ófæru
veðri heim til sín, dauð-leiður, og sár-
þreyttur, af að lilusta á þessa þriggja daga
þvælu; en Jakob varð þar á ofan að
undirhalda alla þessa herra nærri því i
viku; svo hleyptu þeir á tveimur skip-
um út á Isafjórð, því einlægt var hálf-
ófært veður, meðan þeir voru á ferðinni,
og er sagt, að túrinn hafi kostað Lárus
hátt á annað hundr. kr.; um hina hefi jeg
ekki heyrt. Og hver var svo árangurinn?
Jú, þeir vissu nú upp á hár, hvað prest-
urinn i Vigur hét, og hvað hann var
gamall, og hvar hann átti heima, karl-
inn. Heyrzt hefir, að Lárusi hafi þó
þótt sín ferð góð orðin, að prestur varð
ekki spurður um fleira!
Heldurðu, að það sé nú skemmtilegt
fyrir okkur, bænda-garmana, að eiga von
á svona setum, þegar þessir setudómarar
koma aptur í vetur, tvófaldir, þrefaldir,
eða hvað, i roðinu, og hafa ekkert fyrir,
nema vinnutjón og leiðindi, og svo má
ske sakamáls-rannsókn eptir mórg ár
um það, hvað við hófum verið spurðir
um í þessum réttarhóldum, og hverjir
hafi verið réttarvottar ? — Það muna
þeir nú líklega nokkuð lengi, Jakob og
síra Sigurður, hvað þetta þriggja daga
réttarhald snertir, því að fyrst varð nú
að senda á aðra bæi eptir óðrum réttar-
vottinum, og verður það svo héðan af
í ísafjarðarsýslu, að mestu vandræði verða,
að fá réttarvotta, vegna þess rnenn treysta
sér ekki til, að kunna réttarhóldin, eins
og „faðir vorw, eptir mórg ár. •— En að
kveldi annars dags, var annar réttarvott-
urinn orðinn svo frá i leiðindum, að
hlusta á, að hann fékk sig lausan; en
um morguninn eptir, var hinn orðinn frá
í hófðinu; héldu menn, að hann hefði
of reynt heilann með því, að ætla sér að
reyna, að muna allt, sem sagt væri, alla
sina æfi, til þess að vera ekki varbúinn,
ef annar Lárus kæmi.
Annars má segja, að það sé almennt
illur kurr í bændum yfir óllum þessum
aðfórum, frá upphafi til enda; tala sumir
um, að hér sé ekki orðið verandi, og
væri enda betra, að flýja til Ameríku, i
friðar-skjól þeirra Jóns Ölafssonar og
Einars Hjörleifssonar, en lifa undir þess-
um búsifjum í ísafjarðarsýslu. Aptur
eru stóku menn, sem þykir mjög gaman
að lifinu um þessar mundir; segja þeir,
að þetta þurfum við að hafa, til þess