Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 20.07.1894, Blaðsíða 1

Verð íu'gangsins (minnst
f° ,a™a) 3 kr.; í Araeríku
] doil. Borgist fyrir iúni-
mánaðarlok.
M
Þ T Á T\ \T T T T í V v n \ C í
V J U Þ V 1 L J 1IN li u 1> Ur I.
Iehe Þeibji Asgangub. =
---i—§gxs[^ RITSTJÓBA: SKÚLI THOBODDSEN. —s-
Uppsögn skrifleg, ógild
nema komin sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
rnánaðar.
ÍSAFIBÐI, 20. JULÍ.

Fréttir útlendar —
Carnot inyrtnr.
I 22. nr. „Þjóðv. unga14 þ. á. var þess
getið, að skóraniu eptir líílát Vaillant’s,
~ stjórnleysingjans, sem sprengi-vélinni
''arpaði í vetur inn í þingsal Frakka ,
sendu stjórnleysingjar Sadí Carnot, for-
seta frakkneska lýðyeldisins, liotunarbreí
all-berort, og kváðust niundu raða liann
aí dógum, svo að mannbefndir íullar
kæmu fyrir liflát Vaillant’s, þar .sem for-
seti eigi hefði náðað þenna fólaga þeirra ;
°g þessar hótanir þeirra, stjórnleysingj-
anna, hafa nú því iniður komið fram,
fyr en varði.
I f. m. var Carnot forseti á ferðalagi
um Suður-Frakkland, og var lionum að
vanda alstaðar fagnað mæta vel, og
meðal annars hafði hann lofað, að horfa
á sjónleiki nokkra í einu aðal-leikhúsinu
í borginni Lyon 24. f. m.; en er hann
ók þangað um kvöldið, ásamt fleiri stór-
mennum, brauzt maður nokkur fram úr
inannþrönginni að vagni forsetans, og
a ur en uokkurn varði, hafði hann rekið
morðkuta á kaf i brjóstið á forsetanuin,
°g andaðist Carnot forseti af þeim á-
verka samdægurs
^ ^oiðmgnm, sem er af flokki stjórn-
ejsingja, náðist þegar, og bíður sins
dauða-doms.
I ykii \irk þetta hið versta, með því
að Sadí Carnot var maður mjög vinsæll;
6n stjómimar í Evrópu munu nú lmgsa
ser að herða á ný allt lógreglu-eptirlit
e óaldar-liðum, enda má óllum standa
æi'1'nn stuggur af þeirra aðförnm.
^ ot úr píslarsögu
Jdns prests Magnússonar
á Ey r i ;
fx-A, 17. öld.
(Aóur óprentaður kafl; „ .. ..
Balli ur landfræðissogu
torvalda^ Thcroddsen.)
(Framh.) í StSavík hitti prestur
Magnús sýslumann Magnússon, og bar
sig upp fyrir honum, en sýslumaður
vildi i fyrstu ekkert sinna því; varð
klerkur þá reiður, og hótaði að kæra
liann fyrir æðri yfirvóldum; lét sýslu-
inaður þá loks tilleiðast, að skipta sér af
málinu, og sendi bréf og boð til Gísla
Jónssonar, föðurbróður síns, er var um-
boðsmaður Þorleifs Kortssonar, er þá
bjó í Hrútafirði, en hafði að léni hálfa
Isaíjarðarsýslu móti Magnúsi. Prestur
herti nú upp hugann, og messaði fyrsta
sunnudag í aðventu, en varð þá fyrir
alls-konar ásóknum i kirkjunni; prestur
predikaði þá svo hart gegn göldrum og
gjörningum, að sófnuðurinn grét hastóf-
um, og ein stúlka fékk livert yfirliðið
eptir annað. Loks var þeim feðgum
stefnt a þing og dæmdur tylftareiður,
og er síra Jón mjög reiður yfir slíkri
rnildi; þingið var haldið í kirkjunni, og
lá prestur þar veikur í þverbekk „undir
galdrafarganinua eins og liann sjalfur
kemst að orði. Segist prestur þá hafa
goldið þessarar mildi liarðlega, en guð
liafi þá sent sína englasveit til varð-
veizlu og verndar, „so óll þessi sveit,
eða kann ske meiri partur af þessu landi
gekk ekki til grunnau. Bóðullinn úr
Barðastrandarsýslu, Jón Sveinsson, kom
á þingið, og fékk strax aðsóknir svo
miklar, að honum lá við bana.
Þegar þingið var búið og þeirfeðgar
voru komnir heim, byrjaði djöflagangur-
inn aptur; kona prests, Þorkatla Bjama-
dóttir, og annað heimafólk hafði engan
frið; menn voru að færa sig til, sváfu
stundum i fjósinu, stundum á búrgólfinu
o. s. frv., en það kom allt fyrir ekki.
Loks lagðist prestur alveg í rúmið, „und-
ir djöflanna fargi klesstur og kraminn
svo sem undir óbærilegum þunga, svo
eg vissi ekki á hverjum tima eg mundi
við lifið skiljast11. Segir prestur, að kval-
irnar hafi verið svo óumræðilega miklar,
að hann geti ekki lýst þeirn; hann seg-
ist hafa verið langt leiddur í mórgum
stór-sóttum, en aldrei kvalizt svo. Stund-
um fannst honum, sem hann væri undir
afar-þungu fargi, eins og þegar ostur er
fergdur, svo að megn og máttur fór allur
úr honum; stundum fannst honum allur
likaminn pikkast með glóandi smánálum,
likt og í nálardofa, stundum sem fleinn
væri rekinn milli rifjanna; stundum fannst
lionum logi og bál leika um allan lik-
amann, einkum þó um brjóstið; fannst
honum blossinn líða fram af hverjum
fingri, eins og allur likaminn ætlaði að
brenna til ösku; stundum var annar
heliningur likamans, sem upp horfði, níst-
ingskaldur, en hinn neðri brennheitur:
stundum leið kuldinn upp frá fótunum
upp eptir líkamanum, „so sem þegar
ský-far líður á lopti með vexti og slot-
um“; stundum fannst honurn holdið allt
sem sprildandi maðkar; en þó segir hann,
að allt þetta hafi verið hégómi, í sam-
anburði við hinar innri kvalir. í svefni
var síra Jón lika þungt haldinn, fannst
ser væri kastað í „afgrunnu, og hann
væri að hrapa niður til helvítis, stund-
um skaut honum hátt upp aptur, stund-
um stakkst hann beint niður á liófuðið.
Þegar komið var fram yfir jólin,
sendi sira Jón opið bréf til Magnúsar
sýslumanns, sem þá var staddur i kaup-
staðnum, og heimtaði nýja rannsókn, en
sýslumaður tók fjarri því; sendi prestur
þá gagngert í Hrútafjörð til Þorleifs
Kortssonar, og bað hann ásjár. Þorleifur
brá við skjótt, og 9. april 1656 var apt-
ur lialdið þing yfir þeim feðguin á Eyri
i Skutulsfirði; var þeim neitað um tylft-
areið, og þeir dæmdir til að brennast;
höfðu þeir áður meðgengið, að þeir hefðu
framið ýmsa galdra óknytti. Brennu-
þingið stóð í 4 daga, og var þar meðal
annars dæmt um fé þeirra feðga, og
voru presti dæmd 20 hundruð i fjórráð
og sárabætur. Voru þeir feðgar siðan
brenndir i páskaviku s. ár*. Ásóknun-
*) Dómur þessi var samþykktur á alþingi
sama ar, og segir svo í þingbókinni: „I lög-
réttu a Oxarárþingi voru þeir dómar upp lesnir,
sem gengið bafa í ísafjarðarsýslu á þessu ári,
og þótti öllum guðhræddum og réttvísum dóm-
endum þeir dómar vel, kristilega og löglega
ályktaðir11. Lögþingisbókin 1G56 nr. 17.