Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.01.1895, Blaðsíða 1

Verð Argangsins (minnst
40 arka) 3 kr.; í Ameríku
1 doll. Borgist fyrir júní-
mánaðarlok.
PJÓÐVILJIO CH6I.
FjÓBÐI ÍE9AN8UB.
RITST JÓRI: SKÚLI THORODDSEN. ^i^cgg-
M 13.
ÍSAFIBÐI, 31. JAN.
Uppsögn skrifleg ógild
nema komin sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar.
1895.
fíið íslenzka kvennfélag.
Það er þarft og fagurt fyrirtæki, sem
ýmsar konur í K.eykjavík hafa gengizt
fyrir, er þær stofnuðu „liið íslenzka kvenn-
félagu, og skulum vér því fara um það
fáuni orðum.
Felag þetta hefir á fundi 17. nóv.
siðastl. samið sér lög, og segir svo um
tilgang þess í 2. gr. félagslaganna:
„Tilgangur félagsins er sérstaklega,
að réttindi kvenna á Islandi verði auk-
in, og að efla menningu þeirra með
samtökum og félagsskap. En auk þess
vill felagið styrkja allt það, er horfir
til framfara í landinu, og leggja lið
sitt til framsóknar í málum þeim, sem
standa efst á dagskrá þjóðarinnar.
Félagið gefur út ársrit með skýrsl-
um um aðgjörðir sínar, er skal inni-
halda minnst tvær ritgjörðir, aðra um
réttindi eða hag kvenna, hina um eitt-
hvert almennt framfaramál. Allir með-
limir kvennfélagsins fá ársritið ókeypis.
Félagið lætur halda minnst tvo
fyrirlestra á hverju ári, og skal annar
jafnan vera um hag eða réttindi
kvenna“.
Af þessu er það þá I jóst, að það, sem
kvennfélagið ætlar sér að vinna að, er
fyrst og fremst það, að fá aukin réttindi
livenna, og er það í fullu samræmi við
kröfu þá, sem kvennfélög berjast nú
fyrir í flestum löndum, og er gott til
þess að vita, að lik hreifing skuli nú og
vera vöknuð meðal íslenzka kvennfólksins.
Það hefir tiðum verið viðbáran, bæði
fiér á landi og í öðrum löndum, þegar
eitthvað hefir átt að rýmka rétt kvenna,
að engin vissa væri fyrir því, að kvenn-
fólkið sjálft kærði sig um það; en þessari
viðbárunni verður nú síður við komið,
þegai kvennþjóðin fer sjálf að krefjast
aukinna réttinda.
Itn jafn framt því að berjast fyrir
auknum rettindum kvenna, ætlar og
kvennfelagið að lata önnur framfaramál-
efni landsins til sm taka; og að þetta
séu meira en orðin ein, það hefir kvenn-
félagið þegar sýnt í verkinu með þvi,
hve góðan þátt það hefir átt í því, að
styrkja vorn unga og litla háskólasjóðs-
vísi, sem óhætt er að fullyrða, að verða
muni landi voru til ómetanlegrar bless-
unar, þegar fram líða stundir.
Það á og eigi ílla við, að einmitt
kvennfólkið fiykkist þá um merkin, þeg-
ar ýmsir af oss karlmönnunum sýnast
heldur fara að heykjast; má ske verður
það til þess, að karlmennirnir sjái þa
betur sórna sinn.
Eins og gefur að skilja, hefir þetta
unga kvennfélag, — eins og allt nýtt
og þarflegt —, þegar átt ýmsum and-
blástri að mæta, — þykir ekki „fínt“(!)
á „æðri stöðumu, að kvennfólk sé að
vasast í siíku, eða skuli láta sér hug-
kvæmast sú óhæfan, að hugsa um annað,
en heimilið og börnin.
En slikar liégiljur hafa kvennfélögin
víðast átt við að striða, ekki sízt fyrst í
stað, og tjáir eigi að æðrast af þvi, enda
er það marg-sýnt og sannað, að hvort-
tveggja þetta getur vel farið saman, al-
veg eins og karlmennirnir eigi þurfa að
vanrækja hversdagsleg störf sin, þó að
þeir hugsi jafn framt um landsins gagn
og nauðsynjar, og njóti ýmsra borgara-
legra réttinda, sem kvennfólkið ekki hefir
af að segja.
Utan Reykjavikur munu fáar konur,
enn sem komið er, hafa gjörzt meðlimir
kvennfélagsins; en vonandi verður þess
eigi langt að bíða, að þeim fjölgi drjúg-
um, er styrkja vilja jafn þarflegan félags-
skap, enda er árstillagið, — að eins 50
aurar —, svo lítið, að fæstar stúlkur
munar það neinu; en því fjölmennara
sem félagið er, því meiri líkur eru ti.
þess, að það fái mörgu góðu til leiðar
komið.
Úér óskum hinu „ísl. kvennf’élagiu
allra heilla, og óskum og vonum, að
starf þess beri sem blessunarrikasta avexti
fyrir kvennþjóðina íslenzku, og þá um
leið fyrir landið i heild sinni.
Fremur en ef til vill nokkru
smni fyr, ríður nú á því, að þjóðin gjöri
skyldu sina, áður en alþingi kemur sam-
an í sumar, og að þingmennirnir gjöri
skyldu sína, þegar á þing er komið.
Einarðlega, en þó jafn framt stillilega,
larf þjoðin að lýsa skoðun sinni á stjórn-
arskrármálinu, og öðrum lielztu ágrein-
ings-efnum þingsins og stjórnarinnar, og
a hinu politiska ástandi landsins yfir
löfuð.
Sé nú svo, að þjóðin sé orðin svo
tamm og spök af lagasynjunar-svipunni,
að hún vilji ekki eitt sporið öðru vísi
stiga, en þeim tamningar-mönnunum,
ráðherra og landshöfðingja, þóknast, þá
er að segja til þess í tima; og þingið,
sem ekki er, og ekki á að vera annað,
en rödd þjóðarinnar, mun þá vissulega
reyna, að stíga svo sinn stjórnar-dans,
að tamningar-mennirnir geti haft yndi og
ánægju af uppeldinu.
En sé þvi á liinn bóginn svo háttað,
að þjóðinni hafi enn eigi skilizt, að það
se eðlileg og ohjákæmileg stjórnar-stefna,
eða má ske afleiðing af alríkinu danska,
að allar gjörðir fulltrúa sinna i sérstök-
um málefnum landsins, verði að standa
eða falla, að eins eptir vllja og velþókn-
un ábyrgðarlauss, erlends ráðherra, sem
er her allsendis ókunnugur, þó að hann
kunni all-optast að hafa tillögur ábyrgð-
ar-lauss landshöfðingja við að styðjast, þá
ætti og heldur eigi að þegja urnþað; og
þingið mun þá væntanlega reyna, að
gera þeim góðu mönnurn það enn skilj-
anlegra, en áður, að þjóðin hafi ekkert lært
af allri þeirra uppeldisfræði, en haldi þvi
enn fastar fram, en nokkru sinni áður,
að það sé hún ein, sem bezt þykist vita,
hvað sér sé sjálfri fyrir beztu, enda lendi
það þá og á sinum eigin herðum, en
aldrei á þeirra ábyrgðarlausu bökum, ef
hún gangi i gönur, eða sjái ekki fót-
um sínum forráð.
-----ocojgo>>---
Stóra malið.
—cjoo—
I pistlum þeim um þetta mál, er