Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.02.1898, Síða 1

Verð árgangsins (minnst
48 arkd) 3 kr.; erlendis
4 kr., og í Ameriku doU.:
1,30. Borgistfgrirjúní-
vuínaðarlok.
M 21.

■f—EITSTJÓKI: SKÚLI THORODDSEN. =|feC6g-s-
ísAFIHBI, 14. PEBR.
Uppsögn skrifleg, ó-
gild 'iicrna komin sé til
útgefanda fyrir 30. dag
júním&naðar.
1808.
Blööin.
(Úr bréfi)
Hór í syeitinni er „Þjóðólfur“ nokkuð
keyptur, „Isafold“ hafa fáeinir menn,
„Dagskrá“ var töluvert keypt fyrst í stað,
en nú hafa víst allir sagt sig úr henni, en
3mn kemur samt í óþakklæti, „Island“ er
lieldur að fá útbreiðslu, þykir all-gott
blað, einkum sakir smátíðindanna úr höfuð-
borginni. „Fjallkonunni“ hafa menn löngu
útrýmt, „Stefnir“ sést hér ekki, „Austra“
kaupir einn maður, en um kaupendur
„Þjóðviljans unga“ er yður kunnugt. Öll
þessi blöð lmfa rætt stjórnarskrármálið
rneira og minna, siðan i haust. Menn
hafa reynt að gjöra sór grein fyrir hvort
afdrif þess á þinginu i sumar haíi verið
hoppileg eða ekki, en þrátt fyrir leið-
sögu allra þessara blaða hefur yíst mörg-
um sýnzt það örðugt, og þar er jeg einn
í flokki. Meðan á þinginu stóð, þóttust
inenn all-vel geta fylgt gangi málsins,
en siðan hefur hver ráðgátan svo að segja
rekið aðra fyrir þeirn, þótt þeir haíi eitt-
hvert þessara blaða, því fæstir kaupa þau
511. í sumar virtist mönnum „Isafold“
ræða þetta mál ýtarlegast, og með senni-
legustum ástæðum, og töldu stefnu henn-
ar rétta; þá sömu stefnu þóttust og les-
endur „Þjóðviljans unga“ sjá i dálkum
hans, og þótti það þegar benda á góðan
málstað, að þessi tvö blöð urðu undir-
eins á einu máli. En þegar þingi er
slitið, þá dregur upp svo dimmt jel í
þessu máli, að oss alþýðuinönnunum hef-
ur veitt næsta örðugt að sjá til vegar,
eða átta oss á, hver væri hin rétta leið.
„Þjóðólfur“ tók þegar i þinglok að
hamast gegn einhverri ófreskju, sem hann
kallaði innlimun Islands i danska ríkið,
nærri helmingur þingmanna eru allt i
einu orðnir liðhlaupar og innlimunar
postular, eldrauðir frelsispostular falla
li'am í'yrir islenzkum ráðherra i Kaup-
mannahöfn o. sv. frv. „D»gskrá“ er dúðuð
i einkverjum rikisráðs-flækjuhjúp, er fáir
mega í gegnum sjá, og eins og að und-
anförnu skilur almenningur lítið af dul-
speki liennar, þótt í'ram só borin með
miklum regingi og rembingi; en full
úlfúðar og illyrða þykir hún gegn þess-
um svo nefndu innlimunarpostulurn. Af
gotsökum og stóryrðum þessara blaða
eru menn hér orðnir fullsaddir; það mætti
gjarnan strika töluvert út af þeim, og
setja í .staðinn einhverja ögn af röksemd-
um, er alveg þykja vanta hjá þessum
blöðum.
Svo kemur „Þjóðv. ungi“ og „ísafold“;
þau rífa niður þessa innlimunarkenningu,
og ilestum íinnst þau gjöra það með ró-
legri ydrvegun, og skynsamlegum rökurn,
og ekki þykjast þau þurfa að styðja mál-
stað sinn með ósæmilegum aðdróttunum
og illmælum. Jeg er einn. af þeim, sem
að vísu hefi talið röksemdir þessara blaða
góðar og gildar, en jeg kefi samt verið
eins og á báðum áttum. Mór keíir þótt
það svo ótrúlegt, að nokkur heiðarlegur
blaðamaður skyldi að ástæðulausu ráðast
á marga beztu menn þjóðarinnar, með
þeim ódæðisáburði, að þeir vilji ofurselja
ættjörð sína erlendu valdi, það er með
öðrum orðum, gera sig næstum seka í
landráðum. Slíka blaðamennsku toldi
jeg fremur ógeðslegt strákæði, en heið-
virðum mönnum kæfandi. Jeg var að
vísu hálfhræddur um málstað „Þjóðólfs“
og „Dagskrár“, hve stóryrt þau voru í
garð andstæðinga sinna, þvi að jeg hefi
jafnan talið það vott um veikan málstað,
er blaðamenn, eða hverjir sem eru, grípa
til þeirra óyndisiirræða, að illyrða and-
mælendur sína.
Keyndar verð jeg að segja, með allri
virðingu fyrir „Þjóðólfi“ gamla, semjeg
hefi nú haldið um 30 ár, að mór þykir
bann, öldungurinn, nú orðið allt annað
en fögur fyrirmynd yngri systkina sinna
i rithætti og orðbragði, og er jeg hrædd-
ur um, að slíkt verði til að spilla vin-
sældum hans, kjá mörgum betri mönn-
um þjóðarinnar.
Jeg var, sem sagt, á báðum áttum, en
jeg taldi víst, að öllum rninum ofa yrði
lokið, er „Þjóðólfur“ yrði við lögeggjan
„Þjóðv. unga“, að rökstyðja innlimunar-
kenning sína, og sjma þjóðinni þannig,
að hann hefði rctt mál með höndum.
Þessari lögeggjún þóttist eg viss um, að
„Þjóðólfi“ væri ljúft að svara, enda var
honum það áriðandi, til þess að honum
yrði ekki á hálsi legið fyrir glamur og
gutl í þessu máli. Jeg hefi nú fengið
„Þjóðólf“ tvisvar eða þrisvar síðan, en
ekki eitt einasta orð hofi jeg í honum
fundið í þessa átt, en þar á móti hinar
ógeðslegustu árásir á dr. Valtý Guðmunds-
son, sem í sumar var mest við mál þetta
riðinn. Jeg hugsaði með sjálfum mór,
ætlar maðurinn með svona árásum á
mann í öðru landi, að sannfæra þjóðina
um landráð þessara 16 eða 17 þingmAima,
og bjarga ættjörðunni frá þeim, og halda
svo 50 ára afmæli sitt sem forvörður
landsróttinda íslands? Veslings „Þjóð-
ólfur“, öðruvísi barðist hann á sínum
yngri árum, undir ritstjórn þeirra Svein-
bjarnar Hallgrímssonar og Jóns Guð-
mundssonar fyrir landsróttindum íslands.
Svo kom mér ráð í hug, jeg lagði
frá mér öll þessi blöð, þar sem tákn stóð
á móti tákni, og allir þykjast trúlega
fylgja sannleikanum. Jeg reif umbúð-
irnar utan af hreppseintaki. Alþingistið-
indanna, og í tómstundum inínum í
skammdeginu, liefi eg nú lesið allt stjórn-
arskrármálið í þeim. Ekki eitt einasta
orð af munni þessara fráföllnu þingmanna
hefi jeg þar fundið, er beri þess minnsta
vott, að þeir vilji nokkuð gefa eptir af
landsréttindum Islands; ekki ein einasta
grein í frnmvörpum þeirra, er nefiid hafa
verið innliinunarfrumvörp, verða lesin
eða skilin á þann liátt, að þeir vilji lieim-
ila Danastjórn nokkur minnstu yfirráð
hinna svo nefndu sórmála vorra. Þeir
vilja að eins ekki sleppa færinu, sem
bauðsc i surnar, til þess að fá verulega
stjórnarbót. Þeir vilja ekki láta þýðing-
arlitla viðbót við 1. gr. stjórnarskrárinn-
ar verða öilu málinu að falli. Þetta er
innlimunin, afsalið, — landráðin. Þessi
stóryrði lieyrast heldur ekki í umræðun-
um um þetta mál á þinginu, til þess eru
alþingismenn vorir allt of heiðvirðir
rnenn, maður fær þær i röksemda stað í
sumum blöðunum.
Jeg or nú ekki lengur i neinum vafa,
jeg skrifa undir hvert orð, sem „Isafold“
og „Þjóðviljinn“ hafa ritað um þetta mál,
og það hryggir inig stórlega, að nokkurt
íslenzkt blað skuli hafa gerzt til þess,
að umsnúa eins sannleikanum, eins og
gjört hefir verið í þessu máli, siðan í
haust, og jeg tel hörmulega ástatt fyrir
þjóð minni, ef liún lætur blekkjast af
slíkum fortölum.
A oiuu furðar mig þó mest, og það