Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.07.1899, Síða 4

176
Þjóðviljisw ungii.
vnr, 44:=45;
hjá gjaldendum eptir niðurjöfnun hrepps-
nefnda.
12. Fundurinn skorar á alþingi að
samþykkja aptur óbreytt frumvarp frá
1897 um læknaskipun á Islandi.
Feira kom ekki til umræðu.
Fundi slitið.
Magnús Andrt'sson. Jöli. Þorsteinsson.
Þing-málafiindir Borgiirðinga.
I. A Skipaskaga 22. maí.
1. Stjórnarskrármálið. Fundurinn vildi
ganga að stjórnartilboðinu frá 1897.
2. Vínsölubanni var fundurinn nindregið
meðmæltur.
3. Tolimál. Tollmissir við vínsölubann skyldi
bættur upp með hækkun á tóbakstolli og helm-
ings bækkun á vínfangatolli, enn fremur tolli á
kaffibrauði og steinolíu. Ymsir fundarmenn
vildu einnig láta tolla ‘smjörlíki, aðfluttar kart-
öflur, útlendan skófatnað og álnavöru.
4. Póstmál. Alitið æskilegt, að guf'ubáta-
ferðirnar verði meir, en verið hef'ur, notaðar til
póstflutnings, en styttar ferðir landpósta
5. Akranesvitinn. Viti á Skipaskaga álitinn
mjög nauðsynlegur vegna vaxandi skipaferða,
og því nauðsynlegri f'yrir það, að Ijósker brepps-
ins verði lagt niður, vegna þess að bátaútvegur
er þar á forum.
t>. Fátækramál. Æskt eptir, að fátækralög-
gjöfin verði endurskoðuð og samandregin. og
sérstaklega skýrð ákvæðin um heimilisf'estu
lausafólks.
7. Tekjur presta og kirkna. Æskt nýrra
og ljósari fyrirmæla um þær, vegna mikillaró-.
vissu í því ef'ni í sjóplássum.
8. Alþingistíðindi. Hætt sé að prenta um-
rœðurnar.
9. Eptirlaunamálinu skyldi haldið í hreif-
ingu.
10. Botnvörpumál. Upptæk veiðarfæri
skyldi ekki ónýta.
II. .4 Grund í Skorradal 19. júní.
1. Stjórnarskrármálið. Um það ail-langar
umræður, og skiptust menn í tvo flokka um
stjórnartilboðin, en eigi f'ór nein fullnaðarat-
kvæðagreiðsla fram.
2. Áfengismálið. Fundurinn mótfallinn vín-
sölubanni og nýju gjaldi af vínsölu.
3. Banakmál. Skorað á þingið að auka
starfsfé bankans að mun, í þeim tilgangi sér-
staklega, að veita bændum lán með vægum
vöxtum um iangt árabil, en án þess að ofur-
selja landið útlendu auðvaldi. Jafn framt farið
fram á, að bankinn hætti að taka vexti af lán-
um fyrirfram.
4. Búnaðarmál. Samþykkt var
að skora á þingið að stuðla að aukning at'-
urða landbúnaðarins að vöxtum og verðmæti
með stórum meiri fjárframlögum, en hingað til,
sérstaklega með einkar vægum lánskjörum;
að allsherjarbúnaðarfélagi fyrir landið verði
komið á;
að lagður verði 15 aura tollur á smjörlíki;
að strangt eptirlit verði haft með innflutn-
ingi á ósútuðum húðum, sé hann eigi alveg
bannaður;
að hækkaður só að mun styrkur til búnað-
arfólaga.
5. Ritsímamálið. Meiri hluti fundarins var
meðmæltur því, að lagt só fram fé til sæsíma
og landsíma milli helztu kaupstaða landsins,
ef' allur árskostnaðurinn við það f'yrir landið
verði eigi rneiri en 80 þúsund krónur.
6 Fuglafriðun. Friðunartími álpta sé breytt
þannig, að liann verði frá 15. mai til 15. okt.
Bannað sé að taka álptaregg.
7. Horfellislög. Skorað á þingið, að nema
þau nú þegar úr gildi.
8. Fátækralöggjöf. Þingið skori á stjórnina,
að undirbúa rækiloga endurskoðun á henni.
9. Alþingistíðindi. Hvert mál vc-rði þar ef
unnt er prentað út af' fyrir sig.
10. Borgaralegt hjónaband. Skorað á þing-
ið að halda því máli fram.
11. Yfirsetukvennalaun. Þau verði fram-
vegis greidd úr landssjóði.
Um 50 kjósendur á fundi. Fundurinn stóð
6 stundir.
Þingmálafundur í Kjrtsarsýslii.
Ár 1899, hinn 17. júní var þingmálafundur
haldinn f'yrir Kjósarsýslu í Kollafirði. Fundinn
sóttu 35 kjósendur, og kusu eptir uppástungu
síra Þorkels á Ileynivöllum f'yrir fundarstjóra
alþm. Jón liórarinsson, sem sett haf'ði f'undinn,
og fyrir skrif'ara síra Olaf' Stephensen á Lága-
f'elli. Fyrst las fundarstjói’i upp dagskrá f'yrir
f'undinn, og var f'yrst tekið fyrir eptir henni:
1. Alþýðumenntunarmálið. Eptir nokkrar
umræður um það mál var samþykkt með sam-
hljóða 23 atkvæðum áskorun til alþingis að það
setji f'astar reglur l'yrir styrkvaitingum vir lands-
sjóði til barnakennslu, og að alþýðukennarar
þeir, sem tekið hafa próf við kennaraskólann
verði teknir fram yfir þá, sem ekki haf'a aflað
sér þessarar menntunar.
2. Fjármál og tollmál. Eptir all-miklar um-
ræður var samþykkt með 27 utkvæðum gegn 1
svo látandi tillaga frá alþm. síra Þorkeli Bjarna-
syni:
„Fundurinn skorar á alþingi að afnema tí-
undarframtal og lausafjárskatt. Gjald til prests
og kirkju, sem goldizt hef'ur af lausafjártíundi
skal lagt á samkvæmt 2. gr. viðaukalaga við lög
nr. 5, 27. febr. 1880, um stjórn safnaðarmála o.
s. f'rv., dags. 22. maí 1890; en gjöld til sýslu-
sjóðs skulu lögð á að hálf'u leyti eptir tölu fast-
eignarhundraða, en að hálfu leyti eptir tölu
verktærra manna“.
Um tollmál kom fram tillaga frá Guðmundi
í Elliðakoti, sem samþykkt var með öllum at-
kvæðum, að skora á alþingi, að auka ekki tekj-
ur landsjóðs með neinum tollum á útfluttar vör-
ur, heldur, ef hækka þyrfti tekjur landssjóðs,
þá yrði hækkaður tollur á víni og tóbaki,
og settir tollar á bittera alla og gosdrykki út-
lenda.
8. Bindindismálið. Samþykkt með 15 atkv.
gegn 9 algert vínsölubann og sömuleiðis sarn-
þykkt með 12 atkv. gegn 7, að fundurinn lýsti
sig mótfallinn því, að nokkur maður fengi verzl-
unarieyfi á víni fyrir gjald.
4. Skipting Kjósar- og Gullbringu-sýslu í
tvö sýslufélög var samþykkt með 35 samhljóða
atkvæðum, og þingmönnum falið að flytja það
mál á þingi.
5. Horfellislögin. Fundurimn skorar á al-
þingi að nema horfellislögin úr gildi. Yar sii
tillaga samþykkt með 26 samhljóða atkvæðum.
6. Fundurinn tjáði sig mótfaliinn allri fast-
eigna- og nytja-sölu út úr landinu.
7. Utanhreppsábúð. Samþykkt tillaga með
öllum atkvæðum, að maður, sein á jörð íöðrum
hreppi, sé skyldur að hafa sæmilega áhöfn á
jörð sinni.
8. Sii tillaga var samþykkt með öllum at-
kvseðum, að skora á þingmennina, að stuðla að
því, að gerður verði akvegur eptir aðalpóstleið-
inni frá Árbæ inn að Leirvogsá.
9. Stjórnarskrármálið. Samþykkt eptir nokkr-
ar umræður með 32 samhljóða atkvæðum áskor-
un til þingsins um að ganga að stjórnartilboð-
inu frá 1897.
Fundi slitið.
Jón Þórarinsson. Ol. Stephenssm.
Þingmálal'undur Austur-Skaptfellinga.
Ár 1899, þ. 2. d. júnimánaðar var þingmála-
fundur haldinn að Höfn í Austur-Skaptafells-
sýslu. samkv. fundarboði ffá þingmanni sýsl-
unnar Jóni prófasti Jónssyni að Stafafelli, sem
mættur var, og setti f'undinn.
Fundarstjóri var kosinn Jón prófastur Jóns-
son, og skrifari Þorleifur hreppstjóri Jónsson.
Tók þá fundurinn þessi mál til umræðu og
meðferðar:
1. Stjórarskrármálið. Eptir all-miklar um-
ræður um það mál samþykkti f'undurinn með
öllurn atkvæðum svo hljóðandi tillögu:
Fundurinn lýsir sig meðmœltan því, að þingið
aðhyllist stjórnartiíboðið frá 1897, J)ó svo að engum
landsréttindum vorum, vaeri þar með haggað. og ósk-
ar helzt, að samþykkt verði frumvarp samhljóða
því, er kom frá efri deild 1897.
2. Samgöngumálið. Fundurinn lýsti megnri
óánægju yflr því, að strandferðabáturinn „Hólav“
hefði opt f'arið f'ram hjá Hornafirði, og það að
ástæðulausu; óskar því fundurinn, að þingið
herði að stjórninni til að fá því framgengt, að
koma bátsins á Hornafjörð verði eptirleiðis viss
og áreiðanleg. Einnig óskar fundurinn, að þing-
ið veiti allt aö 6000 kr. til vegagjörðar f'rá
Hólum að Höfn hér i sýslunni.
8. Horf'ellislögin. Fundurinn skorar á þing-
ið, að afnema þegar í sumar Iög f'rá 26. í'ebr.
1898 um horf'elli á skepnum.
4. Sveitfestismálið. Fundurinn var meðmælt-
ur þeirri breytingu á þurfamannalöggjöfinni,
að hver þurfamaður ætti þar sveit, er hann
hefði lengst átt lögheimili sem sjálfbjarga maður^
milli 16 og 60 ára aldurs, og að dvalarhreppur
og framf'ærsluhreppur kostuðu þurfamannaflutn-
ing í sameiningu, þegar hann kæmi fyrir.
5. Skattamál. Fundurinn var samþykkur
af'námi tíundarframtals og lausafjárskatts, og
hækkun á ábúðarskatti.
6. Lánstofnun. Fundurinn óskaði að þingið
gjörði það, er í þess valdi stæði, til að bæta úr
peningaskorti í landinu.
7. Þjóðjarðasala. Fundurinn var meðmæltur
því, að þjóðjarðir og kirkjujarðir væru gjörðar
falar ábúendum, þó svo, að landssjóður ætt.i
kauprétt á hverri slíkri jörð, er gengi úr sjálf's-
ábúð, og óskaði jafnframt, að sérstakur sjóður
yrði stof'naður af andvirði seldra þjóðjarða.
8. Læknaskipunarmálið. Fundurinn er mót-
fallinn því, að stofnuð séu ný læknisembæti
með eptirlaunum, en óskar að laun aukalækna
séu lieldur hækkuð f'rá því, sem nú er.
9. Yfirsetukvennamál. Fundurinn skorará
þingið að semja lög um, að laun yfirsetukvetma
séu greidd úr landssjóði.
10. Fundurinn óskar að þingið veiti styrk
til búnaðarfélaga á sama hátt eins og undan-
farið.
11. Fundurinn skorar á þingið, að hlutast
til um það við stjórnina, að gangskör verði
gjörð að því, að skipaleið inn Hornafjörð verði
mæld á næsta sumri, af því herskipi or fæst
við strandmælingar hér við land.
•---000^00«------
Synodus
var haldinn í Reykjavík dagana 28. og
29. júní.
Auk stiptsyfirvaldanna og prestaskóla-
kennaranna, voru mættir liðugir tuttugu
prófastar og prestar. — Síra Olafur
Helgason sté í stólinn. —
Auk hinnar vanalegu útbýtingar á
styrktarfé uppgjafapresta og prestsekkna,
hafði synodus að þessu sinni eptirfylgj-
andi mál til meðferðar:
Handhókarmálið. Biskup skýrði frá,
að síðan á seinasta synodus hefði biblíu-
félagið íslenzka fengið tilboð frá hinu
brezka bibiíufélagi, um ríflegan fjárstyrk
til endurskoðunar á þýðingu nýjatesta-
mentisins. Ýmsar raddir hefðu og látið
til sín heyra um það, að æskilegt væri,
að þýðingin á pistlum, guðspjöllum og
öðrum ritningargreinum í hinni nýju
handbók væri endurskoðuð, úr því end-
urskoðun ritningarinnar væri þegar byrj-
uð. Af þessum ástæðum hafði handbókar-
nefndin því frestað frekari framkvæmdum
til prentunar og löggildingar hinnar nýju
handbókar, en hins vegar hafði hún farið
þess á leifc við prestaskólakennendurna,