Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 16.02.1900, Blaðsíða 3

XIV, 8.
Þjóðviljinn.
31
tTtlöndL.
Af ófriðinum í Afríku er lítið sem
ekkert fréttnæmt að segja, siðan um
miðjan desembermánuð f. á., er Bretar
biðu mestar ófarimar fyrir Búum (sbr.
5—6. tölubl. „Þjóðv.“). Eptir orustuna
við Tugela-fljótið, þar sem Buller, yfir-
bershöfðingi Breta, beið mestan osigur-
inn, sló óhug miklum á Englendinga;
einkum urðu Lundúnabuar mjög felmts-
fallir; þótti nú örvænt um, að Buller
myndi fá leitt ofrið þenna til farsæl-
legra lykta fyr*r brezka rikið. Honum
hefur því verið vikið frá yfirherstjórn,
og hún fengin í hendur Roberts lávarði,
frægum herforingja, er Bretar hafa haft
fyrir liði sínu á Indlandi; en næstur hon-
um að völdum er Kitchener lávarður,
er frægastur er orðinn af sigurvinningum
sínum í Sudan. Má því segja, að Bretar
tjaldi nú því, sem til er, gagnvart Búum,
þar sem eru þessir tveir frægustu hers-
höfðingjar, er þeir nú eiga til. Buller
og Kitohener voru ný komnir suður í
Kap í öndverðum f. m.; taka þeir þar
ráð sin saman, hvernig öllu skuli til hag-
að, svo Búum ríði nú að fullu.
Buller hefur, hvað eptir annað, reynt
til að komast yfir Tugela-fljótið, til þess
að ná til Ladysmith; er á þessi 2—3
mílur fyrir sunnan bæinn. En Búar verja
honuin yíirför svo hraustlega, að lítið
verður á gengt; þó segja ensk blöð, að
nokkrar hersveitir Breta muni hafa kom-
izt yfir ána á afviknum stað langt frá
aðal-herstöðvunum, og sóu á leið til
Ladysmith. Búar sitja stöðugt um þá
borg, og er mælt, að setulið Breta þar
sé að fram komið af vista-skorti og veik-
indum. Snemma í f. m. stóð all-snörp
ocusta hjá Landysmith milli Búa og
Breta, en hvorugir unnu neitt verulegt
með þeim bardaga; annars eru fregnir
þaðan að sunnan mjög á reiki og óáreið-
anlegar; það eitt er víst, að enn sem
komið er, horfist all-óvænlega á fyrir
Bretum; þeir hafa látið ógrynni liðs þar
syðra, og eru engu nær, nema síður, en
þegar ófriðurinn byrjaði. Öllum fregnum
ber saman um harðfengi og herkænsku
Búa; standa þeir og Englendingum miklu
betur að vígi að því leyti, að þeir eru
nákunnugir öllum landsháttum, og liag-
nýta sór það líka mjög vel; vita her-
sveitir Breta opt og tíðum ekki af, fyr
en þær eru gengnar í greipar Búa, og
byssur Búa standa á þeim öllu megin.
Sagt er, að ófriður þessi kosti Breta
meira en 1 milj. króna dag hvern, enda
er nú viðbrinaðurinn aukin dag frá degi,
og stórflotar sífellt á ferðinni til Suður-
Afríku; er búizt við stór-tíðindum þaðan
á hverjum degi.
Á Frakklandi er það helzt til tið-
inda, að landráðamálinu er lokið með
dómi, er kveðinn var upp 4. f. m. Að
eins 4 höfuð-forsprakkarnir voru sak-
felldir, Deroulóde og Buffet, dæmdir til
10 ára útlegðar, Guerin til 10 ára fang-
elsis og Lue. Saluces til 10 ára útlegðar
„til svívirðingaru. Þykir minna hafa
orðið úr máli þessu, en í fyrstu áhorfð-
ist, og jafn vel búizt við, að þessir kump-
ánar verði náðaðir við fyrsta tækifæri.
Frá Danmörku helzt að frótta, að
látinn er 9. f. m. C. S. Klein, yfirborgar-
stjóri í Kaupmannahöfn, rúmlega hálf
áttræður. Hann hafði áður verið dóms-
málaráðherra Dana 1872—1875, og þar
af leiðandi Islands ráðgjafi; gaf hann út
með konungi stjórnarskrá vora 1874, eins
og kunnugt er, og kom hingað sama ár
með konungi á þjóðhátíðina. Hann þótti
lagamaður góður, og röggsamur embætt-
ismaður. Borgarstjóra-embættinu hafði
hann sagt af sér um síðastliðin áramót.
Dýrafjarðar-botnverpingarnir.
Þeir eru 3 fólagarnir, sem nú er ákveðið
að höfða sakamál gegn, fyrir aðfarirnar
á Dýrafirði, Nielson skipstjórinn, Holm-
green stýrimaðurinn, og Bugaard mat-
reiðslusveinn.
Fréttir.
Með wLauru“ komu þessi tíðindi helzt:
Sýslumiinnsembættið í Barðastrandarsýslu er
veitt settum sýslumanni þar, Halldóri Bjarna-
syni. Auk hans sótti Magnús Jónsson, sýslu-
maður Yestmanneyinga.
Ný lög staðfest. — 5. desbr. f. á.:
XVII. Um friðun á Hallormsstaðarskógi.
XVIII. Um að Staðarsókn í Súgandafirði
verði sérstakt prestakall með 300 kr. uppbót úr
landssjóði (breyting á prestakallalögum 27.
febr. 1880).
XIX. Löggilding verzlunarstaðar að Suður-
eyrarmölum í Súgandafirði.
XX. Löggilding verzlunarstaðar við Norð-
urfjörð í Strandasýslu.
XXI. Um ákvörðun verzlunarlóðarinnar á
ísafirði.
12. f. m.:
XXII. Um stofnun veðdeildar i landsbank-
anum í Beykjavík.
XXHI. Um breyting á lögum um stofnun
landsbanka, 18. sept. 1885. (Aukin seðlaútgáf-
an um ’/2 milj.)
XXIV. Um fjármái lijóna.
XXV. Um meðgjöf með óskilgetnum börnum.
XXVI. Um bann gegn tilbúningi áfengra
drykkja.
XXVII. Um fjölgun og viðhald þjóðvega.
Óveitt prestaköll: Útskálar í Kjalarnespró-
fastsdæmi, metið 1696 kr. 88 aur., 4500 kr. skuld
hvílir á brauðinu, er afborgast með 300 kr. á
ári. Veitt frá næstu fardögum.
Akureyri i Eyjafjarðarprófastsdæmi, metið
1897 kr. 39 a. Veitt frá næstu fardögum.
Saurbœr á Hvalfjaröarströnd, metið 1338 kr.
62 aur. Lán hvílir á brauðinu, tekið 1892 og
’93, upphaflega 2500 kr., sem endurborgast á
20 árum. Veitist í'rá næstu fardögum.
Mosfell i Árnesprófastsdæmi, metið 1474 kr.
91 eyri. Lán hvílir á brauðiuu, tekið 1892,
upphaflega 750 kr., sem borgast á 28 árum.
Veitist frá næstu fardögum.
Reynivellir í Kjalarnesprófastsdæmi, metið
1530 kr. 45 a. Lán á prestakallinu, tekið 1897,
að upphæð 2800 kr., er endurborgast á 28 árum.
I þremur þessara síðast nefndu prestakalla
eru uppgjafaprestar, er að nokkru loyti fá eptir-
laun sín af tekjum þeirra. —
Aflabrögð prýðis-góð á Eyrarbakka fyrstu
vikuna eptir nýjárið, tvíróið suma dagana og
60—80 í hlut af vænni ísu. Einnig fiskaðist vel
í f. m. á Miðnesi og Höfnum, mest þorskur; í
Garðsjó varð og vel fiskvart, en hvarf skjótt
aptur.
í Keflavík hefur og verið mikil upsaveiði til
mikillar bjargarbótar fyrir fólk þar.
Það er því með betra móti útlit með afla á
Suðurlandi.
Lausn frá prestskap hefur enn fengið síra
Jón Benediktsson í Saurbæ, sakir sjóndepru og
eliilasleika.
Óvænt samskot. Danskt blað, „Frederiks-
havns Avis“, segir frá því í f. m., að félag
botnvörpuskipa-útgerðarmanna í Hull gangist
fyrir samskotum til ekkna og barna þeirra
Dýrfirðinganna, sem Nielsen og fólagar hans
urðu að bana í haust, og hafi sjálft lagt drjúg-
an skerf til þeirra, þar á meðal útgerðarmaður
„Royalist’s“. Sé þetta satt, lýsir það meira
veglyndi, en margur hér myndi búast við úr
þeirri átt, og er fallega gjört.
Áfengissalan. Heldur hefur vínsölustöðun-
um í höfuðstaðnum fækkað við nýju lögin; af
nál. 60 kaupmönnum, sem þar hafa borgarabréf,
hafa allir afsalað sér rétti til áfengissölu, nema
14—15 er því halda áfram, og greitt hafa hið
lögboðna gjald, 500 kr., er rennur í landssjóð.
Á Akranesi hefur áfengissalan algerlega lagst
niður um síðustu árasnót.
Vöruverð var um miðjar f. m. í Kaupmanna-
höfn, sem hér segir:
Norðlenzk vorull hvít á 55—66 a. tt. —
Sunnl. og Vestfirzk vorull hvít á 50—53 a. ÍL
Mislit vorull og svört á 43—45 a. tt. — Hvít
haustull óþvegin á 40—42 a. tt. — Mislit haustull
óþvegin á 30 —32 a. 4L — Stór saltfiskur ó-
hnakkakýldur sk/ó á 65—68 kr. — Smáfiskur
óhnakkakýldur sk/Ó á 49—50 kr. — Isa sk//.
á 45 kr. — Langa sk/& á 60 kr. — Hnakka-
kýldur saltfiskur vandaður sk®. á 70—75 kr. —
Æðardúnn tt. á lD/3—12 kr. — Bankabygg 100
<tL á 7 kr. 75 a. — Rúgur 100 <U. á5kr. 80 a.—
Kaffi 11. á 331/., eyri. — Melis LL á 14 a. —
Hrísgrjón tt. á 83/4 eyri.
Óveitt læknahéruð eru 19, samkvæmt lækna-
lögunum nýju, en í 12—-13 þeirra eru auka-
læknar, sem sjálfsagt fá veitingu í'yrir þeim.
I flokki þeirra, som engan lækni hafa, oru tvö
hin nýju héruð hér í sýslunni, Hesteyrarhérað
(Grunnavíkur- og Sléttu-hreppur), með 1500 kr.
iaunum, og Nauteyrarhérað (Ögur- Reykjarfj.-
Nauteyrar- og Snæfjalla-hr,), með 1300 kr.
launum.
Rannsókn hefur verið hafin af bæjarfógetan-
um í Reykjavík gegn Einari Finnssyni vega-
bótaverkstjóra, út af vegagerðarreikningum hans;
hefur hann verið kærður um, að hafa ekki borg-
að verkamönnum jafn mikið út, og reikningarn-
ir hljóða upp á, mun verkfræðingur landsins,
Sigurður Thoroddsen, hafa fyrst veitt þessu
eptirtekt. Rannsóknum var víst ekki lokið um
síðustu mánaðamót, og því óvíst, hvort sakamál
verður höfðað gegn manni þessum.
*
* *
Annars er víst full þörf á, að meira eptirlit
sé haft með reikningum þessara vegaverkstjóra,
en hingað til hefur tíðkast, og ætti verkfræð-
ingur landsin* að hafa það upp á sína ábyrgð,
undir yfirumsjón landshöfðingja. Landshöfðingi
hefur við svo mörgu öðru að snúast, að það or
naumast ætlandi, að eptirlit hans með öllum
vegagcrðum landssjóðsins geti verið einhlvtt.
Bæjarstjórnarkosning fór fram í Reykjavík
3. f. m., og voru kosnir: Guðm. Björnsson hér-
aðslæknir, Sighvatur Bjarnason bankabókari og
Sigurður Thoroddsen verkfræðingur, í stað
þeirra: Eiríks Briems, Jónasar landlæknis og
Halldórs Friðrikssonar, en hinn fjórði, lector