Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 22.08.1900, Blaðsíða 3

XIV, 28.
Þjóðyiljinn.
m
liggi á eigninni, og hver þau séu, svo að það
sjáist, að þau séu eigi því til fyrirstöðu, að.
eignin geti orðið veðsett veðdeildinni með 1.
veörétti.
c, Útvega vottorð hlutaðeigandi embættismanns,
samkvæmt emhættishókum hans um, að hlut-
aðeigandi hafi þinglesna eignarheimild tyrir
eigninni, eða sé það eigi unnt, þá vottorð
hans um, að eignin sé vitanlega hans eign.
Af lánum þeim, er veðdeiidin veitir, skal
borga 4‘/2 °/0 í árlega vexti af höfuðstól þeim,
sem i láni er á hverjum tima, og að auki, til
stjórnarkostnaðar og varasjóðs deildarinnar, °ío
af hinni upprunalegu uppliceð lánsins.
Veðdeildin lánar að eins gegn 1. veðrétti,
og gegn veði í húseignum því að eins, að þær
séu vátryggðar í vátryggingarstofnun, er banka-
stjórnin telur góða og gilda. — Eigi lánar og
veðdeildin meira, en bálfu virðingarverði nemur.
Lán þau, er veðdeildin veitir, er henni heim-
ilt að greiða, hvort hún vill heldur i pening-
um, eða með bankavaxtabréfum, eptir ákvæðis-
verði þeirra, en lánþegi hefur þá rétt til að
heimta, að hankastjórnin ókeypis annist um, að
koma bankavaxtabréfunum i gjaldgenga pen-
inga, gegn því að hann greiði útlagðan kostnað,
er af því leiðir.
Hvað bankavaxtabréf þau snertir, er veð-
deildin gefur út, fylgja þeim vaxtamiðar; vext-
irnir eru 4l/,2 °/0, er greiðast. tvisvar á ári, 2.
janúar og 1. júlí, með helming upphseðar í hvort
skipti, gegn afhendingu vaxtamiðans, og eru
vaxtainiðar þessir gjaldgengir í öll gjöld lands-
sjóðs, þegar þeir eru í gjalddaga faílnir, eins og
þeir líka eru innleystir við landsbankann í
Reykjavík, og við „Landmandsbankenu í K.aup-
mannahöfn.
Hraparleg ósamkvæmni.
Eins og kunnugt er stendur nú kosn-
ingarbaráttan hér i sýslu, svo sem i öðr-
um kjördæmum landsins, milli tveggja
flokka.
Annars vegar eru stjórnbctamennirn-
ir, sem berjast fyrir því, að þjóðin fái
som fyrst bráðnauðsynlegustu umbæturn-
ar á stjórnarfari sínu, svo að þingið geti
frernur, en nú, og með von um meiri
árangur, heigað atvinnumálunum krapta
sína.
í hinum flokknum, sem vér nefnum
apturhalds-, skrifstofuvalds- eða lands-
höfðingja-flokkinn, eru aptur á móti allir
þeir, er halda vilja stjórnarástandinu i
sömu skorðum, sem nú er, hvort sem
þeir eru svo einlægir, að viðurkenna þa,ð
hreinskilnislega, eða þeir berjast gegn
stjórnarbótinni undir hinu eða þessu yfir-
skini, látast t. d. vilja fára langtum lengra
í kröfum, en nokkur tiltök eru, að feng-
izt geti að sinni, vilja skjóta inn hinum
eða þessum ákvæðum, eða „fleygum“,
sem þeir vita, að allt málið hlýtur að
stranda á, er til stjórnarinnar kasta kem-
ur, o. s. frv.
Það er nú rnilli þessara tveggja flokka,
sem þjóðin á að skera úr nu við kosn-
ingarnar.
Uui þetta er það, sem atkvæðagreiðsl-
an hlýtur að snúast í hverju einasta kjör-
dæmi landsins.
Það væri þvi liraparleg ósamkvæmni,
ef eitthvert kjördæmi, sem tvo þingmenn
kýs, kj'si sinn úr livorum flokknum.
Með slikri aðferð sýndi meiri hluti
kjósanda í kjördæminu, að þeir vissu í
raun og veru ekkert, hvað þeir vildu,
þar sem þeir, ef svo mætti að orði kveða,
rifu það niður með annari hendinni, sem
þeir byggðu með hinni.
Það er þvi vonandi, að ísfirðingar, og
aðrir, hafi það hugfast við kosningarnar,
að forðast slika ósamkvæmni.
Auðvitað má ganga að því sem visu,
að skrifstofuvalds- og apturhalds-liðið
muni hvívetna gera, hvað það getur, til
að draga hugi manna frá aðal-málinu,
en reyna að nota ýms smámál, til þess
að vekja andróður gegn einstökum stjórn-
bótamönnum, svo sem verið er að bysast
við hér í kjördæminu um þessar mundir.
En á slikri aðferð má fyrir enga muni
láta þá græða, eða lofa þeim að fleyta
þannig sínum mönnum inn á þingið.
Enginn sannur og einlægur framfara-
og stjórnbóta-vinur varpar þvi atkvæði
sinu á apturhaldsliða, þó að honum mis-
líki framkoma stjórnbótamannsins i ein-
hverju smámáli, sem ruiklu minna varðar.
Ættjörðina i heild sinni varðar það
margfalt meira, að stjórnbótaflokkurinn
sigri nú við kosningarnar, og til þess að
það geti orðið, þurfum vér að verða sem
bezt samtaka, og láta allan krit um smá-
munina liggja.
——
Gremja.
ísiands þjóð um þetta bil
þungan liður trega,
af þvi Fraser fjandans til
fór svo skyndilega.
V.....það varð til fjár. —
Vélaþráðinn snúið
fær hann nú og einn í ár
oss, sem fyrri, rúið.
Fjárs við gróða fár og skort
fantur óðum tvinnar,
sýgur blóðið bezta vort
böðull þjóðarinnar.
Mun um hauður harðþættur
herðast nauða strengur,
unz að kauðinn íllræmdur
af oss dauðum gengur.
Þegar hrekjumst heims frá dvöl,
höggorms bitnir tönnum,
vort hann drekkur erfi-öl
með æðstu valdamönnum.
—n.
ísafirði 22. ágúst ÍUOU.
Tíðarfar hefur nú urn hríð verið dimmt og
votviðrasamt annað veifið, eins og við var að
búast, eptir þurrviðrin, sem gengið hafa.
1‘óstguliisliipið „Ceres“ kom hingað norðan
um land að kvöldi 18. þ. m., og lagði aptur af
stað héðan daginn eptir. — Með skipinu var
margt farþegja: landshöfðingi Magnús Stephensen,
landlseknir dr. .Tónas Jónassen, biskup Hallgrím-
ur Sveinsson, amtmaður Júlíus Havsteen, sýslu-
maður Klemenz Jónsson, og frú hans, Hannes
ritstjóri Þorsteinsson, o. fl.
Gi/.kað er á, að landshöfðingi M. Stephensen
hafi baft nóg að starfa þenna tímann, sem
„Ceres" stóð hér við, að grennslast eptir kosn-
ingahorfunum hér í kjördæminu, eggja iið sitt
til ótrauðrar framgöngu o. s. frv.
Mælt er, að verzlunarstjóri Laxrlal hafi stað-
ið með hattinn í hendinni, og hafi einatt verið
að vænta þess, að landshöfðingi liti inn til sín,
fengi bjá sér fregnir um Bolungarvíkurleiðang-
urinn sæla(!),og um önnur politisk þrekvirki, sem
eptir þenna nýbakaða stórpolitíkus liggja! En
því miður fórst þó þetta fyrir, að sagt er, sjálf-
sagt vegna tímaleysis landshöfðingjans!
j- 19, þ. m. andaðist Gísli Hjörtur Stefáns-
son, húsmaður við Berjadalsá í Snæfjallahreppi,
rúmlega þrítugur. — Hann var í sumar í
kaupavinnu hjá madíl Vigdísi Einarsdóttur á
Faxastöðum, en sýktist þar og dó.
Gísli heitinn var stilltur maður, grandvar
og vandaður i framkomu, og að ýmsu all-vel
gefinn. — Stundaði hann formennsku nokkur
siðustu árin, og var laginn til þess starfa, sem
fleiri annara, en bagaði talsvert heilsuleysi.
Hann var kvæntur Halldóru Bjarnadóttur,
húsmanns Guðmundssonar við Berjadalsá, og
lifir hún mann sinn; þau hjón áttu ekki barna.
Þingmennskuframboð prófasts Þorvaldar
Jónssonar segja kunnugir, að til þess sé stofnað,
að reyna að sundra atkvæðum í Eyrar- og
Hóls-sóknum, sem apturhaldsliðinu hafi staðið
stuggur af.
í báðum þessum sóknum tjáðu kjósendur sig
á þingmál afundum í fyrra sumar eindregið
fylgjandi stjórnbótastefnunni, svo að vonlaust
var um atkvæðafylgi þaðan handa landshöfð-
inSIa' °S apturhalds-flokknum, nema tekið væri
til sérstakra ráða.
Og svo varð þá ráðið, að reyna að púkka
upp á brjóstgceðin, eða ístöðuleysið. — Búist við,
að kjosendur yrðu þó má ske einhverjir svo
hjartagóðir, að synja ekki presti sínum atkvæð-
is, ef rækileg húsvitjun f'ram færi, og prestur
yrði heitur i bæninni.
33n nu er eptir að vita, hve margir vilja
styðja þessa sundrungarviðleitni þeirra prófasts
og Hafstein’s.
Það slys hafði hent Hallgrím biskup, að
hestur datt með hann í Skagafirði, svo að hann
meiddist i handlegg. — Hann kom því ekkert
í land hér í kaupstaðnum, en var þó á ferli
og bar hendina í fatli.
Strandbáturinn „Skálholt“ kom hingað að
norðan 13. þ. m„ og lagði aptur af stað héðan
aðfaranóttina L5. s. m.
Hr. verzlunarstjóri Jón Laxdal hefur eflaust
fengið óþökk fyrir einlægnina, sem hann sýndi
í kosninga-leiðangrinum i Bolungarvík um dag-
inn, og birtist þvi hér, eptir beiðni hans, svo
látandi:
YBrlýsing.
Herra ritstjóri!
Jeg leyfi mér hér með, að lýsa því yfir,
að ummæli þau, er höfð eru eptir mér i 27.
tölubl. Þjóðviljans, í sambandi við þing-
mennskuframboð þeirra Hafsteins og Þorvald-
ar prófasts, eru ósanninda-uppspuni einhvers
óhlutvands náunga, og að mér aldrei hefur
komið til hugar, að brúka slik, eða nokkur
þvílík ummæli, hvorki við Bolvíkinga eða aðra.
Yfirlýsingu þessa óska jeg, að þér birtið í
næsta blaði Þjóðviljans, sem út kemur.
ísafirði 20. ágúst 1900.
Jón Laxdal.
En þar sem bréfkaflinn úr Bolungarvík er
frá mjög skilríkum manni, þá dettur líklega
fáum í hug, að byggjandi sé sérlega mikið á
svona lagaðri yfirlýsingu.
Annað mál er iiitt, að „klíkunni“ hér í kaup-
staðnum hafi komið bermælgi hr. Ixtxdals all-
óþægilega, því að það er ekki meiningin, að at-
kvæðasmalarnir fleipri svona út í almenning
öllu. sem þeir heyra, og leynt á að fara.
En þar sem hr. Laxdal er enn all-ungur og
óreyndur í tigninni. þá er ekki hart takandi á
dálítilli óvarkárni, sem getur einmitt vottað
áhuga í kölluninni.
Fleiri i boði. Auk þingmannaefna þeirra,
er getið var i síðasta nr. blaðsins, þá er ná
fullyrt, að prófastur Janus Jónsson í Holti hafi
einnig fastráðið að gefa kost á sér við alþing-
iskosninguna hér í sýslu 1. sept. nœstk., og
kvað hann hafa lýst þessu yfir á fundi að
Mýrum í Dýrafirði ný skeð.
í Norður-fsafjarðarsýslu mun síra Janus
sára-lítið, eða alls ekkert fylgi hafa, og er því
trúlegast, sem sagt er, að framboð hans sé aðal-
lega í því skyni gjört, að ýta undir sum sókn-