Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 19.04.1901, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 19.04.1901, Blaðsíða 4
JÞjóbviljinn. XV, 17.—18. 68 en hinn þarflegasta fróðleik; þetta er öll fróðleiksfýsnin, sem íslenzka alþýðan er svo lofuð fyrir. Vér viljum hafa lækna, næstum í hverjum hreppi, vér hlaupum upp til handa og fóta, þegar einhver út- lendur skrumari kemur með nýtt kynja- lyf, og látum hann hafa oss fyrir féþúfu; en þegar læknarnir okkar vilja fræða oss um það, sem hverjum manni getur riðið líf- ið á að vita, þá tímum vér ekki að sjá af nokkrum aurum. Ritstjórar þeirra blaða, sem með réttu mega saurblöð kallast, gorta af alþýðuhylli sinni, og kaupendafjölgun, en rit, eins og „Eyr“ og Búnaðarritið, geta ekki borið sig án opinbers styrks, sökum kaupendafæðar. Útgefandi „Eyrar“ gefur í skyn, að hann muni leita styrks (líklega úr lands- sjóði), til að halda áfram útgáfu ritsins- Margt hefur verið styrkt af landsfé, er síður skyldi, það er víst, en þótt útgef- andinn geti á þann hátt orðið skaðlaus, þá er útbreiðsla ritsins ekki tryggð með því. í raun og veru er það þjóðinni til háðungar, að slík rit, sem „ Eyr“ og Bún- aðarritið, skuli ekki geta borið sig án opinbers styrks, það er talandi vottur um, hvað skrælingjahátturinn er enn rík- ur hér á landi. Vér kveinum yfir upp- fræðingarleysi alþýðunnar, og viljum hafa skóla, til að kenna allt mögulegt; en verður þetta talið annað, en meiningar- laust montara skvaldur, er vér í sömu andránni fyrirlitum góðan og nytsaman fróðleik, sem vér eigum kost á að afla oss með lestri góðra og nytsamra bóka, og mjög litlum kostnaði. „Eyr“ kostar jafnt og hálfur annar pottur af spritt- blöndu, sem vér köllum brennivín, eða tæplega það, og Búnaðarritið eins; en hve marga potta kaupum vér árlega af þessari þarfavöru(?). — Um 250 þúsund potta. — En „Eyr“ verður að hætta, sök- um kaupendafæðar, og Búnaðarrítið hjar- ir á landssjóði. Ljót, en sönn, saga. — „Kaupandi Eyrar“. Fréttir. Lög'fræðispröf. Prófi i lögum iauk ný skeð, við Kaupmannahafnarháskóla, Jm Þorkelsson. sonur síra Þorkels Bjarnasonar frá Reynivöll- um, og hlaut 2. einkunn. Höpp. Með hafíshroða, er barst upp á Húnaflóa 11. marz síðasti., hárust hnísur að landi, og náðust um 100 á Skagaströnd, megnið frá bænum á Skeggjastöðum. Bátflski. Undan Snæfellsnesjökli er að frétta mikið góðan afla á opna báta, bæði i Ólafsvik og á Sandi. í Miðnessjó, og í Garðsjónum syðra, hefur og verið vel um fisk. Danska strandgæzluskipið „Heimdal" kom til Reykjavíkar 21. marz síðastl., eptir 5 daga ferð frá Kaupmannahöfn. Foringi á „Heimdal“ er nú A. P. Hovgaard, sem fyrir nokkurum ár- um var skipstjórnarmaður á „Thyru“, og marg- ir íslendingar minnast að góðu. Gullmedalía. íslenzkur stúdent í Kaup- mannahöfn, Olafur Daráelsson að nafni, hefur hlotið gulJmedalíu hjá háskólanum í Kaup- mannahöfn fyrir stærðfræðisritgjörð, er hann hafði samið, til úrlaugnar einni af verðlauna- spurningum háskólans. Afl vanans. Það er óefað að eins afl vanans, sem veldur því, að karlmenn stunda einir sjó hér við Djúp. Að sumrinu, og á vorin, þegar góð er tiðin, myndi þó kvennfólki alls eigi of vaxið, að stunda sjósóknir öðru hvoru. Það er mörg draslvinnan, sem kvenn- fólk gengur í, sem hvorki er hægari né hollari, en að fara út á sjóinn, þegar góð er tíðin. Enginn vafi er heldur á því, að marg- ur kvennmaðurinn myndi geta orðið laginn stjórnari á sjó; dæmi Þuríðar for- manns, sem margir hafa heyrt nefnda, sannar það fýllilega. A Breiðafirði getur sá kvennmaður naumast talizt vistgengur, sem ekki kann með ár og stýri að fara, enda er það mjög algengt, að kvennfólk kann þar allt til sjósóknar, og stendur sumt karl- mönnunum ekkert að baki i þeirri grein. Það gegnir því furðu, að t. d. engri lausakonunni hér við Djúp skuli hafa hugkvæmzt, að leita sér bjargar úr sjón- um að sumrinu. Það færi naumast svo, ef þær slægju sér saman 3—4, að halda úti fieytu, að þær bæru lægra kaup frá borði, en t. d. í kaupstaðarvinnu, þar sem kaupið er að eins 1 kr. 41 e. á dag. Opt þyrfti má ske ekki nema aleinn 98 al-lagt skelplötum, og hafði hún eignazt hníf þenna á „bazar“ fyrir mörgum árum. Þegar drengurinn hafði drukkið, slökkti hún ljósið, og fór sjálf að hátta, en skildi hnífinn, og það, sem ept- ir var af sykurmolanum, eptir á borðinu, hjá rúmi bamsins. Veðrið var nú sem óðast að lægja. Skýflókinn í loptinu var allur að greiðast sundur, og máninn varpaði á jörðina silfur-skærurn bjarma í herbergiskytrunni, þar sem frændsystkinin höfðu lagzt til hvíldar, dauðþreytt eptir ferðalagið, var því litlu skuggsýnna, en um hábjartan dag, og voru þau nú bæði í fasta svefni. Allt var nú orðið kyrrt og hljótt i húsinu. Öll ljós voru löngu slökkt, nema hvað enn tírði á náttlarapa niðri í veitingastofunni. En hálfri stundu eptir miðnætti, heyrðist allt í einu voðalegt neyðarvein, svo að gestgjafinn, kona hans, og vinnuhjú þeirra, hrökk allt upp við ópið. Svo var að heyra, sem hljóð þetta kæmi úr her- bergi því, er Evelina hafði fengið til gistingar. Fólkið stökk nú í flýti fram úr rúmunum, og æddi fram á ganginn, en varð þar einskis áskynja. Menn hlupu þá upp á lopt, og eptir gangi þeim, er vissi til herbergis Evelínu, en heyrðu nú engan háv- aða þar inni. En er komið var í innri enda gangsins, þá brá mönnum heldur en ekki í brún, að sjá þá voðasjón, sem þar bar fyrir augu. Hurðin á herbergi Evelinu stóð þá galopin, og á þröskuldinum lá unga stúlkan örend, að því er virtisú 107 átti að byrja, og varð eg því að hafa allan hraðann á, að gjöra það, sem gjöra þurfti, eins og málinu nú var komið. Fyrst af öllu varð að fá það sannað, að skjólstæð- ingur minn hefði tunglsýki, og síðan varð að útvega álit manna, er bærir væru um það að dæma, hvort ætla mætti, að tunglsjúkur maður gæti framið morð, í ein- hverjum ákveðnum tilgangi, meðan veikinda-kastið stæði yfir. Síðan varð svo úr því að skera, hvort morðinginn ætti að lögum að bera ábyrgð á morði, er í slíku ástandi væri frarnið. Jeg ritaði nú samstundis bréf til systur Evelinu, er bjó með manni sínum í Geuf, og lagði rikt á við hana, að koma sem allra bráðast til P ..., svo að hún yrði leidd sem vitni í máli systur sinnar. Að því búnu ráðfærði eg ~mig við lækni, er hafði mikið orð á sér, sem vísindamaður. Skýrði eg honum fyrst rækilega frá málinu, og lagði síðan fyrir hann svo látandi spurningu: „Alítið þér“, mælti eg, „að verið geti, að skjól- stæðingur minn hafi framið morðið í einu veikinda- kastinu?* „Með vissu verður það ekki sagt“, svaraði hann. „Það er þá vafasamt, hvort slíkt er mögulegt?“ spurði eg aptur. Hann játti því. „En getur þá sá, sem gengur i svefni, framkvæmt glæp, eða annað,.í.ákveðnum tilgangi?“ spurði eg enn fremur. „Eða er það ómögulegt, að um ákveðinn til- gang geti verið að ræða?“ „Um ákveðinn tilgang“, svaraði læknirinn

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.