Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1901, Qupperneq 1

Verö árganysins (minnst
52 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur.,og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aöarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
—- -,|= FimmtAndi ák&anöúr. eee|==—
-5-§9&e|:= EITSTJÓRI: SKÚLI THOSODDSEN. =<&&*— *—
Vjipsögn skrifley, óyilp
nema lcomin sétilútoef-
! anda fyrir 30. dag júní-
mánaöar, oy kaupandi
\ samhliöa uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
| blaðiö.
M 42.
Bessastöbum, 31. OKT,
19 0 1.
Bíðjið ætíð um:
Otto Monsteds
Danska sinjörllki,
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott, eins og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til
óefað hina beztu vöru og ódýrustu, í samanburði við gæðin.
Fæst Hja Kaupmömmmim.
Stefnuskrá stjórnbótaliðsins.
Svo langt, sem fæst.
Síðan dr. Valty'r kom fram með frum-
varp sitt, á aiþingi 1897, hefur stefna
stjórnbótaflokksins jafnan verið sú, að
fara svo langt, að því er snertir stjórn-
bótakröfur þjóðarinnar, sem nokkur von
var um, að framgengt fengizt.
I byrjun síðasta alþingis fóru stjórn-
bótamenn mun lengra í kröfum, en á
næstu þingum á undan, bæði til þess að
verða við kröfum þjóðarinnar, er frarn
komu á þingmálafundunum, og af því
að boðskapur konungs til alþingis gerði
það sennilegt, þrátt fyrir synjunar-ógn-
anir landshöfðingja, að eigi myndi von-
laust um staðfestingu, ef frv. næði sam-
þykki alþingis..
En er kunnugt varð um stjórnarskiptin,
eptir að málið var samþykkt í neðri
deild, tóku stjórnbótamenn það ráð, að
skora á nýja vinstrimanna-ráðaneytið —
sbr. ávarp efri deildar til konungs —■, að
láta uppi, hvort ráðaneytið sœi sér fœrt, að
fara enn lengra, en frumvarpið, og verða
við ósJcum þeim, um alinnlenda stjcrn, er
áður liefðu fram komið hjá þjóðinni.
Stjórnbótamenn bafa því sýnt, að
þeim er það alvara:
að koma fram breytingu á stjórnar-
skránni, og
að koraa henni fram i svo hagfelldu
formi fyrir þjóðina, sem frekast er
kostur á.
Það sér hver heilvita maður, að ekki
myndu þeir að öðrum kosti hafa sent
stjórninni ofan nefnt ávarp.
Allar pródikanir „Þjóðólfsu, og aptur-
haldsliða, í gagnstæða átt, eru því fyrir
fram slegnar til jarðar; þingskjölin sjálf
lýsa þær bláct áfram lygi.
■ -ooogooo----
Góði vin!
... KyDleg'? Já, víst er það von, að þér
þyki hún kynleg, þessi uppfundning
apturhaldsliðsins, að fara að senda „legátau
til Hafnar.
Þeir segjast hafa gjört það af — ætt-
jarðarást!
Rétt er nú það.
Erindið hafi einungis verið, að reyna
að fá að vita, hvort vér gætum ekki
fengið „eitthvað meirau, en stjórnarskrár-
frumvarpið fer fram á.
En, mennirnir eru þó læsir, og —
þjóðin er læs.
Og hvernig getur henni þá skilizt, að
nauðsyn hafi borið til þessarar farar, þar
sem efri deild alþingis sendi konungi á-
varp, sem fer fram á sama?
Þetta þurfa „föðurlandsvimruir“(!) að
skýra fyrir almenningi.
Ed, satt er það, að það var eitt atriði
í ávarpi efri deildar, sem ókyrrð vakti í
herbúðum apturhaldsliðsins.
I ávarpinu er farið fram á, að stjórn-
in skipi sérstakan islenzkan ráðherra í
vetur, er samið geti um stjórnarskrár-
málið við aukaþingið að sumri, þvi eng-
inn myndi marka neitt, hvað landshöfð-
ingi segði, að því er til þess málefnis
kemur.
Hefði stjóroin orðið við þeim tilmæl-
um, þá hefði vafalaust einhver sá maður
verið skipaður, er fylgdi skoðunum meiri
hluta þingsins.
En það er þetta, sem landshöfðingja,
og nánustu fylgisveinum hans, _ stendur
svo voðalega stuggur af.
Baráttan snyst nú í raun og veru, frá
apturhaldsliðsins sjónarmiði, um það eitt,
hvort apturhalds-yjkHkanu á að hremma
ráðherrasœtið, og sitja hér áfrarn i völdum,
eða vér fáum stefnubreytingu hér, sem
í Danmörku, — frjálslyndan mann í ráð-
herrasessinn.
Auðvitað rista sumir af fylgismönn-
um apturhaldsliðsins, svo sem Jósafat
garnli, Stefán í Fagraskógi o. fl., ekki
svo djúpt í politikinni, að þeir skilji
þett.a.
Það er mikið trúlegt, að þeim hafi
verið talin trú um, að sendiförin væri
bráðnauðsynleg, til þess að komast eptir,
hvort eigi væru frekari stjórnarumbætur
fáanlegar, enda þótt ávarp efri deildar
væri rnörgum pörtunum áhrifameiri á-
skorun um sama efni, og sendiförin því
hógóminn einber.
Skilningsleysi sumra manna er opt
og einatt all-óskiljanlegt.
En að það hafi verið valdaspurningin,
hún ein, sn ekkert annað, sem fyrir „höfð-
ÍDgjumu(!) apturhaldsliðsins vakti, það er
alveg vafalaust.
Þess vegna sjáum vér lika, að aðal-
erindsrekinn, br. Hannes Hafstein, leggur
aðal-áherzluna á það, er út fyrir poll-
inn kemur, að reyna að telja vinstri-
mannaráðaneytinu trú um, að stjórnbóta-
menn hafi eigi ráðið meiri hluta atkvæða
á þingi, en að eins fengið stjórnarskrár-
málinu framgengt fyrir atvik og sjúk-
dómsforföll(!)
Sömuleiðis fullyrðir hann og, að eng-
in von só til þess, að stjórnbótamenn
hafi betur við kosningarnar að vori.
Það er auðsætt, að þetta miðar hvort-
tveggja til þess, að koma þeirri skoðun
inn hjá vinstrimannaráðaneytinu, að ekki
só vert, að sinna þeirri áskorun efri
deildar, að skipa ráðherra í vetur, meðan
óvist sé, hverju meiri hluti þings og
þjóðar sé fylgjandi.
Jafn framt gerir og „erindsrekinnu
sór afar-mikið far um, að koma fram
þeim ósannindum, að embættismanna-
íhalds-„klíkanu i Reykjavík. og fylgi-
sveinar hennar, svo sem t. d. Arnljótur
prestur, Stykkishólms „dánumaðurinnu,
Tryggvi bankastjóri, „erindsrekinn“ sjálf-
ur, og fleiri þessara „föðurlandsvina“(!),
séu „radikaliu flokkurinn hór á landi,
brennandi af framsóknar- og frelsis-
áfergju(!)
Það er auðsætt, að hér er stefnt að
sama, að draga úr hug vinstrimannaráða-
neytisins, að skipa þegar ísl. ráðherra, og
sjá heldur fyrst, hvernig kosningarnar
fara.
Yinstrimennifnir(!!) hór á landi, lands-
höfðingi & Co(!), vænta þessa litla greið-
ans af skoðanabræðrum(!) sínum, vinstri-
mönnum i Dantnörku.
En ávinnist nú þetta, og sitji allt í
sömu skorðum til vorsins, þá væntir í-
halds-„klíkanu þess, að henni kunni að
takast, að sigra við kosningarnar, sé
syslumanna- hanka-valdi o. fl. öftugiega
heitt, og getur hún þá gjört, setn henni
sýnist, að liindra alla stjórnarskrárbreyt-
ingu, eða hremma þá þegar ráðherrasess-