Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.08.1903, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.08.1903, Blaðsíða 3
XYII, 34. Þjóðviljii-ín. 135 dóms- og hæfileikamenn t. d. Oreglía, sem nú er „camerlengo“ (þ. e. í páfa stað), liampolla, Gotti, Vanutelli, Svampa og Sarto; menn þessir eru allir milli sextugs og sjötugs, og eru taldir einna líklegastir, en suinir nefna þó Capecelato kardínála, sem kominn er yfir áttrætt, þvi að þá mætti vænta þess, að páfaval bæri brátt aptur að höndum. — 16. júii varð járnbrautarslys i grennd við Neapel, og biðu 15 menn bana. Eldfjallið Vesuvíus er nú að gjósa, og eru gýgarnir i áttina frá rústum Pompejí, er fyrrum eyddist af öskufalli frá Vesuví- us, sem kunnugt er. — — — Spánn. JÞar eru nýlega orðin ráðherra skipti, og heitir nýi forsætisraðherrann Villaverde. — Lýðveldismenn láta um þessar mundir talsvert á sór bera, og hafa jafn vel haidið æsingaræður á þingi. Bandaríkin. 8. júli varð járnbrautar- slys í ríkinu Virginía, og biðu 23 menn bana. Vatnið Oakford, i grennd við Pittsburg, flóði ný skeð yfir bakka sina, og varð 50 mönnum að bana, og oili afar-miklu eigna- tjóni. — ■— — Suður-Ameríka. Uppreisninni í Vene- zueta er nú loks talið lokið. — Foringi uppreisnarhersveitarinnar, Rolando að nafni, var loks tekinn höndum í Bolívar, ^ptir 52 kl.tíma bardaga; þar fóllu yfir 1 þús. menn. Pestin hefir gert vart við sig i ýms- nm hafnarborgum í Chilí. — — — Hlutafélagsbankinn. Eptir fregnum þeim, er bárust frá Kaupmannahöfn, með siðustu póstskips- ferð frá útlöndum, þá eru horfur því mið- ur mjög daufar, að því er stofnun hluta- félagsbankans snertir. Eins og skýrt er frá í útlendum frétt- um i blaði þessu, andaðist einn af aðal- styrktarmönnum þess fyrirtækis, Laurids Bing víxlari, 17. júli siðastl., og var það fyrirtækinu afar-mikill hnekkir, þar sem hann var einmitt sá maðurinn, er fjár- hagslegu horfurnar byggðust mest á. I Kaupmannahöfn hefir frá byrjun verið mjög megn andróður gegn hluta- félagsbankanum, ekki sizt af hálfu Land- mandsbankans, er nú heíir aðal-viðskipt- in við landsbankann, og gat þvi vænst þess, að þessi viðskipti sín kynnu að fara fremur minnkandi, en vaxandi, ef öflug peningastofnun risi upp í Reykjavík, sam- hliða landsbankanum. Þá má og geta því nærri, að stór- kaupmenn í Kaupmannahöfn, er nú hafa megnið af íslenzku verzluninni i liönd- um sór, og eru aðal-banki íslenzku verzl- unarstóttarinnar, og geta því á margan hátt bundið hana við borð, muni siður, en svo, hafa verið bankastofnun þessari hlynntir, þar sem sjáanlegt var, að hún hlaut að gera verzlunarstéttina óháðari. Svo er og vanþekkingin, og ótrúin, á öllu því, sem íslenzkt er, sem stutt hef- ir drjúgum að þvi, að gera menn deiga, að taka hluti i fyrirtæki þessu, og hefir það gert þeim iðjuna léttari, sem haginn höfðu af því, að spifla fyrir bankastofn- uninni. Það er að vísu eigi öll von úti enn; en þar sem leyfi þeirra Arntzen’s og War- burg’s er bundið því skilyrði, að bankinn sé kominn á fót fyrir lok næstk. sept- embermánaðar, og nægilegt fé enn ekki fengið, sakir margvíslegra óhappa og vonbrigða, eður brigðyrða, sem óvinir fyrirtækisins hafa átt sinn hlut að, þá eru vonirnar um stofnun hlutafélagsbankans því midur orðnar mjög veikar, hvernig sem úr kann að rætast. A hinn bóginn er fjárþröng lands- bankans kunnari, en frá þurfi að segja, og peningaþarfir landsmanna vaYandi ár frá ári, svo að bráðra aðgjörða krefur. Nú er því sjálfsagt, að þingið geri sitt ýtrasta, til að efla landsbankann, svo að hann geti fullnægt þörfum þeim, er hlutafélagsbankanum vur ætlað að bæta úr, enda er þegar komið fram frv. i þá stefnu á þinginu, svo að landsmenn verði eigi í vandræðum, þótt koma hlutafélags- bankans kynni að bregðast. Jregnir frd alþingi. --oipo Lagaskólinn. Menntamálanefndin, er frv. um lagaskóla var visað til, ræður til þess, að frv. sé samþykkt, en telur rétt, að skólinn taki eigi til starfa, fyr en fé er veitt til hans á fjárlögunum. — Gert er ráð fyrir, að við skólann só einn fastur kennari, er hafi 4 þús. kr. árslaun, en að yfirdómararnir annist jafn framt kennsluna, og fái í því skyni 500 kr. hver. Lögfræðiskandídatar frá háskólanum hafi því að eins rétt til embætta hér á landi, að þeir taki aukapróf við skólann, eptir eins árs nám. Æðsta umboðsstjórn landsins. Nefndin í efri deild fer, meðal annars, svo felldum orðum um launakjör ráðherrans o. fl., er neðri deild hafði samþykkt: Nefndin hefir íhugað launakjör ráðherrans, og hefir orðið ásátt um að gjöra eigi hreytingartil- lögu um þau, þó að oss þyki það nokkuð vafasamt að rétt hafi verið að færa upphæðina niður frá því, sem hún var í stjórnarfrv., með tilliti til þess, að ráðherrann verður í þessu efni lakar settur, en landshöfðingi hefir verið, og að laun hans verða eigi eins há, eins og hinna annara ráðgjafa konungsins. — Aptur á móti viljum vér leggja það til, að upphót fyrir afnot embætt- ishústaðar sé færð upp úr 1600 í 2000 kr., eins og hún var i stjórnarfrv., með tilliti til þess að vér teljum það mjög vafasamt, að ráðherrann komist af með eitt hús, eins og húsum nú er hagað í Rvík, og álítum, að þá muni eigi veita af allri þessari upphæð, og jafnframt með tilliti til þess, að þegar til þeBS kemur að hyggður verði ráðherrabústaður, getur eigi hjá því farið, að kostnaður landssjóðs árlega verði töluvert hærri. Þó að eigi sé gert ráð fyrir, að húsið kosti meira en 40000 til 50000 kr., verða vextir af því fé og viðhaldskostnaður hússins, skattar og gjöld ár- lega að minnsta kosti um 3000 kr. Vérði þessi tillaga vor samþykkt, hefir ráð- herrann að launum 8000 kr. -j- 2000 kr. (húsa- leigustyrkur) og 2000 kr, til risnu, en þessar upphæðir samanlagðar jafngilda ráðherralaunum í Danmörku, eins og þau nú eru. — Laun landritarans viljum vér setja 6000 kr., eins og í stjórnarfrumvarpinu. Sum bæjarfógeta- og sýslumannaembætti eru nú þegar svo tekj- um húin, að vér megum að öðrum kosti búast við því, að dugandi menn mundu heldur kjósa þau, en landritaraemhættið. Svo her þess og að gæta, að landritarinn á eptir skyldu sinni að gegna emhætti ráðherrans og vera í hans stað, þegar svo her undir, og að emhætti hans ann- ars yfirleitt er afarmikilsvert fyrir þjóð vora, og verður fyrir því að gera stöðu hans fjárhags- lega svo úr garði, að hann verði fær um það. Hvernig sem á er litið, teljum vér 6000 kr. eigi of há laun fyrir emhætti þetta, en það eru þau laun, sem áður voru lögð amtmannaembættunum hér á landi, og sem amtmaðurinn í Suður- og Vesturamtinu hefir enn í dag. — Eptirlaunamálið. Yið umræðurnar um eptirlaunamálið í neðri deild 7. ág., var samþykkt, að eptirlaunin skuli að jafnaði að eins vera 1af launaupphæðinni, i stað er efri deild hafði samþykkt. Undirbúningur nýs jaröamats. Land- búnaðarnefndin ber fram frv. um undir- búning nýs jarðamats. og skal matið fram- kvæmt i hverri sýslu af 3 mönnum, er sýslumaður kveður til, og skal meta jörð- ina til peningaverðs, eins og hún myndi verasanngjarnlega seld eptir gæðumsinum. Nýtt bankafrumvarp. Tr. Gunnarsson o. fl. bera fram frv. um aukningu lands- bankans, og segir svo í 1. gr. þess: „Verði eigi af því, að stofnaður verði hlutafó- lagsbanki á Islandi, samkvæmt lögum frá 7. júni 1902, skal landsbankanum í Keykjavík vera heimilt, að stofna sór- staka deild, er gefa má út allt að 1 milj. króna í seðlum, er greiðist handhafameð gullmynt, þegar krafizt er“. Lífsúbyrgð þilskipamanna. Síra Sig. Jensson ber í efri deild fram frv. um líf- trygging hérlendra sjómanna, er fiski- veiðar stunda á þilskipum. Frv. mælir svo fyrir, að þegar lögskráningin fer fram skuli hver sióioaður, er lögskráður er, greiða 15 aura gjald fyrir hverja viku vetrarvertiðar, sem hann er á skipinu, og 10 aura fyrir hverja viku vor- eða sumar- vertíðar. Útgerðarmaður greiðir að auki helming á móts við alla skipverja sína. Gjöld þessi renna í vátryggingarsjóð, og farist sjómaður, eða deyi af slysförum á því tímabili, er hann greiðir vátrygging- argjald fyrir, greiðir sjóðurinn til eptir- látinna vandamanna hans, ekkju, barna, foreldra, eða systkina, er á hans vegum voru, eða höfðu framfæri sitt hjá honum, 100 kr. á ári næstu 4 ár. — Landssjóður ábyrgist greiðsluna. — Þingsköp alþingis. Stjórnarskrárnefnd efri deildar ber fram frv. þess efnis, að ákveða megi til bráðabyrgða, með kgl. tilskipun, þær breytingar á þingsköpum alþingis, er leiða af stjórnarskrárbreyt- ingunni (þingseturétti ráðherrans). Felld frumvörp. Efri deild felldi frv. um sölu Arnarhóls 3. ág., býst við, að eignin hækki bráðlega mjög í verði.

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.