Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 07.04.1904, Blaðsíða 2

54
Haust-kosningarnar.
Eins og skýrt var frá í 12. nr.
rÞjóðv.“ eiga 10. sept. næstk. að fara
fraxn kosningar fjögra nýrra þingmanna,
er kjósa á í kaupstöðunum, Eeykjavík,
ísafirði, Akureyri, og Seyðisfirði.
Sama daginn fer og að líkindum fram
þingmannskosning í Eyjafjarðarsýslu, í
stað Kl. Jónssonar landritara, sem sagt
hefir af sér þingmennskunni.
Oskandi væri, að almenningur, í ofan
nefndum kjördæmum, gerði sér far um,
að vanda kosningar þessar sem bezt.
Sliks er jafnan fyllsta þörf, er um
þingkosningar er að ræða, og ekki sízt
nú, er vald þingsins er meira, en verið
befir.
Það er og kunnugra, en frá þurfi að
segja, hve berfilega þingkosningar mis-
tókust i sumum kjördæmum á síðastl.
vori, og er þess því meiri nauðsyn, að
þinginu bætist nú góðir kraptar.
Sérstaklega skiptir það miklu, að
kosnir séu sjálfstœðir og einarðir menn, er
bafa vit og þrek til þess, að leggja það
til hvers máls, er þeir telja sannast og
réttast, en láta það eigi sitja fyrir öllu
öðru, að hanga aptan í stjórninni, sera
viljalaus verkfæri, eða gjörast meðlimir
þessa „innbyrðis lífsábyrgðarfélags", sem
ráðherrann virðist stofnað bafa.
Annars er það næsta kynlegt, að ráð-
berranum skuli eigi bafá virzt ástæða til
þess, að rjúfa þingið, og láta almennar
kosningar fara fram.
Með stjórnarskrárbreytingunni var tala
kjósanda drjúgum aukin, sem kunnugt
er, fjölda manna veitt réttindi til þess,
að geta baft ábrif á málefni landsins,
sem eigi áttu atkvæði um þau áður.
En réttindi þessi verða í bráðina
— má ske til baustsins 1908 —, sem
þýðingarlaus bókstafur, nema í þessum
fimm kjördæmum, sem að ofan eru nefnd.
En bvaða réttlæti er það, að þeir af
nýju kjósendunum, sem búsettir eru í
þessum fimm kjördæmum, fái að neyta
binna ný-fengnu réttinda, en aðrir eigi?
Gfömlu kjósendumir í kaupstöðunum,
er tóku þátt í kosningunum í fyrra, og
nú kjósa nýja þingmenn, fá og á þenna
bátt tvöfalt atkvæði, og er það ekki rétt-
látt gagnvart öðrum.
Vér fáum því eigi betur séð, en að
bverri frjálslyndri og sanngjarnri stjórn
befði borið siðferðisleg skylda til þess, að
rjúfa þingið, og láta almennar kosningar
fara fram.
Og þar sem nýi ráðberrann eigi hef-
ir farið þessa ieiðina, teljum vér tann
bafa sýnt ófrjálslyndi, og vöntun á sann-
gimi, sem full ástæða væri til, að al-
menningur kynni illa.
Þess utan vom og kosningarnar
síðustu að mestu eingöngu miðaðar við
stjómarskrárþrefið, en síður við ýms önn-
ur Aramfaramál þjóðarinnar, og var þetta
þvi enn ein ástæðan til þess, að almenn-
ar kosningar befðu verið látnar fara
fram.
ÞjÓBVILJi-MS.
Úr Önundarflrði
er „Þjóðv.“ ritað 19. marz þ. á.: „Héðan er
að frétta almenna heilbrigði, og skepnuhöld góð,
enda munu nú flestir hafa nóg hey, og veturinn
hefir verið í hetra lagi, að því er tíðarfar snertir.
Hákarlaskipin eru nú alhúin til veiða, tvö
frá Flateyri, „Flateyrin11 og „Geir“, og eitt frá
Þingeyri: „Guðný“. — Gufuskipið „Barden“,
skipstjóri Ebenezer Ebenezersson, kom í dag til
Flateyrar, með fólk á hvalveiðabátana, sem þar
hafa verið í vetur. — Ekki kom hr. Hans Ellef-
sen sjálfur, heldur var Friðþjöfur, hróðir hans,
foringi fararinnar, og fer „Barden“, og allir
hvalveiðabátarnir, mjög hráðlega, til Mjóafjarðar,
þar sem hr. Ellefsen hefir aðal-hvalveiðistöð
sína.
Mjög ílla hefir mælzt fyrir um tillögu þá,
er Hermann búfr. Jónasarson har fram á síðasta
aiþingi, um „þegnskylduvinnu“, er þykir skerða
mjög einstaklings frelsið, og mun óhætt að full-
yrða, að hér í Onundarfirði séu eigi fleiri, en
2—8 menn, sem henni eru fylgjandi, en hinir
allir á móti. A fundi, er haldinn var að Sól-
bakka, til undirbúnings sýslufundi, kom það og
í ljós, að fáir, eða engir, muni nota túngirðingar-
lögin, þar sem engin vissa er, að því er snertir
endinguna á vírnum, og lögin þykja að ýmsu
leyti hroðvirknisleg, og stór-gölluð.“
l'r Þalasýslu (Skarðströnd)
er „Þjóðv.“ skrifað 16. marz síðastl.: „Héðan
frá Breiðafirði er fátt að frétta, nema ef vera
skyldi apturför í mörgu:
Gengi hrakar, hrynja vé,
helnæðingar freyða.
Fækka taka in fornu tré
fjörðinn kringum Breiða,
Já, sannarlega var gengið hetra hér á Skarð-
ströndinni, meðan höfðingjar, hörn síðast liðinn-
ar aldar, sátu hér uppi, bæði á landi og til eyja.
Að visu er meiri jöfnuður á orðinn meðal vor,
og meira almennt frelsi, en góðu ávextirnir af
frelsi sumra manna sjást enn ekki. — Hver dreng-
ur vill vera laus; allir hrúgast á þilskipin, og
eru á þeim ailt sumarið, en sitja svo flestir
heima allan veturinn, og jeta það, sem þeir hafa
unnið sér inn yfir sumarið, og sumir meira,
pantsetja jafn vel sjálfa sig, þ. e. lofa sér á þil-
skip á komandi vori, til þess að fá eitthvað, til
að lifa á, þegar kemur fram yfir miðjan vetur-
inn.
Afleiðingin af öllu þessu er sú, að varla er
hægt að fá kaupaniann, hvað þá vinnumenn, og
það, sem er enn þá vorra, ungu mennirnir læra
ekkert að gjöra á landi, — efnileg hændaefni,
þegar þeir þola ekki lengur sjóvinnuna(!)“
Blaðið „B.jaiki“
er hætt að koma út í Seyðisfjarðarkaupstað,
með því að prentsmiðja I). Östlund’s, er prentaði
blaðið, hefir verið flutt til Reykjavíkur.
Hvort „Bjarki“ er hættur fyrir fullt og allt,
eða kemur út í Keykjavík framvegis, hefir enn
eigi heyrzt.
Hsíkarlar upp um is.
A Pollinum við Akureyri hafa í marzmánuði
verið veiddir nokkrir hákarlar upp um ís, og
höfðu veiðzt 18 hákarlar um miðjan dag hinn 18.
marzmán., að því er hlaðið „Norðurland“ skýrir
frá.
Beðið um sýslumann.
A Akureyri, og í Eyjafjarðarsýslu, hafa ýmsir
kjósendur ritað undir áskorun til ráðherrans, og
fara fram á, að sýslumanns- og hæjarfógeta-em-
hættið verði veitt sýslumanni og bæjarfógeta
Jóhannesi Jóhannessyni á Se.yðisfirði.
Mælt er, að sumar æstustu stjórnarsleikjurnar
þar nyrðra vilji á hinn hóginn gjarna fá Lárus
H. Bjarnason „dánumann11 í yfirvalds-sessinn,
en trúlegast tabð, að hann hugsi sig um tvisv-
ar, áður en hann yfirgefur „jafn vel siðað riki“,
sem Snæfellsnessýsla er orðin, síðan hann byrj-
aði þar „siðmenningar“-starfið/'!)
•lárnbraut í Þinge.vjarsýslu.
Enskt hlutafélag, sem ætlar að leigja brenni-
steinsnámuna á Þeystareykjum í Reykdæla-af-
XYIII., 14
rétti, semjer eign Grenjaðarstaðarprestakalls, kvað
hafa í huga, að leggja járnbrautarspotta'frá Húsa*»
víkurverzlunarstað til námanna, og er vegalengd-
in rúmar 4 mílur.
Hæpið er þó líklega enn, hvað úr hollalegg-
ingunum verður.
Um gaddavirslögin
hafa „Þjóðv.“ ný skeð verið sendar bessar
stökur:
„Gaddalögin hapt og helsi
hafa snúið hændunum —
glatast þeirra fé og frelsi
flækist þeir í viðjunum.
Ráð er þeim, að forðast fárið:
forsmá lagaskapnaðinn —
græða mun ei gaddafárið
gildru-lána -plásturinn.
Ef landi gagna löggjafarnir
lengi varir minnmg dýr —,
en hroða-laga höfundarnir
hljóti sveig úr gaddavír11.
—n.
Bessastöðum 7. apríl. 1904.
Tíðarfar. Það, sem af er einmánuði, hefh-
mátt heita all-góð tíð, enda þótt öðru hvoru hafi
verið væg frost að nóttu.
Páska-bretið, 3.—5. þ. m., var fremur vægt
hér sunnanlands, að eins stinnur r.orðan-kaldi,
með fannkomu á fjöllum, og 5. þ. m. snjóhret í
byggð; en sennilegt, að mun meira hafi að því
kveðið á norður- og vestur-landi.
Gufuskipið „Ceres“ fór 26. f. m. af stað úr
Reykjavik, til Austfjarða og útlanda. —1 Með
skipinu fóru til Austfjarða: sýslumaðui- Jóhannes
Jóhannesson, síra Björn Þorlálcsson á Dvergasteini,
og Jónas læknir Kristjánsson. — Enn fremur fór
bankastjóri Emíl Schou til Seyðisfjarðar, til að
undirhúa stofnun banka-útibús þar. — Til Dan-
merkur sigldu kaupmennirnir Siggeir Torfason
og Petur Hjaltested, en til Færeyja Kristján Jón-
asarson verzlunaragent.
Til Ameríku fór alfarinn Jóiiann Bjarnesen,
fyrrum kaupmaður í Reykjavík, og fjölskylda
hans.
Stuldir. Ýmsir smá-stuldir hafa í vetur ver-
ið framdir í söluhúð Fischer’s i Reykjavík, og
þykjast menn hafa séð merki þess, að brotizt
hafi verið þar inn um kjallara-glugga, en vita
eigi, hver valdur er að, enda trúlegt, að hann
gæti sín nú hér eptir. —
Fjósakarl einn í Reykjavík, Oli að nafni, hef-
ir og orðið uppvís að því, að hafa selt nokkra
poka af úrgangsheyi, sem hann ekki átti. —
Seldi hann pokann á 20 —75 aura., og keypti sér
brennivín fyrir, því að hann er drykkfelldur í
meira lagi.
ý 1. þ. m. andaðist í Reykjavík húsfrú Þóra
Sigurðardóttir, kona Árna Eirikssonar verzlunar-
manns. — Hún var dóttir Sigurðar Þórðarsonar,
húsmanns i Steinhúsinu í Reykjavík, er svovar
nefnt, og var hún freklega þrítug, er hún and-
aðist, og var banamein hennar brjósttæring, er
hún hafði þjáðst af nokkur ár.
Frú Þóra sáluga var fríð sýnum, gáfuð, og
vel metin, og þótti ágæt leikkona, er hún lék
sjónleiki í Reykjavík fyrir nokkrum árum. —
Þeim hjónum varð alls þriggja barna auðið, og
dó eitt þeirra í vetur. —
Gufuskipið „Jarl“, leiguskip Thore-félagsins,
kom til Reykjavíkur 31. f. m., og lagði af stað
þaðan til Breiðaflóa og Vestfjarða 2. þ. m. —
Meðál farþegja theð skipinu vár kaupmaðut- Guðtíi.
Jónasarson í Skarðstöð.
Attabrögð í verstöðunum við sunnanverðan
Faxaflóa hafa verið fremur misjöfn, sem af er
vertíðinni. — Fyrir páskana voru hæðstir hlutir
í Garði, og í Leiru, 180, í Keflavík 130, og í
Njarðvíkum um 100, en því miður mun minna
hjá öllum almenningi.
A Miðnesi, og í Höfnum, eru aflabrögðin
sögð enn minni, og þó verst í Grindavík, enda
hefir þar verið mjög sjaldgjöfult.
Fiskurinn, sem aflazt hefir, sem allt erneta-