Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.07.1904, Blaðsíða 1

Tert árgangsins (minnst I
52 arkir) 3 kr. 50 aur.;'
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Bergist fyrir júnímán- J
aðarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
—■■ |= Átjándi áköangdk. =1 ...=—
-i-§sr^|= RITST.TÓRI: SKÚLI THORODDSEN. =1«^—-—
JJppségn skrifleg. ógild
nema komin sé tú ntgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
\ samhliða uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 31.
Bessastöbtjw. 27. .tvii.í.
19 0 4.
Óheppileg stjórnarstefna.
„Launa-pólitíkin“.
Sii stefna nýju stjórnarinnar, er virð-
ist þegar hafa komið mjög glögglega í
ljós, nð nota völdin, til þess að gera sér,
og Jtokksbrœðrum sínum, mat úr embœttum,
Og öðrum opinberum sýslunum, er naum-
ast heppileg hér á landi.
Það er almennt viðurkennt, að þar
sem þeirri reglunni er f.ylgt, eins og t.
d. í Bandaríkjunum, hafi hún leitt mikið
illt af sér, alið hræsnisanda hjá þjóðinni,
spillt embættisstéttinni, og valdið ýmis
konar óþarfri fjársóun, þar sem opt er
ekki í það horft, að setja. á stofn ný em-
bætti að óþörfu, til að koma þar að ein-
hverjum gæðinginum, er launa. þarf, fyrir
hreystilega, politiska framgöngu.
Hér á landi er allt í smáum stýl, at-
vinnugreinar fáar, og á lágu stígi, svo
að „baráttan fyrir tilverunni11 verður
mörgum full örðug.
Það er því eðlilegt, að baráttan um
embætti, og aðrar opinberar sýslanir,
verði öllu meiri hér á landi, en viða
annars staðar, og að menn finni meira
til þess, ef flokksfylgi ræður hjá veitinga-
valdinu, þar sem fámennið er svo mikið,
að hver þekkir hæfileika, og verðleika,
hins.
En þegar unga kynslóðin vex upp
við það, að sjá þá jafnan sitja í fyrir-
rúmi fyrir öðrum, er tala, eins og stjórn-
in vill heyra, og hræsna fyrir henni, þá
getur ekki hjá því farið, að þetta hafi
þráfalldlega þau áhrif, að skapa hræsn-
andi, og skríðandi lýð, og drepa sjálf-
stæðið, og drgnglyndið hjá þjóðinni.
Vér teljum þvi þessa stefnu stjórnar-
innar, sem að framan er getið, afar-skað-
lega þjóðfélagi voru, og hr. H. Hafstein
hafa unnið þjóð sinni mjög óþarft verk,
er hann stýrði stjórnar-skeiðinni út á
þessa brautina.
En hvað er þá til ráða? Hvernig á
að aptra því, að óheiJlastefna þessi magn-
ist, og spilli æ meira og meira þjóðfé-
lagslífi voru?
Auðvitað skiptir það miklu, að þjóðin
taki alvarlega í strenginn, á þingmála-
fundum, og við kosningar til alþingis,
og gjöri stjórninni, og valdaflokknum,
það skiljanlegt, hve fyrirlitlegt, og skað-
legt, þetta athæfi er.
Gjöri þeim það skiJjanlegt, að það' er
ekki vegurinn, til þess að afla sér trausts
og fyJgis þjóðarinnar, að hafa embætti,
og aðrar opinberar sýslanir, sem beitu,
til þess að styrkja flokk sinn, og geta
haldið völdunum sem lengst.
En jafn framt þessu teljum vérnauð-
synlegt, að draga veitingavaldið sem mest
úr höndum. landstjórnarinnar, og fá þjóð-
inni það sjálfri í hendur.
Sumir kunna að visu að segja, að
söfnuðurnir hafi eigi almennt beitt rétti
þeim, er prestakosningalögin veita þeim,
svo hyggilega, að ástæða sé til þess, að
fara að veita héraðsbúum kosningarrétt,
að þvi er t. d. snertir skipun lækna og
sýslumanna.
En þó að þvi verði ekki neitað, að
rsú rauðskjöldótta44 hafi ef til vill stund-
um ráðið meiru við prestskosningar, en
skyldi, þá tjáir ekki, að byggja um of á
stöku tilfellum, og það því siður, sem
prestakosningalögin eru enn all-ung.
Vér verðum að treysta því, að þjóð-
inni lærist smám saman betur og betur
að hagnýta sér aukin réttindi, enda eigi
tiltökumál, þótt áfátt sé i byrjuninni; slik
eru jafnan einkenni alls bernskualdurs.
Myndu og afleiðinearnar verða miklu
háskaminni fyrir þjóðfélagslífið í heild
sinni, þó að kjósendum mistækist stöku
sinnum við embættismannakosningarnar,
en að eiga allt undir stjórninni, og láta
hana eiga kost á því, að nota veitinga-
valdið, sem að ofan var getið.
TJtlönci.
Finnland. Þar er nú búið að skipa
nýjan landshöfðingja, í stað Bobrikoffs,
sem myrtur var þann 16. júni. Heitir
hann Obolenski fursti, og hefir verið
landshöfðingi í Charkov. Ekki er líklegt,
að hann verði vinsæll á Finnlandi, því
að í Charkov var hann svo illa kynntur,
að fyrir tveim árum var honum veitt
þar banatilræði, sem hann komst þó heill
frá.
Finnar eru vanir að halda þjóðhátíð á
Jónsmessudag ár hvert, á fjallinu Aava-
saka, og hafa þar söng og ræðuhöld og
ýmsar skemmtanir. Þetta ár ætluðu þeir
að halda þjóðhátíð að vanda, og varmik-
ið fjölmenni saman komið, en þegar til
kom bönnuðu Rússar allar skemmtanir
og söng, og jafnvel líka ræðuhöld, þvi
að þjóðin hefði orðið fyrir þeirri sorg, að
Bobrikoff var drepinn. Svo mikið er ó-
frelsið á Finnlandi, að stúlka nokkur var
tekin þar höndum, af því að hún gladd-
ist yfir vígi Bobrikoffs.
Nikulás keisari, drottning hans og
stórmennin við hirðina, nema Dagmar
móðir keisara, sendu ekkju Bobrikoffs
samhryggðarskeyti, undir eins eptir vígið.
Þótti keisara leiðinlegt, að móðir hans
hans skyldi ekki senda skeyti, og gat
loks, að viku Jiðinni, fengið hana til
þess.
Frakkland. Dreyfusmálinu er- allt af
haldið áfram, og hafa fjórir hershöfðingjar
verið teknir fastir, fyrir grun um skjala-
fals og svik.
Allt af versnar samkomulagið milli
páfans og stjórnarinnar á Frakklandi, og
liefir stjórnin nú kallað heim sendiherra
sinn við páfahirðina. Orsökin til þess er
sú, að Loubet forseti var á ferð í Róma-
borg ný skeð, en kom ekki til páfans,
sem varð svo gramur af þessu, að hann
lét birta opinberlega, mjög ókurteisa grein
til frönsku stjórnarinnar.
Austræni ófriðuriuxi. Af honum eru
fáar fréttir um þessar mundir. Rigninga-
tíminn er byrjaður þar austur frá, og
stendur fram undir miðjan ágústmánuð.
Getur landherinn lítið aðhafst, því að
vegir eru allir ófærir fýrir bleytu. Þó
er sagt að Japanar ætli að halda áfram
aðsókninni að Port-Arthur, bæði á sjó og
Jandi, þrátt fyrir rigningarnar. Þeir hafa
ný skeð náð 4 yztu virkjunum kring um
Port-Arthur, og eru að eins um l1/, mílu
danska frá sjálfri borginni.
Seinazt í f. m. náði Kuroki, hershöfð-
ingi Japana, þremur fjallskörðum milli
Teng-chwang-cheng og Sinyen öðrum
megin, og Liaoyang og Haicheng hinum
megin. Þar varð snörp orusta og féll
margt manna.
•....SgSiBSB»
Um dáieiðslu
Skrifar nafnkunnur læknir í Yínarborg
síðastl. vetur, í dagblað eitt er þar er
gefið út.
. ...Jeg get lagt orð í belg urn þetta
málefni, með því að jeg hefi árum saman
fengist við dáleiðslu og segulmögnun.
Daglega sé jeg á lækningastofu minni á-
hrif dáleiðslu og segulmagns, sem ofvax-
ið er mannlegum skilningi að útskýra.
Yil jeg hér með leyfa mér að geta um
eitt atvik sem nýlega hefir vakið athygli
mina um þeita efni.
K. greifafrú, rússnesk kona, miðaldra,
af aðalsættum, sem hefir til að bera ó-
vanalega mikla menntun, staka prúð-
mennsku og ákafa starfslöngun, leitaði til
mín ráða við sjúkleika, sem jeg reyndi að
lækna, enda tókst mér það með dáleiðslu.
Fyrsta dáleiðslan var ófullkomin. Sjúkl-
ingurinn hafði aldrei verið dáleidd, og
var því skelkuð.
Önnur þar á móti heppnaðist ágæt-
lega, með því sjúklingurinn var þá búin
að fá f'ullt traust til mín.
Jeg hafði i herberginu glaðværan kan-
arífugl í búri en jeg lét hurðina á búr-
1 inu jafnan standa opna. Fugi þessi, sem
: var allra mesti söngfugl, fiaug þó aldrei
j út úr búri sínu, nema í hvert skipti og
J jeg kom inn í herbergið, þá var það vani