Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.12.1904, Blaðsíða 2

198
Þ JÓB 7l LJI N.N
leyft að gefa út bháð blað, er eigi væri háð
neinni ritskoðun.
Bænarskrá þessi hafði enn eigi yerið
athent Nicolaj keisara, er síðast fréttist,
og því óvíst enn, hvernig hann tekur
þessari málaleitan. — En eigi var nú um
annað tíðræddara á Rússlandi, sem von
er, og er það nýlunda, að menn þori að
tala upphátt um politik þar í landi. —
Má ske, að nú fari að renna upp sá tím-
inn, er ögn taki að rofa til á hinum
politíska svartnætttishimni Rússaveldis.
Bretland. Rannsóknarnefnd sú, er
skipuð var, til þess að rannsaka mál Beck’s
norska, er tekinn hafði verið í misgrip-
um fyrir annan mann, og sætti margra
ára betrunarhússvinnu í Lundúnum, svo
sem blað vort hefir áður skýrt all-ýtar-
lega frá, hefir nú lokið störfum sínum,
og komist að þeirri niðurstöðu, sem allir
töldu sjálfsagða, að ekki hafi verið ástæða
til minnstu grunsemdar gegn honum.
Balfour, forsætisráðherra, hefir legið
í iktsýki um hríð, en var þó aptur far-
inn að geta sinnt störfum sínum. — —
Dönsk nýlendu-sýning.
„Dansk Kunstflidsforeningu, eða for-
maður þess félags, frú Emma Gad, hefir
gengizt fyrir því, að stofnað verður til
danskrar sýningar á munum frá „hinum
dönsku hjálendum og nýlendum: íslandi,
Grænlandi, Færeyjum, og Vesturheims-
eyjum“. Sumir segja, að tilgangur sýn-
ingarinnar sé, að auka þekkingu Dana á
þessum „landshlutumu, en aðrir, að félag-
ið ætli að hafa hana fyrir féþúfu. Sýn-
ingin á að verða á sumri komanda í
Kaupmannahöfn. Auk afurða „landshlut-
annau á að sýna Skrælingja (Eskimóa)
fjölskyldu, íslenzka, svertingja og fær-
eyska við vinnu i híbýlum sinum (skræl-
jngjakofa, íslenzkum moldarkofa o. s. frv.)
Enn fremur á að sýna ýms einkenni
landanna og þjóðanna.
Þessi upplýsing ætti að nægja til
þess, að íslendingar sæju, að sýningin
verður til stór minnkunar og smánar, ís-
lenzku þjóðerni og menningu.
Fyrst og fremst er nafnið nýlendu-
sýning (Koloni-Udstilling). Island er
kallað nýlenda Dana. Þvi er ekki gjört
liærra undir höfði, en Vesturheimseyjun-
um, eða Grænlandi. Að vísu segir svo
í boðsbréfi forstöðxinefndarinnar, að sýn-
ingin sé fyrir „nýlendur Dana og Fær-
eyjar og íslandu, en almenningur, og öll
blöðin, kalla sýninguna einu nafni ný-
lendu sýning, enda rétti Islands misboð-
ið með þvi, að vera sett samhliða Fær-
eyjum, sem eru stjórnskipulega innlim-
aðar í Danmörku. Svo fast situr hjá-
lenduhugmyndin í meðvitund Dana, að
þeir setja ísland á bekk með ósiðmennt-
um löndum, og héraði úr Danmörku,
þrátt fyrir sérstök landsréttindi íslands,
stjómarskrána og stjóraarbótina.
Þá er sýningin sjálf. Eins og áður
var drepið á, á hér að sýna islenzka fjöl-
skyldu, við hliðina á svertingjum og Eski-
móum. Geysi á að sýna; haft er eptir
manni, sem er við sýninguna riðinn, og
hefur séð Geysi, að slíka skrípastæling
hefði hann aldrei sóð fyr. Norðurljós á
að sýna með því, að veita, rafljósum um
himininn!! Islenzkan bæ á ’að sýna.
Geta menn þess til, að hann muni ekki
verða barnanna beztur. Danir hafa áður
reynt að gjöra eptirlíking af bæ, og er
svo sagt, að sú eptirlíking hafi verið
moldarhrúga, hol að innan! Islenzkar
sýningar hafa ávallt verið illa úr garði
gjörðar, og landinu til sneypu, og svo
mun og verða um þessa, enda enginn
frami fyrir Islendinga, að keppa við
Eskimóa og svertingja.
Undir þetta skrifa þeir herrar: ráð-
herra H. Hafstein, prötessor Finnur Jóns-
son, og dr. Valtýr Guðmundsson.
Látum vera með Finn og Valtý — en
ráðherrann?
Sá maður, sem allra manna helzt á
að gæta sóma og róttinda Islendinga,
verður fyrstur, til að viðurkenna hjálendu
nafnið. Gremja manna hér í 'Höfn er
því að vonum afar-mikil, jafnt hjá öllum
flokkum. Hér er um grundvallarsetningu
að ræða, sem allir flokkar byggja á: Is-
land er ekki hjálenda Danmerkur, oq á
heimtingu á, að Danir viðurkenni það.
En hvað á að gjöraj?
Taka engan þátt í sýninqunni. Mót-
mæla henni leynt og Ijóst, og ljá ekki
einn einasta mun á hana.
X. X.
Brunnin hvalveiðistöð. .
Hvalveiðistöðin að Suðureyri í Tálknafirðþ
bæði íbúðarhús og verkmanna skúrar, brann til
kaldra kola 4. des. síðastl., og er gizkað á, að
skaðinn muni nema nær 100 þús. krðna.
Mælt er, að húsin hafi vorið í eldsvoða-ábyrgðj
en að likindum fæst ábyrgðarféð þó eigi greitt,
nema hvalveiðistöðin sé reist aptur að Suður-
eyri í Tálknaf irði.
Ófrétt er enn, hvernig eldurinn hefir kvikna ð.
Mjélkurskólinn
hefir nú aðsetur sitt að Hvítárvöllum í Borg-
arfirði, og verður þar að likindum framvegis,
þar sem landbúnaðarfélagið hefir keypt þar hús,
og látið stækka það, sem þörfum skólans henti.
10 námsstúlkur eru á mjólkurskólanum, sem
stendur.
Settur lœknir.
Cand. med. Þnrvaldur Pálsson hefir verið sett-
ur, til að gegna læknisstörfum í Keflavíkur-lækn-
ishéraði, þar til Þorgrímur læknir Þórðarson á
Borgum tekur við því á komandi vori.
Fólksfjöldi 1 Reykjavík
er talinn hafa verið um 8300 hinn 1. okt. síð-
astl., eða 8'/.» þús., ef talið er, að um 200 bæj-
arbúa hafi þá verið fjarverandi, svo sem blaðið
„Reykjavík“ gizkar á.
Tilsögn i nautgriparœkt.
Frá miðjum febr. til miðs marzmánaðar nætsk.
lætur landbúnaðarfélagið fara fram bóklega og
verklega tilsögn í Reykjavík, að því er nautgripa-
rækt snertir, og er sú tilsögn sérstaklega ætluð
mönnum, er verða eptirlitsmonn nautgripafélag-
anna, sem komin eru á fót i stöku sveitum.
Ráðanautar félagsins, Guðjón Guðmundsson og
Sig. Sigurðsson, eiga að hafa kennslu þessa á
hendi.
xyin., 50.
| rökkrunum.
——
Héraðslæknir Þorsteinn Jónsson í Vestmann-
eyjum hefir skrifað ritstjóra „Þjóðv.“ á þessa
leið:
„Sannorð kona, er áður var í Rangárvalla-
sýslu, en nú á heima hér í eyjunum, og sem eg
þekki mjög vel, hefir sagt mér sögu þá, er hór
fer á eptír:
Árið 1893, 26. apríl, fórst skip við Landeyja-
sand, er lö menn voru á, og drukknuðu fþeir
allir.
Bina nótt á vertíðinni 1893, löngu áður en
skiptapinn varð, lá fyrnefnd kona vakandi í
rúmi sínu, fyrir framan manninn sinn, og sá
hún þá allt í einu mann standa fyrir framan
rúmið, og virtist henni hann mæna upp fyrir sig,
á mann hennar. — Stóð hann þarna stundarkorn,
en leið svo burt, eða hvarf, og kveðst konan þá
hafa orðið hrædd, en þó eigi þorað, að gefa neitt
hljóð frá sér.
Hún hafði veitt því eptirtekt, hvernig maður-
inn var klæddur, og sagði hún manni sínum frá
sýninni, og klæðnaði mannsins, daginn eptir.
En um vorið, eptir skiptapann, er fyr var
getið, fann maður konunnar einn þeirra, erdrukkn-
að höfðu, rekinn af sjó, og var hann alveg eins
klæddur, og í eins litum fötum, eins og umjiótt-
ina, er hann birtist konunni.
Þess skal getið, að þegar konan sá sýnina,
var maður sá, er henni birtist, og bóndi hennar
síðar fann sjórekinn, til sjóróðra úti i Vestmann-
eyjum“.
>1 íiiinxiltit.
8. nóv. síðastl. andaðist í Húsavíkur-
verzlunarstað húsfrú Katrín Jönsdóttir,
kona Ara Jochumssonar, bróður síra Matt-
híasar þjóðskálds. — Katrín sáluga var
fædd að Höllustöðum í Reykhólasveit í
Barðastrandarsýslu, þar sem foreldrar
hennar, Jón bóndi Magnusson og Þóranna
Jönsdóttir, bjuggu um þær mundir, og
ólst hún upp hjá þeim, unz hún var kom-
in yfir tvítugt, er hún réðist, sem vinnu-
kona, til sira Ólafs Johnsen á Stað á
Reykjanesi. — Þar giptist Katrín sáluga
eptirlifandi manni sínum Ara Jochums-
syni, og varð þeim hjónum alls 7 barna
auðið; en að eins eitt barna þeirra náði
fullorðinsaldri, síra Jón Arason, sem nú
er prestur að Hiísavík, og hjá honum
hafa foreldrar hans dvalið lengstum, síð-
an hann byrjaði prestskap. — Katrín
I séluga var væn kona, vönduð og fáskipt-
m, að dómi þeirra, er henni kynntust.
Bessastöðum 15. des. 1904.
Tíðarfar. Síðan síðasta nr. blaðsins kom út,
hafa haldizt stillviðri, og all-miklar frosthörkur,
unz úr frostinu dró i gær.
Skip Thore-félagsins „Tryggvi kongur“ kom
loks frá Vestfjörðum 8. þ. m., og lagði degi síð-
ar af stað til útlanda.
Meðal farþegja, er fóru með skipinu, voru
kaupmennirnir: Einar Þorgilsson frá Óseyri, og
frá Reykjavík: Bj'órn Kristjánsson, Geir Zoega,
R. Braun og Th. Thorsteinsson konsúll; enn frem-
ur frá ísafirði Jöhannes Pétursson kaupmaður,
verzlunarmaður Páll Torjason frá Flatoyri; snikk-
ararnir Magnús Blöndal, Sveinn Jónsson og Ó laý-
%ur Guðmundsson, nllir úr Reykjavík; Ambjörn
Ólafsson, Keflvikingur; ungfrúrnar Hdga Havsteen
og Margrél Ólaýsdóttir úr R.vík, fiú Ingveldur
Guðmund8dóttir frá ísafirði, o. fl. o. fl.
Innbrotsþjófnaður var framinn í Reykjavík
aðfaranóttina 8. þ. m., brotizt inn í eitt af geymslu-