Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.05.1905, Blaðsíða 2

78
Þjóðviljinn.
XIX., 20.
ur í Kaupmannahöfn, og víðar, fyrri part
aprílmánaðar, enda var þá tíðin fremur
köld, og 6. apríl gerði snjóhret, er viða
olli töluverðum skemmdum, sérstaklega
á talþráðum. — — —
Noregur og Svíþjóð. Nýlega hefir
Oustaf krónprinz aptur látið til sín heyra,
viðvíkjandi ágreiningi bræðraþjóðanna, út
af konsúlamálinu, og öðrum sambands-
málum. — Lét hann þá skoðun í ljósi í
ríkisráði, að þjóðirnar ættu að jafna á-
greiningsmálin í bróðerni, og á þann hátt,
að báðar þjóðirnar nytu jafnréttis. — Taldi
liann að vísu óhjákvæmilegt, að sami
maðurinn hefði utanrikismálastjórn beggja
ríkjanna á hendi, og yfirumsjá, að því er
störf konsúlanna snerti, þó áð hvort ríkið
hefði sérstaka konsúla; en sjálfsagt væri,
að utanríkisráðherrann mætti vera, hvort
er vildi, Svíi eða Norðmaður, og ætti
hann að bera ábyrgð gjörða sinna gagn-
vart fulltrúa-þingum beggja þjóðanna, eða
gagnvart sérstakri nefnd, er þing beggja
þjóða skipuðu.
Norðmenn telja þó þetta sáttvænlega
boð krónprinzins koma of seint fram, og
telja nýja málaleitan, á þessum Jgrund-
velli, geta orðið til þess, að draga jmálið
um of á langinn. — Svía-stjórn þykir
þetta og of langt gengið til samkomu-
lags, og hefir því Boström, utanríkisráð-
herra, beiðzt lausnar frá embætti.
5. apríl varð sveitarlimur í fátækra-
vinnuhúsi í Landskrona allt í einu vit-
firrtur, og hjó öxi í höfuð eins fátækra-
stjórans, svo að hann beið bana. — —
Bretland. Mjög mikla eptirtekt hefir
það vakið, að við auka-þingkosningu,
er nýlega fór fram i Brighton-kjördæmi,
náði Villiers, framsóknarmaður, kosningu,
með 8209 atkv. gegn 7392, er fylgismað-
ur stjórnarinnar fékk, enda þótt kjördæmi
þetta hafi, siðan 1880, jafnan verið talið
eitt af öruggustu kjördæmum íhaldsliða.
Yið kosningamar 1900 sigruðu íbalds-
menn einnig í kjördæmi þessu, með|8165
atkvæða mun. — Telur „Times“[;þetta ó-
rækt merki þess, að þjóðin sé farin að
verða þreytt á stjórn Bálfour’s, svo að
hæpiö sé, að ihaldsflokkurinn sigri, er til
almennra kosninga kemur. — — —
Frakkland. Seigt og fast sækir stjóm-
in þann róðurinn, að koma fram frv. um
skilnað ríkis og kirkju, enda leggst klerka-
lýðurinn fast þar á móti. —Nýlegajfékk
stjómin þó, með 335 atkv. gegn 239,
hmndið tillögu þess efnis, að leita álits
héraðanefnda um málið.
Frakkar eiga enn í töluverðu þófi við
soldáninn í Marocco. — Þykir þeim ræn-
ingja flokkar i Marocco gera þegnum sin-
um óskunda, í þeim héruðum Algier’s,
er næst liggja Marocco, og hafa þvi kraf-
izt þess, að soldán komi á ýmsum um-
bótum í riki sínu, og hafi eptirleiðis betri
hemil á þegnum sínum, en hingað til.
En þar sem soldán þykist nú eiga
sér hauk í horni, þar sem er Vilhjálmur,
Þýzkalands keisari, fer hann sér hægt,
enda hefir honum enn eigi tekizt, að sigr-
ast á Bu-Hamara, og uppreisnarflokkum
þeim, er honum fylgja.
Mælt er, að Viihjálinur keisari muni
styðja að þ ví, að stórveldin bindist samn-
ingum um það, að Marocco skuli vera
sjálfstætt og óháð ríki, og má nærri geta,
að Frökkum þykir sú tillaga gerð sér til
bekknis.
Spánn. 4. april gengu ofsa-hitar í
héruðunum Andalusíu og Estremadura,
svo að fjöldi stórgripa drapst, en akrar
skemmdust af of-þurrki, svo að kornvör-
ur stigu þar mjög í verði. — — —
Balkanskaginn. Fremur er enn óald-
arbragur í Makedoníu, því að nýiega drápu
uppreisnarmenn þar um 100 manna i þorpi
einu, og lögðu eld í húsin.
Ekki hafa stórveldin viljað samþykkja
það, að Krít sameinist Qrikklandi, og los-
ist undan yfirráðum soldáns, og er því
mælt, að Georg prinz, er þar hefir land-
stjórnina á hendi muni segja sig laus an
við þann veg og vanda.
Abdul Hamíd, soldán Tyrkja, er nú
sagður mjög bilaður á heilsu, og hafði ný-
lega fengið þrjú yfirlið eÍQn daginn. —
Myndi hann fáum harmdauði. — — —
Þýzkaland. Þýzkur auðmaður, Koll-
mann að nafni, er andaðist í fyrra, hafði
arfleitt „socíalista“-foringjann Bebel að öll-
um eigum sinum, er uema miijónum króna,
en erfingjarnir vofengdu arfleiðsluskrána,
svo að Bebel varð að höfða mál, og hef-
ir hann nú unnið það ný skeð.
2. apríl hlekktist járnbraut á í borg-
inni Liegnitz, og beið einn maður bana,
en 34 lemstruðust, meira eða minna.
Mjög þykir enn brydda á því, að þýzka
stjórnin sé fús til þess, að hlaupa erindi
Bússa, því að nýlega lét hún taka fast-
an rússneskan níhilista, Savín að nafni,
og ætlar að selja hann Bússastjórn í hend-
ur. — Maður þessi hafði fyrir mörgum
árum verið bendlaður við níhilista-sam-
særi, og verið dæmdur til æfilangrar Sí-
beríu-vistar, en sloppið þaðan, og þykir
því aðferð þýzku stjórnarinnar gegn manni
þessum ódrengileg í meira lagi. —
Rússland. Enda þótt þar séu einatt
smá-uppþot, og róstur, hér og hvar, þá
er svo að sjá, sem eigi séu þau samtök,
er leitt geti til almennrar byltingar. —
Einna mest kveður um þessar mundir að
óeyrðum í Eystrasaltslöndum Bússa, i
Kurlandi og Liflandi, þar sem bændur
hafa víða ráðið á herragarða, og rænt þar
og brennt, svo að stjórnin hefir lýst hér-
uð þessi í herkvíum.
10. apríl héldu fúlltrúar málfærslu-
manna í ýmsum héruðuin Bússlands fund
í Pétursborg, og mynduðu þar félag, til
þess að styðja að því, að þjóðin fái frjálsa
stjórnarskipun.
Skáldsagnahöfundurinn Maxím Oorkí
kvað nú vera mjög veikur af blóðspýt-
ingi, svo að læknar hafa ráðið henum, að
fara suður á Krim-skaga, sér til heilsu-
bótar; en þar sem sakamálið gegn hon-
um á að byrja 16. maí, verður lítið úr
því lækninga-ferðalagi, og þar sem hann
er sakaður um, að hafa hvatt til stjórn-
byltingar, bíður hans að líkindum nokkuð
önnur vist.
í Baku var nýlega skotið 8 skamm-
byssuskotum á Béketow, lögregluembætt-
ismann, en ekkert skotanna hitti.
Sarafa, lögregluembættismaður í War-
schau, er særzt hafði af sprengivél, og
lá í sjúkrahúsi þar í borginni, var aptur
særður þar i sjúkrahúsinu, skotið á hann
tveim skammbyssuskotum, og kom ann-
að í herðarblaðið, og varð mikið sár.
í Warschau, höfuðborginni á Pólverja-
landi, voru nýlega teknir fastir 77 menn,
er voru að breiða út ýms byltingarit. —
1. apríl skaut og herlið á „socíalista“, er
safnazt höfðu saman á torgi þar í borg-
inni, og féllu nokkrir, eða urðu sárir.
18. april var Kolajew, morðingi Sergí-
usar stórfursta, dæmdur til dauða i Moskwa,
og vildi hann hvorki láta áfrýja dómn-
um, né heldur sækja um náðun.
Nýlega var Possoff, lögreglustjóra í
Ozenjstochau, ráðinn bani með eitri, enda
hafði hann nokkrum dögum áður fengið
ýms hótunarbréf.
í Kutais í Kaukasushéruðunum réðu
ræningjar nýlega á járnbrautarembættis-
mann, og tóku af honum 6 þús. rubla,
er hann hafði meðferðis.
Síðustu fregnir frá Bússlandi telja mikl-
ar líkur til þess, að almenn uppreisn hafi
hafizt á Bússlandi 1. mai, samkvæmt ráð-
stöfun byltinga-miðnefndarinnar, enda hef-
ir verið stráð út mesta urmul af áskor-
unum til lýðsins í þá átt, og það þykj-
ast menn vita, að verkamenn í Péturs-
borg, og víðar, hafi aflað sér vopna í þessu
skyni. — — —
Ítalía. Þar varð jámbrautarslys í
grennd við GMoví 14. apríl, og biðu nokkr-
ir menn bana, eður meiðsli.
Mikil brögð voru að verkfalli járn-
brautarþjóna á ítaliu í apríl, og hlutust
af nokkrar óspektir.
Bandaríkin. Bankastjóri i Milwaukee,
Bígélow að nafni, varð nýlega uppvís að
því, að hafa sólundað 1 milj, og 200 þús.
dollara af fé bankans.
Snemma í april varð gas-sprenging í
kolanámu i Illinois, og biðu 20 menn
bana, en 18 urðu sárir.
Indland. Mælt er, að jarðskjálftarnir
miklu, er nýlega var getið um í blaði
voru, hafi alls orðið um 20 þús. manna
að bana.
í grennd við Bashar í Thibet hefir
nýlega skotið upp eldfjalli, sem hulið er
ösku og reykjarmekki, og stendur þaðef
til vill í sambandi við jarðskjálftana. —
Afríka. Nú er mælt, að Bretar ætli
að veita Búum í Transvaal takmarkaða
sjálfstjórn.
Kínverjar, er vinna í gullnámum við
Krúgersdorp, gerðu verkfall í gpril, og
kröfðust hærri launa. — Af verkfalli
þessu hlutust nokkrar óspektir, og urðu
ýmsir lögregluþjónar, og kínverskir
verkamenn, sárir.
Frá ísafirði
er „Þjóðv.“ ritað 2. maí siðastl.: „Tíðin kóln-
aði hér aptur, svo að hér hafa nú um hrið verið
frost, bæði dag og nótt, en snjókoma þó engin,
— Síðan 4 páskum hafa aflabrögð verið mikið