Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 08.06.1905, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
52 arkir) 3 kr. 50 aur.;
trlendis 4 kr. 50 aur., og
i Ameriku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnlmán-
alarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
Nítjándi ÁROANöUB.
--»—230^1= RITSTJÓRI: S K Ú L I THORODDSEN. =|teota—!-
! Uppsögn skrifleg, ógild
'nema komin sétil útgef-
| anda fyrir 30. dag júní-
mánaSar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
\borgi skuld sína fyrir
yblabiö.
M 24.
Bessastöbum, 8. JÚNÍ.
1 9 0 5.
ifna og ildavélar
selur
Ijristján
irimsson.
Utlönci.
Herskipafloti Rússa gjöreyddur.
Um langa hríð hafa engar markverðar
fregnir borizt af ófriðnum milli Japana
og Rússa. Það eitt hafa menn vitað, að
JRoshdestvenskí flotaforingi Rússa var á
norðurleið með flotann og stefndi til
Vladivostok. Nú hafa loks stórtíðindi
að höndum borið. Skýra nýustu ensk
blöð svo frá að flotum .Tapana og Rússa
hafi lent saman í ákafri sjóorustu 27. f.
m. i Tsusímasundi við Kóreu. Biðu Rúss-
ar þar algjörðau ósigur. Sökktu Japan-
ar flestum hinum stærstu og beztu skip-
um þeirra, en tóku önnur herfangi. Að-
eins eitt herskip komst undan og til
Vladivostok. Mælt er að Roshdestvenskí
og tveir aðrir flotaforingjar Rússa séu
á valdi Japana. Nánari fregnir af orust-
unni og manntjóni því, er orðið hefir,
eru enn eigi komnar, en eflaust hefir
það verið feyki stórt. Japanar misstu
nokkra torpedóbáta, en biðu að öðrn leyti
mjög lítið tjón. Má nærri geta, að fögn-
uður er mikill í Tokíó yfír atburðum
þessum og hefja Japanar Togo, flotafor-
ingja sinn, til skýjanna fyrir dugnað hans.
Af landhernum eru engar nýjar fregn-
ir, en búizt við orustu þá og þegar. En
hversu sem um það fer, virðast engar
líkur til, að Rússar fái hér eptir komið
Japönum á kné. Er það einróma álit
enskra, þýzkra og franskra blaðamanna,
að nú sé Rússum sá kostur nauðugur að
semja frið svo fljótt, sem auðið er. En
enn er ókunnugt hversu þeir berast af
og hvað þeir hyggja til ráða.
Noregur og Svíþjóð. Svo sem kunn-
ugt er, er konsúlamálið þar efst á baugi
um þessar mundir. Voru lögin til um-
ræðu í óðalsþinginu 18. mai og voru þar
samþykkt í einu hljóði. Tillaga Hagerups,
fyrverandi ráðaneytisforseta, um að fresta
málinu og byrja nýja samninga, hlaut
engan byr. í lögþinginu var frumvarpið
samþykkt í einu hljóði 5 dögum síðar.
Um sama leyti tók Óskar konungur sjálf-
ur við ríkisstjórn að nýju og þótti það
góðs viti. En vonir manna í því efni
hafa þó algjörlega brugðizt, því að 27. f.
m. hefir konungur neitað lögunum stað-
festingar. Hversu Norðmenn hafa tekið
fregnum þessum er enn eigi frétt.
En ganga má að því vísu, að frumvarp-
ið verði samþykkt á tveim næstu þingum
og verður það þá að lögum, þótt undir-
skript konungs vanti. Eiga Svíar þá eigi
annars kost en láta sér svo búið lynda,
eða fara með strið á hendur Norðmönn-
um að öðrum kosti. Norðmenn hafa ný
skeð tekið 40 mil]. kr. ián í Erakklandi,
til þess að vera við öllu búnir og geta
aukið her sinn, ef á þarf að halda.
Verkmenn í Stokkhólmi, er hafa þann
starfa að hreinsa götur og náðhús bæjar-
ins, hafa lagt niður vinnu sökum óánægju
með laun sín. Þetta hefir þó eigi valdið
miklum vandkvæðum, því að all-margir
stiádentar hafa boðizt til að gegna starfi
þeirra að svo stöddu. Hefir það vakið
gremju mikla meðal verkmanna og leið-
toga þeirra, er sizt höfðu vænst slíks af
stúdentum.
Danmörk. Síðan „Folketingets Venstre“
myndaðist í vetur, hefir pólitiskt fjör og
áhugi verið mjög mikið meðal Dana.
Hafa þingmenn haldið hvern fundinn á
fætur öðrum með kjósendum sínum og
hafa stjórnarsinnar og hinir frjálslyndari
vinstrimenn leitt þar saman hesta sÍDa.
Virðast hinir síðarnefndu ná æ meiri fót-
festu, þótt enn sé þeir víða í minnihluta
að vonum. Fáum gengur ver en Albertí.
Hefir hann farið hverja hrakförina af
annari i kjördæmi sínu og þykir tvísýnt
um kosningu hans næst.
Um 20. maí héldu vinstrimenn al-
mennan fund í Odense. Voru þar mætt-
ir c. 640 fulltrúar fyrir land allt. Mynd-
uðu fundarmenn nýjan flokk og nefndu
„Det radikale Venstre“. Gekk „Folke-
tingets Venstre“ siðan inn í þann flokk.
Samdi fundurinn því næst stefnuskrá
handa flokknum, er heldur fram kröfum
vinstrimanna. Flokkurinn vill meðal ann-
ars leggje niður víggirðinguna um Kaup-
mannahöfn og lækka hernaðarútgjöldin
að miklum mun, koma á almennum kosn-
ingarrétti, afnema orður og titla, setja á
stofn nýtt ráðherraembætti fyrir verzlun,
siglingar og iðnað, bæta kjör verkmanna
o. fl.
Stór eldsvoði varð fyrir fskömmu á
Amager. Kviknaði þar í Holmblads kerta-
verksmiðju og brann fyrir fullar 200000 kr.
Sósíalistar héldu ársfund sinn í Kaup-
mannahöfn 8. maí. Var þar "samþykkt
að styðja hvern þann stjórnmálaflokk, er
af alefli vinnur að breytingum í lýðveld-
isstefnu. Þykir sennilegt, að samvinna
verði milli Sósíalista og frjálslyndra
vinstrimanna við næstu kosningar og
geta þeir þá orðið stjórninni skeinuhættir.
12. maí var uppi fótur og fit meðal
Hafnarbúa. Var þann dag safnað pen-
ingum til styrktar fátækum og umkomu-
lausum börnum, og söfnuðust fullar 100000
kr. Danir kalla dag þenna „Bömehjælps-
dag“ og fylgja honum ýms hátíðahöld,
enda er hann orðinn fastur merkisdagur
í Hafnarlífinu.
14. maí héldu Danir hátíðlegan 100
ára afmælisdag tónleikaskáldsins Hart-
manns með samsöngvum og öðrum fagn-
aði.
Látinn er einn af kunnari vinstrimönn-
um í Danmörku, Jens Rasmussen skóla-
kennari. Enn fremur einn af þingmönn-
um Dana Jensen Brœndholt að nafni,
„moderatu.
Bússland. Óeyrðir talsverðar áttu sér
stað á ýmsum stöðum 1. maí í sambandi
við samkomur verkmanna, sem tíðar eru
þann dag. Skutu bermeDn á fjöldaDn og
drápu og særðu eigi allfáa. -- í þorp-
inu Shitomir hafa Gyðingar verið ofsótt-
ir af mikilli grimmd. Er þar nú hin
mesta eymd og volæði. — Það bar til í
Varshav fyrir skömmu, að tveir lögreglu-
þjónar veittu eptirtekt manni einum, er
þeim þótti tortryggilegur útlits, og gripu
þeir hann höndum. En í sama bili sprakk
sprengikúla, er hann hafði í fórum sín-
um, og drap hann sjálfan, lögregluþjón-
ana báða og nokkra menn aðra. Haldið
er, að kúlan hafi verið ætluð Maximovitsh
landstjóra, er væntanlegur var til bæjar-
ins þenna dag.
Þýzkaland. 9. maí voru hátiðahöld
I mikil um land allt í minningu þess, að
100 ár voru þá liðin siðan skáldið Schill-
er dó.
Nú er loks komin á fullkomin sætt
milli greifinnu Montignoso, dóttur Saxa-
konungs, og ættfólks hennar. Hún fær
40000 mörk í lifeyri árlega, en missir
saxneskan borgarétt og lætur af hendi
börn sín. Þó fær hún að sjá þau einu
sinni á ári.
Frakkland. Hinn heimsfrægi franski
listamaður Paid Duhois, formaður lista-
skólans franska, er nýlega látinn, 75 ára
gamall.
England. Það þykir mikilli nýlundu
sæta, að svo mikill gauragangur varð fyr-
ir skömmu á þingfundi í neðri málstofu
enska þingsins, að forseti fékk engu tauti
á komið og varð að slíta fundi. Nýlendu-
tollpólitíkin var til umræðu. Var frjáls-
lyndi flokkurinn óánægður með fram-
komn stjórnarinnar og vildi fá forsætis-
ráðherrann Balfour til að skýra afstöðu
hennar. Hann færðist undan þvi, en ný-
lendumálaráðherrann Lyttleton vildi taka
til máls. Urðu þá köll mikil og óhljóð
og gekk svo langa hríð, uns Lyttleton
sá sitt óvænna og settist niður. Er slikt
nálega eindæmi i þingsögu Breta, að þing-
menn neiti að hlusta á ráðherra, er vilL
! tala um þau mál, er undir hann heyra.
| Slíkt atvik hefir að eins einu sinni kom-