Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.06.1905, Blaðsíða 3

Þ JÓÐVILJINN
107
XIX, ‘27.
Fundarstjóri vari sira VUhjálmur Briem á
Staðarstað, en skrifari Jón Gt. Signrðsson í Syðri-
öörðum.
í undirskriptarmálinu samþykkti fundurinn í
einu hljóði svo fellda ályktun:
„Fundurinn lýsir yfir því áliti sínu, að með
undirskript forsætisráðherrans danska undir
skipun íslandsráðherrans í fyrra vetur, hafi
verið framin lögleysa og þjóðréttindum vorum
traðkað, og skorar á þingið að ráða bót á þeim
misfellum.
Um ritsímamálið var og í einu hljóði sam-
þykkt þessi ályktun:
„Fundurinn álítur hraðskeytasamband við önn-
ur lönd og innanlands æskilegt, en vill ekki
sæta þar neinum þungum kostum, og telur
ritsimasamning frá í haust ofvaxinn íjárhag
landsins. hættulegan fjárforræði voru og þing-
ræði og ósamrýmanlegan sérmála-umráðum
vorum, og skorar á þingm. kjördæmisins, að
gjöra sitt ítrasta til að fá þeim samningi hrund-
ið sem heimildarlausum í gildandi fjárlögum
og hættulegum fyrir fjárhag, frelsi og sóma
þjóðarinnar.
Jafn framt skorar fundurinn alvarlega á þing-
ið, að sæta þeim kjörum í hraðskoytamálinu,
sem bezt eru fyrir landið, og mótmælir öllum
fjárframlögum til hraðskeytasambands áður en
þingið í sumar hefir löglega bundið enda á
málið frá þjóðarinnar hlið“.
Út af ríttarfarimi í landinu samþykkti fund-
urinn enn fremur svo hljóðandi ályktun:
Fundurinn skorar á þingið að rannsaka, hvern-
ig stjórnin hefir gætt réttarfarsins í landinu,
sérstaklega með tiiliti til þess, er gerst hefir
á síðari tímum i einstökum héruðum landsins.
Árnesingar héldu þingmálafund að Selfossi
17. júní, og að Húsatóptum á Skeiðum 19. júní,
og voru á báðum fundunum samþykktar mjög
eindregnar ályktanir gegn stjórninni, bæði i rit-
sima- og í undirskriptar-málinu, og fór ritstjóri
„Þjóðólfs“ verstu brakfarir á báðum þessum
fundum.
í ííullbringu- og Kjésarsýslu hafa þingmenn
kjördætnisins haldið þingmálaf undi á ýmsum stöð-
um (Kjalarnesi, Lágafelli, Vatnsleysuströndinni,
og í Keflavík), og hefir það eigi leynt sér, að al-
menningur er mjög andvígur stjórninni, út af
framkomu hennar í stórmálunum.
Sérstaklega var þingmálafundurinn í Hafnar-
firði, 23. júni, mjögfjölsóttur. — Fundarstjóri var
Jón verzlunarstjóri Gunnarsson, og kjósendur á
fundinum á annað hundrað. — Nýi konungkjörni
þingmaðurinn, hr. Awjust Flygmring, reyndi, af
veikum mætti, að verja aðgjörðir ráðherrans í
ritsimamálinu, en ekki hreif það betur, en svo,
að fundarmenn samþykktu í einu hljóði svolát-
andi ályktun:
„Fundurinn skorar á alþingi að hafna með öllu
ritsímasamningi þeim, er ráðherrann hefir gert
við hið stóra norræna ritsímafélag, þar sem
samningur þessi fer í bága við gildandi fjárlög,
leggur þjóðinni of miklar byrðar á herðar i
blutfalli við gagn það, sem búast má við að
hún hafi af ritsímanum, og misbýður í ýmsum
greinum rétti íslands.
Verði kostur á loptskeytasambandi milli íslands
og útlanda og ýmsra staða hér á landi með
aðgengilegum kjörum, skorar fundurinn á al-
þingi að sinna sliku tilboði; sérstaklega álitur
fundurinn æskilegt, að ísland verði millistöð
milli Norðurálfu og Vesturheims11.
Fundurinn skoraði einnig á alþingi, að rann-
saka, eða láta rannsaka, hvernig stjórnin hefði
gætt réttarfársins í landinu, og mótmælti aðferð
þeirri, er höfð var, þegar íslandsráðherrann var
skipaður.
Isflrzku þingmálafundirnir
þingmálafundinn á ísafirði, 31. maí síðastl.,
sóttu alls um 50 kjósendur úr kaupstaðnum, er
fjölmennast var. — Stjórnarliðar, sem vita vel,
að þeir geta engu ráðið á slíkum fundum, böfðu
tekið það ráð til þess að reyna, að láta bera
minnn á lið-fæð sinni, að senda skriflega áskor-
un á fundinn, og beiðast þess, að honum væri
frestað til „hentugri tíma“, þar sem þeir þótt-
ust vera önnum kafnir við bréfaskriptir með
„Skálholti11, enda þótt fundurinn væri eigi sett-
ur, fyr en eptir þann tíma, er hætt var, að taka
við póstbréfum. — Undir áskorun þessa höfðu
þeir alls fengið undirskriptir 24 kjósenda, flest
verzlunarmanna, og annara, sem vitanlega hafa
engum póstönnum að sinna, enda neituðu fund-
armenn, að taka áskorun þessa til greina. — Mun
stjórnau-liðum, som von er, hafa þótt miður fýsi-
legt, að eiga að verja gjörðir ráðherrans í ritsíma-
málinu o. fl. og því var þetta til bragðs tekið.—
En svo var þó forvitnin mikil, og póst-annirnar
eigi meiri, en svo, að ýmsir stjórnaliða gátu þó
eigi stillt sig um, að koma á fundinn. —
Þingmálafundurinn i Bolungarvík, 4. júnf,
var nokkru fjölmennari, en fundurinn á Isafirði,
og stóð hann yfir í nær 5 kl.stundir, enda voru
þar fleiri mál rædd, en á Isafjarðariundinum.
Nýir stúdentar:
í dag útskrifast 17 stúdentsr úr latínuskólan-
um, með þeim einkunnum, er hér segir:
Eiokunn. Stig.
1. Andrés Björnsson I. 103
2. Páll Eggert Ólason .... I. 102
3. Ólafur Lárusson I. 101
4. Þórarinn Kristjánsson .... I. 100
5. Guðm. Thotoddsen (utanskóla; I. 98
6. Þorsteinn Briem I. 97
7. Ólafur Jóhannesson .... I. 94
H. Guðjón Baldvinsson (utanskóla) I. 93
9. Július Havsteen ..... I. 92
10. Sigurður Lýðsson (utanskóla) . I. 92
11. Brynjólfur Magnússon . . . I. 90
12. Ingvar Sigurðsson I. 8S
13. Ól. Óskar Lárusson .... I. 86
14. Baldur Sveinsson I. 85
15. Þorgr. Kristjánsson (utanskóla) H. 75
16. Karl Sæmundsen (utanskóla) . H. 64
17. Pétur Sigurðsson (utanskóla) HI. 45
Af utanskólasveinunum hafa þrír þeir fyrst- nefndu lesið 5. og 6. bekk á einum vetri.
84
gjört inér skiljanlegt, að foreldrar hennar væru báðir
dánir, og varð eg því að ganga henni í foreldra stað“.
Þetta sagði Jörgen svo hreinskilnislega, og blátt
áfram, að Leonhard gat ekki stillt sig um að brosa, en
sagði þó engu að siður:
„Jeg hygg, Jörgen, að réttast sé, að þú biðjir mig
fyrir hana“.
„Gerald var sömu skoðunar“, svaraði Jörgen, „og
því er eg hingað kominn með hana. — En það verður
gamanlaust fyrir yður, því að hún er voðalegur heiðingi,
sem þekkir hvorki krossmark, né kirkju, og kallar guð
Allah“.
„Þá er hún að öllum líkindum múhamedstrúar“,
mælti munkurinn, „og sé það satt, sem hún segir, að
hún sé foreldralaus einstæðingur, verðum vér auðvitað að
annast hana; en vandræði eru, hvað við hana á að gerau.
„Skíra hanau, svaraði Jörgen, mjög hátíðlega. „Það
má gera það hér í kastalanum; en skirnarvottur vil eg
verau.
„Það getur ekki gjörzt svo fljótlegau, svaraði munk-
urinn. „Fyrst er að kenna henni kristindóminnu.
Það var auðséð, að Jörgen féll þetta ílla, en svar-
aði þó:
„ Jæja, þér vitið það bezt; en heiðið má þó veslings
barnið ekki vera“.
„Fyrst um sinn verður hún hér, og stundar sjúkl-
ingana mínau, mælti munkurinn, „og með því að ein
hjúkrunarkonan talar mæta vel slafnesku, getur hún ver-
ið túlkur, og sjáum svo, hvernig gengur“.
Áð svo mæltu tók munkurinn í hendina á Jóviku,
og ætlaði að leiða' hana burt, en hún stritaðist á móti,
81
Leonhard munkur hlýddi á, með allra mesta athygli,
unz hann spurði:
„Nú, og hvað svo —?“
„Hvað svo? — Síðan hefir Gerald ekki skrifaðu.
„Getur það verið?u mælti munkurinn. „Veiztu það
með vissu ?u
„Alveg áreiðanlegau, svaraði Jörgen, „þar sem eg
hefi séð um öll bréfin hans, og ekkert þeirra hefir verið
til ungfrúarinnar41.
„Það er óneitanlega ills viti , mæiti munkurinn í
hálfum hljóðum, „afar-slæm bendingu.
„Töfrar, svivirðilegir töfraru, greip Jörgen fram í,
hamslaus af bræði. „Það kemur móður hans i gröfina,
fái hún að vita það, og þvi verðið þér, fyrir alla muni,
að taka til yðar ráða, þvi að á göldrurn vinnur enginn:
bug, ef prestunum tekst það ekkiu.
Munkurinn þagði stundar-korn, unz hann spurði:
„Hefirðu nokkuru sinni látið Gerald skilja, að þú
vissir þetta?“
„Jeg ætlaði einu sinni að vekja máls á þvíu, svar-
aði Jörgen, „en það komst aldrei lengra, en það, að eg
ympraði á nafni Daníru, því að þá rak hann upp á mig
slík augu, að eg þagnaði, og hefi ekki þorað, að minn-
ast á það apturu.
„Þá verð jeg að reyna, hvað mér tekst“, svaraði
munkurinn. „En hafðu samt eigi orð á þessu".
Lengri urðu samræður þessar eigi, þvi að i sama bili
heyrðist, að herflokkur var að koma.
„Þarna koma þeir!u mælti Jörgen, og spratt upp.
„Afsakið, prestur góður, þvi að jeg verð að skyggnast ept-