Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.03.1907, Page 4

40
Þ J Ó e V I £ ,T I N N.
XXI., 10.—11.
lokleysur sinnr fram og svipta oss íslend-
inga eignarrétti þessara dýrrnætu ijóða,
ef til vill kinna dýrlegustu, sem til eru
í heiminum, þá er ekki að furða, þótt
hann gjöri lítið úr lærdómi Gtröndals og
vísindalegu gildi ritstarfa hans. Reynd-
ar segir F., að Gröndal hafi verið all-vel
að sér í fyrstu, en hætt svo að fylgjast
með, eða dagað uppi eins og Alvís dverg.
Yirðir hann Gröndal það til vorkunnar,
því að hann hafi lengst af setið i Reykjavík,
en þar hafi enginn getað kennt. honnm
hið minnsta. Naumast gat hið gengdar-
lausa sjálfsálit Finns, og hin afskaplega
lítilsvirðing hans á öllu hér heima, komið
skýrar í Ijós, en í þessum ummælum. í
Reykjavik hafa um mörg ár setið hinir
beztu norrænufræðingar og fornfræðingar i
í heimi, að pf. Konráði Gíslasyni einum |
undanteknum; má þar til nefna Hallgr. I
Scheviug, Sv. Egiisson, G. Magnússon, j
Jón rektor Þorkelsson, St. Thorsteinsson,
Björn Olsen, G, Zoéga, Jón Þorkeison,
yngri og Pélma Pálsson og ýrnsa fl. Hver
þessara manr>a er jafooki Finns að lær-
dómi, þótt ekki hafi þeir allir kennt nor-
rænu, og sumir þeirra margfaldir í roð-
inu! Rit Gröndals iýsa því og bezt sjálf,
að hann hefir ali-vel fylgzt með tíman-
um, því að hann þekkir rit Finns út í æsar
og lokleysur þær, er útlondingar hafa
varpað fram um rit vor. Síðan Konráð
Gíslason leið, hefir á hinn bóginn enginn
nýtur norrænufræðingur verið búsettur í
Danmörku, og útiendingar þeir, er feng-
izt hafa víð fornrit vor orðið auðvitað að
sækja allan lærdóm sinn til Islendinga,
og skilning, þótt fjöður sé dregin yfir
það sem verða má. Karl Gjellerup (dansk-
ur), sem þýtt hefir Sæmundar-Eddu á
danska tungu: „Den ældre Eddas Gude-
sange“ fullyrðir í atbugasemdum sinum
aptan við þá bók, að próf. Miillenhof,
þýzkur inaður, hafi fyrst kennt mönnum
að skilja Völuspá.
Síðastliðið ár var Sæmundar-Edda gef-
in iít í Reykjavík, og bjó próf. Finnur þá
útgáfu undir prentun, og fylgja henni
skýringar yfir þungskiiin orð. Gjöra skýr-
ingar þessar all-ljósa grein fyrir þekkingu
Finns á forntungu vorri, og ætti vel við,
að athuga þær nánar, en er ekki unnt tim-
ans vegna og verður því að eins drepið
á fátt eitt.
I iiðru erindi í Hávamálum kemur
fýrir orðið: „brandr“ í: „mjök es braðr
sás á bröndum skal síns of freista frama“.
„Bröndum“ segir F., að sé óvíst hvað
þýði. — Brandar merkja hér: dyrustafir,
sjá Fritzners orðabók 1886 (siðari útgáfu)
undir orðinu: „brandr“. — Guðbrandur
Vigfússon þýðir þessi orð í „Corpus poétí-
cum“: „Hot haste is his that has to try
his luck standing at the gatepostý og er
hún auðsjáanlega rétt. —- K. Gjellerup
þýðir þennan stað: „Den ei dvæler, som
for Döre, skai sin Fremgang friste“.
Þó kastar fyrst tólfunum, er F. skýrir 65.
erindi i sama kvæði: Það hljóðar svo:
„Mikilsti snimma
komk í marga staði
en til síð í suma;
öl vas drukkit,
sumt vas úlagat;
sjaldan hittir leiðs i líð“.
„Líð“ segir F. í skýringum sinum, að
þýði = „liður“; — sá hitti sjaldan i lið-
inn (liðamótin, er kjöt brytjar), er leiður
sé öðrum. Finnur ætti að athuga þetta
J dálítið betur, og mundi hann þá fljótt
sjá, að þetta getur ekki staðizt. Maður
getur verið leiður öðrum, þótt hamhleypa
sé að brytja kjöt. — Þetta ætti jafn vel
nautheimskur maður að geta séð, hvað þá
lærður prófessor. _Líð“ merkir á þéssum
stað — öl, og hefir ætíð verið skýrt svo
(sjá Fritznersorðabók undir: „Iið“, sbr.
Snorra-Edda 1,252? Guðbrandur þýðir
staðinn: „an unwellcome guest always
misses tbe feast“ = óljúfur gestur fær
| aldrei veizlu. Þannig skýrt er erindið
skiljanlegt, enda er áður talað um öl i
þvi: „öl vas drukkit“. — Kórmakur kall-
ar skáldskapinn: „Yggs líð“ = „Óðins öl“:
— „né Yggs fyr líð leggjum
lítit meira vítiss“.
1 Goðrúnarkviðu kemur orðið: „tresk“
fyrir, og víðar ekki í fornritum, að því
er séð verður af orðabókum. F. segir að
þetta orð verði ekki skýrt. Það er ein-
kennilegt, að Fritzner skilur ekki þetta
orð, og álitur það ef til vill lýsingarorð,
Og hefir hann að iikindum vilt Finn.
Erindi það, er orð þetta kemur fyrir i
hljóðar svo:
„Þá grét Goðrún
Gjúka dóttir,
svát tár flugu
tresk í gögnum,
og gullu við
gæss í túni
raærir foglar,
es mær átti“.
130
Annars staðar gat hún eigi vænzt, að geta hitta
föður sinn.
Þar voru enn áhöld hans, og uppáhatds hugvits-
smíðiri.
Hún efaðist eigi nin, að hann myndi frétta, að gæfan
hefði alls eigi brosað við henni, og kæmi brátt heim.
En voðaleg tilhugsun var það, að verða að skilja
við heimili þetta, þar sem sólin hafði skinið henni í
heiði.
Peningar hennar voru í vísura stað í bankanum.
Skrautklæðnað, og ýrnsa aðra gripi, sem hún hafði
eignast seinasta mánaðartímann, lét hún í koffort, sem
hún ætlaði að skilja eptir'
Hún hatð komið moð tvær hendur tómar, og ætlaði
að fára, eins og hún hafði komið.
Hún átti nú ekki annað epíir, en skrifa tvö bréf,
til Stanhop’s og Floru, til að kveðja bau, og tók það
eigi lítinn tíma, og kostaði ei fá tárin.
En er þeísu var lokið, hallaði hún sér útaf stund-
arkoin, til þess að safna nýjum kröptum, því að um
kvöldið ætlaði hún flýja.
Hún vissi, að Flora ætlaði að snæða miðdegisverð
hjá móður sinni, og taldi víst, að Stanhope færi í klúbb-
inn.
Hún þurfti eigi annað, en gera boð eptir vagni,
og framkvæma fyrirætlun sína.
XXI. kapítuli: Fyrirœtlun Stanhop’s,
Meðan Maria var að hafa það í huga, er nýlega
139
Að lokuin kvaðst hann mundu taka herbergin á
leigu, og notaði fremra herbergið fyrir smíðar sinar.
Jafn skjótt er höodur hans voru grónar, tók hann
tii starfa, og dag eptir dag sást hann sitja við gluggann
við starf sitt, og hjólið heyrðist snða langt fram á nótt,
þó að hann léti gluggatjöldin jafnan tyrir gluggana klukk-
an átta á kvöldin.
Hann hafði einnatt nóg að starfa, og fór eptirspurn-
in eptir munum þeim, er hann bjó til, si og æ vaxandi.
Nábúunum duldist eigi, að Stefán Huse var einrænn,
fáorður, og fáskiption.
Hann var vakinn, og sofinn, við störf sín, og Kurtis
tókst sjaldnast að toga nokkurt orð út úr hontim.
En hefðu menn séð hann, þegar hann var einn, og
tók sér hvíld frá störfum að kvöldinu, myndi fiestum iiafa
brugðið í brún.
Hann var þá líkari hámenntuðum manni, en iðnað-
arrnanni, og Jas þá blöðin, rr-yndar sjaldnast pólitiskar
greinar, en ýmsar nýjungar, er snertu tigna menn.
Sjálfur eldaði hann matinn fyrir sig, og tók þegar
aptur til starfa, er hann hafði lokið máltíð, neina hann
gengi þá eitthvað sér til hressingar.
Hann vann opt að nóttu, unz farið var að ljóma af
degi, og virtist því eigi mjög svefnfrekur maður.
En hvað var það, sem hann var að starfa um nætur?
Hann var að bæta, og fullkomna, vélina hans Thom-
asar Daltoii’s.
Svo var að sjá, sem hann hofði þegar séð, til hvers
vélin T,ar ætluð, og skyJdi vel allan útbúnaðinn.
En hversu lítið hark, sem heyrðíst, hrökk hann all-
ur i kuðung, eins og hann hefði drýgt einhvern glæp, er