Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.04.1907, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (rninnst
60 arkir) 3 kr. 30 aur.;
erlendis 4 kr. 30 aur., og
í Ameriku dóll.: 1.30•
Borgist ýyrir júnimán-
aðarlok.
Þ JO!Ð VIL JINN.
í
__ 3
■ _ • -!= Tuttug|asti og fyrsti árgangur. =|~ ■ -—
a—g**r|= eitst;jóri;skúli thokoddsen. —
Uppsögn skrifleg, ögild
nema komið sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
borai skuld sína fyrir
blaðið.
M 18.
Bessastöðum, 23. apríl.
19 0 7.
Mkisrdðið enn.
— _ r i
Blaðið „ReykjavíkM ritar langt mál
um þetta eylífa ríkisráð, til að svara grein
Sigurðar alþm. í Vigur. Grein þessi er
Læversk í öllu orðalagi og s'iJlilega rituð.
Sigurður hafði skrifað að stjórnarsinn-
um „væri töluvert kappsmá að lialda sér-
málum vorum í ríkisráðinuM. Blaðið neit-
ar þessu og telur til þess þau rök, að þeir
vildu fegnir losa þau, en sjá: engan veg i
til þess. Síðan telur það öll hugsanleg j
vaodkvæði á, að slíkt megi fá framgang. I
Með þessu sannar blaðið og segir með |
berum orðum, að stjórnarsinnar vilji með |
engu móti gera þessa kröfn fyrir Islands j
hönd. Það játar, að flokknum sé kapps- !
mál, að ekki sé hreyft. við þessu atriði,
þegar til samninga kemur. Þetta er ein-
mitt það, sem Sigurður á við, en hann
er ekki að tala um, hvað þessir menn !
mundu viija, nef sumir væru við suma
eins og sumir eru við suma1*. Þetta veit
blaðið, og höf. veit vel, að hann sannar
með órækum rökum það, sem hann vill
hrekja. Þvi fer hann hér með munn-
skálp.
Blaðið kemur enn þá einu sinni með
þessa spurningu, er það hefir tekið ást-
fóstri við: Hvar á að bera Islandsmál
upp fyrir konungi, ef það er ekki gert i
ríkisráðiuu? Þvi lie ir verið marg svarað,
að það ætti að gera ntan ríkisráðsins.
Þetta þykir blaðinu ekki svar. Það er
þó fullnægandi svar og hið eina rétta.
Vér viJjnm, að konungur og ráðherra vor
sér. einráðir nm sórmálin, en það eru þeir
ekki, þegar dauskir ráðgjafar eiga atkvæði
urn þau. En að svo sé nú, séíst á því,
að islenzk stjórnarfrumvörp eru þýdd á
döri'-ku og ríkisiáðgjöfunurn smtsittoin-
takið hverjum. Og að þetta sé eklri ein-
tómt form u.á sjá á þvi, að stjórr in kall-
ar „uppkast", en ekki frumvarp, þau fáu
raál, sem hún gefur þingmönnum kost á
að kynna sér. Sózt á þessn, iiverjar roið-
ur rná lienda á hinum fyrri kenningum
stjórnarliða, að hér sé um form eitt að
ræða, enda mundu þeir nii kjósa þau ó-
töluð. En þá finnur blaðið það til, að
<?kl<i sé takandi i mál að gera þessa kröfu,
af því að engin von sé um að hún fái
framgang. Þetta Komur þó skritilega lieim
við kenningar sama blaðs um, að það sé svo
gott að hafa þetta ríkisráðsákvæði i stjórn-
arskránni af því, að þá getum vér breytt
því sjálfir. Alyktuniu af þvi yrði þá sú,
að vér getum eklá breytt ákvæðinu, þótt
vór tjcLum það. En auðvitað á að skilja
þetta svo, að blaðið sé horfið frá eldri
kenningunni. En tiver hefir frætt blað-
ið um, að þetta geti eliki haft framgang?
Það fullyrðir þetta út í loptið, en þetta
atriði þurfti það fyrst og fremst að sinna. \
Hún er því hringviti i rökleiðslunni (cir- \
culus vitiosus). En þar sem blaðið seg-
ir, að landstjóra-kenningin sé svar uppá
spurninguna, þá eru það munnskálp, því
að þá hyrfi spurningiu um hvar ætti að
bera málin upp fyrir konungi, þegar þau i
væru alls ekki borin upp fyrir honum. j
Margt er fleira af þessu tagi í grein- j
inni, sem verður ekki talið að þessu sinni. I
Þó verður að geta niðurlagsins að nokkru.
Þar gerir blaðið heilan vef af hugsunar-
villum og munnskálpum til þe«s að geta
hagnýtt sér hin alkunnu orð Voltairs um
konunga og klerka.
Það er rétt skilið lijá blað nu, að vér
landvarnarmeun viljum enga samninga
gera, er rýri lögrétt vorn til sjálfstæðis.
Það er og rétt hermt, að vér höldum því
fram, að þessi réttur vor hafi verið skert-
! ur 1903. Og blaðið hefði mátt bæta því
við, að vér höfum fært fullar sönnur á
inál vort. En þótt alþingi semdi lög uin,
að vér yrðum þrælar fastir á fótum og
spillti öllum lögvörnum í málurn vorum,
| á hefðum vór þó óskertan náttúrlegan
létt vorn til þess að vera frjáls þjóð.
Blaðið blandar viljandi saman stjórnskip-
unarlögum og eðlislögum. Það eru munn-
skálp.
Sömu ætíar er og sú aðferð blaðsins \
að vera jafnan að stagast á ríkisráðsset-
u:mi, til þess að mönnum gleymist inni-
hald blaðamanna-ávarpsins: Island frjálst
sambavds land Danmerkur. Þvi að blað-
inu mun það auðskilið, að þá gæti þetla
rikisráðsákvæði með engu móti staðizt.
Blaðið verður að játa þetta, ef það vill
ekki „hengja sjálft sig í garnaflækju“
mótsagnanna.
Landvarnarmaður.
CJ iclön.d.
Til viðbótar við fréttirnar með sim-
skoytunuin, hafa þessi tíðindi borizt frá
útlöndum.
Danmörk. Nýlátinn er i Darnuörku
Johan Grundtvig, elzti sonur skáldsins
Grundtvigs, 85 ára að aldri.
Sviss. Þaðan er helzt tiðinda, að dóm-
ur hefir verið kveðinn upp yfir rússneskri
konu, Tetjana Leontiew að nafni. Húu
hafði myrt mann í misgripum fyrir
Durnovo, orðlagðan blóðhund, fyrverandi
innanríkisráð’nerra Rússa. Hún var dæmd
í fjögra ára fangelsi Þegat dómurinn
var kveðinn upp yfir henni, grétu allir
áheyrendnr, en hún var stilit og róleg.
Prakkland. Mikið umtal hefir við-
burður i borginni Nancy (í Austur-Frakk-
landi) vakið um þessar mnndir. Un'dr-
herforingi nokkur hélt ræðu, um leið og I
hann sagði af sór embætti, og lýsti gremju
sinui jTfir því, að Frakkar hefðu ekki
unnið Elsaz meðan hann var í hernnrn.
Aðalforinginn Baillud að nafni kvað, að
ekki væri örvænt, að hann lifði það, þar
sem legið hefði við ófriði 1905 og von-
andi nvjndi það verða úr innan skamms.
Fyrir þetta setti Frakkastjórn hann
frá embætti.
Tyrkland í borginni Pera var ný-
lega hent sprengikúlu á mann frá Armeníu,
sem var álitinn njósoari Tyrkjasoldáus.
Kúlan varð einum manni að bana, en
særði átta, þar á meðal njósnarann.
Rúmenia Þaðan berast söguraf mikl-
um bændaóeyrðum. Bændur safnast í
stórflokk og hefir herlið verið sent á
móti þeim. Það beitir ógurlegri grimmd
og hefir þegar skotið niður nokkur bænda-
þorp.
Risna.
Islenzk gestrisni er fræg orðin og fer
það að maklegleikum. Jeg er fátækur
sveitamaður og þekki hana vol. Get jeg
sagt það Islendingum til lofs, að mér hef-
ir eigi að eins verið boðinn matur og
uðrar nauðsynjar, heldur og alúð og hæ-
verska. Og aldrei hafa húsráðendur litið
niður á mig, þótt þeir hafi verið mér
meiri og rikari. Héldust alúð og höfð-
ingsskapur jafnan í bendur.
Með þessum hætti þarf gestrisnin að
vera.
En jeg hefi tekið ept.ir einni skugga-
hlið á gestrisni Lnda minna. .Teg hef
stundum verið sainnátta verzlunarþjónum
og bæjubúum, embættlingum og öðrum
j>eim mönnum, sem fávizkuu skipar á
æðri bekk en almenningi. Þá hefi jog
séð þau missmíði á, að í stað alúðaiinnar
hefir komið auðmykt. Þótt allt liið bezta
sé veitt, sem til er, þá finnst búsráðoud-
um jaftian þeir verða að ufsaka sig fyrir
það, að þetta væri ekki boðlegt og skömrn-
uðust sin þá fyrir heimilishætti símh og
alla menuing bóndans. Þari' þ »s vart
að geta, að þeir stóðu optast gestunum
framar. — Mér sárna''i þotta, er höfðing-
leg gestrisui varð að auðmjúkii afdýrkun
á þossum „stórmennumM, sem höfðu vaua-
lega ekki annað sér til ágæfis en falleg
föt og fruntaskap. Jeg fór nú að reyna
að oera n.ér grein fyrir, hvernig á þessu
stæði. Og jeg komst að þeirri niðurstöðu,
að þetta stafaði af því að sveitafólkið
væti litilsiglt. Þetta væri eilt af njörgu,
sem sýndi, að |)ví þætti alit verst hei’iíia
og bæri lotningu fyrir öllu óþekktu. Nú
hef jeg verið nokkur ár í ^Reýkjavík í
neyrarvinnu„ og kyunst háttum manna
þar. Sé eg að þeir menn sýna sömu auð-