Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.06.1907, Blaðsíða 2

118
Þjóðvil.tinn.
og skoðunum. Og því undarlegra er það,
að þetta skuli koma frá „Lögréttu“-mönn-
um, sem eru raemdir um allt landið fyrir
hringl og skoðanaskipti. Ekki breytti
þingmaðurinn heldur út af þeirri megin-
reglu flokks sins, að vera sem óákveðn-
astur, og sem dæmi má nefna, að hann
minntist ekki einu orði á ríkisráðssetu
ráðherrans, som þó virðist eitt af aðal-
ágreiningsefnum manna hór. Er hann j
hafði lokið ræðu sinni, las hann upp svo j
hljóðandi tillögu:
„a. Fundurinn telur rétt, að konungur skipi menn,
er alþingismenn tilnefni, helzt af öllum flokk-
um, í millilandanefnd til þess að íhuga sam-
bandið milli íslands og Danmerkur, og undir-
báa og koma með tillögur ura sambandslög.
b. Fundurinn vill, að þjóðinni gefist kostur 4,
að láta vilja sinn 1 Ijósi við nýjar kosningar
um þær tillögur, sem gerðar kunna verða,
áður en þær eru lagðar fyrir alþingi.
c. Fundurinn vill, að leitað sé samkomulags á
þeim grundvelli, að ísland sé frjálst sambands-
land, að sem fæst mál séu sameiginleg og að
löggjöf í þeim málum sé þannig báttað, að ,
það eitt verði að lögum hér á landi, sem al-
þingi samþykkir.
d. Fundurinn telur nauðsynlegt, að í væntan-
legum sambandslögum séu skýr og hagfelld
ákvæði, er tryggi rétt íslands, ef ágreining-
ur rís um, hvað séu saraeiginleg mál og hvað
sérrnál11.
Eptir þetta urðu fjörugar umræður um
sambandsmálið og tóku þessir til máls,
er studdu blaðainannaávarpið: Björn Jóns-
son, Einar Hjörleifsson, Magmís Blöndal
og Benedikt Sveinsson. A móti töluðu:
Jón Ólafsson, Hannes Hafstein, Lárus i
Bjarnason og G. Björnsson. Einkum virt-
ist oss Einar Hjörleifsson tala vel og
skynsamlega. Öllum þeim skeytum, sem
hann fókk frá mótstöðumönnunum skaut
hann aptur, svo þau urðu skeinuhættari
og hinir fengu hina mestu sneypu af.
Ráðherra Hannes Hafstein talaði, þótt
leitt só frá að segja, miku líkara því, sem
reiðum götudreng sæmdi, en æðsta em-
bættismanni landsins.
Magnús Blöndal snikkari bar fram
svo hljóðandi tillögu:
„Fundurinn krefst þess, að væntanlegur sátt-
máli um samband íslands og Danmerkur byggist
á þeim grundvelli einum, að ísland sé frjálst
sambandsland Danmerkur og hafi fullt vald yfir
öllum sínum málum og haldi fullum fornum
rétti sínum samkvæmt „Gamla sáttmála11, en mót-
mælir harðlega allri sáttmklsgerð, er skemmra fer.
Sjálfsagða afleiðing af þessu telur fundurinn, að
íslenzk mál verði ekki borin upp fyrir konungi
f rísisráði Danal‘.
I sambaDdi við sjálfstæðismálið talaði
Guðm. Finnbogason um íslenzkan fána,
þótt ílla gengi að fá leyfi til þess hjá
fundarstjóra. Hann veifaði íslenzkafán-
anum og Krítarfánanum, svo að menn
sæju mismuninn, var þá Jón Ólafsson, sem
hefir haldið þessari markleysu fram í allan
vetur mjög að athlægi, en höfðingjarnir
á fremsta bekknum urðu hljóðir við.
Guðm. las upp þessa tillögu:
„Fundurinn telur sjálfsagt, að ísland hafi
sérstakan fána og fellst á tillögu stúdentafélags-
ins um gerð hans.
Klukkan að ganga tvö var farið að
gaKga til atkvæða. Atkvæði fóru svo,
að allir liðir, sem voru bornir undir at-
kvæði, í tillögu Guðm. Björnssonar, voru
felldir, en tillaga Magnúsar Blöndals
var samþykkt með mjög miklum atkvæða-
mun.
Eptir þessi úrslit fóru helztu paurarn-
arnir úr stjórnarliðinu af fundi. Þá heimt-
uðu fundarmenn, að borin yrði upp fána-
tillagan, en því neituðu bæði fundarstjóri
og þingmenn. Fundarmenn kuDDU þvi
ílla sem von var, að þeir fengju ekki að
greiða atkvæði um málið, sem búið var
að ræða, en þingmennirnir stóðu fastir á
ætlun sinni. Kvað svo ramt að, að Guðm.
dyr, ef þeir færu ekki eptir vilja þingmanna,
en loks lét Tryggvi gamli þó undan og
kom jafnframt vitinu fyrir Guðmundi og
var fánatillagan þá borin upp og samþykkt
með öllum þeim atkvæðum, er greidd
voru.
Ýids önnur mál voru tekiri til umræðu,
þar á meðal kirkjumálið. I því máli
hallaðist fuhdurinn að aðskilnaði ríkis
og kirkju. Almennan kosningarótt karla
og kvenna vildi fundurinn hafa. Að lok-
um var samþykkt tillaga frá Birni rit-
stj. Jónssyni, að skora á þingið að hafa
taumhald á stjórninni, að hún ekki sökkvi
landinu í botnlausar skuldir.
Þessi urðu úrslit fundarins og mun
þeim verða tekið um land allt með gleði.
Ritsímaskeyti
til „Þjóðv.“
Kaupmannahöfn 18. júní, kl. tí e. h.
Rússland.
Kíkisþingið rússneska var rofið á sunnu-
daginn var. Meiri hluti þingsins hafði
neitað að framselja þegar í stað 16 jafn-
aðarmenn, en vísað málinu í nefnd. Eng-
ar óspektir þó á Rússlandi.
Noregur.
Stórþingisnefnd mælir raeð 10,000 kr.
styrk til gufuskipaferða frá Noregi til
íslands og Færeyja, sjö ferða á ári. Mun
verða samið við Wathnes-erfiDgja.
Danmörk.
Konungshjónin dönsku snúa heimleið-
is frá Parísarborg á morgun. Konungur
stendur við 3 daga i Færeyjum.
K.höfn 19. júni, kl. lx/2 e. h.
Hæztiréttur hefir staðfest aukaróttar-
dóm Akureyrar í máli Lárusar H. Bjarn-
arsonar gegn Einari Hjörleifssyni. Meið-
yrði dæmd dauð og marklaus. Málskostn-
aður 300 kr., sekt BO kr.
K.höfn 20. júní, kl. B e. h.
Yínyrkja-óeirðirnar á Suður-Frakklandi
eru orðnar byltingarkenndar. Barizt með
strætavirkjum í Narbonne og Montpellier.
Margir sárir.
Barizt á göium í Lissabon i gærkveldi
út af alræðismennskunni. Tveir menn
féllu og margir særðust.
(Ir Súgandafh'ði (Vestur-ísafjarðarsýsluj
eru holztu fréttir þossar 13. júní þ. á.: Síðan
á páskum 'nafa vélabátarnir saltað fisk úr 80
XXI., 30.
tn.,eða því sem næst, og auk þess fengið nokkuð af
steinbít og heilagfiski. — Úr Súgandafirði ganga
nú alls 8 vélabátar, og eru 5 þeirra úr Súganda-
firði. 2 úr Önundarfirði, og einn úr Dýrafirði. —
Á róðrarbáta er aflinn mun minni, enda var
tregt um afla framan af vorvertíðinni, en á hinn
bóginn prýðisgóður afli í júní.
lleybirgðir voru nægar yfir veturinn, svo
að fénaður gekk vel fram.
Á yfirstandandi vori andaðist hér í hreppi
fíissnr Þorml(l8son í Selárdal, ókvæntur maður,
um tvítugt. — Hann var á þilskipi, og sýktist
þar af lungnabólgu, og var lagður veikur á land.
— Gissur sálugi var talinn meðal efnilegustu
manna þar í hreppi, og hafði, meðal annars, afl-
að sér nokkurrar þekkingar í tungumálumfdönsku
og enskuý
Frú Patreksfirði
eru þessar fréttir 11. júní síðastl.: Frá Patreks-
fjarðarverzlunarstað ganga nú alls ellefu þil-
skip til fiskiveiða. og var aflinn orðinn öllu betri
en í fyrra um sama leyti. — Á opna báta byrjaði
aflinn um hvítasunnu, og hæztur afli í verstöð-
um í Patreksfirði, og í Tálknafirði, orðinn úr
10 tn. af salti.
Nýja kirkjan á Patreksfirði var vígð á hvíta-
sunnunni.
Tveir vélabátar frá Esbjærg á Jótlandi stunda |
nú fiskiveiðar frá Patreksfirði, og von á fjórum
í viðbót.
Afmæli Jóns Sigurðssonar og ísfirðingar.
Afmælis Jóns Sigwrðssonar var minnst á Isa-
firði á þann hátt, að fánar blöktu á stöngum.
— Höfðu 24 dregið nýja islenzka fánann á stöng,
en 10 fálkamerkið, en danski fáninn blakti á
húsum þriggja stórverzlana, og enn fremur á
húsi eins borgara.
Um kvöldið flutti ritstjóri Jónas Quðlaugsson
fyrirlestur um Jón Sigurðsson, og Guðm. skáld
Guðmundsson Ias upp kvæði, er hann hafði ort.
Próf i lögum
hafa Sveinn Björnsson, ritstjóra, og Sigurjón
Markúaaon tekið með II. einkunn betri.
Fyrri hiuti lagaprófs
hafa þeir tekið, Bjórn Þórðarson eptir bráða-
byrgðarákvörðununum, með góðri II. einkunn,
eptir nýja laginu Sig. Lýósson með I. einkunn,
og Gruðm. Guðnmndsson með II. einkunn.
Fyrri hiuta í læknisfroeði
befir Vald. Erlendsson tekið í Kaupmannahöfn
með I. einkunn.
Embættlsprðfi við lfleknaskólanu
hafa þeir lokið Váld. Steffensen með I. einkunn
og Gmðm. T. Hallgrímsson með II. einkunn. Þeir
eru báðir Reykvíkingar.
Heimspekispróf
við Hafnarháskóla hafa þeir tekið, Magnús
Gíslason og St. Sch. Thorsteinsson með ágætiseink-
unn, .Jóhannes Jóhannessen og .Tón Sigurðsson með I.,
Pétur Jónsson með II. einkunn.
Fjúrkláðinn
er að koma upp á ný. í Stardal í Mosfells-
sveit hefir kláða nýskeð orðið vart í tveim hrútum
aðfengnum. Ennfremur hefir frétzt um fjárkláða
af Langanesi og fé hofir verið smalað þar úr
afrétt til böðunar. Vonandi er, að þeim fjár-
kláðaleifum verði útrýmt, sem enn kunna að
finnast hér á landi, því að ofmiklu fé hefirver-
ið varið til þess máls, ef árangurinn verður
Iftill eða enginn.
Mannalát.
9. júní síðastl. andaðist að Kleifakoti
í Vatnafjarðarsveit í Norður-ísatjarðar-
sýslu Asgeir Kristjánsson, Þórarinssonar,
Halldórssonar. — Hann var fæddur að
Látruin i Vatnsfjarí'arsveit, og átti þar
jafnan heimili, unz hann fluttist að Kleifa-
koti árið 1904, og mun hann hafa verið
nálega hálf-áttræður, er hann andaðist.