Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 18.09.1909, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
60 arkir) 3 Jcr. 50 aur.;
erlendin 4 kr. 50 aur., og
i Ameriku doll.: 1.50.
Bvrgist fyrir júnimán-
aöarlok.
I Vppsögn skrifleo ögild
nema komið se, til útgef-
anda fyrir 30. dag júnl-
$ I mánaðar, og kaupand
I samhliða uppsögninni
- --------[= TuTTTJ&ASTI 09 ÞRIEJI ÁB9ANGUB. =|=.............-■ | ^ ^
4—*k»|= RITSTfJÖRI: SKtJLI THORODDSEN. = --->---- I------1------------
ÞJOÐVILJINN
M 41.—42.
Til lesenfla Jjóðf
Þeir, sem gjörast kaupendur að XXIV.
árg., „Þjóðv.“, er hefst, næstk. nýár og
eigi hafa áður keypt blaðið, fá
= alveg ókeypis =
sem kaupbæti, síðasta ársfjórðung yfir-
standandi árgangs (frá 1. okt. til 31. des.)
Nýir kaupendur, er l>oi‘<Z3» líljað-
ið l.yí'i r* li-am, fá enn fremur
ær iim 200 bls. af skemmtisögum -ss
Þess þarf naumast að geta, að sögu-
safnshepti „Þjóðv. hafa víða þótt mjög
skemmtileg, og gefst mönnum nú gott
færi á að eignast eitt þeirra, og geta þeir
sjálfir valið, hvert söguheptið þeir kjósa
af sögusöfnum þeim, er seld eru í lausa-
sölu á 1 kr. BO a.
Ef þeir, sem þegar eru kaupendur
blaðsins, óska að fá sögusafnshepti, þá
eiga þeir kost á því, eí j>eii' borga
XXIV. árg. fyrir fram.
Allir kaupendur og lesendur,
„Þjóðv.“ eru vinsamlega beðnir, að benda
kunningjum sínum og nágrönnum, á kjör
þau, sem í boði eru.
MtC Nýjir útsölunienn, er
útvega blaðinu að minnsta kosti sex
ný^ja liaupendur, sem og eldri út-
sölumenn blaðsins, er fjölga kaupeudum
um sex, fá — auk venjulegra sölulauna —
einhverja af forlagsbókum útgefanda
„Þjóðv.“, er þeir sjálfir geta valið.
Nýir kaupendur, og nýjir útsölumenn,
eru beðnir, að gefa sig fram sem allra
bráðast.
Utanáskript til útgefandans er: Skúli
Ihoroddsen, Vonarstræti 12 Reykjavík.
w
gtgefandí „Jijóðv/'
lorðurhcimsskauÍiB fundið.
Það hafa tveir menn nýlega komizt
alla leið til Norðurheimsskautsins, heitir
annar Cook, en hinn Peary, af Cook eru
komnar nánar fregnir, en af hinum ekki.
Fyrsta fregnin, sem barst um þenna
stórviðburð, var síraskeyti, sem stjórn
dönsku nýlendanna á Grræolandi fókk frá
Lerwick á H jaltlandseyjum.
Cook þes9Í er læknir einn úr Vestur-
heimi, og hefir áður verið förunautur Pea-
rys og í fleiri ferðalögum, og getið sór góð-
an orðstír.
En til þessarar síðustu ferðar þótti hann
hafa stofnað nokkuð glæfralega; hefir hsns
verið leitað, og hann talinn af fyrir löngu;
Rf.ykjavík, 18. SEPT.
komn því mörgum all-mjög á óvart úr-
slitin. Hann hóf norðurför sína sumarið
1907 á seglskipinu „Brodley®. Um haust-
ið var hann kominn gegn um Davissund,
Baffinsflóa og Smithssund til Etah, um
veturinn var hann við Novatok, og bjóst
þaðan um vorið i sleðaför norður á bóg-
inn. Knud Rasmussen. sem átti þar
tal við hanD síðastur hvitra manns, kvaðzt
þá hafa orðið að tala við skrælingja fyr-
ir hann, bann hafi ekki getað það sjálf-
ur. En hann hefir lært að koma sórvið
þá, þvi að aldrei mundi hann náð hafa
takmarki sinu, befðu þeir eigi hjálpað
j honum. Þann 19. febrúar 1908 lagði hann
af stað norður um Kennedy-kanal og með
fram Grantslandi, og sló sór stöðugt nokk-
uð vestur á bóginn, til þess að hann skyldi
ekki reka með ísnum of langt austur eins
og Peary forðum. 17. marz var hann
kominn til Kap Columbia og sendi það-
an boð til vetursetustaðar síns. Kvaðzt
hann mundi koma aptur í september, en
af því varð þó ekki. Af ferðalagí hans
upp frá þessu er það skemmst að segja,
að hann hélt viðstöðulaust áfram norður
eptir og þykir hafa sózt furðu vel leiðin,
þrátt fyrir öll þau vandkvæði og erfið-
leika, sem hann átti við að striða. Hann
hafði upphaflega með sór 11 sleða og 113
hunda og var við 11. mann af Eskimó-
um. en þegar hann náði heimskautinu
var hann að eins við 3. mann. Hinir
höfðu snúið aptur. Mörgum af hundun-
um höfðu þeir orðið að slátra, en fleiri
höfðu þó drepist úr kulda og þreytu. •
Kuldinn var stundum meiri en nokkur
dæmi eru til áður, 60 stig á Beaumer við
Ellesmere-sundið, og þykir mörgum ótrú-
legt, að menn megi afbera slikt. Svo
virðist, samt sem áður, sem Cook hafi
verið heppinn að mörgu leyti í þessu
ferðalagi. Þegar mest reið á, hitti hann
stór svæði, full af dýrum, sem veiða mátti
til matar sór, og drápu þeir fólagar fjölda
af moskusuxum, björnum og hérum. Hann
kveðzt hafa gjört uppdrátt af landspildú
einnri þrihyrndri, 30 [^] milur að stærð,
sem enginn vissi af áður. Svo er að sjá,
sem hann hafi hitt á óvepju gott sleða-
færi, eptir því, sem gjörist norður þar,
því að 21. april var hann kominn alla
leið að takmarkÍDU. Þar reistu þeir fé-
lagar Bandaríkjafánann og dvöldust þar
tvo daga við mælingar og ýmsar athug-
anir. Svo segir Cook, að sá staður muni
vera einna óvistlegastur á öllu jnrðriki,
þótt margir hafi sókst eptir að komast
þangað, og var þó eigi kaldara en -s- 38
stig. og fegnir urðu|þeir félagar að snúa
aptur heimleiðis, þótt ekki lentu þeir í
minni mannraunuro á þeirri leið, en hinni.
í september voru þeir komnir til Kap
Sperbo og var þá engin annars kostur
1909.
en að láta þar fyrir berast um veturinn.
Lifðu þeir þar í jarðholu einni við afskap-
legt harðrótti. í febrúar fóru þeir aptur
á kreik, yfir Melville-flóann, og 15. apríl
komust þeir til einnar dönsku nýlend-
unnar á Grænlandi. I maí voru þeir
komnir til Upernivik. — Kom Cook til
Kaupmannahafnar 4. september að morgni
og var auðvitað tekið með mestu virktum.
Útlönd.
- -o—
Helztu tíðindi, er borizt hafa frá út-
löndum, eru:
Danmörk. Skipun J. C. Christensen's,
fyrrum forsætisráðherra, sem hermálaráð-
herra í ráðaneyti Rolstein’s greifa, er tók
við af Aceryaard’s-ráðaneytinu, hefir vak-
ið afar-mikla gremju meðai frjálslyndra
manna í Kaupmannahöfn, og 29. ágúst
gengu 12 þús. manna í skrúðgöngu um
götur Kaupmannahafnar, til að mótmæla
skipun hans; en sendinefnd frá mótmæl-
endum neitaði konungur að veita áheyrn.
Mótmælendur héldu síðan fund undir
berum himni, og voru þar um 20 þús.
manna, og samþykktu áskorun til kon-
ungs og fólksþings þess efnis, að láta rík-
isrótt rannsaka, og dæma um öll afskipti
Christensen’s af Aióeríf-hneislinu svo
nefnda. — En fremur litlar líkur eru þó
til þess, að kröfu þessari fáist framgengt,
því að Christensen má sín enn mikils á
þingi, enda þótt flokksmönnum haus hafi
fækkað mjög á seinni árum, og séu nú
að eins 27 að tölu.
f 28. ágúst síðastl. andaðist Knad
Sehested, fyrrurn landbúnaðarráðherra Dana,
58 ára að aldri, eptir langvinn veikindi.
— Hann var landbúnaðarráðherra frá 22.
mai 1896 til 23. mai 1897.
Læknafundur var nýlega haldinn í
Kaupmannahöfn.
f 30. ágúst þ. á. andaðist í Kaup-
mannahöfn kona Olafs Poulsen’s, hins al-
kunna ieikara við konunglega leikhúsið
i Kaupmannahöfn, og höfðu þau hjónin
verið í 40 ár í hjónabandi, og orðið 10
barna auðið, sem öll eru á lífi. — — —
Noregur. 19. ágúst síðestl. brunDU
timburbirgðir miklar i Bergen, er voru í
brunabóta-ábyrgð fyrir 600 þús. króna.
Svíþjóð. I ágústmánuði sýktist mað-
ur i Stokkhólmi af kóleru, og er talið
líklegt, að hún hafi borizt þangað frá
Pétursborg. — Sýkin hefir þó eigi breiðzt
út.
20. ágúst síðastl. brunnu 6 stórhýsi í
Karlskróna.
Póstþjófnaður var nýlega framinn í
Gautaborg, stolið sex bréfum, er í voru
alls 20 þús. króna. — — —