Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 03.12.1909, Blaðsíða 3

XXIII., 54.—55.
JÓÐ Y Ii JIN N
115
2. Sparisjóður bankans hefir ekki
verið „gerður upp“, sem svo er kallað,
8—9 ár sainfieytt, þ. e. ekki aðgætt, hvort
reikniugum sparisjóðseigenda í höfuðbók
um bankans ber heim við sparisjóðsbæk-
urnar. Það hefir orðið uppvíst um tölu-
verða skekkju þar eða skekkjur, en ó-
rannsakað, hvort þær eru fleiri.
3. Mikill hluti víxillána hefir verið
veittur ólöglega, ýmist með þeim bætti,
að það hefir gert einn maður i bf.nka-
stjórninni, í stað 2 minnst eða að alls
enginn úr bankastjórninni befir gert það,
heldur aðrir menn, sem höfðu hvorki neina
lagaheimild til þess né bankastjórnin neina
heimild til að selja í hendur vald til þess.
Hún getur ekki slept því valdi við á-
byrgðarlausa menn. Þannig til komnir
víxlar, keyptir af öðrum en bankastjórn-
inni, voru 25. okt. i haust til dæmis að
taka 260—70 að tölu, fyrir 140 þús. kr.
Munnmælasaga um, að þetta séu allt smá-
víxlar, allir lægri en 300 kr., en svo smáa
víxla hafi bankastjórnin veitt þessum
mönnum heimild til að kaupa að banka-
stjórninni fornspurðri, hefir ekkert við að
styðjast, heldur er tiibúin eptir á, til
blekkingar, með því að í fyrsta lagi eru
þeir mjög margir miklum mun hærri,
sumir stórkostlega miklum mun, enda
heimildarleysið fyrir þvi ráðlagi jafngilt
um smáa víxla sem stóra, auk þess sem
ekkert eptirlit hefir verið haft með því,
hvort slíkri reglu hefir verið fylgt, ef til
hefði verið, enda ókleift að gera það, þeg-
ar frá líður.
4. Lög og reglur um lán gegn sjálf-
skuldarábyrgð hafa verið margfaldlega
brotin. Bankastjórnin sjálf viðurkennt, að
slik lán hafi verið veitt og tryggingin á-
kveðin af.einum úr bankastjórninni, sem
sé framkvæmdarstjóra, í stað hennarallr-
ar eða meiri hluta hennar. Gæzlustjórar
hafa vitað um þetta, og ekkert skipt sór
af. Sjálfskuldarábyrgðarlánin hafa verið
yfirleitt rajög vanrækt árum saman, hvorki
séð um að ná inn vöxtum né sfborgun,
þótt dregist hufi langt fram yfir gjald-
daga, ekki gengið eptir þeim árum sam-
an, þótt tryggingin hafi bersýnilega stór
um rýrnað eður og verið mjög léleg að
upphafi. Yíxillán og sjálfskuldarábyrgðar
opt veitt mönnum sem aflir vissu að ekki
áttu fyrir skuldum, og jafn vel voru í
vanskilum við bankann Eu „ábyrgðar-
hestunum“ engin miakunn sýnd. Sú regla
böfð í bankanum, að lýsa ekki sjálfskuld-
arábyrgðum í bú ábyrgðarmanna; og lýsir
það frámunalegii vauþekking á öllum
sjélfdíuldarábyrgðum og grundvallarregl-
um fyrir þeim.
6. Skuldheimtulögsóknir marg opt
stórum misráðnar. Ekki hirt um þær fyr
en komið er í óefni einmitt fyrir óreglu
bankastjórnar, í stað þess að reyna að
komast að samningum í tíma. Fleygt
þá í málfærslumenn í einni dembu —
einu sinni 150,000 krónum.
6. Lántökuheimildir vantar opt (frá
félögum m, m.).
7. Ýmsar bækur, eem eru bankastjórn-
inni bráðnauðsynlegar, þótt ekki snerti
| beint reikningshaldið sjálft, i mestu ó-
■■*
reiðu, sumar alls akki haldnar síðan 1907,
fyr en nú eptir beinni áskorun nefndar-
innar. Reikningsbókfærslan sjálf auk þess
alls ekki óaðfÍDnanleg.
Yfir höfuð virtist nefndinni banka-
stjórnin þekkja nauðalítið til einstakra
atriða í bankanum, og má geta nærri,
hverjar afleiðingar slikt hefir.
Þessi upptalning er, eins og fyr segir,
ekki nema dœmi ekki nema sýnishorn.
Sunit af því, sem hér er ótalið, er eptir
eðli sínu þannig vaxið, að það getur ver-
ið ábyrgðarhluti fyrir landsstjórnina að
gera það eða láta gera heyrin kunnugt að
svo stöddu“.
ii pörn gœzlustjóranna.
sem dags. er 23. nóv. þ. á., og er hún
svo látandi:
riI a 1 íuennings.
Ráðherra íslands hefir vikið okkur úr
i gæzlustjórastöðu við landsbankann.
Hann hefir gert þetta án þess að gefa
okkur til vitundar, hvað fundið er að
starfi okkar. En hann, ráðherrann, sakar
okkur um margvíslega, megna og óaf-
í sakanlega óreglu í starfsemi okkar við
J stjórn bankans og frámunalega lélegt ept-
irlit með honum.
Þessi ákæra er alveg órökstudd, enda
staðhæfum við, að hún sé allsendis raka-
laus.
Almenningi er nokkuð kunnugt um
starfsemi okkar í bankanum. Yið höfum
55
Hann kenndi sig eDgan mann til þess, að taka til
starfa, eins og hann bafði ætlað sér.
Það var annars kynlegt, að þessi gömlu sár skyldu
ýfast upp að nýju, að löngum tíma liðnum.
Jeanne hafði hann nú reyndar aldrei gleyœt fyllilega.
Og nú rifjuðust umliðnu tímarnir upp fyrir honum,
og alls staðar í herberginu fannst honum hann finna lykt-
ina af ilmvatninu hennar.
„Jeg verð vitlaus!M mælti hann loks upp hátt.
Hann lagði nú hringinn frá sér, og með því að hann
kenndi sig engan mann til þess, að starfa neitt, slökkti
hann Ijósið, og fór að hátta.
í svefnherberginu var allt, eins og hann hafði skil-
ið við það, nema hvað gluggatjaldaböndin voru undin
öðru vísi um knappinn, en vant var — á samahátt, sem
hann hafði séð Jeanne gera fyrir fimmtán árum.
Hann hafði opt strítt henni, af því að hún vatt
gluggatjöldin á þann hátt, sem nú var gjört.
Veslings JeaDne! Henni féll nú bezt, að baga því
þannig.
En er hann var að koma þessu í lag, sá hann ljós
skína gegnum skráargatið á hurðinni, sem vissi inn í
verkstofuna.
Það gat því eigi hjá því farið, að ljós væri þar inni.
Það fór hrollur um hann allan, en brátt taldi hann
þetta þó heimsku eina.
Hann fór i síðsloppinn sinn, sem legið -hafði á stól-
bríkinni, og lauk upp hurðinni.
Gagnstætt því, er hann átti von á, var ljós þar inni,
og gluggatjöld fyrir gluggunum.
44
Prescott stóð upp, og sá þá, að hún stóð í grennd
við vopn nokkur, er voru frá austurlöndum, og hélt um
fingurna, eins og hún hefði skorið sig.
Preseott hljóp til hennar, og þreif í handlegginn á
henni.
„Þér hafið skorið yður!“ mælti hann. „Á hverju
skáruð þér yður?“
Þetta mælti hann í mjög alvarlegum róm, rétt eins
skólakennari væri að tala við óhlýðið barn.
Hún hélt fast um fingurinn á sér og benti á odd-
mjóa ör.
Hann varð náfölur, greip í fingurinn á henni, og
hélt honum upp að Ijósinu.
„Getið þér þolað sársaukanD?“ mælti hann. „Það
verðið þór að geta, því að jeg verð að skera hér burt
stykki! Verið óhrædd! Orin var eitruð!“
Hún einblíndi á hann. „Var hún það?“ mælti hún.
„Þá verð eg að sætta mig við það“.
„Setjist niður!“ mælti hann, all-skjálfraddaður, um
leið og hann greip hnífinn.
Hún hreifði sig eigi, fyr en hnífsoddurinn kom við
hana.
Þá mælti hún: „Það var reyndar eigi örin, heldur
spjótið, sem ee skar mig á“.
Hann leit á hana, og sá hún, að svitadroparnir runnu
niður eptir enninu á honum.
„Guði sé lof!“ mælti hann. „Vitið þér þetta með
vissu ?“
Hún játti því.
„Eu hvað mér þykir' vænt um það“, mælti hannT
„Það hefði getað verið um seinan“.