Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 11.02.1910, Blaðsíða 2

22
ÞjÓBVILJTNN
XXIV., 6.-7.
í Teinlai'aliúsinii voru á fundi
rúm 300 manna.
Jón alþm. Jónsson frá Múla eefcti
fundinn. Tók hann það fram, að tilætlun
fundarboðendanna hefði verið, að hér yrðu
almennir fundir, fyrir kjósendur af báðum
flokkum. Taldi hann fundarboð stjórnar-
manna að eins gert til að rugla öll reglu-
leg fundarhöld i bænum og villa almenn-
ingi sjónir. Fór hann hörðum orðum um
framkomu þingmanna bæjarins og lítils-
virðingu þeirra á kjósendum, sem lýsti
sér í því, að þeir mættu hér ekki.
Fundarstjóri var kosinn Guðm. Björns-
son landlæknir og til nefndi hann skrif-
ara þá Sighvat Bjarnason bankastjóra og
Thor Jonsen kaupm.
Lárus H. Bjarnason lagaskólastjóri
hóf umræður um bankamálið. Rakti
hanu rnálið frá upphafi og taldi upp þær
sakir, er Isafold fyrst, en síðan rann-
sóknarnefndin bar a gömlu bankastjórn-
ina. Hvað hann sakagiftir þessar og að-
finnslur nefndarinnar í skýrslu hennar
yfir höfuð eigi á rökum byggðar. Benti
hann á, að eigi hefði verið hægt að búast
við víðtæku eptirliti af hendi gæzlustjór-
anna,þegar litið væri á það, að þeir fengu að 1
eics þóknun fyrir starfa sinn. Veðsetn-
ingu varasjóðs taldi hann lögiega, þótt
deila mætti um hve heppileg hún væri.
En hins vegar væri það ekkert efarnál,
að varasjóður bankans væri til óveðsettur.
— Mat nefndarinnar væri sleggjudómur
gerður af hand&hófi. Kæmi það ljósast
fram, þar sem nefndin skipaði þeim við-
skiptamönnum bankans, er hún teldi ó-
tr.ygga, í flokka. Flokkaskipting þessi
væri byggð á spádómum nefndarinnar,
en ekki staðreyndum. Hins vegar gæti
matið orðið stórhættulegt áliti voru er-
lendis, ef nokkur legð; trúnað á skýrsl-
una. Til þess að skýrslan hefði nokkuð
sönnunar gildi, hefði hún orðið að vera
litlaus, en skýra að eins rétt frá öllum
atriðum. En allir sæju hið gagostæða,
hve hlutdræg hún væri.
Af öllu þessu ráðlagi stjórnarinnar
hefði það svo hlotist: Að nú sætu ólög-
legir gæzlustjórarí landsbankanum. Drjúg-
um kostnaði, sem af rannsókninni leiddi,
væri dembt á landssjóð. Alit bankans
utanlands og innan væri í veði. Kjör-
frelsi alþingis væri að vettugi virt og
skýlaus lög brotin.
Alþingi eitt gæti greitt úr vandræð-
unum. Brýn nauðsyn byði þvi, að kalla
saman þing sem fyrst, til að komast úr
þessum ógöngum. Las ræðumaður síðan
upp tillögu frá fundarstjóra, svo látandi;
r Af þvi að nú er eigi lögleg gæzlu-
stjórn starfandi í Landsbankanum; af
þvi að óröskuðum úrskurði dómsvalds-
• ins er ekki hlýtt; og af þvi að aiþingi
eitt hefir vald til að heimta öll skjöl
og skihíki í bankamálinu og til að
koma bankanum í löglegt iag, þá krefj-
ast alþingiskjósendur í Reykjavík þess,
að kvatt sé sem allra f'yrst tii auka-
þings, er haldið verði svo fljótt sem
auðið er í sumar“.
Tillagan var samþ. með 318 samhljóða
| atkv.
Því næ9t flutti Jón Ólafsson alþm.
svo hljóðandi tillögu:
„Þingmenn Reykvíkinga hafa reynzt
ófáanlegir til að boða til almenns kjós-
endafundar út af bankamálinu, þeir
hafa ekki verið fáanlegir til að sækjai
fundi vora og þeir bafa nú í dag gerst
samsekir í tilraun til að spilla ölium
fundarhöldum.
Þetta er ósæmilegt athæfi þingmanna
gagnvart kjósendum.
Því lýsum vér megnri óánægju og
fullu vantrausti á þingmönnurn vorum
og skorum á þá að leggja tafarlaust,
niður þingmennskuu.
Tillagan var samþ. með 313 samhljóða
atkv.
Mánudagsfundirnir
7. lebr.
Samkvæmt fundaboðunum áttu kjós-
endur úr Austurbænum (Laugavegi og
Skuggahverfi) að mæta áþessum fundum.
I Iðnö: Fundarstjóri og skrifari
hinir sömu og fyrra kvöldið. Ráðlierrann
talaði fyrstur manna, og var þetta aðal-
innihald ræðu hans:
Kvað hann minni hlutann, hafa um
þær mundir er þingi var slitíð, unnið
kappsamlega að því, að fá fjárlögunum
neitað konungsstaðfestingar, vitanlega í
því skyni, að geta komið hínni núver-
andi stjórn frá. Aðferðin hefði veríð sú,
að reyna að gera Dönum svo íilt í geði
48
Þá loks var henni sleppt, og jafn framt ákveðið,
hvenær d,’mur skyldi kveðinn upp í málinu.
Dómurinn varð, eins og ailir bjuggust við Kflátsdómur.
T stað heiptarinnar, sem allir höfðu borið til Eilen-
ar, korn nú nieð..nmkvun, og aðdáun.
Yms síórmenni Englands vottuðu henni hluttekn-
ingu sina, og allir kc-pptnst um. að láta sem mest með
hana.
Öllmn þótti hún nú lagleg, enda spillti það eigi
til, að hún var einka-erfingi Aberdeen-stóreignarinnar.
Ymsir urðu þvi til þess, og æ fleiri og fleiri, að
leita ráðhags við hana; en hún synjaði þeim öllum.
Hún bafði þegar ráðið það með sér, hverjum hún
tæki, — nnga málfærslumanninum, Edvarð Poe, er hafði
látið sér svo annt um, að verja hana.
Edvard Poe, og systurnar, hittust opt, cg leið því
eigi á löngu, unz þau bundust ástarheiti.
Frú Argyle, sem veitt hafði því eptirtekt, að bugir
þe'rra hnigu saman, vakti sjált máis á því, að réttast væri
að þan gerðu alvöru úr samdrættinum.
Eitt gerðu þó systurnar að skilyrði, og var það, að
Edvard Poe lofaði, að fara með þeim til Indlands.
Ví-K'ti það þó eigi fyrir þeim, að setjast þar að, en-
þær langnðí báðar til þess, að heimsækja ættjörð sína, og
hressast þar, og safna nýjum kröptum, eptir alla mæð-
unu, sem steðjað hafði að þeim í Englandi.
Edvard Poe, sem var tilfinninganæmur maður, þóttí
þetta mjög eðlilegt, enda unni unnustu sinni svo heit\.
að hefði naumast neitað henni um neitt, sem henni Vt-r
mjög hugleikið, og honum var eigi um megn.
Giptingunni var nú hraðað, og nýgiptu hjónín
44
lögðu síðan af stað sjóleiðis til Indlands, ásamt frú Argyle.
Öll urðu þau að því skapi glaðari, sem þau fjar-
1 ægðust rneira þær stöðvar, þar sem þeim hafði mætt hið
megna rnótlæti
G-æfa sú, er Ellen hafði hlotnazt, gerði og líf frú
Argyle heiðara, og ánægjusamlegra, en verið hafði.
Systurnar hresstust mjög, bæði andlega og líkam-
lega, raeðan þær dvöldu á Indlandi, og voru því hinar
hraustustu, er þær lögðu aptur af stað heimteiðis, til
Englands.
Aberdeen- stóreignin var í ágætu standi, er þær
komu heim aptur.
Þau umskipti voru þá á orðin, að ráðsmaðurinn,
Will Sídeler, sem séð hafði um eignina, var dáinn.
Mæðan. sem steðjað hafði að Aberdeen-ættinni, sem
verið hafði nafnkunn, og mikilsvirð ætr, hafði flýtt fyr-
ir dauða hans.
Heirnamenn í Aderdeen geymdu minningu hans ibeiðri
Það var hann, sem i raun réttri hafði frelsaði eigand’a
eignarinnar frá dauða, sem ella hafði verið óumflýanlegur.
I hvert skipti er menn minntust á „Skuggann“,
sem frú Argyle þekkti aptur, er mestu skipti, minntust
menn og ráðsmannsins, Will Sídelers, með þakklátsemi.
Meun minntust þá þessa ágæta manns, sem einmitt
þegar hættan var mest, hafði nefnt hið rétta nafn morð-
ingjans, og þannig komið því til leiðar, að uppvíst varði
um glæpinn.
ENDIR.