Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.12.1913, Blaðsíða 2

226
ÞJOÐVILJINN
XXVLL, 60.-61.
ÞJÓÐVILJINN.
Vsrð árgangsins (minnst 60 arkir) 3 kr. 50 a.,
erlendis 4 kr. 50 a. og i Ameríku doll.: 1,50.
Borgist fyrir júnímánaðarlok. Uppsögn skrifieg
ógild nema komin sé til útgefanda fyrir 30. dag
júnímánaðar og kaupandi Bamhliða uppsögninni
borgi skuld sina yrir blaðið.
f Jakob Estrup
(fyr danskur forsætisráðherra)
Á aðfangadag jóla (24. des.lþ.Já.) and-
aðist í Danmörku stjórnmálamaðurinn
Jakob Brönnam Scavenius Estrup.
Estrup var, sem kunnugt er, mjög
tammur íhaldsmadur, og mun lengi íll-
ræmdur í sögu Dana, þar sem hann
stýrði ráðaneyti í Danmörku í frek 19
ár (þ. e. frá 1875—1894), og lengstum í
í trássi vid fólksþingid, er hvað eptir
annað synjaði honuin íjárlaga, svo að
gefin voru út hver bráðabirgðafjárlögin
á fætur öðrum, — auk ýmsra annara
bráðabirgðalaga, er gefin voru eingöngu
út í þeim tilgangi, að geta fengið póli-
tiska andstæðinga dærada, sem glæpa-
menn.
Mun og hafa minnstu munað, að upp-
reisn yrði þá í Daumörku um eitt skeið,
og banatilræði var honum sýnt 1885, er
sakaði þó eigi.
Síðustu 13—14 árin var Estrup lands-
þingsmaður, og barðist nú síðast gegn
grundvallarlaga-breytingunni í Danmörku
Dráfall hans getur nú og að líkind-
um haft áhrif, að hún nái nú fremur en
ella, fram að ganga í landsþinginu, þar
sem eigi var þar nema eins eða tveggja
atkvæða munur, — hægrimenn ögn lið-
fleiri, en hinír, sem henni eru fylgjandi.
Svo naut Estrup mikiliar konungs-
hylli á ríkisstjórnarárum Christian’s IX.,
að hann var sæmdur æðri tignarmerkjum,
en nokkur annar ókonungborinn maður
í Danmörku.
Stjórnarferill Estrup’s sáluga á að
vera, og verður einatt, öllum til viðvör-
unar.
í ár (þ. e. 1913) voru 25 ár liðin,
siðan Pasteur-stofnunin í Paris tók til
starfa, árið 1888.
Pasteur hafði þá litlu áður fundið upp
aðferð, til að lækna þá, er bitnir höfðu
verið af óðum hundum, og var því í
snatri skotið saman um 2 millj. króna,
og Pasteur-stofnunin („Institut PasteurK)
sett á fót. ,
Hann var, fæddur 27. des. 1822, og
stýrði síðan Pasteur-stofnuninni til dánar-
dægurs (f 28. sept. 1896).
Árið 1907 erfði Pasteur-stofnunin 25
milljónir franka eptir bankamann nokk-
urn, Osiiis að nafni, og er því nú orðin
mjög öflug stofnun.
Síðah Pasteur’s missti við, hefureinn
af lærisveinum hans, Roux að nafni, haft
aðal-stjórn stofnunarinnar á hendi.
Frá Yestflr-íslendingum^
Nýtt hlutafélag, er nefnist: „The
Vikmg Press, Limited11, er nýlega stofn-
að i Winnipeg, og hefur það nú. tekið
að sér útgáfu og ritstjórn blaðsins „Heims-
krmgla“.
Hr. Gunnl. Tr. Jónsson, er verið hefir
ntstjóri blaðsins um hríð, sleppti því
ritstjórninni í októberlokin þ. á., og tók
félagið blaðið þá að öllu leyti aás sér.
Stefna blaðsins sögð verða óbreytt
eptir sem áður.
Ymsir kunningjar Moritzar heitins
Halldórssonai 'yfirkennara Priðrikssonar)
læknis í Park River í Norður-Dacota,
létu, á nýliðnu hausti, reisa fagran og
veglegan bautastein á leiði hans í kirkju-
garðinum i Grardar.
Plytur ekkjan þeim þakklæti sitt, og
barnanna, í vestur-íslenzku blöðunum, sem
hingað bárust nú síðast.
Að þvi er snertir hluttöka Winnipeg-
Islendinga i eimskipafélaginu, sbr. 58.—59.
nr. blaðs vors þ. á., virðist það verið hafa
misskilningur, er hingað hafði borizt, —
hluttakan þar mun minni, en blað vort,
og fleiri blöð, íslenzk, töldu hana þá orðna.
I „Heimskringlu“ (6. nóv. þ. á.), sem
hingað er ný komin, sést, að á fundin-
um 28. þ. á. hefur hr. Ame Eggeitsson
talið hluta-loforðin, sem þá voru fengin
hjá Winnipeg-íslendingum, vera að eins
77,500 kr.
En vitaskuld hefir nú eitthvað bættst
við í Winnipag síðan, — auk þess, er
í Islendinga-byggðunum utan Winnipeg-
bæjar safnast.
Sjálfstæðisfélagið
í Revkjavik.
Sjálfstæðismenn hafa að undanförnu
haldið fundi á laugardagskvöldum í fund-
arsal „K. F. U. M.“
Auk stjórnarskrármálsins, fánamálsins
j o. fl., hefur þar nú síðustu laugardags-
kvöldin verið rætt um vænlegustu þing-
j mannaefnin í höfuðstaðnum, af sjálfstæð-
ismanna hálfu, við þingkosningarnar í
april.
Á fundinum, sem haldinn var laug-
ardagskvöldið er var (27. des. þ. á.), var
og nokkuð rætt um bæjarstjórnarkosn-
ingarnar, sem fram eiga að fara í fyrsta
mánuði nýja ársins.
Fremur er þeim að fjölga, er fundi
sjálfstæðisfélagsins sækja, en — þyrftu
að verða miklum mun fleiri, en enn eru.
Þýzkur prófessor, Otto Baschin i Ber-
lín, hefir nýlega látið í ljósi þá skoðun
sítia, að rnilli norðurpólsins og Berings-
sundsins muni vera enn óþekkt og órann-
sakað landflæmi.
Landflæmi þetta byggur hann muni
vera á stærð við Ítaíu, Austurríki, Þýzka-
land og England.
Skoðun sína byggir hann á straum-
unum-þar nyrðra.
Engin samvinna hugsanleg.
r
Ut 'af orðasveimi um væntanlega sam-
vinnu milli sjálfstæðismanna og „heima-
stjórnar“manna, við þingkosningarnar í
apríl, getur „ísafold" þess réttilega í síð-
asta nr. sínu, að eins og stefnuskrá flokk-
anna er háttað, geti að sjálfsögðu eigi
um neina slíka samvinnu milli flokkanna
verið að ræða.
Yæri það þvi mjög ílla farið, ef nokk-
ur léti blekkjast af jafn algjörlega til-
hæfulausum tilbúningi.
Q-etgáturnar stafa að líkindum af því,
að á síðasta Alþingi höguðu atvikin því
svo, að báðir flokkarnir voru stjórninni
andvígir í sömu málunum.'j ,j||
En þar sem aðal-stefna flokkanna er
þó, sem kunnugt er, gagnólík, eigi hvað
sízt, er til þeirra málanna kemur, er að
sjálfstæðinu út á við lúta, reynir hvor
flokkurinn auðvitað, að koma að sínum
þingmannaefnum við þingkosningarnar
11. april.
Þá munu og stjórnar- eða „sambands-
flokks“-mennirmr eigi síður hafa sín þing-
mannaefni í boði við þingkosningarnar.
Reykvikingar hafa því nógu úr að
velja, er þar að kemur.
Úr ritsíma-umræðumiin 1913.
(Kafli úl' þingræðu Sk. Th.)
Kvölin skapar oss ftnningar-næmi.1)
. . . Háttv. þm. . . . grömdust að mun um-
mæli mín. — Eg sagði að eins, að ef kjdsendur
hans hefðu og verið í tölu þeirra, sem átt hefðu
að greiða tillag til simans, myndu þeir hafa verið
»ð inun tuemari, og þá eigi háttv. þm. . . . hvað
sízt, að því er það snertir, að flnna, bvað rétt er.
Hér ræ<)h þá eigi um annað, en það, sem
vér almennt rekum oss á í líflnu, þ. e. að sá,
sem íllu — þ. e. einhverju siðfrœbilega röngu —
er biittur, verður þá æ næmari, og flnnur þá
fljótar, og glöggar, en ella, hvað Ijótt er, og íllt,
sem og, hve afar-hrýn skylda allra það er þá;
að þola eigi, að hann sé því beittur, augnahlik-
íbu I?ngur......2)
1) Sbr.: Sá finnnr bszt, hvar skórinn kreppir
að, ei ber hann.
2) Þó að eigin kvöl, eða bágindi — sem og
bvers konar íll breytni annara í vorn garð —
eigi að sjálfsögðu einatt að leiða til þess, að vér
verðum þá því vorkunnlátari, og hjálpiusari, er
öðrum mætir sama, þá er sú hættan jió œ nœrri,
— og þá eigi hvað sízt, er bágirtdin eru lang-
vinn, eða kvöl vor mjög afskapleg --:
a) að vér verðum að steinum, þ. e. altilfinning
arlausir, hvað annara raunir, eða bágindi,
snertir, og
b) að vér förum þá enda að bugsa alöíugt
við það, sem rétt er, y förum að finna
það, að oss sé alóskylt* að Iijálpa, 'fyrst
oss var eigi hjálpað.
Ólijálpfýsin — sem og það þá eigi síður, að
eyrndin er eigi einatt fyrirbyggð, sem skyldi —
hefnir sín þá á þjéðanum, og einstaklingunum,
gerir menn eigi sjaldan að óvorknnnlátum og o-
hjálpfúsum, altilfinningarlausHm steinverum.
I